Arriani Nicomediensis De Epicteti philosophi, praeceptoris sui, dissertationibus libri 4., saluberrimis, ac philosophica grauitate egregiè conditis, ... nunc primùm in lucem editi. Iacobo Scheggio ... interprete. Accessit Epicteti Enchiridion, Angelo

발행: 1554년

분량: 644페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

171쪽

EpIc TE TV s. Is tIm neutra. Bona sunt,uirtutes,& in quibus illae insunt. Mala uerὀ,uitia, εc quicquid his est praeditum. Neutra, quae in medio horum sunt: diuitiae,ualetudo,uita, mors, uoluptas, dolor. Vnde ista scis c Hellanicus autor est in

Aegyptiacis. Sed quid aliud est id, quam si dicas: Diogenes in morali philosephia, aut Chrysippus, uel Clean illes. Num experiundo quid istorum didicisti,ac ex alieno tuum proprium effecisti decretu e Ostende qualem te in naui prsstare soleas. Meministi ne istius diuisionis, quando insonuerit Dagoribus velum nauis c & tibi ci morem tollenti praesto aliquis osor schois sic exprobret: Age per deos, dic idem quod nuper solebas: num nauis

Dagium facere malu est an uero particeps mali: Nonne attollens claua uerberibus eum male mulinabis Quid rei mihi tecum est an non uides nos perire, ac nihilominus ultro iocaris Quando autem Caesar te accersierit, ut

ad se delatu, Ac reu, meministi ne diuisionis huius Quocirca ingresso tibi pallescenti ain etiam trementi, si quis accedes dixerit: Quid exhorruisti,de qua re sollicitus inagrederis Num qui in palatio est, Caesar, uirtutem re uiatia ingredientibus largitur uid mihi illudis, inquies, ac meam accumulas miseriam Sed nihilominus philosophe,dic quare contremiscis c Nonne de quo periclita. ris, mors est, aut carcer, aut dolor corporis, aut fuga, aut infamia, aut nunquid aliud c num uitium haec sunt, aut uitiosac Tu ergo cuiusmodi illa esse aliquando dixisti Quid mihi tecum rei est Abunde satis meorum habeo malorum. Et recte quidem loqueris. Tua enim abunde sitis habes mala quae sunt, nempe humilitas, pusillus animus, arrogantia, qua te extulisti sedens in schola. ramobrem alienis ornamentis sucum Scis, quid gloariaris te esse Stoicum: Obseruate uostnetipsos quidnam agatis, Sc cognoscetis orius sectar sitis. Plerosque enim uestrum reperietis esse Epicureos, paucos nonullos Peripate

172쪽

i6s A R R. I A N Iripateticos,&hos ipsos languidos 5c enerves. Etenim quana in re uirtute uos defungimini,vel aequali uel maiore quam caeteri mortales Stoicum milii ostendite, si quem habetis,ubi aut quomodo affectus sit c Sexcentos Gmemorabitis,qui praeter disputatiuculas Stoicas praesstare nihil possint: Epicureas enim illas non proserunt, Peripateticas no eadem, qua illi, subtilitate tractare possint. Quis ergo hoc modo est Stoicus, quo dicimus sta tuam esse Phidiacam quia uidelicet sit expressa effigies, re exculpta artificio Phidiae. Ita uero ad essimilem modum ostendite mihi aliquem qui dogmata quae loquit,simulacro suae uitae exprimat c Ostendite aegrotum ali quem, qui nihilominus beatus sit, moriente ec selicem, periclitantem, oc tamen non miserum: exulantem 5c bonis tamen abundantem omnibus,contemptum re ignominia notatu,cui tamen nihil dest Ostedite mihi,inc , cupio per deos tale uidere Stoicis. Non habetis hac em gie expressum Stoicu aliquem: at artifice ec sculptorem ostendite,in hoc opus incumbente. Hoc beneficio,quaeso uos,me afficite: tale spectaculu quale adhuc non uidi seni homini,ne,quo minus spectet,inuideatis. Nec per inde illum existimabitis mihi exhibendii ut Iouem aut Minerua Phidis ex ebore uel auro expressa. Anima hominis,uestrum qui iam comonstret, uolentis cosentire Deo,talemi qua reprehendere nec Deus,nec homo aliquis possit, quae fiat omnium compos, quae nulla res riclitetur: non irata sit, non inuideat, non aemulatione inflammetur. re quid tandem opus est circuitione uero

horum ac ambagibus, quae desiderat ex homine fieri Deus, ac in illo mortali corpusculo consilia capientem de contrahenda amicitia cum Ioue r Ostendite talem. At non habetis. Quid ergo alios luditis & dum laruam alienam uobis imponitis, obambulatis laquam fures ocuestimentorum surreptores: horum nihil ad uos perti

. . nentium sa

173쪽

tur rerum. Et ego quidem uester sum praeceptor,ac ue

stra penes me est institutio. Proinde hanc suscepi ego curam,ut uos efficiam tales quibus nihil sit impedimento, in quos nulla cadat necessitas, lutos, liberos, omni successu florentes, Laelicitatis copotes, ad solum Deum respicientes paruis simul magnisi in rebus. Quare uos ista percepturi adeste atque meditam ini. Ob quam causam opus non perficitis c Numae uos costium cepistis quod capi par fuit Et ego ad illam industriam adiungo molitione qualem res postulat. Quid igitur restat in do conspicio fabrum, quando materia proposita suerit, expecto opus. Et nunc faber quidem praesto adest, ma teria uero nulla . quid nobis deest c N um res illa doceri non potest Potest uti . Num in potestate nostra non est Sola equidem prae reliquis rebus omnibus. Quo

niam nec opes in nostra sunt potestate, nec ualetudo,

nec gloria,nec aliud quicquam quod simpliciter esse dicitur, Praeterquam illarum rem quoad uisis repraesen tantur rectus usus. Id unum secundum naturam imp diri nequit, id solum liberum est. Quare in eo non cla- horam inui propter nos, aut propter rerum naturam

istud euenit. Res in medio est, & sola in potestate no stra: quod igitur restat, aut in me est, aut penes uos, aut in utrisque est situm. Quid igitur uultis c Tandem incipiamus nostros conatus huc adhibere. Aggrediamur. Tantum mihi credite, & uidebitis.

Ad Epicureos er Academicos.c A P. XX.

Vae integris sensibus euidenter percipiuntur, &

pro ueris habentur, ijs utuntur ex necessitate quoque qui cotra euidentiam disputant. At propemodum certissima inde coiectura capi potest, perspicuum dc euidens quiddam esse in rationibus, quo nimirum. y conta

174쪽

uerbi gratia, si quis contra eum disserat, qui affirmet albquid in uniueisum esse uerum, nonne in primis neces se est ut pronunciati istius contrariam negationem constituat, nempe hanc, Nihil in uniuersum est uerum. I ertistime, quare etiam tuum illud quod in uniuersum

negas uerum non erit. Nam quid aliud est illud quod dicis, quam hoc: Si quid in uniuersum enunciatur, id sic AriiD- omne falsum est. Rursus sit alius qui iam,qui ita dicat

didisputando nos aggrediens: Scito, quod sciri nihil poG l: sit, quod nihil certo percipi. Aut alium praesto esse finge Era qui dicat: Mihi crede, 6c fructu inde percipies. Nihil o

misis portet homini credere. Aut occurrat qui aliter suadeat, oredisseid re sic prscipies dicat: Ex me discito quod disci nihil postiam rerum sit. Quod prosero , idipsum quoque si uoles rationibus esse nega. uerum esse edocebo. A quonam illorum quaeso traquos se disputare dicunt tame) discrepant c dc quum ita disserunt, quinam nihilominus uideri uolunt c Nonne sunt illi ipsi qui se Academicos uolunt dici c O' mort

les, assensum uestrum praebete mihi.Quum tamen nutilus Academicus ullias itiatur rei interim.Crediten his. At nullam fidem quisquam uestrum cuiquam ha het. Idem facit etiam Epicurus, quando conatur relabiere naturalem comunicationem hominum & societa tem inter ipses, eo ipso nihilominus quod confutat ad refellendum utitur. Ut loquitur c Ne erretis, ne quis uos decipiat,ὁ mortales,aut circunducat. Non est natoralis societas in ratione praeditis inter ipsos, credite mishi. Qui secus loquuntur, decipiunt uos, ae falsis rati nibus circinueniunt. At quid tu ista curas quin sinis- nos decipi, ne deterior sit existimatio tua discedentis cst aduenientis: siquide persuasum id nobis omnibus sine . . rit,naturalem nobis inter nos esse societatem atque con. sensionem, ec quod e*m retinere ac conseruare omni

175쪽

EPIc TE TV s. ira studso debeamus. Et quae contra Ipsum sortius ac ner uosius dici possunt, sunt illa: Quid sollicitus es de nobis ne uirc quare noctes ducis insomnes quid lucubra tione opus est quamobrem euigilas & tot libros conis scribis c Nempe ut ne quis nostrum deripiatur opinio . ne qua existimet Deos curare humana. Via, ut ne quis aliam suspicetur boni esse substantia & naturam, quam uoluptatem. Quae si ita habeant, dormi potius, & ea facito quae uermes solent,quibus tuteipse dignum teli dicasti. Ede, bibe, indulge ueneri, caca sterte: ne cures quid alii his de rebus statuant, recte id ne siciant, an iscus:quid enim negotii nobis tecum est Oves tu potius curas, quod nimirum praebeant nobis tonsae I anam, Zcdum mulgentur Iac, di occisae etiam sint utiles. Nonne optandum erat, si qua ratione fieri poterat, ut homines demulsi & quasi incantamentis consopiti a Stoicis, a te excitati,torporem excuterent, secp tibi tu;que similibus exhiberent oc tondendos 5c mulgendos: Cum reliquis

Epicuri sectatoribus te ista consore oportuit,no autem apud hos arcana tua enunciare quin potius contra sua

dere illi debeat ante omnia,ut intelligeres naturali qua dam societate nos esse deuinctos,bonam esse temperantiam, ut nimirum nulla in re hallucinans tecum ipse diia sentires. Aut responde cum quibus nobis sit comm nicandum, aut quorum amicitia sit respuenda. An censes ultorum societatem colendam, quam eoru qui idem uicissim ac mutuo certent benefaciendo: an illorum ea tiam expetenda erit, qui fines secietatis humanae transi. liunt Sed obsecro quinam magis ira rediuntur quam

uosmetipsi qui ista disiputatis Quid ergo fuit quo exciataretur Epicurus a somno, quid impulit ut tot & tam multa sesiberet Ceses ne fuisse aliud in causa quam nasturam ipsam, quae est in omnibus esticacissima, dum ad

sua decreta ipsum pertrahit, etiam nolentem 5c suspira-

176쪽

tem. Quod igitur communicationi Iocus non sit in re bus humanis, scribe, & memoriae posteritatis seriptu rea linque. Et ut id posiis, Iucubrationibus te macerato, re tamen ipsa quod sentis refellito,aliudi facias quam dea cretis tuis faciedum statuitur. Ergo Orestem a iurijs inoco i mra citatum expergisci a somno dicemus, quidni illum m mire stri, testiores furiae ac poenae diriores dormientem ocitent Gild 9ς quiescere non sinant atque his incitatus suas ipse mi serias enuciare coactus fuit tanquam Galli uino aut inis. : ' fania perciti. Tam est res potens oc insuperabilis natura id sibyrii, bum4n . Unimuero qui Potest Olea non moueri prout inputarat fert natura ipsus aut ustis quodna aliud est opus quam

virilia. A- quale ei natura definiuit ' neque enim uel olea uitis, uel

pud cauu uitis oleae potest opus praestare. tantum enim abest ut id tu i soni- fieri possit, ut ne coiectura quidem aliqua fingere istud ηο exper- liceat. Quocirca nec homo omnino assectionum hilamidin ε' manarunt expers esse poterit. Quinetiam quibus re ιγ J- ' secta sunt uirilia, hac libidine tamen, quae est in uiris ad' i Cis, coeundum, non mutilantur. Idem accidit Epicuro. His enim omnibus est mutilatus quae ad uirum pertia

quod ita m nent, re quae ad patremfamilias, & quae ad ciuem, octa issem quae ad amicum, nihilominus desideriis quae ad ho

nituerit. minem pertinent non est orbatus . neque enim priuariistia per- his potuit, nihilo magis atque uecordes illi Academia modehoc ci a ce repudiare sensus, dc sibimetipsis oculos eripere loco traus postiunt, quantumuis id facere studeant. Quanta haec mi Vpk miseria est, si quis accipiens a natura regulas oc me suram cognoscendς ueritatis, ijs no adhibet studium ocm is tib selaritam applicandi re elaborandi in rebus praeterea lapsatum, alijs, quarum gratia nimirum sunt nobis concessat: sed bis eun omnino negligit, re in his instrumentis siquid sit quo stat et aeta cognosci possit ueritas, nihilominus eorundem facul

lauri bomia talem conatur tollere, ac prorsus etiam perimere. Phi--. Iosophe quid dicis esse Pietatem, quid si Ititatem, quid

tibi de

177쪽

E p I c T E T v s. Ira tibi de his uidetur c Si uoles, probabo bona haec esse:

Certe, at id magis uideris ut ciues a nobis edocti ac instituti colant diuinum numen , re desinant esse tam negligentes rerum maximarum . Habes ne ea quibus

id possis consequi Habeo, re dis quidem sit gratia.

Quum tibi itaque ista non parum arrideant, arripe nismirum contraria,Deos scilicet non esse: & si sint, huma

na tamen non curare. Necp porro etiam commune no

his aliquid esse cum des, id* quod sanctum re pium

in ore habeat homines, esse salsum & ementitum quiddam, profectum ab arrogantibus oc imposioribus, uesetiam a legumlatoribus, quo terrerent & in officio con tinerent iniustos. Praeclare uero ὀ philosophe, prosui sit certe multum nostris ciuibus, adolescentes quoq; nostros ad contemptum diuinorum bene erudiisti. Quid igitur,num displicet tibi istam ge nuc responde, quam obrem iustitia nihil est, quo pacto pudor fatuitas est ut 'pater,ut situs nihil suntinge philosophe, prssio sis: per

suade adolescentibus ut plures habeamus similiter tibi ira, . . asse flos, ec loquentes eadem quae tu sentis & loqueris. Talibus ex disputationibus effloruerunt at* aucte sunt

optime institutae respublicae. Sparta rationibus his in buta fuit. Lycurgus legibus suis oc institutis ut ita sentiarent curauit scilicet:ostendit* seruitutem seruire nihilo magis turpe esse at* honestum sit necu liberos esse,ina gis honestum esse quam Dedum. His decretis freti qui in Thermophylis pugnarui, sese morti obtulerunt. Αα thenienses uero sua urbem ultro talibus ratiQnibus per hia, Isuasi reliquerunt. Et qui haec disputant,ducunt uXOre , ii, me bis& liberis dant operam,& administrat rempublicam,sa' et tum ita cerdotes & uates costituunt. sed quorum Eorum sci iri, vi est licet qus non sunt. Quinetiam Pythiam interrogant,ut apud I l nimirum audiant mendacia: di aliis porro etiam intera turibunt. Pretantur oracula. O impudentia singularem re imp

178쪽

74 A P. R I A N isturam. Bone uir quid agis: Quotidie uis teipsum conasutare, ac non tandem missa facis fiuida haec ec ieiunx

Epicheremata.Quando uesceris quonam admoues manum ad os scilicet, ec non ad oculum. Lavans quo de scendis c Ollam quando unquam appellasti craticola mout iudiculam, veru uod si hora alicuius essem

seruas, etiam si me quotidie uerberibus excoriaret, ni hilominus hoc tormeto ipsum excruciarem. Age puer oleum affer in balneum, ego uero garum apponerem.

Veni,infunde capiti. Quid hoc: Ah quam similinium istud fuit oleo,nec internosci species potuit, ita tedij seruent. Porrige huc ptisanam. Afferrem paropsida ple nam oxygaro. Nonne petii ut dares ptisanam c Ita do mine. Lune illud ptisana,&non potius oxygarum Quid illud esset aliud quam piisana cape, subodorare, accipe & degusta. Unde diserimen mi here nosti,siqui dem sensus nostri saliuntur c Tres aut quatuor si habe A i hi rem consentientes famulos, citius effecero ut ipse se δε--ώ- spenderet aut rumperetur prae molestia, quam sentem fissa tiam hanc relinqueret,aut mutaret. Nunc uero per Iibi dinem nobis illudunt, omnibus a natura concessis r hus utentes,uerbis tame & oratione pro nullis habent. Grati inlicet homines Sc uerecundi, qui cum quotidie Pane uescantur, audent negare se scire utrum sit Ceres, aut Proserpina, aut Dis, ut ne dicam,dum fiuuntur no . eiis diei* uicibus alternis,& tempestatibus anni, prae terea astris, mari oc terra, hominum p opera,ab horum nullo assiciuntur tamen ne minimum quidem, sed duri taxat occasiones ad euomendam quaestiunculam maria

captant, & stomacho suo satisfacere, dum ad balnea ise conserunt student. Quid porro sint dicturi, aut de q uia hus, aut apud quos, oc quem finem respiciant in suis disputationibus, nequaquam curat, muli ominus ne quis

adolestens ista audiens, bona indole praeditus, animo

179쪽

commoueaturiuel his imbutus si si,neprorsus in eo Omnis uirtutis indoles opprimatur. Nec curae nobis esse Patimur,ne adultero ansam praebeamus,ut flagitiorum ipsum non pudeat: aut peculatori,ne ad de dendum se argumenta subministrentur ex huiusmodi disputa tione, aut ne quis neglector suorum parentum audaciare temeritate confirmatior fiat, his laetus rationibus. iid ergo te autore bonum est, uel malum,uel hon Bum: Haec, an illa: Ex uobis autem qius est qui contra alium dicat, aut qui dare uel accipere rationem possit, aut qui persuadere quidpiam conetur ut priorem mutet sententiam ρ' Multo mehercle citius aliquis persuaserit cinaedis, ut suam mutent sententiam, quam illis ita sura dis re caecis ut a suis desistant malis ac nugis.

Vaedam prompte satentur homines, in nonnuti

is dissicile est consessionem extorquere. Nullus enim fatebitur insipientem se esse aut stultum. Sed conatra potius ab omnibus audies huiusmodi uotum, Utinaingenio meo fortuna respondeat. Proinde ultro etiam

timidos se confitentur ec dicunt: Timidior sim, fateor equidem, alioqui stultum me esse non comperies. Sed nec intemperantem se eme quispiam ultro sateatur, inia qui nemo non prorsus refugit appellationem: sed tam odiosum re probri causa admodum respuendum inuis di aut curiosi nomen quidam non censent, misericor des pletiq; etiam uideri uolunt . Quae causa est Princi palis haec est, discrepantia re perturbatio iudiciorum uidelicet in bonis math Urebus, cuius dissensionis aliae

offeruntur aliis causae. Lipropemodum quaecunq; tan quam turpia adumbrant cogitatione,eadem plane sat

ri nolunt. At umidum esse,placidi moris signit censent, item* esse misericordem: sed stultu esse,protius seruile arbitrant .Prs terea quae committuntur contra rempublicam

180쪽

tris A R R I A N rhlicam haud satentur, plerisq; uero in peccatis in hune quasi portum confugiunt, ut confiteamur quidem illa, sed praetextu tamen quodam, quo uideantur fecisse in uiti . ut in timido item* misericorde perspicuum est, is temi quando intemperanter fit quidpiam. Nonnesi quis interroget, fatetur attamen adiungit ignoscedum sibi ,ut qui no sponte secerit: faeli uero iniustitiam non animaduertui. In obtreetatore quot aliquid inesse ina uoluntarium putant: sed id quonam modo potest inutato inessec quare etiam in hoc uitio perperam usurpari consesito consueuit.Itam inter tales uersamur hominestam perturbatos,tam nihil intelligetes, ut nec quod discant, nec quod habeant uel non habeant malum,nec quamobrem habeant,nec quo pacto ijs uitris possint lia herari, animaduertant . At meipsiim quo opinor de here euigilare ne ipse quo in illorum uiri numero quis mihi ipsi uidear, quomodo meipso utar, humi prudente, num ut temperante, num re ego aliquando me sic alloqui possim. In proximum annum hanc nactus sum eruditionem, hanc quae mihi sit utilis adeptussim conscientiam,nempe me qui nihil sciam, nihil scilicet scire. Accedo praeceptorem,taquam oraculum,adobedienda ei me offerens. Num uero in schola me cori. seram plenis mucco naribus, duntaxat historiam & K-hros inteipretari ut possim quos antea non intelligeba,

re ita res si postulet, alios ut docere possim Bone uircum seruulo domitu status es, domum uexasti, uicinos turbasti, re uenis ad nos abstrusa quaedam commem rans tanquam sapiens: ac dum assides,iudicium tibi Osurpas orationis, qua interpretando aliquid ego sum sus,quemadmodum effutiuerim ea quae in mentem uenerunt mihi,inuidus uenisti,& humilis etia hac de causa quod ex aedibus affertur tibi nihil. Ac interea sedes,

dum explicantur disputationes , cogitast aliud nihil quam

SEARCH

MENU NAVIGATION