장음표시 사용
311쪽
arte denique intellectus, ignorantia. Ita SDoctor qu. m. p. & 78.3e duabus prioribus hic aliquid dicemus, de tertia, de qua gravi
res aliquot difficultates oceurrunt, in sequenti Sectione agemus. Ac in primis , quod peccatum aliquando causetur ex motibus, de passionibus appetItus inferioris, testatur scriptura. Dan. 13. Coneti piscentia subvertit cor tuum . Rom. I. Sentio aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae , ct captivantem me in legraeeeati. Causatur autem peccatum ab ipsa concupiscentia,seu passione appetitus sensitivi duobus praesertIm modis, ut docet S. m. q. 77. priamo in quantum divertit ipsius rationis advertentiam, secvnoo , inquantum voluntatem ipsam allicit, facitque, ut obiectum magis comveniens, & appetibile videatur. Utrunque modum expressit S. Iaeo-bus, cum dixit cap. r. Unusquisque tentatur a concupiscentia βa ab strastis, o litictus . Et tale peccatum, quod ex passione oritur,dicitur etiam ex infirmitate procedere, eo quod passiones, ut asserit S. Doctor a.3. sint quaedam veluti animae aegritudines, & Infirmitates. inaequidem duplici modo, ut idem docet art.6. se habere possunt. Primo antecedenter ad ipsum rationis iudicium , cum scilicet homo, ant quam alte lat ad malitiam actus sui, passione aliqua praeoccupatur , ct tunc , si adeo vehemens illa sit, ut ipsius rationis judicium prorsus obnubitet, ita ut homo ad malitiam sui actus propter vehementiam passionis attendere non possit, nullum erit peccatum, cum nulla siexationis deliberatio, sne qua consensus liber esse non potest. Unde S.Aug. Ep.ico. siuamvis insint inquit) dum fumus in corpore mortishmus, desideria peecali, si nulli eartim adhiberemus assensum, no esset,
S lib.de Civ. Dei c. 11. Illa concupocentiae inobedientia quanto magis Misue culpa est in eorpore non eo entienιi 3,si absq; ctilpa est in com redo=mientis λ Si vero passio non tollat judicium rationis, sed illud tantum ex parte distrahat, aut impediat, ita ut ratio suffieienter advertat malitiam ipsius actus tune non est cusat a peccato, illius tamen gravitatem minuit. Unde S. Aug. l. I . de Civ. c. a. asserit, - pece tum primorum Parentum ideo gravius fir Isse, quia nondum voluntatις viditas resistebat, quasi dIceret, peceatum illud suturum fuisse minus grave , si ex antecedenti cupiditate commissum fuisset. isecundo passiones hasere se possunt consequenter, idest quanda homo deliberate se ipsum ad malum aliquod excitat, unde sequitur passio aliqua in appetitu Inseriori. Tunc enim passo illa neque e cusar a peccaro , neque Illius gravitatem minuit, sed potius auget, .ut asserit S. Th. supra, estque signum maximae propensionis, quae est in ipsa voluntate, aὸ actum peccati perpetrandum. Iam quod peccatum causetur etiam ab ipsa malitia, seu pravitate voti talis, ita ut homo aliquando ex certa, & deliberata malitia
ccet, constat ex Scriptura . Iob. 3 . Eu fida in seria recesserunt
312쪽
a Deo, o omnes viat eius nota eruns. Docet autem S T
qu. 78. art. T. peccatum illud quod ex certa, & deliberata malitia committitur, illo gravius est e , quod oritur ex itifimitate, &pas sione, quia scilicet ex majore voluntatis libertate Pros edito
ratione ignorantia sis ea a peccati , vel ab illo excuset. r. YTT quaestioni propostae satisfiat, supponimus ex communi Theologorum doctrin , ignorantiam aliam esse iuris, aliam acti. Ignorantia juris est, cum ignoratus, legem. vel consuetudines vim legis obtinentem aliquid praecipere, vel ptohibere: v. g. si quis nesciat, legem Ecclesiastieam prohibere eatnium ociarestic item dies Veneris. Ignorantia facti esti clim ignoratur res asἱqua particularis, quae praecepta, vel prohibita est,& ex qua velut ex obiecto dependeeactio aliqua moralis, v. g. si quIs nesciat, earn em esse, quam comes dii, vel non advertat, esse diem Veneris . Ut enim recte monet Irisam 'rtus ad qu. 76. .disp. unic. art. s. ea, quae de ignor ntia di cuntur, de inadvertentia quoque, & oblivione intelligi debent. . Rursus alia est ignorantia antecedens, alia e comitans, aIia subsequens. Ignorantia antecedens ea est, quae nec directe, nec indire,cte voluntaria est, ideoque antecedens appellatur, quia omnem v
luntatis actum antecedit . Et eadem .icitur invincibilis, 3c probabilis, seu iusta: invincibilἰs, quando nulla diligentia vinci potuit, probabilis vero , seu iusta , quando etsi absolute loquendo, omni adhibita diligentia, quae adhiberi potest, Pinci potuerit, non tammen debuit , quia nulla fuit ob I gatio adhibendi majorem diligentiam ea, quae adhibita est, cum qua tamen stiperari non pintuit , ideoque dicitur moraliter invincibilis. . . r. Ignorantia concomitans est, quando ignoratur aliquid, quoa amen si scitetvr , nihilominus ageretur , ut quando quis exist bmans , se occid re seram , inimicum occidit , Ita rispositus t men, ut, si inici, um ede cognovisset, nihilominus oceidisset. i. unotanxia denique consequens ea est, quae aliquo modo volunt stia est,& voluntatem directe, vel indirecte consequitur. Quae etiam
dicitur vincibilis, quia, diligentia aliqua adhibita , vinci potuit, ac debuit. Dividiturqtie in aflectatam, & in eam, quae assectata non est . Asiectata est directe volita, v. g. cum quis expresse vult aliquid ignorates ut liberius peccet. Ea vero , quae non est assectata, indirecte tantum volita est 3. v. g. quando quis refugit laborem alicuius studiuunde Ignorantiam alicujus sequitur. Hac distinctione sussposita, Dicendum l. Ignorantiam aliquando esse causam peccati. Id p eet ex scriptura. Act. i. sis, fratres, quia per ignorantiam fecistis . I.UM.1ι Ignoransfeci inittredulitate. Quod etiam docet S. q γοι
313쪽
quamlibet ignorantIam esse causam peccati, sed illam tantummodo, quae vincibilli' est, & nihilominus ton Iit notitiam aliquam, quae si adestet, factum peccati prohiberet ,
iuxta quod dicit Apostolus loquens de Iudaeis , I. c Imh. a. Sico πιssent, nunq/ am Dominum gloriae crucifixisene. Dic dum a. ignorantiam vincibilem non solum eine eausam pecu itati sed e tiam esse peccattim,ratione negligentῖae adjunctae, qua quis negligit 3 scire, quae scite tenetus,&potest. Ita S. ctora.a. Et conis stat ex Scrip t. Ps. 24. Delicta Iuventktis meae ct ignorantias meas nomeminerra &c.& ex S. Aug. l. I. de lib. arb. c. D.Non tibi inputat st ad eulpa auos invitus ignoras , sed quod negligis quaerere , quod ignoras v. 3. Dicendum I. Ignorantiam antecedentem, seu invincibilem tam iuris, quam facti omnino a peccato excusare. Ita S. Th. art. I. & eum illo communiter omnes. Et probatur primo ex his Christi Domini verbis S.Io. I s. si non venissem , eis locutus non fuissem, peceasum non haberent. Super quae verba S. Aug. tract. 29. In S.Io. dicit : ILus,ad quos Christus non venit AE . quibus non est locutus , exe aiionens
habeνe , non de omni peccato suo, sed de peceato illo , qωo in Christum non crediderint . Et s. Bernard. Epist. = . ad Hugonem de Sancto Uictore eadem Christi verba explicans: S , inquit, locu-
Phobatur 2. hac ratione: Ignorantia illa a peccato excusat, qiue actione peccati, quatenus talis est, tollit rationem voluntarii, peccatum enim nullum est, quin sit voluntariumr atqui ignorantia antecedens tollit rationem voIuntarii ab actione peccati, redditque illam fmpliciter involuntariam, ut docet S. Th. I. r. qu. o. t. 8. & cum illo Theologi omnes; ergo a peccato excusat. Dicendum 4. ignorantiam c*ncomitantem, quando invinciblIIs est, a peccato excusare . Ita Isalubertus ad quaest. m. dis in Ic. a g. S plures alii, quos ibidem citae. Ratio est, quia ignorantia illa, ut docet S.Th. cit.art.8. etsi non facit actum involuntarium facit tamen non voluntarium ς'& sic in ejusmodi actu non reperitur ratio voluntarii, sise qua peccatum nullum esse potest.
Dicendm s. ignorantiam consequentem , sive aflectatam , sisteminime affect atam, nunquam excusare a peccato opus malum, quod
ex illa fit, quia stilicet non impedit, quin tale opus se voluntarium. Haec est tamen inter utranque differentia , quod ignorantia illa,
quae non est affectata, minuit peccatum, quia minus voluntarium reddit, ea vero, quae affectata est , peceatum non minuit sed potius auget, ut observat S. DOctoe qu. 6. art. q.
. Quaeres , an possit esse ignorantia aliqua instincibIlla iuris natu talis . Respondetur I. universalissim a ipsus juris naturalis prIncinia a quovis homine aduIto neque invii cibiliter, neque vinciviliter μ
314쪽
vendiam; nemini iniuriam esse inferendam . Ita S. . q.9 . IL6. Sunt enim hae universates, & per se notae humanarur a actionum regulae , unicuique hominum naturaliter insitae. Unde S. August. l. 1. de lib. urb. e. lo. inquit, esse vi, endum , propria suis quibusque esse reddenda, &e. nonne Dieberis esse verissimum, o tam mihi , quam tibi, atque omnibus id videntibus praesto esse eommianti ery Respondetur a. iuris naturalis, quoad alia quaedam principia minus universalia, ignorantiam in vincibilem esse posse in quibusdam hominibus,etiam toto v Itae tempore. Manifestum est eni', multa esse iuri naturali repugnantia, quae non solum ab indoctis, & rudibus, sed etiam a doctis, εe ingenii acumine praecellentibus viris talia esse ignorantur. Nam & Cassianus olim, aliique sancti vir , ut In eius Collationibus habetur, existimaverunt, mendacium aliquando esse Iicitum ad bonum aliquod . promovendum, aut malum impediendum : multique nune etiam doctissimi viri, & in Theologia versatiusimi dissentilint inter se de re aliqua ad jus naturae pertinente, v g de
contractu aliquo, utrum sit usurarius , aut alias Iniustus, necne abeuntque in partes contradictorie oppositas , aliis negantibus , aliis e contrario affirmantibus, unde sequitur , quosdam illorum
ignorantia aliqua invincibili juris naturalis laborare.
eisinam sint essectus peceati. s. Res praeeipui communiter a Theologis numerantur. PrImus I est,quod laedat hominis naturam,ejusque bonunt imminuat. Ita S. Th. q.8s. a. i. & 2. Ubi docet, bonum naturae in homine trLplex esse. Primum bonum consistit in iis, quae ad ipsius naturae homanae essentiam spectant, ut sunt principia , quibus ipsa natura consiluitur , & proprietas, quae ab illis oritur; ut sunt esse rationale, esse liberum, &c. Setundum bonum est inclinatio Illa, & propenso, quam homo ex natura sua, quatenus rationalis eu, habet ad virtutem. Tertium denique bonum est donum originalis justitis, 3uod in persona primi hominis universae humanae naturae collatumii Ir, & eo sensti bonum ipsius naturae vocatur. Ex his autem tribus naturae bonis, docet S. Doctor, primum nec tolli, nec minui per ullum peccatum, tertium per peccatum originale penitus ablatum suisse , secundum vero, inclinationem scilicet illam naturae humanae ad virtutem, imminui quidem per peccatum, cum ejus actus virtuti opponatur, nunquam tamen penitus auferri. 2.Secundus essectus peccati est macula quaedam,& deformitas,qua anima per peccatum contrahit,& que transacto ipsus peccati actu in ea remanet. Ita S.Th. qu. 86. art. I.& a. &constat ex Scriptura. I
sue 11. Peceastis in Melphegor, ct, in praesenrem diem hujus
315쪽
scelerurn vobis permanet. Jerem. 2. Isaeutata es in talauisate eis
coam me , disit Dominus, item ex aliis scripturae locis , in quibus peccatores dicuntur inquinati, immundi, &e. Haec autem peccati macula, secundum probabiliorem Theolog xum sententiam, nihil est aliud, quam ipsam et peccati malitia.
quatenus, etiam transacto actu peccati, censetur durare, ac perseverare, quandiu per poenitentiam non deletur ; quae quidem macula vocatur etiam peccatum habituale, eo quod veluti habitualiter post peccatum actu commissum remaneat in anima.
3.Est tamen hic observandu, peccatum illud habkuale dHInguendu esie a vitioso habitu, seu a prava illa inclinatione,& propensione
quae per repetitos peccati actus ingeneratur in anima, in eaq; remanet, etiam postquam ipsa peccati macula per Gratiae infusione dei ta est, ii ec nisi per contrarios,& saepe repetitos virtutis actus tollitur. Tertius denique peccati effectus est reatus poenae . Certu est enim, poenam aliquam peccatis hominum divinitus esse decretam. S. Mat- dixerit fratri suo, fatue, reus erit gehennae i is . Rom. ΣωTribulatio, o angustιa in omnem animam hominis operantis malum . Haec autem poena, cum iuste a Deo decernatur , supponit, peccat rem illa dignum esse, illiusque reatum per Peccatum incurrere. Porro circa hunc tertium peccati effectum observandum est, non omnem poenam esse propter aliquod peccatum, cum constet quas
dam interdum husus vitae poenalitates justis, &sanctis a Deo indigi, non in punitionem peccatorum , sed ad probationem.& exe
citamentum virtutis, quod de Sanctissima Virgine Deipara nullus negare potest, & de plurimis aliis Sanct is pietas facile suadebit.
Observandum 2. quod quamvis peccatum per se , & formalitee consideratum non possit esse poena alterius peccati, ut docet S Thq. 8 . potest tamen esse per accidens, eo modo, quem ibidem e plicat, ratione scilicet subtractionis Gratiarum aliquaru actualium quarum auxilio Deus interdum peccatorem privat in punition om praecedentis peccati, unde sequitur lapsus in allud peccatum 4. Quaeres, quanta poena cuique peccato actuali divinitus deeretast. Respondetur cum distinctione. Si enim id quaeratur de peccato mortali, certum est ex Fide, poenam aeternam si ve damni, sive sensu, unicuique peccato mortali esse constitutam. De poena damni.dum consistit In privatione visionis beatificae L constat ex S. Matth. 8. ub
dicitur, quod reprobi ejicientur in tenebras exieriores: de poena vero sensus ex eodem S.Matth. c.2s. Ite maledicti in ignem aeternum. Cum autem dicitur poena aeterna cuique peccato mortali constituta, id
Intelligendum est , ut recte docet Isambertus ad qu. 87. disp. h. a. a. non solum de perpetuitate ipsarum poenarum quantum ad durativnem, sed etiam de earum poenarum immutabilitate, ita ut nullam earum imminutionem, nullumve in suppliciis solatium unquam i R exper
316쪽
e' perturi sint damnatI. Unde etiam Isa. ult. dicitur , quodnrmist
ereum non morietur, er unis non extinguetur .
s. Quam vero juste Deus ob unicum peccatum mortaIe, quod alse quando brevissimum, & quasi momentaneum est, poenam aeternam decreverit iam a nobIs dictum est I. p. tr. .e 3. Secl. 4. Quod Insuper etiam hac ratione demonstrarἰ potest;quia scit. actio peccati, quamvis secundum se spectata brevissimo tempore duret, nihi Iominus secundum astectum peccati quasi in totam aeternitatein protenditur . . Qui enim, ut recte dicit S. Doct. l. 3. coni. gens. c. propter frui. tionem temporaIem boni alleuius temporalis relinquit aeternam simn I,& aeterni boni fruitionem, quod facit, quicunque mortaliter peceat, recte, ac iuste censetur bono Illo temporali in aeternum
frui velle ι proindeqtie peccatum suum, quod in boni illius rempostalis inordinata fruitisne consstit, In totam aeternitatem velle prorogare. Ex quo fit, ut, cum ii Iud'eccatum sit in assectu artemtim , iusto Dei judicio poena aeterna dignum censeatur. Si vero quaestio intelligatur de peccato veniali, certum ess ex FID, reecata Venialia in omnibus justIs, sive in hae usta,sive. In sutura,non e punsenda poena aeterna,sed solummodo temporal sicut ex eadeFide certum est,homines justos In accepta iustitia usque ad mortem
persevetantes aeterna beatitudine in aeternum non esse prisandos.
Est tamen dissicultas de peccatis illis venialibus, cum quibus peccatores, & repfobi ex hac vita decedunt. Solus enim in . dist. I i. ει quidam alii Theologi existimane, poenam illis venialibus peccatis debitam suturam esse tantummodo temporalem. Probabilius tamen alii cum S. Doct. q. a. a. ad asserunt, poenam illam M. re aeternam, non tam ratione gravitatis, quam irremissibilitatis ipsus peccati venialis, eum in Inserno nullus neque remissioni, ne que redemptioni locus sit.
De Leo Inferni, est damnatorum suppliciis . tr. inter caeteros essectus peccati acerbissimus, Si maxἔme, formidandus sit aeternae poenae reatus, ut haec illius acerbitas melius perspiciatur, non erit abs re de Ioco . & qualitate poenarum illatum aeternarum hic paucis agere, ac quid de illis secundum Fidei Catholicae regulam sentiendum sit, declarare. Dicendum igirur I. Infernum, seu carcerem damnatorum poenis ρ deputatum, esse locum aliquem realem , & corporeum in ipsis reserae visceribus situm . Ita S. Τhom. I. a. qu. 8 . art. . Haec veritas constat ex Scripe. Num. 16. Dirtipta est tora sub ρ
dibus eorum , &c. descenderunν vivi in Infernum operti humo . Io. In sernus vocatur terra tenebrosa, ct operta mortis ealigine.
. Constat etia eade veritas ex antiquis PatribM, qui id meruerunti
317쪽
ut Terret II de anim. e. inquit, Infera non nudaeavosi ac nec aliqua mundi sentina creduntμr,sed in fissa terrae. ct iis alto vasthas,o in ipsis viseeribus eos abstri sa profundia as. sitis in quaestionibus, Peceatorum, inquit,animae in Inseres positae simpsubteν omnem terram ct mare, Mi Psalmista dicit: Pusuemunt me in la- .en Inferiori, in tenebrosis, ct in kmbra mortis . Et s. Cyrillus Alex.
eii in animae, Tunc, inquIt, ammam invadunt Daemones, eamqM
in terraream opaca dedueunt, is solidismi semet pedibus revinctam iis infimas infrenorMm earcernm partes, ae Erebi custodias dejieiune .' 1. Porro uuantae s S quam amplae regiones, quam valli recessus. an ipsitis terrae sinu reperiantur, ex Cosmographorum dentonstratio nibus satis aperte dignoset potest, cum secundum comaum iri, &probabiliorem illorum sententiam, ab extima terrae stiperficie ad se illius centrum mille , ae quingentae,& amplius leucae Dualerentur, quae totius ambitus illius semid Iannemim efficiunt. Unde secundum Arithmeticorum numerorum rationem colligitur, ἰmmensa prope .
esse spatia quaquayersum in terrae visceribus protensa, ii quibus proinde varia 'receptacula, eaque amplissima e militus possunt, sive pro Iussis ad rempus determinatum pii rgandis, sive pro Reprobis an aeternum puniendis, sive pro Limbo puerorum ex hac vita cum solo originali peccato decedentium. 4 Dieendu 2. ignem verum corporeum in Inserno reperirI, eaq; tum
corpora, tum auῖmas ipsorum reproborum inueternum cruciari. ItXS.Th. in supp.P.97. ar. s.&constat ex Scrip t. Ita.33. Conterriti sunt ita. Sion peccaroveso ossedit trem ir ispocritas. is poterit habitare de vo- is eum igne devorante quis habitabit ex vobis eis ardoribu empiternis t& A poe. 2 r. vocatur Inferniisstagnum ardens igne .sulphure .
Idipsum docent SS. Patres, ut Cyprianus serm. de Alcensione Christi: Immortales , inquit, miseri vivent inter incendia , sumptibiles flammae nudkm eorpus aliam bent,ardebit purpuratus Dives, non eris qui aestuant linguae stilla in aquae infιndat, in proprio ardipe frixae lιbidines bultient, o inter sartagi ιes stammeas miserabialia corpora eremabMnιur . S. Gregorius Magnus lib. 4. dialog. cap. 28. rcut, inquit, electos beatitudo laetificat, ira credi necesse est quod a die exitus fui ignis reprobos exurat.' a. Dicenduma praeter ipsius ignis sensibiIe tormentum, pIures alias varias poenas ipsis damnatis infligi. Ps. Io. Ignis, er ful8hur , o spirirus procellarum pars caueas eorum. Iob. et . nimium cal νιm transibit ab aquis nivium, id est ut explicat Hugo Cardin iis ) impii in Inferno de poena in poenam transiblint . . IpOc. I S. In sina die venient plagae eius , mors, o luctu .fames, &c. Id ipsum quaque affirmant Sb. Patres,ut S. Basil. in Psalm. ubi dicit, in Inferno post Iudiciu ultimum fore vermium innumerabiιικm prius venenosum, M mivorum, eFιam qnidem semper, nec tamause
318쪽
m istians, talotirabiles dolores morsibus insigens. S. Cyrillas eir.orat. exitu animae.Iure,in Inserno sci Iaeet,inhumans ergastuli tenebris ο-fω earier, insolubilia vincula,vi nulla r ringendae catenae, fert,ct inis. Vasalitis ministri gravas i u ,qua ad supplicitim adhibenturstitieae, simi ungues ct infracti, aedura flagella, pix nebulosa, strepitans, sulphur graveolens, atra cubilia , pyra semper ardens, foedus, ct olens varmis &e. S. August. Epist.2i I. ad Iuli/num: Hae iis, 'uibus pro .atur dolor vermium , ardor summae, sitis inextinguibilis , fletus , M. ρνidor densium, oculortim lacrymae, ιenebrae exteriores, Sc. Quare eundem S. Patrem audiamus serm. 81. de temp. in vigil. Penxec. cap. 8. sic concludentem: Haec reeordare ,-ignem illum gehεnnae hir, qMae te nune exagitant, flammis libidinis , ct eupiditatis. oppone . Ignis hie , qui in praesenti est vita, absumit euncta , quae reci sit , ille vero, quos susceperit, semper integros fervat. Propterea enim o inextirguibιlis dicituν, non notum quia ipse non expinguipur , sed quia nec eo , q-s os eperis ,/αι ingμer , ἀμφ perim r. .
OUoniam, ut dictum est eapite praecedenti, peeeatum nihil allud est, quam legis transgressio, idcirco ad perfectam ipsius pem cati notitiam requiritur etiam cognitio legis. Vnde dixit Aposto- Ius Roman. 3. Per legem cognitio peccati . γ
3. T Egem at gando dictam esse, docet L. Tla I. 2.q. 9o. ar. I. quod . ad siti observationem Legislatoris subditos liget. Isidorus. vero l. Etymol. c.3. a legendo derivatam esse arbitr*tur, quod lo scribi.& publice proponi soleat,ut ab omnibus legatur .Uerum qui tquid sit de etymologia , legis nomen late, & improprie sumptum re gulam quamcunque , sive normam agendorum significat. Quo sensu
Grammaticae, aliarumque 3rtium regulae leges vocantur r&Tyra
ni leges, quamvis injustas, ferre dicuntur, juxta illud Isa ro. caleondunς leges inibas, Si vero proprie, & stricte sumatur, si cundum mentem S. DOct. q. 08. .a nihil est aliud, quam recta regula . seu mensura humanorum actuum , secundum quam vel adhere agendum dirigimur, vel a male agendo retrahimur. Lex autem eo sensu intellecta dividitur a S. Doctore q. 9i. I. N seq. in legem aetern m, naturalem. & positivam , & haec lex politiva subdividitur in legem positivam Divinam, & legem positivan
quidem lex eqstiva humana rursus duplex est
319쪽
Est vetus, seu Mosaica, alii nova, quae lex Evangelica, seu Chrissi vocatur, quoniam ab illo tanquam supremo Legislatore in Eva angelio lata est, & promulgata . De lege aeterna, & naturali age aum nobis est in hac Sectione, depositiva vero tum Divina, tum numana in sequentibiis. 2. Lex aeterna , ut docet S. Th. qu. 9i. art. l. nihil est allud, quanti Fatio Divinae sapῖentiae, quatenus omnitim actionum, & m6tuum dis rectiva est . sicut enim in quolibet artifice pra existit ratio eorum, quae per artem fiunt, ita etiam In quolibet gubernante praeexisterσdebet ratio directiva eorum , quae ab iis, qui ejus gubernationi suo duntur, ar enda vel omittenda sutit; Deus autem sicut per suam sapientiam rerum omnium conditor est, sic eli etiam gubernator; un de sapientia illa , in quantum per eans cuncta creata sunt, rationen habet exemplaris, & ideae, Inquantima vero per eandem euncta diriguntur in finem debitum , legis aeternae rationem obtinet Cum vero haec aeterna lex creaturas quascunque secundu moduli illis convenientem dirigat, ideirco aliter ratione carentibus, aliter ratione praeditis intimatur,& proponitur: illss quidem per metueti nem,&, ut ita loquamur, per impressionem ordinis ipsius, qui ab
aeterna lege dimanat;Illis vero per quandam velut irradlationem vinae sapientiae, quae mentem rationalem illustrat, di in operati sebus suis dirigit, iuxta illud44. Signarum est super nos tamen visi 'rus tui, Domine . Unde S. August. dicit i. I. de lib. arb. e. o. iv sionem legis aeternae quibuscumque hominitar impressam esse. Quanta autem si vis, &potestas ill Ius aeternae legis, vel his patet, quod omnes, & quaecunque creaturae, nulla prorsus exespia, Illi omnimode subdantur. Et de illis quidem, quae rationucarent, constat ex Psal. I 48. Ignis, grando, nix, glacies, spiritus
procellarum , quaefaciunt verbum ejus . PLil 3. Ordinatione tua per
'seveνat dier , quoniam omnia serviunt tibi . De ereaturis autem ra tione praeditis similiter constat. vel enim secundum rectam rationem agunt, & tunc aeternae legis ductum sequuntur, vel a recta ratione aberrant,& tunc quantum dosiciunt a die aeterea ex parte amo nἰs,us loquitur S. Th. q. 93. art. I. tantum Iuppletur ex parte passis nis, prout scilicet in tantωm patiuntur , quod lex ἀιerna dictaν
ais , in quantum desiciunt facere , quod ipsi legi aeternae eonvenit. Quo sensu recte dixit S. Aug. l. I. Conf. t. II. I, si, Dominesia est , ut poma sua sibi sit Omnis animus inordinatus . 3. Lex naturalIs, ut docet idem S. Th. q. 9 . ar. t. emrihmmet na turale iudicium, seu rationis dictamen, quo per lumen nobis a Deo. . tanquam auctore naturae, Inditum, Si ab aeterna eius lege derivarum' cognoscimus, eaςsse facienda, quae recta, &iusta sunt, & eo q
320쪽
plenἰorm vero huius legis natur: lis notitiam, obsereandum primo, naturale illud iudicium rationem legis habere, non prouea nobis est , sed quatenus est In nobis ex Divinae legis impressione. Unde patet ratio , cur ejusmodi lex naturalis a. Regio Psalte voc tur Ps. 4. lumen Divini vultus , id est Divinae sapientiae , signatum smper nos , quia scilicet vim omnem suam, & lucem ab ipsis Divinae sapientiae , seu legis aeternae veluti radiis accipit. observandum secundo, legem Naturalem ut docet s. Th. q.94. a. 4. unam, e,ndem esse apud omnes homines quoad prima, & gmneralia principia, tam secundum notitiam, quam secundum rectitudinem, id est omnes homines eo ipsis, quod ratione praediti sitiat, g neralia illa legis naturalis principia cognoscere,&tanqtiam iusta, ε
secta approbare, v. g. bonum esse faciendum, malum fugiendum iratiorii OD temperandum. &c Quoad conclusiones vero , quae ex illis deducuntur, saepe contingit multos a recta ratione deficere. propter pravam peccandi consuetudinem Sc inde exortam intellectus obstu-
rationem,&sic ab ipsa lege naturali aberrare. Unde videmus, apud multas gentes olim Idololatriam, &alia flagitIa legi naturali comtraria, approbata tamen , &usu recepta fuisse, de quibus loquens. Apostolus dicit Rom. I. quod obscuratum est insipiens eor eorum , e r. mupiverunt gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem imaginis corruptibilis hominir, Ovοι uertim, ct serpentiam , &e. 4. Observandum tertio, legem naturalem omnes homInes oblia gare ab eo tempore, quo rationis usum accipiunt, & per illam inter bonum , & malum discernere Incipiunt . Hic enim rationis usu ;eit veluti ipsius legis naturalis notiscatio. Et eo sensu intellig*cia sunt haec Apostoli verba Rom. 7. Ego autem vivebam sine lege
luando; sed cum venisset mandatum , peccatum revixit. Ita enim vemia illa explicat s. Basilius in Psalm. r. & s. Hieronymus Ep. ad Al-
gasiam q. 8. ubi sic loquitur: Cum mandarum venerit, hoc est tempus intelligentiae appetentis bona , or vitantis mala, tunc peccatum reviviscere incipit , o homo reus esse peccati.
Observandum quarto, legem n turalem ita omnes hornines obligare, ut in nullo casu ab illῖus servandae obligarione possint exim l. Atque in primis certum est,exemptionem illam humana auctoritate dari non posse, cum ipsa lex naturalis ab aeterna Dei lege derivetur, vimq; stram omnem accipiat . ut iupra dictum est. Unde Lactantius. l.6.de diu inst. c. 8. Huic,inquiti naturali scilicet) nee pratris, i fas est, nec derogari ex haec aliquid licet,neque tota abrogari potem, n/e. vero aut per Senasum , aut per populum hae lege liberari possumus
. Quod vero spectat ad auctoritatem Divinam, licet quida Theologi existiment per illa posse in lege naturali dispensari;probabiliortzinen est eorum sentc ntia, qui asserunt, id sapientiae Divinae omnino rc pugnare,proindeq;fieri non posse. Ita S.Th. q. 1 . a.8 Et ratio est,