장음표시 사용
51쪽
42 A R R I A N rtium aut tritici utilitatem percepimus a Deo, ei sacrisscamus: quod uero tantum in animis hominu produxerit studium, quo nobis ueritate patefecit Belicitatis nostrae, Pro tanto beneficio gratos nos non exhibebimus Deo
SI quis inquit disputando se opponit impendio pero
sipicuis, contra illum afferre rationes non est facile, quibus diuersum ei persuadeat. Verum id uiuenit nee propter ingenii facultate eius qui contradicit, ut perspiacuis fidem nullam habeat, nec propter imbecillitatem e ius cui contradicit docet ijs assentiendum esse. Proinde desectione rete 'ionei euidentium rationu siquis quo
dammodo saxeus fiat, quona passio aduersum eum uti aliquis ratione poterit De caetero autem concretionis
istius in saxeum stuporem duae sunt species. una, quado mens lapidescit: altera, quando uis illa animi saxea efflucitur,qus rebus agendis gerendiscy uacat. Prior est, quurigido sensu stupidus quispiam, no annuit euidentibus: posterior,quum a pugnantibus se quispiam no abstinet. Pleri corporeoru amissionem sensuum perhorresciamus, adeo omni studio providemus ne mortifero alia cui malo occurramus. Atqui animus ne seu amittat sensum, ac uita ne sua priuet, perinde solliciti haud sumus. Et quod ad animam quidem attinet, per Ioue, sic res est comparata, ut si quis ut tam obtusa acie metis,ut assequi intelligendo nihil possit,nihil complecti memoria, non bene ipsum habere existimemus: quod si ossiciosa animae industria pudorcp omnis,prauitate emoriantur, nihilominus ipsam adhuc ualidam uiribust suis uegetam arbitramur. Percipisne te euigilasse Negato. Quippe ne in somno quidem, quado me uigilasse per somnium offertur,pro oblorato re percepto habere possum, me uigilare. Nihil ergo discrepant uigilantium uisa, ab his quae obuersant dormientibus Iam nihil causae amplius apparet,
52쪽
EPIc TE TVS. mapparet, cur disputando tecum agam. Sed quinam ita assecto, aut qualis adhibendus ignis, aut quonam serro
dilaniandus, ut sentiat esse se expertem sensus, ac moratuum Nihil sentiem,simulat tamen se sentire quo de terior etiam est reuera mortuo. dissidium enim intra se non percipit, re quam male habeat non cognoscit, re uera mortuus,nec mouetur,nec proficit in miseria. M tilatus amputata uiuit uerecundia,& studio mancus re elitudinis, intelligendi tamen nihilominus non est orahatus facultate: quae tamen rite culta non sit, sed agresstis,immanis, di sera. Hac ego appellem animae uim re
facultatem ρ' Absit. Nisi libet estoeminatissimis etiam cinaedis uim & robur tribuere, quo quicquid in mei rem uenerit, pro libidine sua dc dicere & sacere solent.
EX quavis re condita in hoc mundo, facile est Iamdibus celebrare prouidentiam, si quis duo haec in
semetipso habeat,facultatem nimirum cotemplatricem eorum quae sunt data cuique, oc praeterea gratitudinem a se exhibendi. Si utraque non praesto sint, eueniet sane ut ab illo non perspiciatur in rebus exhibitis grata consem unicatio omnium. Ab hoc aute etiamsi animaduertatur, gratitudo nihilominus exhibeatur nulla. Si colores Deus effecisset, sensum percipiendi eos nulli animali concedens, quis quaeso horum esset usus c Ac rursus, si cernedi sensum largiretur, res uero coloratas nullas eX
hiberet, quibus assici posset ac pelli acies, quid quaeso prodesset et Non tantillum prose fio. Denim ambo haec machinatus,nisi luminis interuentu hsc ambo copula Gset, ne sic quidem usum haberent aliquem. Quis ergo componit haec inter se,&unde est compago illa qua gladius aptatur atque inditur vaginae,ac rursus vagina gladium astringit Nullus ne huius compositionis oeifex cProfecto ex apparatu ipis operum solerti oc artificio s a pronum
53쪽
pronunciare solemus, effectorem esse artificem alique, nec temere & cassi euenisse ista. Ergo horum quiduis suum nobis declarat artificem: aspectabilia uero illa in mundo corpora, inspectiones etiam 5c oculis lumen undi* ossulum,opificem suum non testabunturi Quid dicam de sexu masculino, item T scemineo, utriusque etiam ad conueniendum desiderio,praeterea ut sex uum illorum facta sint discrimina partibus corporis praestan tissimum usum habentibus, nunc etiam his non est per ' spicuum, esse opificem aliquem c At haec quidem ita
sunt comparata. Rationis uero ac intelligentiae nostrae
haec est natura et indoles, ut per se ipsa rebus sensum pellentibus applicari no possit, nec species huiusmodi imprimi in ea queant, sed ex his sensu quidem antea com prehesis decerpimus aliquid, di detrahimus item, quin etiam adncimus interdum quid, & coponimus, admianiculo sensilium ratiocinantem, Sc per Iouem, ex uno in aliud digredimur per intelligentiam reprssentatis re hus. An haec quidem satis non sunt quibusdam, ut m aueantur atq; instigentur,quo minus deserant opificeme uel exponant saltem nobis,quid sit tandem, ius fibri.catione omnia ista est iciantur: uel quemadmodum fieri possit, ut admiranda haec re artificiosa temere casul ei ficiantur: Sed num in solis nobis admiratio haec locum habet Multa sane in nobis sunt admirabilia, quae .ppter mentem loge maximo sunt usui. Haud pauca comunia nobis oc brutis reperies: sed num assequi uel attendere possunt his qus fiunt, expertia rationis bruta Nequacb. Aliud enim est sensuu usus,et aliud attentio. Brutis qui dem opus fuit Deo tanquam utentibus phantasia 6c uisis rerum, nobis uero ut attendentibus, & animaduerstentibus usum. Quocirca his satis est si bibere ait edeare, praeterea quiescere & procreare sobole possint,aut si quae sunt alia quae pro sua natura singula queut ex equi. At nobis,
54쪽
Eprc TE TVS. 4sAt nobis, quibus tributa est uis& facultas attendendi,
satis illa non faciunt. Nam nisi certo praescripto atq; oracline, item conuenienter cuiusq; naturae ac conforma tioni omnia peragamus, haud ad finem nobis destina tum perueniemus. Nam quorum conformationes di strepant,eorunde quot opera & fines differunt. Quod ergo cuni ita consormatum a natura est, ut rebus tan tum utatur: eam usum si consequi possit, nihil certe amisplius requirat. Cuius uero facultati utendi rebus adiuncta etiam est attentio,huic si desuerit decorum 8c cosen. taneum, ad finem suum aspirabit nunquam. Sed cuianam usui quod uis illorum inseruit Quaedam nimirum ut ipsis uestamur,nonnulla ut agriculturae inserviant, a lia uero ut suppeditent nobis caseum, alia P ali js usibus sunt destinata. Quid autem prodest his usibus adhibere attentionem animi uisis se applicantem rite, & haec o mnia diiudicare uolentem meus quidam introduxit in
mundum hominem, ut inspectorem operum suorum: ac non cognitorem solum, uerum etiam interpretem. Qiare turpe est homini,si inde incipiat, re eodem desinat,ubi caetera solent ratione destituta. Magis enim cois uenit inde incipere, in eo autem desinere quousi natira nos nostra evexit at produxit. Sed natura tanquam
ad fastigisi quoddam adduxit hominem, quo nimii umres contemplaretur,eiSP attenderet, couenienterV maturae uitam traduceret. Ergo date operam ne contingat uos harum rerum nihil animaduertentes mortem oppetere. Quae uero dementia est, ad Olympia proficisci uos ut Phidiae opus spectetis,& si quis ante obitum non uia derit pro insertunato semetipsum reputare: illud uero quod ante oculos est, di quo peregrinando non est ne cesse peruenire, sed omnibus uitae actionibus occum it, pro neglecto habere, contemplationisi & cognitionis eius nulla cupiditate moueti: Etiam non sentius,nem
55쪽
tia cuius facultatem contemplandi obtinetis c At enim quae isc in uita geruntur, aspera sunt Sc ardua. Num in Olympiis spectandis nullae occurrunt molestiae nonne aestuatis, in angustum cogimini, non commode lauatis, aspersionibus madescitis, tumultu & clamoribus si somolestiis uos affici contingit Uerum, ut opinor, his Osmnibus anteponitis praestantiam spectaculi,cuius respeeiu sustinetis oc sertis omnia. Age uero, num facultates non accepistis, quibus omne sortunam sustineatis ma gnitudinem & robur animi non accepistis, quibus per ieratis fortuita, num tolerantia uobis non est concessa
Quod si ita est, quid mihi magnanimo asserre sollicitudinis possunt fortuita Quid est quod me extra me ponere,aut perturbare possit aut quid nam uidebitur grauere molestum Etiamne huius facultatis mihi concessae usu, rebus oblatis abstinebo, ac his quae mihi accidunt dolebo ac plorabo: Videtur certe. Muccus, inquis, es fluit mihi e naribus. Quare manus habeas cogita, Omacipium. nonne ut emungas r Nec est absurdum, si quis in mundo existimet esse muccos: quos quato melius est detergere, quam queri Quidnam quaeso esset Hercu les, nisi tantus leo extitisset, ec hydra, re ceruus, di sus, praeterea iniusti quidam homines ac immanes, quos iisse eXpulit, ac terras repurgauit Quid nisi h sc extitissent,
efficere potuisset Nihil aliud opinor, cli stragulis in
uolutus dormisset. Ac primum uoluptati & ocio dedi tus dormiendo, in Hercule illum non euasisset. At quid profuit ei uirtus tanta N um uero alius potuit esse usus lacertorum ac roboris ipsius, tam tolerantis item & ge
nerosi animi, si non ipsum huiusmodi pericula & quasi
materia uirtutis excitassent at* exercuissent Ergo ista apparabis 5c conquires. ac leonem in regionem ipsius
introduces, nec no aprii, oc hydram: Quidni insanum
56쪽
istud sit, & stultum: Alioqui si sint 8c inuenianaer casin
opera precium nimirum in his quoddam est, ad declaarandum Sc ad exercendum Herculem. Eodem senis tu quom imbutus,cdsidera uires tuas, quas habes, eascyrespiciens dic: Age nuc ὀ Iupiter,si fuerit ita tibi uisum, casibus dubiis me ob lce. Nam ex te habeo apparatum mihi cocessum, ec occasiones condecorandi meipsum, si rebus amigar aduersis. An consentaneum illud non est Ergo delides considete, partim nequid eueniat mali
pertimescentes: partim impendentibus at opprimens tibus aerumnis flentes,ac lamentantes in semiscentescpterite tempus: deinde incusate Deos. Etiamne aliud comitari huic desidiae potest, aut potius impietatic Quan quam Deus non modo facultatem hanc largitus est uo
his, qua sustinere omnes casus acerbos ualeamus ex ceu
sis ac infractis animis: uerum etiam,quod erat boni re gis ac patris, ipsi us ueritatis facultate hanc solutam, nutata necessitate implicitam, ac nulla ex parte impeditam cocessit,totam cp nostra ut in potestate esset annuit: imo uer H ne sibi quidem ut cogeret potestatem aliquam reliquit, uel prohibendo uel impediendo eam. Haec igi tur habentes 5c libera,& soluta, & omnino uestra, non eis uti tamen uuliis nee animaduertitis, quae & a quo illa acceperitis: sed sedetis lugentes, ac ingemiscentes Nonnulli quidem ita excaecati sunt animo, ut contueri largitorem non queant: alii uero, propter socordiam inquerelas & accusationes aduersus Deu erumpunt. Cae rerum quod insita tibi sit indoles, ac te natura instruxearit ad magnitudinem animi & sortitudinem, demo strabo.Tu uero, si libet, ostende mihi, quam habeas amsam uel causam aut irascendi,aut accusandi Deum.
Quem utilitatem adferat Oognitio redarguentium Cr Dpotheticarum
D r βρ hm, ης similium. c A P. VII. Octrina praeceptorum illoru quibus de nostra sententia
57쪽
43 A R R I A N Itentia depellimur, εc posito aliquo deinde astruimus
nostrum propositum, item quibus interrogando assenasum eius quo cum disputamus, elicimus,similes p si qus
sunt in ratiocinando solertiae, quam uim habeant ad ubiam recte instituendam, perpauci sane intelligui. Nam in omnibus institutis rationibus hoc quaerimus,ut tramquille bonus & honestus uir sese ex rerum agendarum multiplici cogitatione expedire, ac in ea, prout decet, prompte uersari possit. Itaque fateantur necesse est, uel non congressurum respondendo interrogandoq; si diosum uirtutis: uel si det se disiputationibus, haud curasturum ne hoc a se temere & fortuito respondendo inaterrogadol munus peragatur. Quod si horu neutrum concedendum putent, necesse est fateantur, cognosci oportere locos illos quibus mstrueti simus ad exequendum munus interrogandi & respondendi. Sed quid de se promittit studiosus Nimirum se rationibus suis adahibere uera, detrahere falsa, in ambiguis sustinere assen. sum. Num satis est solii istud discere Satis est, inquiunt.
Etiamne uolenti ac cupienti in monetae usu non hallu cinati, satis est duntaxat istud audire hortantem, ut proahatae monetae denarios tantu accipiat, adulterinae ueris
reiiciat Certe satis non est. Quid ergo huic monitioni oportet adiicere Num uod quid aliud, cli facultatem, qua possit cognoscere oc discernere denarios probos ab adulterinis. Quapropter in pensitandis quoq; rationibus simplex praeceptum illud no satisfacit, sed omnis
no solertem aestimatore earum effici conueniet, ut quid intersit inter uerum,filsum , 5c ambiguum, ite discernat. Si haec teneas, quidnam praeterea ut animaduertas aliud tibi praecipiet Nempe ut approbes consectaria illa, quae ex rite positis& cocessis abs te concIuduntur. Age uod praeceptorumne satis est, ut id praestare posssis: Non prosecto: sed addiscere oporter, quae, quibus,
58쪽
aut quomodo,sint consequentia. Item, quado unum sit uni consectarium:item, quando ex multis simul iunctis aliquid concludi possit. Nonne istud etia adhibere ne celle est eum,qui scienter in disputationibus uersari cu piat, quibuscum ipse demonstrare aliquid, tum alium
demonstrantem intelligere ualeat, ac nequando a ca ptiosis sophistarum argumentis in errore adducatur Ut lit praecauere: Ex quo concludendum nobis, do citrina, quae tradit de connectendis rationibus, earum* obligationum modis Sc figuris, utiliter ut in ea nos exercea mus proponi. At interdum accidit, ut concessis propo
sitis ueris existentibus falsium sit quod c5cluditur. id ergo tum mihi faciendum cnum assentiendum salso sed qui id facere possum Rn potius parum considerate objηordme concessisse aliquid fatebor: sed ne istud quidem li- ti m muherum milai est & solutum, quum non sit in concessis. An colendam, ista non concludi propter posita & con ' cessa ' At ne illud quidem in datis numeratur Quid em tu, ehola go in his agendum c Nonne ut satis non est obligatum perdueiu fuisse, ad conuincendum ut pro debitore habeatur quiς turipiam, sed necesse est esse & permanere adhuc obnoxiudebito, ac nodum distatuisse ipsum: Ita satis non est, ut necesse sit alicui conclusionem approbare cocessis prae missis, sed in primis acquiescere oportet positis rationi hus: deinde tirmis& immotis ad extremum usq; dispus tationis eo quo concessae sunt modo permanentibus omnino necesse est nobis ab his non discedere,&quod ex his cosequatur approbare simul cum antecedetibus.
Quod si ab antecedentib. sumptis ac positis desistamus, profecto si quid ex his concluditur deinde,istud nec nohis,nec secundu nos cocluditur. Quapropter rebus his ita coparatis, uim enunciatoru, quae ad probandu assiiumuntur,prius addiscere oportet: deinde, quemadmoduco tingat mutare alicuius in disputationibus sentctiam,
59쪽
s o A R R I A M tac redarguere,uidelicet interrogado,respodendo , uel colligedo, uel quocul tande alio modo aduersaria arri piente argume ta,altu uerbis refellere, ac de priore sentelia deiicere, qua solertia usius quispia perturbare inertes, qui consequentiu ordine n5 intelligui, possit. Discenda
porro cur ista sunt ut nimiru hoc Iocono contra quam deceat, nec temere, nec consu cum alijs disputado uerinsemur. Atq; idipsum in hypothesibus ac hypotheticis rationibus etia custodienda . Interdu enim necesse est, postulato cuipia posito, reliqua ei tanqua landa meto superstruere. Ergo uel in uniuersum, uel ex parte est coce Brocmi denda hypothesis: A si ex parte, quanam ex parte, con ex h po' siderandu . Sed quanadere circuspectos nos disputado imi conuenit esse ut nimiru intelligamus, quid nos deceat. Proinde cocesta ec dato quopia, constanterne in eo est persistendit, an etia aliquando desistendu Certe cose 'a' ria approbanda,ec pugnatia repudianda Quidnii Sed
est qui dicat, se poste hypothesi data possibili, adducere
ad concessione absurdi. Cu eo certe nihil comunicabit No enim is prudens, abborrebit p ab eius collatione ac comunica rest diale rione sermonis prorsius. Attame est praeterea quidam ad me . sed litis,qui uti rationib. disputandi comode positi, siti re cotentiosivi spddendo et interrogando acutus, quici; se falli et decipiersophi- facile no patiatur. Huic nimirum prudes se comittet, ac M. cum illo coseret. At interim id no curabit,ut ne temere, ne insipienter,ne inco stanter in disiputationib. oberret Si n6 istud curet, quinam erit is, que ipsum uideri uoluismus: Versitamen absq; eiusmodi etia exercitatione Scapparatu doctrinae id custodire potest quispia, qd ordo
rationu postulat. Id nimiru nobis demo strent, oc osten dat, ut cocedamus ipsis huiusmodi pcepta n5 couenire aut co gruere institutis ac rationibus studiosi hominis.
Quousip tande desides, ac ignaui, socordes* sumus ecexcusationes ad defugiedos labores querimus, nec eui gilamus
60쪽
EpIc TE TVS. 3 ggamus ut consentiente habeamus ratione c At est qui dicat, num in his si halluciner,parricidiu admisero Ma-cipium, alicubine pater hoc in loco sese obtulit, ut eum occideres c Vis scire qd peccatu comiseris Illud nimiru cuius te reu agit praesens iste locus peccasti. Ita memini me Ruso quoq; occurrisse, reprehendenti aliquando me,* omissum aliquid in syllogismo no animaduerticsem: Non, inqua, propterea Capitoliu est a me dirutu. Quid,inquit,mancipiu dicis num quod in argumento
defuit, Capitoliu est Num censes duntaxat peccatu esse Capitoliu incedere, patre occidere ρ' Quado aut frustra quis ac temere suis utit uisis,ac rationes rem uidere non potest, nec demonstrationib aut captiosis argumetis iudiciu adhibere ualci,nec internoscere quid intersit inter
id quod per se & no per se dicit esse interrogando re re spodendo, nu haecini pro peccatis no numerabimus:
Vot modis permutari possunt idem significates
orationes Dialectici appellant aequipollentes
totide modis species etia argumetoru et thymematuin disputationib. uariare possumus. Eius rei istud habe- 'to exemptu: Si mutuo accepisti, ec non reddidisti, debes mihi adhuc argentu. No mutuo accepisti, nec reddidi stultaq; no debes etia mihi argentu. Huiusmodi permutati )nu nemine esse magis gnaru par est, * philosophu. Enthymema enim imperfectus cum sit syllogismus, constat eum qui persecti syllogismi uim habeat cognitam,
eunde optime etia cogniturii imperfectu. Quid causae porro est,q, nec ipsi nos,nec nobiseu alios hac in cognitione exercemus maec est, quod in hac exerestationem quavis opera no impendamus,nec ego uos ab insormatione morii ad alia traducam studia: nihilo tame magis ad summa uirtutis persectionem colendimus, aut in ea