장음표시 사용
31쪽
temporis illius militiam. Postea usus iacontrarium obtinuit, ut uidelicet festumix. lectionum in suo die solenniter celebretur, nihilo minii, ieiunetur.' 'Rursus corimae in selliuitatibus extenduntur in ecclesii, propter ornatum, ut per uisibi, Ies ornatus ad inuis biles moueamur,quae sunt quandoque uarijs coloribus coloratae,ut praemissuria ell, ut ex diuersitate eo-Iorum i pibrum notetur, 'homo, qui est Dei templum, ornatus ei te debet uarietate seu diuersitate uirtutum Cortina alba, signat uitae nauditiam, rubea,charitatem, iuridis, contemplationem . nigra, carnis in ortificationcm, liuida, tribulationem. Adhuc super cortinas candi das suspendu-tur quandoque panni uarii coloris, ad norandum,st cor nostrum purgatum elle debet a vitis , & in eo debet ei se cortinae uir tutum, ia uarietates bonorum operum .
,. ' Porro in sello Natiuitatis Dainini quς
dam ecclesiae nullos suspendunt pannos, quaedam uiles,&quaedam bonos. Quet nullos su spendunt, nolitum figurant rubore. Et si enim maximum sit nobis gaudiu de nato Saluatore , non tamen esse debemus sne rubore pro eo, quod tantum ivit Do situ ni peccatum, ς, Dei filius seipsum propter nos exinanivit forma serui accipies,
ct propterea etiam in ipsius obitu non cublaetitia solem, Eamus: sed acerrimum ieiunium iacimus, cum tamen in alio tu sancto tum obitu laeti solemni Zemus , & aliquantulum lautius in cibo , S potu nobis indulgeamus, prout in vi. parte sub para-isceu edicetur. Rubor quippe nobis est, PDominus mortuus eiu propter Peccata nostra sancti uero non propter peccata no
tira, sed propter Christu pasti lim t. eQui
uiles suspendunt figurant ch Dominus scruilem induit sorinam,& quod uilibus pannis eo die inuolutus fuit. Qiri bonos,gaudium de Rege nato habitum attendunt, quales elle debeamus iii receptione tanti
Hi hospitis ostundunt. ς ῖ In quibusdam eces e.
si is altare in paschate pretiosis ornat palliis, &superponuntur uelamina trium colorum rubeti in , subalbum, S nigrum, quae
cria tempora designant. ς Prona lectione. & re potisorio finitis remouetur uelamen nigrum, quod tempus ante legem significat. Sec ad i Iectu, ae, rei poaso .
rio finitis, remouetur subalbum, quod te-pus sub lege designat. Tertia finita, re-ni Ouetur rubeum, quod tempus gratiae si' pnascat, in quo per Chri ili passionem ad sancta sanctorum, d ad xternam gloriam nobis aditus patet. De pannis uero S ii 'simentis altaris, in tractatu de altari, dictu mei . t In praecipuis selliuitatibus 'thesauri ecclesiae in publicum educuntur, propter tria. Primo. propter considerationem cautela', ut ii :delicG appareat, P cautus fuerit in seruando, aut illum seruare tenetur. Secundo, propter ibi et ni itatis uenerationem. Tertio, propter Obla tionis memoria uidelicet in memoriam illoru,qui prius ea ecclesiae obtul crunt, autem ecclesia intus, de non extra sestiue Ornatur, mysterialiter innuit omnis gloria eius ab intus est. extra de fac. unc. licet enim exterius despicabit: , sit in anima,tamen quae sedes Dei est, radiat, iuxta illud. Nigra sirin, sed formosa, doc. de Dominus per propheta. Etenim haereditas in prae- cantacta. eli mi. propheta etia considerans hoc LM. ait: Domine dilexi decorem domus tuae, quam spiritii aliter fides, spes, & charitas exornant. Ecclesia quo aue materialis, Scetiam spiritualis mundari debet, de quo, in vij. parte sub tit. de Pascha,& de v. seria camae dicetur. In nonnullis eces essjscuo oua structionu, & huiusmodi quae admirationem inducunt, & quae raro uidentur, consueti erunt stipendi, ut per hoc populus ad ecclesiam trahatur,& magis ai5ciatur. l Ru sus aiunt quidam,quod structio ranquam auis obliuiosa derelinquit in in sabulo oua fila: demum quaedam itella uisa recordatur, Sc reddit ad il la a me ius o fouens ea oua ergo in ecclesiis sui penduntur ad notandum, quod si homo propter peccatum Deo derelictus sit,tanded: uino lumine illustratus, recorda tu, delictorum suorum p cenu uerit, & ad ipsum redierit per aspectunt lumine illius uetur per quem ctiam modo dicitur in Luc. quod respexit Dominus. Petrum postquanegauit Christum. Io. dii linct. fidelior sua spenduntur etiam, ut in illis unusquiique Psis conten pictur quod homo facile Deu obliviscitur,nisi per stellani, id est, spiritus sancti gratia milueate in illustratus ad eu redite per boua opera recordetur. glsa e 44.
32쪽
in priniit tua eeelesia saeri scium fiebat invasi, ligneis,sso uestibus communibi iv. tune enim era it lignei calices,&aurei sicerdotes, nune uero econtra est. Sed aeuetinus
Papa , initituit cluod in vitreis fieret, quia uero illa fragilia erant, ideo Vrbanus Papa, di etiam concilium Remen. de consec. dist. j. ut ea lix. Si de colebr. mis s. c. sina. statuit quod in argenteis uel aureis nasi, Ω-eriseetur, uel propter paupertatem in staneis qui non aerii ginantur: non tamen in Iiqneis, uel ex auri calcos. Non ergo debet
esse de uitro propter perieulu ellusionis, non de ligno, quia cum sit porosum de spopiosum corpus languinem absorberet, node aere uel auri caleo,quoniam ob uini uirtutem aerit g tu ira uel uomitu protroearet. t i t nota,' calicis nome a ueteri Sc no. testamento originem traxit. Hici xij. Calix aureus Babylon inebrians omnem terram. ct David : Calix in domo domini vi. ni ineri plenus mulio. & alibi: Calicem salutaris accipiam, Sc nomen domini inuocabo. Item in Evangelior Potestis bibere calicem is tum, que ego bibiturus sum: Item accipiens calicem gratias egit. Calix auteaureus significat thesauros sapientiae in Christo absconditos, argenteus, nundicia culpae, stanneus innuit similitudinem culpae ct paenae. Si annum enim est mediii inter argentum & plumbum,& earo Christi licet nis fuerit plumbum, id est peccatrix,, sitit tamen carni similis peccatrici,& lieet non fuerit argentum, id est, pallionis propter sitam culpam , suit tamen passibilix propter nostra in culpam, quia lagores nostros ipse tulit, & do. n. ipse por. V De ea lice sc paten a d icetur sib tit. de consec. Αε & v mctionibus. t Nempe si quis tenui relisione tentus, dacat quod dominus praecepit Mosi ut cuncta ii ara tabernaeuli in omnes usus, te eaeremonias ex aere faceret, ut
legitur Exod. xxvij & xxviij. e. Quotq, huius in odi pretiosa uasa de ornamenta poterant uenundari, Se dari pauperibus, similis est Iudae, & mulieri unguendariae cunt rarius, hic enim agunuς, non θ Deo minus uilia ornamenta delectent, quam aurea,
sed quia cum homines id quod diligunt,
Deo libenter offerat, per diuinam latria suam, uincunt auaritiam, Praeterea haec diuinae pietatis ossicia mortalia sunt,& sutu
rae gloriae significativa. de etiam in v teri lege ex auro di iacintho purpura cooeci di tincto Se buli , retorta,& alias pretiosis superhumerale sera prscipitur, , t quata facerdos virtutum diuersitate clarescere debeat,demonstretur,& altare & propitiatorium ac candelabrum, & alia vasa, Scornamenta altaris ex auro feri, & argendo. Exod.xxv.& xxx.& xxxvii j. c. tabernaculum quoque ex diuersis pretiosis seri praeceptum est prout d: Itum est stib tu . de ecclesia. Legalis enim Pontifex aliis diuersis prctioli, utebatur ornametis, prout dicetur In tertia parte sub titii. de legalibus indumentis. De hoe etiam sebii tu .dee
clesiae dedicatione, prope principium di cetur. t Porro prohibitum est in Conci- Ilio finrelia. ea. dist. ad nuptiarum. ne ditiina mysteria prestentur ad nuptiarum Ornatum , ne improbiorum tactu, uel pompa secularis luxuriae polluantur, quo ni ni ruolienditur,quod ex uelle cuiuscunq; pςrsλ
ns fieri non debet ea sila. uel aliquis alius factis myster ijs deputandus ornatus. g t Stephanu, quoque Papa statuit ea. dist. uel timenta ne uestimenti ecclesiae in alijs usibus quis fruatur: quodque missa iacratis hominibus tangantur, ne ultio quVB.ilthasar regem Babyloniae percussit, super hoc transgredientes ueniat. . t Cl 'men x etiam Papa statuit e. dist. nemo ne mortui sepel antur, uel inuoluantur, seu operiantur, uel etiam se retrum cum palla, id est, pannis altaris, aut mappa, qua calix inuoluitur: seu cum qua sacerdos manus post eo se erationem tergit. Quando i uero pallae, id eli, corporalia.& uela, d saest ornamenta altaris seu cottinae super altare pendentes sordidatς fuerint, diaconicum ministris humilibus illa lauent inita sacrarium, SP non extra. Pro uelis autem lauandis, quae ad cultum altaris pertinet, noua pelvis habeatur. Palle uero, id est corporalia in alia pelvi lauetur Vela quoque ianuarum, id est,cortinae que eri ei dutur in ceclesiis in festi , , Si quadragesima, in alia pelui laventur. Hinc est,s, ita tutuest in Concilio Ilerd. de coniecr. dist iiij. omnis quod ad cor orate lauandum,& ad pallas altaris propria habeantur vasa so-ris,in quibus nihil alaud lauetur. Sed sc-cundum eodem Clemente ea. dist. altaria si al-
33쪽
s altaris palla, id est, uestimenta altaris, spiritus procellarum, & aereae potestates
uel eat hedrae in qua sedet sacerdos sacris prosternantur, & ut hoc audientes conm- uestibus inductus, uel eandelabrum,uel ue giant ad sanctae matris Ecclesiae gremium, tum, id est, pannus uel eortina super alta- ante sanctae Crucis uexillum, cui flectiturre pendens suerint tuetustate consumpta, omne genu &e. sicut hare singula in bene-erementur, & eineres, uel in baptisterio, dictionibus eampanae habentur. Sele dum uel in pariete, aut in fossis pauimetorum, t autem est,st eampanae quarum sonorita ubi non sit transitus iactetur. Et not.quod te conuenit populus ad ecclesiam ad au-eeelefiastica ornamenta benedicuntur, ut diendum,& clerus ad annuntiandum ma-dieetur, sub titui. de eonsecratio arbus, & ne misericordiam Domini,& uirtute eius
unctionibus. per noctem. extra de homic. Ioan. i. distin. ius militare. signis eant tubas argenteas,1 V M M M. quibus in ueteri lege populus ad sacris cadum accercebatur, de quibus dicetur ina campase,quid. O ubi mumiae primum. vi. pari. sub Pentecost. quemadmodum. n. x Campana ad qηici pulsetur, O b-dicatur. vigiles in eastris tubis, sic & ecclesia tu mi-s Tubarum usus. olim fuis tico campanarum. nil tri campanarum sonitu se excitant, ut 4 Campanae praedicatoret signant. contra insid antem diabolum pernoctet. ς Metalli duritia. quid noler. signa igitur nostra inea sonoriora sunt tio Fralatur iners o expers scientiae , ea quasi bis ueteris legis, quia tuc notus erat Deus eampana e plectro. in Iudaea latum: nune uero in omni terra. ν Lignum, m quo pendem campoa , quid no- Sunt etiam durabiliora signis eant enim
e . praedicationem noui testamenti fore am-s Funis a eampana pendens quid signifere. plius duraturam tubis, ct sacrificiis uete-ν campanae ad diuina ossicia, quoi ira inrerdiu ris legis:quia usque ad mundi finem . Si pulsentur. Eι quoties nactu. nis. Io. quidem , eampanae pr dicatores signis- It TmlinabulorMm genrrasex quibus utitur u - cant qui fideles ad similitudiuem eam paele . nae ad fidem uocare debent, o significatui 1 Campanis quot diebus quadragesimae sit otia. est in eo quod dominus praecepit M , si, utr3 Campana cur pulsentur, quoquam mori te. faceret uestem summo Pontifici habetem Et quare insupplicationibus nu. i . Ixxij. tintinabula, quae sonarent cum Pont s campana cur pulsemiur concieta tempestate. tifex in sancta sanctoru ingrederetur. I. dist. fit rector. Ipsum ergo uas,os praedica-De eampanis. Cap. 4. toris designat, iuxta illud Apostoli Factile sum uelut aes sonans, siue eymbalum ti Ampanae sunt i vasa ae- niens. Duritia i metalli sortitudinem de-nea, in Nola ei uitate signat in mente praedicatoris: unde domi- Campaniae primo inue. nus: Dedi frontem tuam duriorem frontiata: maiora itaque uasa bus eorum: Plectrum seu serrum quod i Campans a Campania terius ex utraq; parte seriens sonum red- regione : minora uero dit doctoris linguam, quae scientia orna- Nolae, a Nola civitate tur, & quae utrunque testamentum resona
dicuntur. Puliatur t autem & benedici- re tacit, figurat. 1 Prς latus ergo absq; scisitur eampana, ut per illius tactu in & soni- tia praedicationis, erit sinasi campana sine tum s deles inuicem invitentur ad prae- plectro: iuxta illud Greg. Sacerdos si praemium, & crescat in eis deuotio fidei, fru- dicationis est inscius, quam et amoris uo-ges, mentes,& corpora credentium seruε- cem daturus est, praeco mutus, est et quasi tur: procul pellantur hostiles exercitus,& canis mutus, latrare non ualens. Ipsa uero
34쪽
praedi eans ipse reprobus inueniatur. iij. . vij. quod testatur Psal. peccatori autem dixit Deus . quare tu enarras iustitias meas,& a Uurvis testamentum meum per Os tuu Sane nanque actionis exemplo,plerunque accendit, quos eruditione sermonis mouere nequit. vij. q. j.f. quod uero. Vineulum uero quo plectrum uasi coniungitur seu ligatur, est moderatio, tua lingua te inperatur, itii ad tractum cordis, id est, author itate scripturae lingua mouet praedicatoris.
7 Lignum t in quo campana rendet, lignu
dominicae crueis signis eat,s, ideo quandoque a superioribus cotinet, quia Crux ab antiquis partibus nuntiatur. Instrumenta
quibus ipsiim lignum alligatum seu afflixum est, oracula sunt prophetarum. Liga tura uero ferrea, quam campana i igno eoi una itur, charitatem denotat, Per quam
praedicator in dissolubiliter cruci ais xus storia iur dicens: Mihi absit gloriari. nisin eruce domini no . Cauilla ligno affixa, qua mediante campana pulsatur, tectam praedicatoris mentem si sciscat, qua diu in is mandatis inhaerens illa fidelium auribus perseequctem pulsationem inculcat .s 1 Funis autem ab illa pendens, qua campana pulsatur, est humilitas seu uita praedi-eatoris, senis etiam ipse uitae nostrae mensuram o stendit. Adhaee, cum iunis initium habeat a ligno, in quo camp-na pendet, per quod crux dominica intelligitur, re- Oetaeram scripturam a ligno sanctς eru- eis descendentem,designat, sicut etiam su-nis ex tribus est funiculis, ita & scriptura ex Trinitate consistit, scilicet ex historia, ex allegoria, R ex moralitate . simis ergo descendens a ligno in manu sacerdotis, est scriptura a mysterio Crucis descendes in ore pr dicatoris. Rursus ideo simis, usque ad manus quibus co tinetur, extenditur, quia scriptura iisq; ad opera tra sire debet. Punis quoque eleuatio, & depressio in pulsando, denotat quod sacra scriptura aliqfiloquitur de altis, aliquando de inferioribus, seu quod praedicator, aliquando propter aliquos alta dicit. vii j. q. j Oportet. xliiii. dis .f. s n. quandoque propter alioseon descedit iuxta illud Apostoli, siue --i dimus propter Deum, siue condescendimus propter uos. Ad hec sacerdos deorsum sua em trahit: dum ad activam uitam a conlcmplatione descendit, ipse uero stirsunt trahitur, dum scriptura docente in Atemplatione erigetur. Deorsum etia trahit, dum scripturam ad literam,quae occi dit, intelligit. sursum trahitur, dum spiritualiter eam exponit. Rursus secundum Greuo. deorsum trahitur,& sursum trahitur, dum in ea se metitur, quantum uidelicet in imis iaceat, & quantum ad bona sa-cienda prosiciat. Sed & quando ex tractvmnis campana resonat, populus ad expositionem sacrae scripturae adunatur, praedicatur auditur, ct populus in unitate sidet, &eharitatis unitur. Sacerdos itaque,qui se recognoscit praedicationis debitorem, nose subtrahat a mouedis signis, quoniam &sili i Aaron clangebant tubis. Funem ergo mouet, qui fratres aut populum ex offcio conuocat. Annulus in fune chordae per quem in plerisque locis chorda trahitur, est corona praemi j seu perseuerantia in s nem, uel est ipla diuina scriptura . Porrd Savinianus Papa statuit, ut horae diei, per
ecclesias pulsentur. Et ' nota quod ad diuina ossicia per duodecim diei horas
campanae communiter duodecies pulsentur: uidelicet in prima hora semel, & in ultima similiter semel, quia ab uno Deo omnia, & idcm unus erit omnia in omnibus . In tertia, pulsatur ter pro secunda, tertia, quarta lioris quae sub illis canta tur . Similiter & vi. ter pro tribus, uidelicet pro v. vj. vij. horis. Similiter in iv. ter pro tribus. Ad uesperas uero, quae est ix. hora , non solum semel sed multiplici ter, quia in tempore gratia multiplicata est praedi eatio Apostolorum. Item in nocte ad matutinum saepe : quia saepe ex ela mandum est: Exurge, qui dormis & exurge a mortuis. g t Communiter tamen tersulsatur in nocturnis . Primo eum squila, quae significat Paulum acute praedicantem . Secunda pulsatio. saniscat Barnabam sibi alloetatum . Tertia innuit, tum d Iudei, repellentibus uerbum Dei, apost li conuerterunt se ad gente , qua, in sile Trinitatis quatitor Evangeliorum imbuerunt disciplinis . unde & quidam quater pulsant. g i Et no . sex esse genera tintinabulorum, quibus in ecclesia pulsatur, sei licet seu illa, cymbalum, nota nolui . seu
dupla campana, & signit squilla pulsatur
35쪽
in triclinio, id est in resectorio. Cymba luin elati stro. Nola in choro. Noluta seu dupla eampana, in horologio Capana in ca- Ianili. Signum in turri. Quodlibet tameniorum potest generaliter tintinabulum
nuncupari. Variis ergo designantur uocabul , luia praedicatores per illa designati 3 ad multa necellari j fiunt. qt Sane in tota septuagesin a sub qua quadragesima continetur in diebus pro festi, non debet compii lsari, nec depulsari. sed simpulsari, id est simpliciter pulsari ad horas diei, uel matutinas. In ecclesijs tamen bene ordinatis lus pulsatur ad primam primo ad inuocandum,secundo ad inchoandii, in tertia ter, secundum numerum horarum quae siub illo pulsantur, ut praemissi n. est, una ad inuocandum, alia ad congregandum, tertia ad inchoandum. Similiter fit in vj.& ix. Sceadem campanae, & eodem ordine pulsantur ad matutinas simpliciter. Ad missam ii ero & ad uesperas, duabus duntaxat campanis pulsatur. In minoribus uero ecclesiis simpliciter tantum pulsandum est, iuxta praemissa, ct hoc in seriis. in dominicis uero,& in solenibux diebus, prout in alijs temporibus compulsatur. Quia enim praedicatores,qui per campanas figlirantur, tepore gratiae celebrius abundant,& oportune,& importune instant, ideirco in festis, quae ad gratiam pertinent,capanae tumultuosius tinniunt, & prolixius concrepant, ut dormientes,& ebriolos excitent, ne dormiat ultra modum. Quid autem significet compli Isai i6,quando cantatur: Te Deum laudamus. an quinta parte sub titui. de nocturnis dicetur. qtVerum aliquo moriente campanae debet pulsari,ut populus hoc audies oret pro illo, pro mulic re quidem bis, pro eo qu5d ipsa inuenit asperitatem. Primo enim fecit homine alienum a Deo quare sucunda dies non habuit benedictionem. Pro uiro uero ter pulsatur,qui i pri- md inuenta est in homine Trinitas. Primbenim formatus est Adam de terra, deinde mulier ex Adam, postea homo creatus est ab utroque, ita est ibi Trinitas. Si auteclericus sit, tot uicibus simpulsatur, quot ordines habuit ipse. Ad ultimum uero co- pulsari debet eum omnibus campanis, ut ita sciat populus pr' quo sit orand5. D bet etiam compulibri, qua udo ducimus ad
ecclesiam, & quando de eeclesia ad tum
lum deportatur. 'Caeterum eampanae t in processionibus pulsantur , ut daemones timentes fugiat, prout in quarta parte sub titulo de aecessio. Pontis. ad alta. dicetur. Timent enim auditis tubis ecclesiae militantis, scilicet eam patiis, sicut aliquis tyranus timet audiens in terra sua tubas alicuius potentis regii inimici sui. qt Ethaee setia in est eausa quare ecclesia uid ens concitari tempestatem, campanas pulsat,scilicet, ut daemones tubas aeterni regis, id est, campanas audientes,territi fugiant,& a tepestatis eccitatione quiescant,& ut ad ca-panae pulsationem fideles admoneantur , & provocentur pro instanti periculo orationi insistere. Silent autem campanae tri duo ante Pasicha, ut dicetur in sexta parte sub quinta seria coenae . Rursus campanae
tempore interdicti silent, quia saepe ob delictiun subditorum, impeditur lingua praedicatorum, iuxta illud prophetae: Lingua tuam adhaerere facta palato tuo, qui a d mus, id est, populus exasperans, id est in
hegiens est. extra de renunt. .nis.f. pr
pter. Habet etiam ecclesia organa, de quibus in quarta parte sub titulo de sanctis,
to Luctum, quid. ii Cremetertim unde duxerit initium.
ii Sepeliri non debent omnes intrat eeclesia . Et quinam.
i 3 Sepeliendi antiquisus mdii. Et inde hiat
I Sepelire qui debeant in caemeterio. a s Mulier mori ni in partu , an sit in euksias pelienda. Quid de partu .nu. t 6.
36쪽
De eo meterio & alijs locis sacris, & religiosis. Cap. s. Une de ecem eterio, &de alijs locis sacris, ac religiosis dicamus. Sane uenerabilimn locorum alia sunt humanae nectilitati deptitata. a ira orationi dedicata. t I.oca humanae nee risit at i deputata sunt Zenodochium, Zenostorium, quod ide est, uasochonium, ierontoclionium, orphanotrophium,S belphotrophium. Sancti et nim patres, de religiosi prinei pes huiusmodi instituerunt loca, in quibus pauperes peregrini, senes, orphani,& infante ,eremi tae, infirmi, imbecilles, &saueij reciperentur, & fouerentur. Et not. quod γέρων Graece dicitur senex Latine. Locorum autem orationi dieatorum alia sunt sacra,
a alia sunt sineta, alia religiosa. Sacra 'sunt qliae per minus Po .atificum rite dedi ea taci Deo sancti fieata sunt, quae uarijs no in I nibus appellantur, prout sub titu. de ecclesia praemissum est. Sancta sunt loca immunitatis siue priuilegia servitoribus, & ministris ecclesiarum deputata, de quibus videlicet sub interminatione certae P aenae, uel a iure, uel pers eciale priuilegiti interdicitur, nequis illa uiolare praelum at: sicut sunt atria eeelesiarum ex xxvij. q. iiij.s quis in atrio.& in quibusda in locis elat stra, intra quae sunt domus canonicorum. in quibus reis euiuscunque sceleris consurietibus si se ibi receperint, securita, praestatur, S secundum it ita regalia. instit. de rerum diuisione. β. salictae poris.& thea 3 tra ciuitatum. Religiosa i sunt,ubi cadaver hominis integrum, uel et i a caput tantum sepelitur, quia nemo potest duas sepulturas habere.Corpuου uero uel aliquod aliud membrum absque eapite sepultum, non iacit locum religiosum. T de relig. NQm. . cum in diuersis. Sed & secun dum legalia instituta eadauer Iudaei , uel gentilis, uel infantis nondum baptitati, locuin quo sepultum est, facit religiosum. su-cundum religionem tamen christianam,
ct canonicam doctrinam, solum Christiani cadauer locum facit religiosum. Et no.
Ee non e iitra . Caeterum locus ille, loeus religio luet diuersimode appellatur:videlicet coemeterium, polyandrum , siueandropolis, quod idem est . Item sepulchrum Mausi, leum, quod etiam idem est.
gallulum, sarcophagus, pyramis, bustum, urna, Ic spelunca. t Cremeterium dici- εtur, a cimen , quod est dulce, ct sterion, quod eli statio: ibi enim dulciter do n-ctorum ossa qitiescunt: & Saluatoris aduentum expectant. Vel quia ibi sunt cimices, id est, ii ermes ultra modum *ten-
tum antrum , propter ea dati era hominum ibi sepultorum.Vel πολυανδροis,interprCtatur multitudo utrorum: a πολυ quod est pluralitas, & αλῖροι quod est uiri re securidum hoc pro pr.e uicitur cs meterium pr
pter multitudinem hominum ibi sepultorum. Similiter,& andro polis,quod ide ι est . t Sepulchrum dicitur, quasi sine pulsu, quia qui ibi sepelitur, pulsu caret, uel
est locus, ubi ossa conduntur. Mati oleum,
doctum t est a quodam,qui dictus est Mau Isolus, qui fuit diues re potens: S ab Arte-mesia eius uxore valde dilectus : adeo quod eo defuisto ipsa gloriosum constri ixit ei sepulchrum, quod uocauit Mala soletim,a nomine uiri sui. Et inde igitur mos inoleuit: ut quaelibet pretiosa sepultura, Mausoleum nuncuparetur. xe vj. distinctio. bene quidem . Pro Q princip- 8q f Dormitori uni,dicitur a dormiendo, quia ibi corpora sanctorum,quiescunt qui in domino moriuntur . Tumulus dieitur, quasi tumens tellus: quoniam homine in . t
terra sepulto: terra aliquantulum ut uatur. Monumentum dicitur, quia i uouet mentem euiuilibet inspicientis: ut recoris detur, quod cimi, est, & in ciner m reuem
tetur. Ergastulum dicitur ab ἔργον quod eli fructus, rus. Uel ab εργασία , quod est opificium, opera, lab .r, .ucrum, Sciterion , qu id est statio, ibi enim requi scunt corpora eorum, qui in domino moriuntur : unde. Beati mortui qui in Domino moriuntur: amodo iani dicit illi C, iritus, Sc. ' Σαρκοφάγοι dieitur a 'σα. κos, quod cit caro: ct φάγειν, tu dcu comedere: quia ibi cato comeditur:
37쪽
id est consumitur. Pyramis dicitur a mo,
quod est, ignis,quia corpora igne cremata di incinerata ibi recondebantur, uel quia sciit isnis a lato incipit, de tendit in acu tum, uc & pyramis: & est genus altissimae sepulturae: tale est Romae, in quo suerunt
cineres Iulit Caesaris collocati. Et corru-- pto vocabulo vulgariter vocatur acus sancti Petri: ' quae tamen Iulia dici deberet. Similem pyramidem fieri fecit Caesari uadita Turonum prope ripa n Ligeris, & r clusit ibi cineres euiusdam militis amicia Qitiuersecti. Bustum t vero,a nomine cotenti, nomen traxit, continentia locus, videlicet in quo busta sue humana corpora
sepeliebantur.Vrna dicta est eo,' antiquialis moris suit humana corpora. Rogo G. burere & cineres in terreis urnis colloca
ii eos seruare. Spelunca quandoque dicitur duplex, ut iam dieetur. t Coemeterium initium habuisse dicitur ab Abraham, cui emit agrum ab Ebron, in quo erat duplex spelunca,ubi ipse sepultus est, & Sarra,&Iciae, & Iacob, de Adam, &Eua: propterea enim emit ut sibi, εο suis sepultura enset. Duplex spelunca ideo ibi erat, quoniaduo ibi sepeliebatur contigue: scilicet vir& uxor,vel in una viri, & in altera mulieres, vel unicuique illi e sepeliendo duplex
spelunca in modum cathedrae fiebat. vn
de dicit Hier. st tres patriarchae sepulti sunt in civitate Ebron in spelunca dupliei,cum tribus uxoribus suis. Sepelieban tur autem quasi sedent ea, & superior pars speluncae, quae tis ni capiebat a natibus supra dicebatur una spelunca, pars vero inferior, quae capiebat pedes, crura, & fer x mora, dicebatur alia spelunca. t Sane non debent passim omnes intra ecclesiam sepeliri: videtur enim ς, Iocus sepulturae non prosit. extra de se pu It uris sacris. Lucifer nanque de coelo suit prostratiis, RAdam de paradiso eiectus, & quae loea his
meliora sunt. Item Ioab intabernaculo intersectus est. R Iob in sterquilinio triu-phatiit. Imo obesse videtur si quis indignus peccator in ecclesia sepeliatur. xiij. q. cum grauia. Legitur enim in dialogo beati Gregorij libro quarto. c. lvj. P cum
quidam saetitiosii, in ecclesia beati Faustini Brixi en sis sepultus sui siet,eadem nocte beatus Faustinus apparuit custodi eiusde
ecclesiae dieens: Die episeopo,ut proii elathine carnes Detentes, quas hie posuit .alioquin ipse die triginta morientur. Custos vero timuit haee dicere episcopo. & episco p. die tricesimo sit bito mortuus es. Legitur etiam ibidem, cap. I vij. de quodam alio, qui sepultus fuit in ecclesia, P cadauer civ v postea intentum fuit extra eecle
siam, S linteamina remanserunt in loeo suo.& Augustinus inquit.xij.q. ij. Sc ea. se-uen. Quos peccata grauiora deprimunt, in locis sacris sepelire se saciunt, restat, ut de sua praesumptione iudicentur, quia eos sacra loca non liberant. sed culpa temeritatis accusat. Nullum ergo corpus debet in ecclesia aut prope altare, ubi eorpus domini Se sanguinis conficitur, sepeliri, & nisi corpora sancitorum patrum, quid icuntur patroni,idest defenseres,qui meriti, suis totam defendunt patriam,& episcopi, Abbates, ct digni presbyteri,& laici
seminae sanctitatis. xiij.q. ij. praecipiendia.& eap. nullus. sed cuncti debent ei rea eoclesiam sepeliri, puta in atrio, Qui in porticu,aut exedris,sue voltis ecclesiae exterius adhaerentibus, aut in coemeterio,vt in cap. praecipimus.& in eodem cap. non aestimemus. Dicunt enim quidam, quod locus
triginta pedum ei rea ecclesam debet ad hoc consecrari, alii uero solum circuitionem quam facit episcopus dedicans eccleasiam, ad hoe fissi cete dicunt. Augustinus dicit in libro de cura pro mortuis, agenda in fine, qudd sepel ire apud martyrum m moti as , in hoe desundo prodest: ut eo
mendans eum etiam in martyrum palmeinio affectus pro illo stipplicationis augeatur. t Antiquitus solebat homines in pm- i spriis domibus sepeliri, sed propter cadauerum istorem statutum suit, ut extra ciuitatem sepelitentur: de quendam locum communem sancti scatum ad hoc deputabant. Nobiles verδ sepeliebantur super montes, & in medio montium. & in radicibus eorum,& in propriis. Caeterum siquis in obsidione interficiatur, nec possit coemeterium haberi, sepeliatur in loco, ubi potest. Si vero negotiator, vel peregrinus moriatur in aequore, & fuerit terra uicina, sepeliatur ibi, quod si portus rem tus sit,in aliqua insula propinqua sepelia tui . Si autem terram non videant, sat ei
38쪽
domuncula de lignis, s haberi possunt, Sproijciatur in mare. t In coemeterio aute Christianorum n0n nisi Cliristianus baptitatus sepeliri debet. de hoc in c. ex parte. de septa. nec tamen Omnis,quonia nullus ex maleficio interfectus, si maleficium sit mortale peccatum, ut si sit interfectus in adulterio , vel latrocinio, uel in ludis gentilium, extra de torn .eap. & nullus. ει laici summae sanctitatis xiii.q ij. Et ideo ubi quis inuenitur mortuus, ibi sepeliatur propter dubium ea usta mortis eius. Si vero quis sibito moriatur in ludis consuetis, ut in ludo piis, sepeliri potest in coemeterio.quia nemini nocere intendebat. Sed uia mundialibus occupabatur, aiunt qui-am quod sepeliri debet sine Psalmis, &sine caeteris mortuorum exequi j,.bed & siquis impetens alium in rixa vel tumultu ,
im poenitens moriatur,nec Iacerdotem peti jt : non debet sepeliri in coemeterio , ut quidam dicunt: sicut nec is qui manu pr I ria mortem sibi conseruit. xxiij q. v. si no
secus si vim ad tutelam sui,uci siuorum re-llebar, ct alias in poenitenti 2 remane t. Si vero non propter aliquam manife-sam causam, sed Qto Dei iudicio quis subito moritur, potest in coemeterio sepeli-ti . Iustus enim in quacunque hora moriatur, saluatur, praesertim si dabat operam alicui rei licitae. Defenibri iustitiae,& pugnanti in praelio iusto occisis coemeteriit.& ossicium libere eoneeduntur, intersecti tamen in ecclesia non portentur, pauimentum sanguine polluatur. Sed si at quis rediens de lupanari, vel de aliquo loco, ubi fornicatus iit, in via occidatur, uel aliquo casu consistens moriatur, non sepeliatur in communi coemeterio,& hoe si legitime probari potest eum sornieatum sui si e, nec constat eum postea confessum, vel contritum fuisse. de poe. dist. v.c.j.alioquin sepeliis ri debet. Rursiis x mulier moriens in Pamm, non debet in ecclesia poni, ut quidam dicunt, ne pauimentum ecclesiae sanguine polluatur, sed extra ecclesiam ei dicatur obsequium . & in coemeterio sepeliatur, quod non placer,alioquin poena sibi verteretur in culpam. v. distinis . baptiZari. Vnde licite in ecelesia sertur, ita tamen quod ecclesia a maeulis corporis ne polluatur,
diligenter caueatur. g t Partus tamen de Iolient re ipsius extractus mortuus,& non baptizatur extra ecemeterium sepeliatur. Sunt tamen quidam, qui dicunt, quod partus vi sic rum elie censetur. de conlecta. distino. i iij. si quicquid. Sane t vir di xxor 1ν in eodem sepulchro ponendi simi. xiij. q.
ij. unaquaeque . extra de sepul. de uxore, exemplo Abrahae ct Sartae, ubi specialem non elegerint sepulturam. unde S Tobias prςcepit filio ut cum mater ipsius compleuis let dies mos, locaret eam in eodem sepulchro cum eo.xiij.quaesto. ij Ebron. Ite quilibet in sepulchro parentum tumulandus est, nisi ex deuotioneat bi elegerit sepeliri cadem quaestion. soror.xi:j quaest. ij. eap. sna.Caetcrum in Concilio Mazun.de consecr. dist. vlt .cap. fin. statumni ea, quod suspensi, qui pro si is peccatis panam ex cremam per lutui : ex qlio consessi sint, vel confiteri desideraueriint, & conimu-nrcauerunt, in cameter ij, sepeliri posimi,& oblationes,& nrassae feri pro eis. distin. v It .capitu. fina. Qualiter humanum corpus sepeliendii in sit, dicetur in vij. parte sub titu .de ossi c. mortuorum.
' Foetentes. J Uerbi etymologiam unde duxerit Autlior, non fatis constat. Sed
forte id criminis irrepsit Typographi aut
inscitia,aut certe negligentia:hοἱμιτώιον enim ditistum est a Mιμαω, quod latine sonat sopio, dormio, obdormio. Inde etiam κοιμIm, dormitio . ct κοιμηθήριο . dormitorium . Athenaeus etiam scribit domum in qua ii 'spites dormiebant , hoe nomine appellatam. Non absiurde igitur locum sepulturae destinatum,Cα trieterium appella mus, ibi enim in ortui dormire dicuntur. Religiosiim illum locum ueteres dice bam. N. DOard.
' Petri. J Vide num potius atrii l. . in qua corpus conditur Graeeis σαρκοφάγα 3, quasi earnem vorans, Vnde Serapim dictu putat,Varro en sententia August. de elui. Dei lib. t 8. cap s. qui cum Rex esset Argi-uoruin, Apis dictus est. Navibus enim is
39쪽
transuectus in Aegyptum , eum ibi mortuus suisset, factus est omnium maximus Aegyptiorum Deus: non quidem in uita, sed post mortem,quia nO uiuum, sed mo tuum demum ipsam uenerari coeperunt. Inde Serapis appellatus est, ab arca uidelicet, in qua positu ου & sepultus . Est enim αἰt, 3 ἄ- , θήκη, monumentum, arca, locutus,conditorium, quasi soro sapis, Vel Sorapis. deinde una litera, ut fere fit, mu- tata, Serapis. Sarcophagus itaque dieitur, quasi carnem consumen η: alias ap-ptriatur. Quod item praetexuit de pyra-nrid potius pyra legendum: ἀπὸ του πυρσι hoe est igne. N. DOard.
r Teclesiae dedicatis unde initium duxeris.
t T celasia no d. bet dedicari,nisi dotata prius, idque ex iu V aequisitis. O quae impιdiam
s Ecclesia consecratur q ιinque de ea sitis Teclesia eansecrandae forma. O qui d Grum
ii Asersia trina aquae I 'abs, in re lesie estnsecratione, quid notet. quorsum fiat.14 Discopi trina percusio ad ianuam ecclesia,
ar Alpbabetum baculi pastorali scriptum in
st 7 Cruces in ecclesia duod/cim depictae quid
xS V., illi Dut ditionis,ctpote alis signa. 3o Leeloia dicitur consecrari in sanguine ab- euiui. sis,& utensilibu x ad diuinum cultum ex-3t Ecclesia semel consecrata, an debeat uel pos plendum,&non solum diuinis precibus
37 Homo, templumstirituale, interdum polluta
3 8 Ecclesia, materiale templum, si polluta, reconcilianda erit. quomodo. 3 9 Fcelsa reconcibanda eri, propter adult rium in ea commissum, aut alium congressiam, alias etiam luitum. 4d Feelsa reconcilianda eLI, propter homiciadium in ea patraιum,ac Giat Ianguinis es fisionem inale IIam.
i Ecclesia an sis reconcilianda, propter fuse sum ιn ea admissum, aut rapinam, uel quid simile 42 Ecclesia. quae habet sepultum infidelem, uel publιce excommunicatu Mocibanda est . 3 Scandalum,quid. Dc nciliasiost etiam, ad exemplum o terrorem inducendum. carmelerium, quibus casibussit reconciliamdum .
mereri uel ecclesia parte una uiolata, an omne ce eatur uiolatum, sic in qualibo parte 3 e concibaιionem desiderare.
De eeclesiae dedi eatione. Cap. c. Via de eeelesa, & altari, in superioribus mentio facta est, eonseques est, ut aliqua de illorii dedicatione subi jcia mus e dicentes primue , unde esiseeratio ecclesiae ortum habuit. Secun d b, per quos. Terti 5,quare. Quarto qualier e eelesia dedi-eetur, & quid significet tam ipsa dedieatio, quam singula, quae in ea aguntur. de officio uerb sesti dedicationis ecclesiae , in vij. parte dicetur. Pri md igitur 4 dicendum est, unde dedicatio ecclesiae initium habuit. Super quo no .quod Moses Domino praeeipiente fecit templum, & sacrauit illud cum mensa & altari eius, ct aerei suasit iterum consecrari. nu. 3 s. ι x Altare semel consecratum, an iterum sit onsecrandum, quo casu. De nu. ῖ 4.33 Altari maiore consecrata, an alia inferiora
3s 'ia consecratur si deauretur, a fit conse- ea sacrauit: uerum etiam sancti olei u ctione domino iubente linivit. de conscridist. i.f. i. Legitur enim dominum praecepisse ipsi Mosi, ut chrisma conficeret, quia ungeret tabernaculum in dedicatione, de arcam testamenti. alomon quoque, filius
40쪽
David,iubente domino perfecit templum cum altari, & reliqua ad diuinum cultum Cragendum consecrauit, sicut in lib. Reg.
abetur. I. Reg.c. 6. Nabuchodono iret a Rex uocauit oes satrapas optimates &tyra nos ad dedicatione statuae aureae quam
fecerat. Iud xi ergo sicut legitur in Bucardo in I iij. e. i. Iudaei loca in quibus domino sacrificabant, diuinis habebant supplicationibus consecrata : nec in alijs, quam Deo dedicatis locis munera domino offerebant. Si igitur illi, qui umbrae legis deseruiebant, hoc faciebant, quanto inagis nos quibus ueritas patefacta est, gratia &ueritas per Iesiim Christum data ell,tem lita domino aedificare prout melius posiimus ornare, atque ea diurnis precibus Ssanctis unctionibus cum altaribus, S uasis uestibus quoque,& reliquis ad diuina cultum implendum utensilibus, deuote &
lenniter ex institutione Felicis ' Papae iij. sacrare debemus. Rursum cum in Sy.ria in ei uitate Batulli, Iudaei quanda ima finem crucifixi pedibus conculcarent, Ratu, eius perforarent, mox inde sanguis, S aqua exivit. Iudaei autem hoc uiso, mirati sunt, & infirmi eorum hoc sanguine de Iiuiti, ab omnibus infirmitatibus suis liberati sunt: propter quod omnes Christi fide suscepta bapti Eati sunt, & Synagogas eorum in ecclisias consecrauerunt. Et inde mos inoleuit, ut ecclesiae consecrentur, prius tantum altaria consectarentur, propter hoc etiam miraculum ordinauis ecclesia seri memoriam dominicae passionis v. Calend. Decembris,& ea de ratione cons erata est ecclesia in honorem Saluatoris,ubi quaedam anapalla, cum illo sanguine reseruatur,& solenne semina tune agi- tur. g t Secundo notandum in salus Ponti sex potest ecclesias, & altaria dedicare.
. gerit imaginem S figuram summi Dbntifici, Christi spiritualiter dedicatis, sine quo nihil possum iis in ecclesia stabilire, unde ipse ait: Sine me r. ihil potellis facere . SP sit. Nisi dominus aedificauerit domum. unde Consilium Carthag cxvj. q. vi. e. iij. prohibet hoc facere sacerdotem. nec potest hoc alicui in sera ori, ordini, demanda
edocent Canones, de conste. distin h. i. n m ,extra de consec.ecele. ut i alta. cum fi- mil. dedicanda n6 est, nisi prius dotata sit,& ex licite acquisitis. i. q. j. non est Putanda. Legitur enim, st dum quida episcopus ecclesiam de usuris, S rapinis constructa, consecraret, uidit post altare diabolum stantem in cathedra, in habitu pontificali, qui dixit episcopo: Cesa ecclesam consecrate. Ad mea. n. iurisdictione pertinet, cum sit ex usuris, & rapinis saeta eliscopo uero εἰ clero territis,& indc fugientibus, Diabolus contii uo ipsam ecclcsam ct m prandi strepitu destruxit. 1 Rursit eccle sia, quae pro quaestu cupiditatis constri. taest, ea d. dist. si suis basilicam. consecra indanon est, & cui dos suis ciens afliguata non est, extra eo . sicut & in qua paganus, uel infideli, sepulti is est ea d. distin. eccles a. i. & i j. donec in desuerat eiectus, ct ecclesia, abras, prius parietibus,tici tignis reconciliata. Idem etiam cst de excommunicato. extra de sepii l. saeris. Si uero inuti et praegnans illic sepulta sit ea non eicet a poterit consccrari licet partus bapti Zatus non sit .fξ de uent. inspic. g j.st. de s a. homi. qui in utero. de consec.dis . iiij. si ad matri , ec. seq. Quanquam quidam aliter scripserint sapientes, potest etiam consecrari diebus Dominicis S priuatis. cxtra eo .c. ij. &plures epissicopi,& plura altaria positi ni immul ab eodem in una ecclesia consecrari extra eo. cum suis. η Tertio dicendu t est σquare ecclesia dedicatur. & quidem propter v. causas. Primo,ut diabolus, S eius potestas inde penitus expellatur,unde refert Grego. in dialogo lib. iij. e. xxj. quod cum qnaedam ecclesia Arrianorum fidelibus reddita consecraretur, & reliqiDae saneci Sebastrant, ct beatae Agathae illuc delatae suissent, popuIus ibi congregatus porcum repente inter pedes hue i liue discit rere senserunt, qui sores ecclesiae repetes a nullo uideri potuit,omnesq; in admiratione commouit. Quod idcirco dominus ostendit, ut cunctis pates erct, quddde loco eodem immundus habitator exiret. Sequenti autem nocte magnus in ciui dem Ecclesiae tectis sircpitus factus est, ac si in eis aliquis errando discurreret. Secunda Dero m. 'e , grauior sontis i crepuit . Terria qucque nocite , tantus