Philosophia christiana de creatione, & recreatione hominis ex theodidactis operibus melliflui Ecclesiae doctoris S.P.N. Bernardi abbatis Claravallensis, ... In qua continentur quatuordecim partes, quarum quaelibet decem capitibus constat in tres tomo

601쪽

steritatis originem. 9enique cryde serpens non ADtior erat, sed callidior cunctis animantibus terrae, ait scriptura undes ab interrogatione incepit, mentem mulieris explorans, sciens ingenio non viribus laborandum: Cur praecepit vobis Dominus Deus inquiens ne comedereris de ligno scientia b ni ct mali Quae respondit Nemrte moriamur. Quod Deus pro certo posuerat, dicens et Quacunque die comederitis, morte moriemini: Ista subdubio supponit, ne serte inquiens in comederumus moriamur . Et audi ingenium malitiamque serpentis: Nequaquam inquio moriemini. Deus assirmat, mulier dubitat, Satan negat Suadet denique s ut lignum vetitum gustans fieret sicut D us, sciens bonum ct malum. Quid enim polliceris, quid promittis miser: cum Filius Λltissimi scientiae clavem habeat, imod ipse sit clavis David, qui

claudit d. nemo aperit In eo sunt omnes thesauri sapientiae scientiae absconditi: tune eos ut homini praestes, inique suraberi. Videtis quia vere juxta Domini sententiam mendax iste est, hiater eius. Nam de mendax suit, dicens: Similis ero Altissimor mendacii pater, cum in hominem quoque en natum sua falsitatis seminarium effudit, dicens: Erbiis sicut dii. Licet quidem odivino suerit munitasgi a conjunctio corporis scilicetin anim ad imagine quippe ct similitudine suam creavitDeus hominem Pheu diruptum est sigillum,in unitas dissipatalΛccedens pessimus ille latro recens adhuc sigillum fregit: sic mutata similitudihe divina, compara-

602쪽

Pars I. Cap. V. 9

tus est miser homo umentis insipientibus, de similis achis est illis. Rectum quippe secit Deus hominem, atque haec similitudo ejus, de quo seriptum est: Quia rectus Dominus Deus noster, non est iniquitas in eo . Veracem quoques justum fecit eum , sicut de ipse veritas justitia est nec unitas ipsa posset disiungi, dum sigilli hujus integritas permaneret Uerum supervenit falsarius qui indoctis sigillum promittens melius V vaexfregit quod erat manu Divinitatis impressum. Eritis, inquit, sicut dii, scientes bonum malum. O malevole, 6 maligne, ad quid eis huius similitudo Plentiae Sint certe sicut Dii, rem, justi, veraces : Sint sicut Deus, in quem peccatum non cadit. Hoc quippe sigillo stante stabit unitas illa Jam experimur miseri quid nobis persuaserit versutia diabolicae raudis. Fracto namque sigillo sequitur amarum dissidium triste divortium . ubi est' d dixisti nequam Nequaquam moriemini' Ecce enim morimur omnes, d. non est homo qui vivat, de non videat mortem. Deprehensa est v maligne serpens, versutia tua, nudata est plane salsitas tua. Duo imposueras Creatori, mendacii h invidiae infamaveras eum: sed in utroque convinctus es esse mentitus. Siquidem es ab initio moritur cui dixeras:Nequaquam moriemini: veritas Domini manet in aeternum . Diabolus in)primus a pietate recessit, Himpius sectus etiam homines in paradiso positos ab eadem pietate fraude deiecit, volens eos habere sectos sui erroris, Sparticipes iniquitatis ille enim Evam seduxit,

603쪽

ct illa virum sibi subdidit.Cantavit cyb Angelus e

riturus in Caelo canticum superbiae, dicens: Ponam sedem meam ad Aquilonem, Esimilis ero Altiss1-mo Cantavit postea detrae ionis canticum in Paradiso cum accedens ad mulierem ali Quare pro hibuit vobis Deus ne comederetis de ligno scientiae boni ct mali, tanquam diceret,mala intentione prohibuit . Canticum dubitationis cantavit mulier. dicens: Ne comedamus ne moriamur. Oforti, quantum infirmitatis nobis induxistit Uidens auiatem diabolus muIierem dubitantem prorupit ad canticum mendacii, dicens : Nequaquam moriemini o nequam, nequam ubi est modb tuum, nequaqua ' Ecce mortui sunt duplici morte, quos dixisti nequaquam morituros. Nequaquam, inquit, moriemini . Maliam vetus canticum hoc verbum veritat contrarium . Dixerat enim Deus: Quacunque die comederitis, morte moriemini idest mortale essiciemini, scilicet ut necessitatem tunc habeatis moriendi , qui modb non potestis mori . Si enim in obedientia permansissent mortui non sui se

sent.

De modo se oraene praeυaricationis Mais Euae P. Aia comentirunti fructum de luno erit . Vidie mulier ubd bosura esset lignum ad vescen dum pulchrum oculis, aspectuque delectatabile detulit de fructi illius, ct comedit dedit-

- . que

604쪽

que viri suo , qui comedit. Et aperti sunt oculi

amborum Gen. g.

I. Evae curiositas perfringitur prooterea, qu)d curio-sὸ intuebatur lignum scientia boniy mali. a.Exponuntur tres dies parentum nosrorum, scificet im pirans conspirans expirans . . Adam in Para dis intus peccando perdidit circumspectionem Dol, ob elationem qua praecessit in ejus anima: Imsitiam , obediendo uxoris voci potius quam Divina Iudicium , eum per mulierem retos pro priam culpam in Deum s. I. ΑDam ab audierat in paradiso quem cepe rat, ut operaretur Scustodiret illum operaretur delectabiliter , custodite fideliteris sibi hposteris suis. Et tu quoque o Eva b in paradiso posita es, ut cum viro tuo opereris de custodias illum si injunctum perfeceris, quandoque transitura ad melius ubi nec opus sit te in aliquo opere occupari, nec de custodia sollicitari omne lignum Paradisi tibi conceditur ad vescendum, praeter illud quod dicitur scientiae boni mali. Si enim caetera bona sunt, sapiunt bonum, quid est opus edere de ligno . quod sapit etiam maluma Non plus sapere quam oportet sapere. Sapere enim malum, sapere non est, sed desipere . Serva ergo commissum, expecta promissum: cave prohibitum, ne perdas concessum. Qiti tuam clitem tam intente intueris

Quid illi, tam crebr,vagantia lumina jaci, ut quid

605쪽

ν, nil gobiae Christianae

choim immortalis iis, mortalia non contemnis Stransitoria contenta tibi similibus immortalibus de aeternis Vidit inquit scriptura mulier lignum qu , t esset pulchrum oculis, v aspectu delectabile, suave ad vescendum. Non est tua , 5 mulier, ista suavitas, ista delectatio, istaque pulchritudo. Et si

tua pro parte luti, non tua lolius, sed communis cunctis animantibus terrae . Tua quae vere tua est, aliunde es alia: nam aeterna est de aeternitate. Quid tu animae tuae aliam formam, imo deformitatem imprimis alienam Quid spectare libet dyquod manducare non licet oculos,inquis, tendo,non manum et non est interdictum ne videam,sed ne comedam . Annon licet oculos ub volo levare, quos Deus in mea

potestate posuit Z Ad quod Apostolus omnia mihi

licent, sed non omnia expediunt. Et si culpa non est, culpae tamen Indicium est. Nisi enim mens m1-nus se curiose servaret, a curiositas tempus vacuum non haberet. Etsi culpa non est, culpae tamen occasio est, ct ndicium commissae, Scausa est commi tendae . Te enim intenta ad aliud , latenter interim in coe tuum serpens illabitur, blande alloquiatur Blanditiis rationem mendaciis timorem corn- pestit Nequaquam , inquiens, morieris . Auget curas , dum incitat gulamo cui curiofitatem dum suggerit cupiditatem offert tandem prohibitum, de aufert concessum . Porrigit pomum, de surripit Paradissim . Hauris visiis peritura, ct perrturos paritura. Perit salus, non destitit partus. Naseimur, morimur et ideoque nascimur morituri , quia prius morimur nascituri Propterea grave jugum supeτ

606쪽

Pars I. Cap. VI. 73

omnes filios tuos usque in hodiernum diem. In quiabus periit dies Ceyinqua nati sunt , quae est dies Adar, dies peccati, cui Hieremias quoque maledicebat dicens : Maledicta dies, in qua natus sum Omnes enim in illa nascimur . utinam pereat in nobis omnibus dies illa , dies nebulae, caliginis . dies tenebrarum, turbinis . quam nobis secit Λdam, quam secit inimicus qui dixit Aperientur oculi vestri. Adde shqubd appetentia terrenorum quae quidem omnia ad interitum sunt)den at tenebras , ita ut in Anima sic vivente nil parte aliqua nisi pallida iacies, ct imago quaedam mortalitatis apparere cernatur. Cur non enim quae immortalis est,

similia sibi immortalia appetite aeterna ut quod est appareat, ct quod facta est, Vivata Caeterem Contraria sapitis quaerit,in mortalibus sese degneri conversatione consormans, immortalitatis candore quodam mortifera consuetudinis piceo colore denigrat. Quidni mortalium appetitus immortalem mortali mrnilem , immortali diisimilem iaciato Qui tangit picem ait Sapiens inquinabitur ab ea. Fruendi

mortalibus mortalitatem se induit, ct vestem immortalitatis incidente mortis similitudine decolo ravit, non exuit Evam attende quomodoleius anima immortalis, immortalitatis suae gloriae sucum mor talitatis invexit, mortalia utique assectando . Prima

siquidem gypost praevaricationis Angelicae ruinam Eva peccavit, inquietudine spiritus agitata, i terdicti Dominici iugum suave, leve onus abiticiens quoniam expectare noluit, ut de manu Dei, ita

607쪽

unde jam cinera acceperat , persectionem ovoque heatitudinis mereretur, sed preripere illam erpentis consilio attentavit. Propter hoc Paradisum perdidit, terram deliciarum: propter hoc in ipso corpore contrariam legem invenit Testis est ipse Apostolus h)qui ait Invenio aliam legem in membris meis. repusnantem egi mentis meae. Numquid suum quod carnis suae est, ct non suum quod mentis suae est

Ego dico plus. Quidni dicam, quod idem ipse magister dicit Nam mente quidem serviens legi

Dei, carne autem legi peccati, quid magis suum s leatur evidenter ostendit, cum malum quod in camne est, ita a se alienum censet, ut dicat Itaque jam non ego operor illud , sed quod habitat in me pecca- eum. Et ide sorta sis signanter aliam dixerit legem inventam in membris suis,qubd alienam hanc h qu si adventitiam reputaret. Constat sane i ab initio non suisse sic, sed in parentibus primis ante primam illam mandati praevaricationem non m b regnasse peccatum, sed nec fuisse quidem Attamen quodamiam odbiam tunc prope illis suisse videtur, quod tam facile persuasium est, quod tam festinanter intravit. Quid verb aliud admonebat, quam de ipsam quo- 'ue peccati paenam etsi necdum inesse corporibussam tamen veIut praeforibu esse, qui dixit In quacunque die comederitis de ligno scientia boni v mali, morte moriemini Crudelis nimirum Eva

M per quam serpens antiquus pestiferum etiam ipsi pomi sui reliquiis Eva etiam nobis propinavit Ian

608쪽

go succi noxialis gustu inebriata ct reliquias dimi si paruulis suis Utinam poculum suum ebria illa totum ebibisset, non item in nos diffudisset Nee duxerim reprehendendum, mysi quis sapientiam saporem boni dissiniat. Hunc saporem petdidissitis ab ipso pene exortu generis nostii Nam ex quoi cordis palatum sensu carnis praevalente insecit ustus serpentis antiqui, carps animi non sapere bonum sic sapor noxius subintrare. Denique proni sunt sensus hominis cogitationes in malium ab adolescentia hoc est, ab insipientia prima mulieris. Jta Insipientia mulieris saporem boni exclusiti quia se pentis malitia mulieris insipientiam circui enit

Plasmato homine de limo terrae sns Plasmatos, sicut vera narrat historia, inspiravit in faciem eius liraculum vitae, factus prosnde illi dies inspiram. Et ecce invida nox casside impegit in diem hanc. I ce utique simulata. Nam dum quas splendIdius lumen scientia pollicetur inopἱnatas, e luci offudit pravi tenebras consilii, de pri ordiis originis no- ara tetram damno praevaricationis in exi callia

liginem. Vae vae, netcierunt neque intellexerum si tenebras ambulant nescientes . ponentes tenebras

sucem in lucenti tenebras . Denique comedit dedi gno mulier quod sibi dederat serpres . quod vetuerae Deus deditque viro sus, ct caepit illis quasi de novo diescere Nanti illic aperi; sunt oculi amburuntis facitis in dies conspirans, inspirantern extundens ct substituens expiralitem . Conspiravetunt siqui

609쪽

dem , si convenerunt tu Vnum adversus Dominum,

adversus Christum ejus, serpentis astutia, muli ris blanditiae, viri mollities. Unde&loquebantur mutub Dominus scilicet, Christus ejus : Ecce Adam factus es quasi unus ex nobis , qudd ad utrius. que injuriam lactantibus se peccatoribus acquievis. sit. Revera enim fri principes nostri Adamis Eva principia nostra propaginites , inobedientes di socijsurum, dicente Domino: Principes mi infideles; velut alia translatio habet , inobedientes socii furum: qui quod Filii Dei est, serpentis imb diaboli per se pentem consilio subripere tentant. Nec diis mulat injuriam Filii Pater , Pater enim diligit Filium: sed

continubin ipsum hominem vindiciam retribuit, aggravat super nos manum suam. Omnes enim in Λdam peccavimus, ct in eo sententiam damnationis accepimus omnes Adam OH in paradiso, situs , primis perdidit circumspectionem Dei

statur enim B. Augustinus, quM nequaquam tentator. hominem de paradis ejecisset , nisi aliqua elatio in anima hominis praecessisset, cum verissime scriptum sit Ante ruinam exaltatur cor. Et ideo blJelatam animam Deus Pater non sustinet Pater enim diligit Filium, desomnem altitudinem extollentem se aduersd scientiam Verbi semper in promptu habet deiicere atque destruere, sive immittendo 2elum, sive intendendor quorum alterum misericordiae alterum judicii est utinam in me omnem eX- tollentiam comprimat, im deiiciat, ct ad nihilumredigat non accensus uror, sed infusus amor . uti-

610쪽

iscam non superbire , sed unctionei lius, quam ultione masistra. Domine, ne in rore tuo arguas me , sicut Angelum extollentem se in Caelo, neque in ira tua corripias me, sicuti minem in paradiso . Ambo iniquitatem meditati sunt , altitudinem affectantes , ille potentiae, iste scientia . Denique credidit insipiens mulier potilicenti sed seducenti: Eritis sicut dii, Dientes b num se malum. Jam sese ante seduxerat, cui persuaserat similem fore Altissimo. Nam qui se putat aliquid esse cum nihil sit, ipse se seducit. Verum utraque altitudo dejecta est, sed in homine mitius, iudicante ita illo qui omnia facit in pondere. d. memsura. Nam Angelo insurore punito imb damnato, homo iram tantum sensit, non urorem. Nemiape cum iratus seit, misericordia recordatus est Propter hoc semen ejus filii irae v non furoris usque in hodiernunt diem. Verrem sc novit in affectum malitia i nequitiae transisse Angelos desertores, nec ex ignorantia aliqua seu infirmitate peccasse, idemque perire necesse est paenitere nolentes Patris enim amor, hiano Regis judicium diligit. Novit imquam superbiam Moab, qu bd superbus est valde: superbia ejus paenitentiae remedium non admittit, ac per hoc nec veniae. At vero hominis vice nullam postea condidit creaturam, innuens ex hoc ipso re

dimendum adhuc hominem: quippe quem supplantavit aliena malitia, ideoque prodesse ei potest charitas aliena: SecundoIU Adam perdidit usitiam,

quando uxoris voci plus quam Divinae obedivit Junis; enim est virtus , quae suum cuique reddit iAdam