장음표시 사용
521쪽
teriam quandam quasi intervenientem tollas. Non autetuest cur de eo dubites, an dari queat in rerum natura materia, quae praedita sit velocitate adeo stupenda. Facile enim Cl. Bemoullius demonstrat, vim motricem vel minima niposse in corpore quodam producere velocitatem quantumvis magnam, modo massa corporis satis si exigua. Vis movens absoluta est ut massa corporis, in quod operatur, ducta in vim acceleratricem, quae ei imprimitur sve in symbolis, s vis movens sit, L corporis, in quod operatur, massa in , vis acceleratrix ei impressa uia erit starna. Minuatur acum, augeatur a in infinitum, sed in eadem ratione patebit. eandem vim moventenis posse produc u acceleratricem a
Quantumvis magnam, diminuta quantumvis massa m. o ro non dissiculier invenitur ex Dynamicis, quadrata velociatatum ab eadem vi movente diversis massis impressarum. i
ter se esse reciproce ut hae massae. Exinde confit velocitatem luminis, licet stupendam, non tamen eam esse, quae via deri possit incredibilis, aut viribus noturae superior Supem est examinandum, an non litur vis quaedam per totum, versum dissusa, sc quae perpetuo sese quaquaversum dilatandi conatu sit praedita ita quidem, ut sese re vera dia latet, quampriinum resistentia ex uno latere est imminuta vel sublata. Vim hance inesse Cl. Autor statuit, materiae cuidain subtilissimae, varia mundi spatia replenti, eui, ceu in
Ceano, corpora, tanquam insulae, innatant luctuant. Quod- Nemronianis licet attractionem corporum universalem ad
se invicem statuere etsi causam ejus physi m nequeant asisgnare, quae comprehendi possit; quidni a fortiori liceat
Cl. Λutori adstruere vim talem dilatatricem universalem, utpote cujus idea ad minimum clara est, is ratio physica dari
votest Hugenius Newtonus aetherem, ceu luminis vehic Ium,elassicum quidem statuerunt causam ver elateris non attigerunt Noster autem, ne obscurum explicet per aequo aut magis obscurum, in hanc ip am inquirit. Recu rit itaque ad vim centrifugam, quam habent omnia corpora,
circa punctum aliquυd, sive centrum gyrantia Materiam
522쪽
aetheris mero concipit tanquam fluidum, originari compositiim ex infinito vorticulorum c qitales sunt Malebranchiani numero, qui vero adeo sint exigui, ut corporum omnium poros, etiam angustissimos, libere permeare possint. Vortiaculus quivis, dum circa centrum suum revolvitur, acquirit perpetuum sese dilatandi conatum, o hoc quidem ob vitucentrifugam partium ejus in gyros ach eum ' sublata vel imminuta reustentia ex aliqua parte, dilatatio sequetur actu lis Tolletur autem resistentia, postquam vorticuli contugui a causa quadam aliorsum fuere propulsi Vorticuli, ro eam ob cautiun concipiendi sunt adeo parvi, ut vis centrifuga dilatatrix sit quantumvis magna. Sciendum enim, Vim centrifugam corporum, in diversis peripheriis, data cum v locitate gyrantium esse reciproce ut ipsas peripherias, quas describunt; quodsi itaque peripheria sit infinite parva fiet conatus centrifugus infinite magnus. Et haec quideli de causa physica elatricitatis, qua gaudet aether. Jam vero ad ipsum propagationis luminis systema propius accedainus cum . Autore. Concipiamus itaque inter vorticulos a thereos, vasta mundi spatia occupantes, uniformiter dissentia nata esse corpuscula subtilissima eaque solida, ita quidem, ut linea recta quaevis, inter duo puncta ducta, per aliquam qu si seriem corpusculorum transeat. Corpuscula laaecce seminper quiescent, quippe ab latere aetheris versus omnes plagas aequaliter pressa, nisi quidquam sit, quod aequilibrium d
struat. At vero, cum corpora, quae luminosa dicimus, vel ti sol, stellae, flamma. dcc nil sint nisi particularum exilissim rum solidarum, Q aquaversum agitatarum, congeries, ouodlibet punctiim Iiiminosum aetherem elasticum continuti Ieriet. Postquam itaque vorticuliis aethereus, isque elasticus. impulsum puncti luminos, cui contiguus est, excepit eomis pressionem vi elateris sustinebit, eamque cui omnibus vo tieulis aliis, inter punctum luminosum irimum e pusculum interjectis, communicabit igitur primum corpusculuia propelletur, χ ex centro suo aequilibri exturbabitur, peractionem vorticuli ultinii, cui contiguum est ex una parte ex ab Rr a tera
523쪽
tera vero parte iterum comprimet vorticulum sibi eonii
guum, super eadem ac priores dlirectionis linea situm Ladem: rue eadem ratione compressio per sequentem vorticulortuueriem, quae primum secundum corpusculum interjacet. continuabitur, usque ad secunduin corpusculum quod pariter propelletur re sic rursus sequentem vorticulorum seriem comprimet, quae corpusculum tertium propellet.& se porro, donec materia aetherea ad maximum compressionis gradum pervenerit ἔ quo ficto vorticuli mox sese restitῆ-eni adeoque corpuscula repellent. quidem ultra centrum aequilibri sui: haec igitur secunda vice propellentur, eadam, qua prius, ratione atque iterum repellentur uti exisplicuimus. Ex quo consequitur, quamlibet corpusculorum seriem in eadem linea recta sitam, quae ex puncto luminoso
egreditur, quam Abram luminosam appellat in Autor, itus
reditus absolvere promtiis mos Has quasi oscillationes vibrationum longitudinatium nomine insignit, sibique duo haec prodiinda proponit: I quaslibet vibrationes longitudinales fibrae luminosae sortiter aut debiliter agitatae esse tav-eochronas ab lumen percurrere spatia temporibus proportionalia si quidem propagatio fiat in medio uni rim, hoc
est, fibras luminosas repetitas a puncto lucente quoties i-buerit, in directum semper collocatas suas secum invicem vibrationes communicare per distantias aequales in temporibus aequalibus Fibrae, repetitae in eadem, qua prima directione constitnunt id, quod vocamus radium luminis ejusque propagatio nil est, nisi haec ipsa radiorum extensio. Hoc cigitur negotio ita defungitur Cl. Autor, ut primo generali ratione demonstret, ad vibrationum corporis lassici inpulsi tautochronismum requiri necessario, ut sit in statu compressionis, id est, ut singulae ejus particulae premantur juxta directiones bi invicem contrarias, se in aequilibrio quasi vi
lento consituantur. Transit deinceps ad explicationem ana-. yticam naturae motus fibrarum luminosarum, sonorarum; magna enim inter luminis sonique propagationem est
assinitas. Utraque fibrarum ejusdem naturae est requirit
524쪽
MENfIS NOVEMBRIS A. MDCCXJ XVII. sol
medium elanielim in statu comprellionis luminosa gener tur in aethere tibi instimo, maximo elasticitatis gradu praedito sonora vero tu aere itidem elastico, sed gradu immane quantii in inferiore. Ad cetera in quibus differunt, hic non attenditur; quaestio eniti est de impressione,' elegem vibrationis longitudinalis fibrae producit sonorae aeque ac luminosae continunem tam vero poni in autochronisitio hoc est, in eo, ut singula vibrationes fibrae, fortes sint, . an debiles, aequali tempore fiant, facili propositionis fit generalis applieatione ostendit Cl. B sumus. Quod libet enim corpusculum, per quod fibra luminos transit ab actione vorticulorum aethereorum elasticissiliorum tenetur in aequilibrio violento igitur quod in propositione enuntiattim est generaliter, hic apprime quadrat. Porro ut pateat, qua ratione continuenturin multiplicentur fibrae in eadem dire istione, h. e. quomodo fiat ipsa propagatio luminis, considerandum, quo in terminis fibrae primae materia aetherea sit maxime accumulata descondensata, adeoque latere suo sese restituere versus plagas oppositas debeat quo fit, ut ex una parte utriusque termini corpuscula repellantur, id quod genera vibrationes, quas diximus, ex altera vero inpulsus Dat vorticulo contiguo, qui deinceps fibram secundam eadem ratione format, qua formata est prima. Ita porro secunda
sormabit tertiam, tertia quartam Sc quae omnes sitae erunt
in eadem linea recta ac siicient radium luminis. Potest hoc idem applicari ad propagationein soni. Et, quoniam viselastica aeris notior est, quam aetheris, ideo in propagationem soni calculo primum inquirit Cl. Autop, ouem deinceps transfert ad lumen Supputandam igitur sibi proponit durationem vibrationis particulae fibrae cujuscim lite onorae in longitudinem invenituite, fibram compressam. α chordalutensam in vibrationibus suis, illis Iongitudinalibus, hisce latutudinalibus, eandem observare legem. Quemadmodum enim Cel. D. M oullius, Parens, in Commentari acad. Petro Iram. III pag. seq. demonstravit, chordam vibrantem, qua a pondere dato tensa sitit, induere curvaturam eycloidis
525쪽
valde protractae, re vibrationes emere tautochronas ita castendit Filius, quodsi in fibrae compresse punctis erigantur ordinatae, aequales excursionibus particularum oscillanitum respemvis curvam, per ordinatas hasce transeuntem, paritet fore cycloidem valde elongatam adeoque id, quod de xi tionibus latitudinalibus demonstratur ad longitudinales a. re .pplicari posse Ut itaque celeritas soni determinetur, iausum vocat formulam, a Cel Parente. c. pag. υβ 27. ct a Tolor quoque in Meth. Iner pag. ys editatam quae dat numerum vibrationum chordae tentae a pondere dato P, ten,pore unius oscillationis penduli sinapilais, longitudinis .
estque talis, G significante B longitudinem
chordae, L materiae ejus quantitatem, Ἀγι rationem peri pheriae cireuli ad diametrum. Iain, si AB longitudinem se
mutabitur in , dae expinnit numerum ustra Aatum longitudinalium fibrae sonorae, durante una ostillatione pendulii Notandum, Λ esse vim constantem, quae aereiu inprimit, donec ejus elasticitas aequetur huic ipsi , ita Que indicatur per altitudiuem mercurii in baroscopio Aia. Di quaeratur via, quam sontis in temnore unius oscillationis pendulii percurrit, ex praecepto Cl. Autoris longitudo fi-
exprimit quoque numerum brarum innitim a puncto sonoro usque ad distantiam datam continuo productarum. Cujus rei ratio est, quod e g. fibra se uda, a pri
526쪽
nas producta, primam suam fibrationem inchoat eum pri suam jam absolvit, & secundam incipit lariter fibra tertia primam vibrationem ineipit, postquam secunda secundam,
adeoque prima tertiam, incipit, ic porro generaliter it - que m esima fibra primam suam vibrationem faciet pomqnam prima abs vi vibrationes, quarum numerus est, . Tot itaque fibrae consecutivae productae erunt in tempore dato quot oscillationes Iongitudinales fibra primaria fecit Caticulus hic, pro celeritate soni, cum effatis Newtonianis probe conspirat Iam, ut haec omnia ad lumen applicentur, i verso ordine progrediendum est, ac ex data luminis velociatate invenienda aetheris elasticitas. Id facile praestatur. Cunienim rapiditas luminis sit ad rapiditatem soni, ut coooo ad I patet, viam, a lumine tempore unius oscillationis penduli
superficiem terrae, 49OOOCoo oo vicibus replicatum, aequasit compressionem fibrae luminosae, adeoque elasticitas aetheris lasticitatem aeris 49 ooocio Oo vicibus superat. Quare, eum aeris maxime elastici vis mercurium ad altitudinem a pollia cum sustinere possit, elater aetheris, ni per ubi poros penetrare posset, elevaturus esset mercurium ad altitudinem ora 4moOOCO OO pollic sive Iaasooooooooo milliarium Gallia
eorum, supposito milliaritarao o ped. quae utique prodigiosa videri potest aetheris elasticitas. Et haec sunt in compendio,quae ad quaestionem propositam Vir Cl. respondit. Ob ejus vero nexum indivulsum cum aliis proprietatibus luminis reflexione refractione. coloribus, multa adhuc ex suo systemate e eleganter de iis disserit quibus tamen copiosus recense
dis supersedemus, ne instituti nostri limites transgrediamur. hoc unicum coronidis loco annotantes, per theoriam hancce
rationem reddi posse planam ae facilem, cur radius luminis propagetur per lineam rectam in medio uniformiter denso.
id quod Hugenius per suam undarum hypothesin nou plene
527쪽
phi 'thagoricae, vere Geometricae, cum ejus
dem Tetra , Ilae mundo Iumimm Tabula
aeneae inciso. Francosurii alpsiae. 736, 4.
Plag. I, ab aeno.' uini hujus Speciminis est Ct meismvilemae S. S. Theo. LMogiae Licentiatus, Decanus a& Pastor Hydropolitanus. Equidem asseverare nullus dubitat in Praefatione, quod cDeum,in spiritus, coelum,in infernum, demonstrarit, atque Deo, se illuminanti, omnia tribuit; si tamen verum faterisus est orbis eruditus nihil inquam vidit obscurius, ut mire. ris, Theolopumin Pastorem Ecclesiae Evangelicae talia impii. blicum proserre non erubuisse. Sufficiat nobis quasdam de. sinitiones in medium attulisse, ex quibus de ceteris haud dis. sicile erit judicium. Cap. I, quod de spiritibus bonis inscribitur, ait, Vim esse lineam rectam se in se contrahentem. vel extra se producentem Lineae rectae extra se secundum quoslibet angulos possibiles productionem vocat determinationem, quam optimam dicit, si secundum angulum rectum fiat. Motu ipsi est productio determinationis secundum quoslibet angulos possibiles per progressionem geometricam in infinitum, o hinc primum est inseri, si producatur secundum angulos rectos convergentes, seu numerum ternarium in triangulo recto. Per hasce definitione intelligi λbi persuadet quid sit Deus Definit eum per infinitam ibnearum congeriem, secundum determinationem optimam inotum optimuia in Triade producentem, viribus quibuscimque possibilibus in infinitum taeditum, secundum infinitas proportiones possibiles. Quis unquam tam indigne de Deo
locutus Creatio, quam Dea tribuit ipsi est linearum rectarum productio& certo spatio determinatio Spiritus bonus
congeries linearum reclarum, viribus praeditatum, secundum deterininationem optimam motum a Deo produc stum conti-iulans, certo spatio definitus Veritas determinatio secuΟ- dum Diuiliaeum Cooste
528쪽
MEN SI NOVEMBRIS A. MDCCXXXVII. os
dum angulos rectos Ratio su eiens linearum contiguitas; Sullogismus triangulus rectangulus linearum luminosarum. Cap. II de Spiritibus malisis lapsis agit. Desinit Spiritum
malum per congcriem linearum rectarum secundum angulos obtusos sive acutos, semet ipsos ad curvas determinantes, viribus primitivis praeditum, spatio definitum. Materiam esse ait immensam linearum curvarum congeriem secundum diversas I saepe contrarias determinationesis motus lineis spiritus aeterni rectis ejusque viribus penetratam Mundum vero ad pectabilem optimum elia qui circulis constat, ad spirituum lapsorum vel castigationem, vel ad lineas rectas reductionem.
maxime idoneis. Vocat autem Circulum linearum quarumvis curvarum ad lineas rectas vi aeterna determinatione optima motu proportionato reductionem Spiritum finitum corpori junctum esse spiritum lapsum vel Ouctum, dicit; Spiritus enim bonos materiam respicere. Consistit vero ex ejus opinione Lapsus in deflexione ad lineas curvas, cujus rationem se scientem in perverso creationem imitandi conatu agnosti Quid ipsi sit creatio, paulo ante diximus Parnam Diriatus lapsi esse ait virium antea ad unitarum fractionem, dispersionem, d ad lineas materiae infinite parvas agglutinationem. ne spatium aeternis curvis impleatur Mortem vero virium primitivarum in spatium e materia collectionem pronuntiat. Persuadet sibi Autor in hisce contineri religionis sorte uniis versalis semina, sed qualis esse debeat ista religio vel ex eo intelligitur, quae de morte somniat. Edidit Λutor jam nistea Tractatulum Gallicum , quem omnibus Societatibus Scientiarum per universam Europam sub titulo: nais
se deratres Ampus, inscripsit, In quo mira de hisce sitis
inventis praedicat, ac omni Philosophiae, huc usque receptae, praesertim recentissimae, quidni etiam Theologiae interi-tmneminatur. Non alio igitur sine harum definitionum me tionem hie injicere visum fuit, quam ut exteri intelligant, talia in Germania non probari, praesertim in Theologo, qui Protestantium sacra profitetur.
529쪽
ms Nou ACTA ERUDITORUM PETRI ORNII, PROFESSORIS REGII
Ordinarii, Historia Fim udate sub imperio veterum Romanorum; qua periodi designantur sceptri μώσ-
rum ablati. Inseritur Commentarius in Nummum
Thesauri regii Prinui de calumnia Fisci udaici 'ν
Nervam Coccectum, Imperatorem Romanum, subis lata. Praeto Supplementa Notarum ad HECA
TAE ABDERITAE Eclogas, passim ad res
subsequitur Dissertario de Patriarcharum Maicorum auro coronario, Me eamne anniversario, in utroque Codice, eum Indice di illorum S. Ser Iturae locorum, qui illustrantur.
Alio viae ale iurgi, apud Κorte fratres, Iri4, Alph. x plag. s. Quo magis veritati consentaneum est, ct inter aevi nostri
homines constat, non omnes quod dicitur prove bio Corinthum adire, neque adeo inultos intima antia quitatis penetralia scrutari, quin plurimi potius vel itineris molestia mature satigati pedem retro referant, vel alia via, breviorisbrte, sed minus tuta, quicquid vetustas ambitu suo continet. uno velut gradu assequi contendant eo certe majori in honore habendi sunt, qui ab hujusmodi studiorum tramite nullo sudore nullaque molestia deterreri se patiuntur, sed strenue ad metam tendunt, omnemque sic tandem laborum molem felicissime superant Longe autem majori adhuc laude oris nandi videntur, qua postquam In ipsum venerandae vetustatis cacumen evasere, alios etiam, quos longis post se intervallis relictos vident suis vel consiliis, vel dorinis, ut eodem posisnt eniti, juvant. Qui etiamsi nostra aetate vix sint numero totidem quot Thebarum portae re divitis ostia Nili, gaud anus tamen esse nonnullos, hosque magni aesimamus in re sine ulteriori menti nonrae declaratione patebit iam Loctoribus, quid sentiamus de Petri rimit Historia risei Judab au puriodos stum Iudaeorum ablatira gnavit, dia G.
530쪽
MENfI NOVEMBRIS A. MDCCXXXVII. or
lumniam hujus isti a Nerva sublatam esse, ex nummo antiquo demonstravit. Moris est Viro Celeberrimoώnihil ui quam quod pervulgatum ac tritum sit luci sistere, sed praestantissimi argumenti libris famam sibi conciliare. Penum erisgo maximae diligentiae ct eruditionis in hoc etiam foetu Zorntirno, quem dignum parente suo agnoscimus, nobis visi sumus invenisse. Quod ut eo magis appareat iis, qui
nostra legunt potiora tractationis momenta excerpemus, totumque libelli conspectum in nuce exhibebimus. Sub ipsiim libri initium quatuor apparent nummi, quorum explic tio passim adspersa est. Unus eorum exhibet tetradrachmum
Atticiim argenteum siclo aequalem, alter porcum cum o cellis, ubera sugentibus, tertius ex una parte Vespasiani Imperatoris imaginena, ex altera Iudaeam captam, quartus deni luea una parte ostendit faciem Nerva cum inscriptione ex autera palmam arborem quam circa leguntur verba Cata
Iumnia sublata Ffe Iudaici Inscriptus est liber nomini illustissimo Samuelis is ciere, regiae majestatis Prussi ἈMinistri intimi ad quem directa Dedicatio, Consiliatio Regum apud veteres oculosin aures Regum dictos esse, pluribus eraponit Accedit Praefatio, in qua verba Ioannis Baptistae de ventilabro in manibus Christi, aream suam expurgantis Matth. ia, rejectis quibusdam aliis opinionibus de hostibus Iudaeam opprimentibus explicantur. Resert Autor inter has an in
calamitates Iudaeorum acerbissimas tributorum exactiones,
atque inde animi sui propositum de argumento hoc inlaedam conscribendi deducit, additque doctos quidem homines passim derisco Iudaico commemorare se vero primum esse, qui integram Fisei Iudaici historiam ordinatim contexere sustianuerit. Docet praeterea, uti priora duo Capita hujus stiriae in publiea Dissertatione respondente Melchiore Ludovi Mi des indo, publico eruditorum examini submiserit ita animum fuisse, reliqua etiam Capita pari modo Dissertationum Acad micarum nomine in lucem emittere, sed defuisse sibi cives, e cathedra publica industriam probaturos. Tandem Comrim Baronium obtigidas nummorum quonindam explic Sas a tiones