장음표시 사용
21쪽
stinguitur ab illis Est enim intellectu impossibile allid
csse diuisibila,nisi in partes que ipsam mei stant.E Aristotel. quod continuum est voaman actu, S mdiffert a substantiar consequens tamen est salsum: quia Lotum lignum non differt il forma,nisi permate mcti materia nisi per formam hoc enim est quod amnori- Laribus supra citatis dicitur, animal nec e , corpes, nec anima solaesed eorpus & anima: nepe quia animala eorpore differt per animam,& ab anima per corpus. Si aute totalitas illa se sola differret a partibus, neutra in sua essentia includeret: ideoq; non citfferret ab una Der altera. Et tuc sumitur cofirmatio argumeti.Ea, que sic se habent ut quicquid prorsus est pars alterius , recconuerse,sunt idem prorsus realiter:sed partes aliqvnx te & totum ita se habent ut quicquid est pars partiam unitarum est pars totius,& e conuerso:ergo Irint omnno idem. V Quarto principaliter arguiturri quia reueras, emitas illa realiter distingueretur il partibus simul
sumptis Deus Dosset entitatem separare a partIdus uniitS: quod tamen contradictionem implicat. Enimuero resboufio istorum videlicet, non posse unum separari ab alio eo quod entitas illa necessario consequitur ad unionem partiam,&per consequens partes vultae nota
possunt esse sine illa, & rursus entitatem illam necellaxio dependere d partibus simul sumptis, &per consequens non posse esse sine illis manifeste petit principia. Propterea nanq; implicat contradictionem unum est et sine alio: quia certe non realiter distinguuntur. Nec est instantia de relationibusinam idem profecto credenda est de propria passione & relationemam fidistinguantur a subiecto, possunt separari .Et tunc si Deus pollet separare illam entitatem a partibus unitis, sequeretur quod se illud totum esset ferrum ponderis unius libri,
separara illa entitate separaretur pondus uniusti Drc.S nihilominus partes remanentes eiusdem essent ponderis. i De partibus autem integralibus, Ino dii tingua rura toto,est adi uc argumentum, P non videtur Propterea solum rum guttam maris separes amari,quam iterum mari infundas,aiquam entitatem corruptam enest postea aliam de nouo genitam: sed est protecto loemmare. Alia multa id genus argumenta possiemus huc ac oncios cerserethaeo tamen sint ratis. GSecunda concIuno est haec. Ista praedicatio,materia & forma sunt homo,& getneraliter, partes sunt totum,aut,totum est suae partis, non lant adeo propriae,ac si dicas,materia & forma coPonunt totum,totum resudat ex suis partibus; 'simites Hac coclusione asserit. S.Th.lociS citatis iij. sentctacto 1 o. . et .Et ratio huius est,quia haec propositio, partes uni re sunt totam, non CXplicat Compositionem qua faciunt totammam ut ait Arist.*.huias text 3 I .pavlos omn-ssi, habent ut subiectam & materia respectu to eius,&totum, ut forma respectu partium. Quodno sol mest verum de partibus integralibus sed quodammodo etiam de Oaetibus essentialibus: nam licet torma siriorma rcspectu matellar,tamen respCctu naturae totius habent se ambo sieut incitetia & quid imperseeiu,& totum se habetvt forma egistens in illis. Sicuti domus est mna serma eriistes in suiu patribus Qua de causa. .nuius leo. 23 -dixatetotu esse in partibus. Vnde licet par-
Ad prima ergo authoritatem Aria
stol. iam in expositione teritui respondimus quod Ari Ad labi. sto t. non intendit illic partes simul sumptas distingui illoto: sed solum loquitur de partibus diuisiue,scilicet
si pars quaecunq; est unum Cia Cloaet contra hoc suit argu motu q, si una medietas esset eadem toti, & alia ea demetia toti, inter se essent ide . NAm collectine nulla esset apparentia Di ambae simul samplaees1ent totum. una esset altera. Sed neq; prima eos quentia valet, quia neutra pars est idem toti in hoc sensu P pars sit totum sed in hoc s pars non est actu separata Sc per coseques nec habet unitatem distinctam a toto. Secunda authoritas. s.metap. potius est pro nobis: Ait enim P sex non sunt bis tria,sed semel seg.Vnde colligitur B sex unitates sunt numerus senarius. Ad authoritatem tamen hac Iicet aliter qone. E. te quantitate cum. S.TEom respondimus,dicendum tamen est nunc facilius, de numeris possumus loqui aut materialiter, inquantum tantunitates quaedam. Et isto modo Aristotel. non negasset
quod tria & tria sunt sex. Alio modo formaliter inquatum quilibet numerus constituit ma speciem cuius persectio in indivisibili consistit,sicut speciesanimalisi Unide sicut species equi qaantumcunq; multiplicetur no. Potist adaequare speciem elephantis, ita species ternae xij quantumcunq; multipliceturnunqua est species senari j Et hoc est quod ait, bis tria nori sunt sex , Tertia
item authoritas. . mita nobis utrius qua alteri opinioni favet No enim simpliciter dicit quod syllabans est elementa idest litere: seo quodnci est ele menta sicuti camulus. Na cumulus nihIl aliud ponit qua lapides simul , Ioco: syllaba vero no dicit literas quomodoc iq; dispositas: sed iunctas & copositas secunda certum ordinem vi,mus, non dicit solum illas tres literas: sed compoti- tionem & praeterea ordinem. Si enim loco dimoueantur, nulla restat syllaba:&si transponantur faciat, sum. Non quod ordo ille rit aliquod accidens, dutinctum. Et quando ita effeti,tamen nomen,syllaba, no supponeret Pro aggregato extiteris S accidete,ut aliqui salso profitentur: sed pro literis connotando illam ordinem. Et id et mi prorsus ait lib. 8 .leT. I s . videlicet quo A tot si non est sola coaceruatio partium, sed aliquid praeter partes scilicet Oartes quae per informationem facIunt unum, T Ad aliud quarto huius,iam responsum est quod Par- res dicuntur esse in toto & totum in partibus: no quod . distinguantur, quin potius ex professo subiunxit quod tot tam no est praeter partes sed intendit quod totum ha
veritatem illarum propositionum,totum est partes, sed solam proprietatem.Et quado ait quod in Christo Iesu non fuit solum corpus ae anima,sed vite rius sorma totius que est humanitas res trans ex coniunctionet utriusat, loquitur aduersas illos haereticos qui dicebatCl ristum corpus & animam seorsum assumpsi Ise, nota
tamen ita P anima insormasseti corpus Et ideo Ait secadum fidem quod non solum partes assumpsit, sed partes coniunctas facientes humanitatem: sicuti est inno- bis. ' Ad secundum principale concedit ur quod esset Am cprius natura est ia toto quam in pariibus: attame indet non sequitur totum distingui a suis partibusried solum quod en unione partium primum resudiat ut rei e mm ..., hilaposita sit. Nam materia non habet estentu per formam-- reforma quae educitur de potentia materiae:& non pro toto ducitur nisi per productionem totius. Non enim Producitur forma ignis, nisi quia producitur ignis , t i
22쪽
Quaestio i ij. De toto dc par.
subsequentibus patebit. R Et codem modo respond tu ad conriTmAt1onem v licet accidentia si&t in toto copolieon Iequitur quod tot ri distringuatur.ἀ suis partibus sed prodeterea accidetntia sunt in oto compos
identale:per accidentia,prius natura materia ha
a pale, quod est Scoti respcidetur P differentia intetriorum per se uaris est homo Stolunt per accides squa-Ias est aceruus no est Paceruus sit suae partes, homo ve, non .led quod nomo & quodcunq; ens per se no dicit avaries,nec q*omodocunquet vnstas, sed dicit talet
ct acci ei tr eo non est per se unum, quia accides aduenat enti in actu. Et hanc differentiam docet Arist
.met.teXr. Is G Ad primam confirmationem conce-citur termina generationis esse totum resultans ex paria laus, puta substantiam in recta linea praedicamentali, negat urin inde sequi totum distingui a suis partibus: Et ad argumentu.Iste partes causant & componunt aliquid&no seipsas:ergo aliud quod abillis distinguitur Nesipddetur inprimis spostemus negare minorem dicentes,P mutuo se causant et nam forma dat esse actu materiae:& materia substinet forma tanquam subiectu quod est mutuo se causare. Solutio tamen non est ad iii
lenLione argumenti: quippe quod probat partes officci Te unu cdpositum.Er ideo quida ex nominalibus disti et Sut maior C. L. P,partes coponat aliquid cocedetes diuisive, quaelibet pars c6ponit: ed in collective ambe fimuIno copontit aliquid sed sunt ipsummet copositu Atrame profecto si quelibet pars csponit, ambe simul
sunt coponens re coponens, ct per cffeci uens comolexiue sunt coponentes: atq; adeo copon . Posset alias forten CSAre minore. Napartes videntur causare & effices re seipsas:quia nihil effici ut nisii per unionem Sin ipse uniuntur. Solutio vero non essetverama coponere & ef hcere accipitur in hoc sensu,s, generant: re manifestui est q, non generant se elicet uniantur. Relatiuum naque
illud denotatu quelibet pars generatur si usta se siue ab alia:& manifestum est v inreiurrectione in die iudicij,nec animanec materia generabitur: sed totus homo Quare no sequitur uniunt ur ad inuice: ergo generan tur Et ideo aliter rudetur negado simpliciter cosequentiam s.non causant seipsas: ergo aliud: sed solum sequitur P causant & copo11unt tot si quod ipse sunt: quippe
quod ex earum coniuctione resultat. Na terminus il-Ad. .e6s h*βgudxionis nihil aliud est quam sex colunctione il
Iaru fiat una totu, quod antea non erat. 8 Adsecudamcdfirmatione eode mo negatur P no detur aliquid per se genitu. Na homo est aliquid per se genitur cu nec materia nec sorma sint gentiq.Et idem est petrset subiectum. .pri n. P tionum Quod quidem est unu tertia ens distinctu a tingulis partious,nd in ab omnibus simul. Ad quar m principale, in quo tot multiplicantur consequenire dialectice, eo m fere pede claudicantes, rn det per ordinem. Primo negatur illa consequentiar hoc ens cor Tiampitur:& hoe ens est veI fuit suae partes:ergo partes corriamputumnam arguitur inquatuor rerminis. ( Sane eum maior extremitas in praemissis includit ens singula iter, in conclusione pluralitero ted concluden- cum est,ens qued est isto partes corrumpitur. Quod si arguas in duo laus hominibus qui simul corrumpanLIT.1R1 homines corrumpuntur: Li: Iam vel faertant sag
PArtes ergo partes corrumpuntUTtUnc Variatur appetI-latao, seu rotatio partis ad parrem copia latorum quae includutur in numero plurali. Sensus enim maiorii est GPetrus ' Paulus sunt hoc ens quod corrumpitur & hocens quod corrumpitur. Et ideo idem copulatum est cocludendum in confusione. Listy partes sunt vel fueruthoc tris quod corrumpitur& hoc eos quod corrumpitur. Et eodem modo dicendum est in verbo,gnatur.Et
Pariter rudetur ad argumentum de Christo redempto Christu har* D i ro,quod profesto potius est pro nobis nam illi e m/mxd C dim sinuat Damascenus P nullam rem Christus dimisitan traduo:sed mors facta fuit per solam separationem anim Sc corpore. Si autem humanitas e et res distincta a suis partibus,aliquam rem dimisisset: contra celebrem illam regula theologorum: Christus nihil Eorum dimisit quae semel assumpsit. Negatur ergo illa consequetia Christus hanc humanitatem dimisit:& haec humanhias est vel fuit iste partes rergo has partes dimisim sed solum sequiturq, humanitatem quae est vel fuit I partes
dImisit. Incontrarium autem arguitur: quia nulla est appellatio realis,nisiqn duo termini conotatiui ponsitura parte eiusdem extremi:& in nec ly,ho est conoratiuum,nec ponitur a parte eius gem extremi cum Iy,dimisit. Propter hoc argumentu Di Ictici huius te Doris concederent, P Christus dimisit huinanitatet ni,notamehumanitatem dimisit. At vero dialecticam fe mpor vellem ad communem modum loquendi acc6ino dare et prosecho omnium auribus idem sonate lauet humanitas
praecedat siue sequatur Obsdq: Postquam vere anima a corpore fuit separata, non est negadum quin humaniras vere desinit esse. Includit enim ly, desinit,tanquam substantiu si ly, humanitas:&percosequenS humanitare Christus dimisit.Rsidetur, ergo P illa regula fotu est de terminis conotati uis: sodisi interminis praedicameli substatiae pote se appellatio praedicati super primaria signincatu subiecti. Et humanitas formaliter significat torta copositu: quod est dicere,parte s in Atu sunt unit . Hoc emoriamo peccat illa cosequetia. Pater est generas:pater est essentia: ergo essentia generat,sed infe redues pater qui est essentia generat. Et eo det mo non sequitur Christus in resurrectionet humanitate resum-Put, ct humanitas est istqpartes: ebgo istas partes resumpsit. J Ad prima parte cofirmationis negatur illa cosequentia quippe que est ici quatuor terminis. Iste partes Ad vi Lerutr&iste partes sunt petrus: ergo perrus erit. Na VCr- confir. bu in antecederi includit entia,re in eo qUetiens,
si arguas pluraliter de partibus Petri & Pauli qui simul
mori situr Iste partes erui ct iste partes sunt vel erut Petrus, Paulus: ergo Petrus &Pauluserunt: concedianc aliqui simpliciter consequentia & cosequetris, quia Petrus re Paulus erunt entia. Sed profecto loge melius est negare simpliciter cosequentiam: quia IX, erunt,in autet cedenti includit entia,& in consequenti includit in coimodo loquendi idem copulatum quod poni Lur a parret Labiecti. i. Petrus & Paulus erunt Petrus ae Paulus. Cocludendum ergo est, Petrus & Paulus sunt vel erunt resqae erunt. Ad alia quae ibi de sub ciantur sophismata in libris summuIarum rsitam Ad aliud vero:licet simpliciter hac tempestate concedatur quod duo sunt triare sunt viginti re infinita, neganaum est id tu
men in rigoret. Nam dao ct tria citetur entia in actu. Ita et autem medietates non sunt simpliciter duo et quia camnon sint separate, non habent duas unitates. Sed ciam addito iunt duae partes aut duo inpotentia. Eridet DC
23쪽
- landum sit sotth parte tessentiales sunt paries mce ratas: siquidem totu est suae partes essentiaiesta suae pectes integrales. Sed prosecto inius est aures considere,& negare illa. N S sensus est,m parsesseruialis cst pars inteoralis S alia essentialis est alia integralas. Q mitti termini includunt copulatam:& ideo tales propositiones icivm loquendi denotant corremon dentia partiueopulati inclusi in praedicato ad partes copulati inclunin subiecto. Unde e k illis praemissis iste partes essentiales sunt Pettus & Paulus,Petrus & Paulus sunt. partes integrates:concludendum est cla partes etantiales sunt res quae sunt partes integrales, ut eruetur appellatio. Et eade ragione negandum estis materiae ct formae petrire Pauli sunt eiusdem speciei:nain semus est inter se sunt eiusde speciei. Unde ex illis p emissis, materiae ct formae sunt Petros es Paulus,&Petrus&Paulus sunt eiusdem speciei,cocludendum est s materiae ae sormae sunt res quae sunt eiusdem speciei. Et omnes istae consequentiae sun formales: quia i ,res, ponitur solu ad seria andam appellationem.et sequitur in tex. Caput quargu m. Ut autem physsici,&c.
' TeXt.xxxvj. Manifestum est igitur &c.
determinat exmnsionem quoad parultat 'met quia qaacunque data potest Csic mictor, 'I Q inrotatam arguitur: quinetiam daro minim homirae sequeretur Pariter in dati rei essie per ultimum sui esse. Nam dato illo minimo,si applicetur aliquid diuisirium, aut condensatiuum,cum diuisio Sc condetaiatio sIL motas,debet eo di densatio incipere Pervitimum non este re illud erit 'I-timum esse silias minimi. Nam n nune non et eruatae nunc est minimiametetsi immediate Post hoc ciden Ariar, non erit mictimum. In con rarium est a ut boritas Aristo in hoc tex.xxxvj. ubi ait impolsibilatile carne, aut os,aut ali id aliud quantumcunquet esse magnitia diue, aut in mattas,aut in minus Qu'd repetit in texta. xxxviij dicens, egminima carne nullam segregabis tur corpas alias erit minor minima,
Quaestio haec praecipua est in hoc
primo libro. Et praeterquam quod infra sitos ipsa physicos limites longa cst, recentiores cumulatis sopi i si naribus longissimain eam secere. Undet in multas quaestiones diuiducit. Aliam quaestionem Ee maximo & mini
mo aliam det minimo naturali facientes.Euvet runiam et
tam ad maximu qua minimum terminentur.
tus trigesi mi terti j, quod ex nihilo ni
hil fit, moueda suisset hic q6,nisi quod
in serius supertex. 8.ubi Arist. sensum vi qmtu distinguit aptius disputabitur Gepe. q.
.virum forma educatur de potentia materiae. De illo v vo quod infinita non est cognoscibile,abunde dicta est in expositione textus. xxxv. IEst ergo quarta quaestio circa teg.xxxvj.utrum entia naturalia ad maxima terminentur, &ad minimum. Ad cuius partim negativa arguitur. Primo authoritate Arist.2.de anima tex. I .vbi ait Pignis in infinitam cresceret,si combustibidia in infinitum applicarentur. Et ratione id confirmatur Ignis quantuscunque sit,est activusrimo quato maior,magis acticius ergo igne quocunque dato quantu-cunq, in agno, si applicarctiar stuppa,illam combureret sibique unitet:& per c5 sequens non dabitur maximus. Et secundo arguitur. Si res terminarentur ad maximum, mi minimum,maxime id esset ratione quantitatis: sed otiantitas de se nullam certam extensionem deis terminat: ex ratione enim sita nil il aliud habet, quam iacere parres extra partes inquacunque qualitate.' Et tertio est commune argumentum: quia si daretur maximus homo &ptaueretur in loco humido,aut sit illi qui et Pugno maxilias percureret,unde necesse effer ipsum tumescere sequeretur quod desineret esse per ultimum sui esset quod est contra Aristor. X.Luius tec. sy.Et prohatur sequela. Tumor fit permotum: ct motus incipere M BP est nisi per ultimum n5 esset Ut in libro. s. Videbimina, Detor ergo illud iustans Tunc bene sequitur,nuet non tum: it, re immediate post hoc tumescet, ergin nunc est homo, retiorisminediate post hoet erit homo calias darettar homo infime maximo &per consequet desinit esse Per ultimum Lui esse. TQuarto itidem argiatur de mira im-- Quocunque ligno quantiacuu et minimo dato, munque Pars est lignum eiusdem naturae cum toto,ergo po *st esse per se sicut totum. et Eteonfirmatur licut DPQxi-β; viai quantitas de se cubavnica:& rationes utrique membro det maximo & minimo fere tacit communes Ob idque unica facimus quaesti v m. Ian tamen, quia non potest non esse 25giuccula,in tres distribuimus articulos In primotxponim' terminos, communiaq; iacirnustandamenta: in secundo disputamus de maximo:atque in tertio tandem det
minimo.*Duplicem ergo sensum habet quaestio haec. Duplexse. Primus est dere:secundus, de modo, id est, primus est sei.
an entia naturalia determinent ar versas utrunquet CT gremiam. Itaque forma canis non siit tantam informare materiam, quantam forma equi,netc tam miri
mam, quantam tarma formice. Altas sensus est utrum esto non possis canis sub quacuque esse quantitate rermiiamur tamen intrinsece per maxinium quod liet, ScPer minimum quod sic :an extrinsece per minima quod non, re maximum quod non. GSant ergo Primum in- , es . terPrctanda quatuor hi termini. Maxim am quod Ac stille terminus quantitatis,sub qua forma naturalis esse Potest, ct sub Galla maiori. Minimum v non,est, illi terminus quantitatis sub qua forma naturalis esse non P sub quacunque mi ri(que non siit amnor termino partaunio esse potest Et siti sunt tersumImagnItu- dictis: primus quidem intrinsecus et secundas vero Otrinsecus Minimum quod sic, est terminus quanti VR-tis sub qua forma naturalis os epotest,& suo nulla in mors MaXim im quod non,cst terminus quantitatis Lab a forma naturalis esie non potest,& sub quacunque maiori quae non sit maior termino magnitudinis etf--se potest. Ad dicimus de termino quantitatis quo ad . esse formae substatialis proportionabiliterapplicaripo testad potetitiam,& ad motum,& ad res alias, quae te minantur per maximam ct minimum. ' Vt maxima distantia ad vana terminatar. visus, est tua ad q amyotia videre. a ultra illam non potest:& minima quammon, est illa ad quam non potest in ad quamlibet urinoetem potest. maximora Pondus qu d potentia potest 'mare, est illud quod potet se,ct nullam maius porcst Vt mo gua frigiditas quam calor v t. mon porcst vincere,et . ula quam non Potest sputa frigiditas ut . . ' quamo m
adtrarq s infertur alter distucii ac istoria cernetu
24쪽
Quaestio. iiij. De maxi. Sc min
modo. Est aliqua materia quam sordia hominis potest
informare,' aliqua quam propter eius magnitudinem non poteri. Item est Hiqua materia quam talis formapo tcst anformare,&aliqua quam propter eius paria ita-cem noU potest .ergodatur minima quam Potest,uel ma ' Mem non rest .m icto cuius , modo in reliquis. 8 elus tres i. His luppositis quaestio, praeter sensus super signatos, uestionis- AdnuePotest intelligi in triplici sensu Primus de facto: trum inter entia quae modo sunt sit dabile corpus mariamum vel si inpliciter,ita quod nullum aliud cuiuscunque spe creta sit maius, aut in propria specie,ita n uod nulaum eiusdem speciei sit maius.Et proportionabiliter detaninimo. Secundus sensus est de possibili supranaturalicer,ut rutri dettur aliquod corpus ita magnum v tDeus supranaturaliter non possit facere maius,aut simpliciter Aut in sua specie:aut ita paruum,ut non possit facere mi
Mus. Tertius deniq; sensus est det possibili naturaliter: solus iste est ad Oropositum,tametsi de prioribus duobus singula verba ad noramus.' In pa imo sensu non est dubium quin seprema caelestiam sphera sit inrel veritate maxima:non solum negariiae,ut nullum sit aius corpus: sed positive, ut sit quocunque alio maius. Imo eadem sol ra est omnium ma-riim tam corporum quae naturaliter esie Posiantinon tamen eorum maximum quae Deus supranaturaliter potest facere. r' At vero in singulis rerum speciebus necessarium est daret maximum quod sic negative. Aut enim inter homines qui modo sunt est unus homo , alios quantitate excellens:&tunc erit maximus positivo aut sunt aliquisit quales,alios vero omnes excedentes: ct tunc quilibet eorum est maximus n2gative. Et De minimo vero manifestum etiam est aliquod esset modo minimum omnium rerum, quae sunt in mundo.
Nondum tamen compertum est quodnam sit illud: nisi dicas illud esse minimum acarum: In singulis aute speciebus est minimum quod est per se subsistens in illa specie , aut Positive, aut Ialtem negatiue, ut dictum est de
Nόεωax. N Sed de partibus quae sunt entia tantum in potetia ne
nee mini. quem: id bilici maxima,neq; minima: vi patet diuidenti contis uiam per partes proportionales.ETenim versus illud extremum quo tendit diuisio non est dabilis minima, ct versus aliud non est dabilis maxima, na tres quarest maior pars quam medietas: & tres quart aecu una octaua est maior. Et ita consequenter. umerus Si Proportionabiliter loquendum cst de quantitate di- maximus. screta. Numerus enim rerum quae actu sunt in mundo separate est maxim us de facto num vus,& sinitus: sicuti b1narsus duaru reru est minimus. Hoc adnotauerim si modo possem persuadere philosophis huius elatis,ne de partabus loquantur,ac si essent entia separata. Aiunt enim quod nullus est maximus numerus citra infinitur eo quod parres continui sunt infinitus numeras. Quodetamen expresse Aristotel .negat. 3 .huiuStex. 62.&. c di ubi expresse ait, quod numerus non est infinitas, nisi in Potentia: quia numerus sit per aestualem diuisionem coetinui in plures unitates, ct ideo quocunque dato potest daramaior,sed quia continuum non potest esse diuisum in omnem suam partem, fit ut nec numetrus possit cubsilinitus. Unde cotinuum nec est plura simpliciter,Nec
est numerus se domines partes, sunt unum, L frequen-
aissime repetit Aristotel. Et eadem ratione nulla pars . . Uraui con inus est: aior, aut longior quam ipsum motia ' syra Coraxinuum, ringunt enim in pedalilineam gyrati md uius Prima Pus circuat primamPa tem proPortio et
Irm. secunda vero seciandam , critaeon se uenter. Et
hanc dicunt esse infinite longam. sod profecto insis
simurn est, cum non sit actu separata: im' nec forte estseparabilis, vividia uφlibr. 3. quaestione de infinito.Quare nulla pars pedalis est longior quam 2 l. te. Nec Illa prima pars lineae gyrariae est longior, quam semi-Fedale 'quia non vltra exicnditur secundum tangitudinem .Et non solum Aristotel. sed quicunque sapiens ita loqueretur. Fateor tamen qu od si filium separatum circuiret illo modo primam medietatem pedatis esset tarn 2 ngum quam faceret circulam: sed non poller illo mota Carcuire omnes parteSproportionales, O Hinc sequitur contra quosdam in hoc locosiquod in rci veritate cist nunc maxima velocitas motus VCpatet de velocitate primi mobilis. Negant tamen hoc quidalia clarione, quia cum primum mobile moueatur super Polos quanto Partes sunt propinquiores pola raro mi-Dorem circuitim deseriount ut in sphera materiali quicqv e potest videre) ae cum nulla sit pars propinqua Dolo qua non sit alia propinquior si diui clatur orbis per
partes proportionales versus polumbae per consequens illa minorem circulum taescribat , dicat quod versus Polos non datur tardissimus motus: seo quocunque daro adhuc est alius tardior. Et eadem ratione cum non sit dabilis pars ita propinoua eo uinoctia Ii qua non sit alia propinquior(si diuidatur orbis versias equinoctiale Sper consequens niaiorem circulum describat, ita ferunt quod versus qquinoctialem non datur velocissimus motus. sed quocunque dato alius est velocior. Eodem modo si diuideretur orbis secundum grossitiem,
tunc versus convexum non datur Velocissitnus motus,
quia quacaque parte data adhuc est alia Propinquior, qu ae facit maiorem Circia Ium. FHaec tamen profecto non sunt philosophica, nam figurare possumus punctum in superficie convexa primi mobilis in linta equinoctiali et quod quidem faciet imaximum circulum et S per consequens ille est veloci sitiam is motus totius orbis. Et hoc ii ue dentur si nece superscies indivisibiles sitae nor quia sicut partes no sicine actu distincte E toto, sede ciunt unum eum toto , ita
nec motus partium Est alius a motu totius. Et ideo totum primum mobilemo uotur tamvelocitor, quam illud
punctum ad imaginationem signatum. Unde in prim mobili nec datur motus tardior nec velaetior nisi in potentia, quia, scilicet, pcrpotentiam supranaturalem poesunt actu diuidi illae partes. Sed de his satis.De secundo sensu quaestionis an detur aliquod ita maximum quod Deus supranaturaliter non possit facere maius sermonem facturi sumus articulo sequenti postoliam viderim mus quid sit de potentia naturali.
In secundo igitur articulo viden
dum est an entia naturalia terminentur ad maXimum, ita ut non possint esset naturaliter sub maiori quantitate , ct ut diximus in principio duplex est sensus, primus de re, an homo. v. g. non possit esse quantacunque quantidate maximus nec quantactara iliae minimus, ct sicundus de modo,utrum rerminetiar ira trinsece permaximum se sic& minimum P sic, an potius extrinsecet, unde ad ambos sensus respondemus sex conclusionibus tam de potentia na Purali quam de supranaturati.'i di vicerra ab ineterras discernamus, prima conclusio r. Conclusi est In omnibus uiuenti Dus, tam in animalibus quam ira plantis: est dabilis certus terminus augmenti ae d UT menti luc intrinsece terminetur siue extrinsecer i a vi nec P siit esse homo, aut equus, aiat plania, ita mZgia cla
25쪽
sicut inoris, neeltapararus, sicut tarmma. Hanc et Rex fonem expresse asserit Aristote l. hic te t. 3 6.&. 38 Apraesi taer . . de anima textu.; r. ubi ait quod omnium
Natura constantium terminus est & ratio magnN Eetu21Sta augmenti, Quod Vno consensu quotv ot sunt philo sophi concedant.Nec de hoc est controuersia. Et primo id constat experientia: quia quod nunquam Is tenus natura fecit,argumetum bonum est in naturalibus illud natura non possem unquam autem auctius est horum
secunda conclusio Viventia terminatur quo ad ma- uenitudinem intrinsice per maximum quod sic: ita videtur tantus homo, quo maior per nRturam eme non hossit.Det hac conclusione controuersum est inter philosophos, item iuniores. Sunt enim qui eam negant propter tertium argumentum principale , quod supra secimus: quia s daretur maximus homo non positat intumescerh, quin desineret esse per ultimum sui esse . Et
ideo aserunt augmentum rerum non terminari intrinsece per maximum, quod sic , sed extrinsece petr mini muni quod non . Sunt item qui illam cc cedentes probant: quia possent omnes cauta naturales tam bene aptari & concurrere ad productionem unius Lominis, aut equi,aut ignis, vi optimum & maximum petr natu ram producerent. sed tamen prius 'uam a potetersori
Perinconuenientia, examinanda est a priori veritas est Proprijs principijs. Ratio vero potissima conclusionis est haec: quam docte S. Tho. I .p. q. T. arti. 3 .expcessit. Forma quecunque naturalis determinat sibi certa accs dentia, ut ignis tantam intensio m caloris S siccitatis c. inter aliavel o accidentia est quantitas ct figura quo
fungatur inquantitate: ergo forma(-v. g. humana sicut determinat alia accidentia,ita determinat certam quaret Vitatem materi e quam animare poteste quam cum animauerit erit maximus homo.Sed dicet aliquis hoc solum probare si non poterit
animare quantamcunque quantitatem, non tam On probat B terminetur ad maximum quod sic. Arguit urnihilominus ostendendo vim argumenti. Forma que eiaque intrinsece terminatur ad certam perfectionem qua pomiitiue in te haberi itaque forma equi habet (v. g. perfectionem ut quatuor inclusiue,& forma elephantIS persectionem, v t. s. &forma hominis perfectionem Ut. c. Sunt enim species sicut numeri. 1 unet 1ic forma equi intrinsece & positive includit tantam perfectionem quae est maxilii aquam potest habere : ergo intrinsece etiam
determinat. U.g. Calorem vi. v. frigiditatem ut duo, &sic de alijs accidentibus quae sunt maxime eius dispositiones ergo intrinsece determinat latam quantitatem quam informare potest quae intrinsece terminetur ad maximum & ad minimum. O uare hoc etiam argumentaro utemur ad asserendum minimum. Neque aci vim rationis huius qui cu refert quantitate distingui a re quari
talis dispositio est requisita ad coseruatione forme substantialis TSecudo probatur coclusio specialiter in viventibus Anima vivetis auget suppositum per nutritione conuertendo alimentu in substantia aliti,sed naec vir ius augmetatiua est finita,cta essentia ipsius formae sit finita ergo dabitur aliquis terminus ultra que no poterit Progredi in augmentatione.Et Pille sit intrinaecus, scilicet,maximus qui sic, ia probatu est: quia caetera accideria quae talis forma requirit illo modo terminat Tad maxim uetergore quararitaS. Et confirmatur. Forma Suecutae vive diu docerminat sibi certum tempus dura
tionis Ultra qUM progredi non potest. Alia enim animalia sunt diutumni ora quam alia& aliae arborea diuturnioris alijs,nilui minui omnia habent suam vite peeiadum tetrs pariterin augmento est dabilis terminus. Quod vel experientia ipsa compertum est. Crescunt enim usq; ad certum temipus:&tune Cetanta ueteri. Et
tandem confirmatur auth ritate Arist. ponetntis mini- 2--mam carnem & eadem ratione maXimam. Hac de causa
non enunciabimus has conclusiones, uti a quibusdam enunciantur,sub his verbis. Omne totum eterogenesi, idest habens partes alterius ratioDis quam totum , te
minatur , ct c. Nam quanuiS forsan omne vivens, etiam
planta, sit et erogeneum(in planta enim sunt talia, fra eius Q cortex,&c.)tamen causa cur habent rationem retorminum augmenti,non est quia sunt eterogenea', sed quia habent sormam vitalem. Et ideo ut sermalis esseto ratio, asseruimus coclusionem subverbo quod eius caulam insinuaret. Tertia conclusio.QUod dictum est de vivente intelligendum pariter est de eius partibust, Se s. Conclinatis saccidetatibus quae ad co seruationem forme requEruntur. Imo non solum in viventibus sed etiam uniueraclitet in omnibus rebus naturalibus accidentia optime conseruantia formam terminantur ad maximum &minimam naturaliter . Hanc conclusionem pretendit
Aristot hic in isto tex. 3 6.ubi facit argumentiam, quod . si partes non termsnantur in augmento & decremento puta caro,os, caput,&c. de his enim partibus vi in Commento. diximus loquitur Aristotel )nec totum termina bitur. Unde en opposito consequentis sequitur, quod si totum terminetur, partes etiam & accidentia tetrininantur. Et rario est eadem, quam iam modo faciebamus, viaia unaqueque forma naturalis determinat sibi reliqua accidentia sine quibus naturaliter conseruari non potest: nec enim esse potest aqua tam rara et quam aer,nec aer est tam densas, quam aqua. Et pariter calocnon potest esse intentior quam ille qui est naturalis ignimec frigiditas potest esse intensior, quam illa que est
naturaIis aquae. . Concla, ' maria concluso.Elementa&omnia alia mixta non viventia rerminantur naturaliter ad maximum quod sic. Naturaliter inquam, idest ordine rerum uniuersalium seruato, puta orbium celestium ae subcelestium elementorum. Probatur manifeste: nam celestes orbes, cum sint ingenerabiles & incorruptibiles, non possunt per naturam ampliores Sc capaciores esse. Tunc sic. Concau um orbis lunae est finitum, ergo intra illud non potest maior esse ignis quam quem Orbis Iunae capiat. Eadem ratione probatur de aere, quia non potest esset maior aetr quam qui contineatur suo oroe ignis existentis sub vi tima condensiatione qua esse potest aer nanqi crescere non posset sursum, nisi ignis condensaretur: see deorsum nisi condensaretur aqua: & cum, ut praecet dens conclusio asserebat, deueniendam fit ad summam condensationem &ignis & aquae,ita ut sub maiori talia elementa esse non possent,non posset amplius aer cretaeete.Et eadem est ratio det mixti Conscis . I Quinta conclusio. Igns ex sua natura non repu- gnaret in infitai tum crescere si infinita combustibilia
ei applicarentur: atque adeo in hoc sensa non terminatur etias augmentum , nec intrinsece per maximum quod sic , nec extrinsece per minimam quod norata Hanc conclusionem manifeste asserit AristoteI. Ioco citato in primo argumenro Principali. Neque earum ulla , quae il doctoribus plurimae dantur , satisfacit solutio . Dicere nanque quod illa applicatio xombustibilium non est postibilis naturaliter, virulaa
26쪽
eni gnos concessimus in conclusonet qua ra Sed loquimur conditionaliteri, signato igni, quem
alti PODians mammum, applicaretur stili pa an augeretur Redin dent aliqui asserentes in imum
in m. Q em-dmodum aiunt aqua per foramina cleis P didrae attracto aere ascendit, ni detur vacuum in cle-F Ara, natura uniuersali id prouidente. Alii dicunt quod bene inflammabitur runc, sed non unietiar igni, ne detur maius maximo et alij vero quod bene quidem 1aretur sed tanta particula aliude maximi iosius ianis
Coi 1 iampetur. istae ramen solutiones voluntare matiis quam ratione nituntur. Nam non ditauramus suo Dosi-O Ume uniuersali rerum: iam enim asseruimus con
Clunone quarta quod suppositis Iocis Salijs disposi-
elonibus naturalibus elementorum , datiar maximus Huas, ct maximus aer. Et tunc bene resboudetur quod etiam nra essent an summa densitate, intra concauum
QNT 1mplacat posIe ignem crescere sine Corruptione. emolam dii putamus de natura particulari ignis, sinputationis gratia ponerettur extra orbes coelestes &Illic applicaretur stuppa. Tun Cautem profecto dicere 'uod non inflammaretur, est dicere contra naturam agNas, qua quanto maior est,tanto magis est activus m cst mirabile quod minor ignis pos Det illam stuppam com-Durere,, non ille maximus. Et dicere quod non vnietur illi:nisi alia pars corrumpetur, est contra Communem sensum humanum. Nam tunc ex rati unione nulla sequeretur dissolutio, aut eversio uniuersi. Undetpotius prosecto negarem decies Aristotelem , quam hanc conclusionem possem mihi persuadere Non enim propter aut horitatem Aristote aut cuiuscunque asseremis maximum naturato,debemus concedere id ouod multo plus rep ugnat modo concipiendi, quam rariones po-cerent naturales persuadentes maximum.
ISed his praetermissis probatiar quod haec fuerit expressa mens Aristo Loco enim Ciraro. r.dC a Vima. rexr. I . presso voluithanc constituetre ditarentiam litter
ignem re vi uentia,Cuod viventia haboni terminumgmentirignis vero Don. Tractat enim illic quaestione, vir Urnignis lit tota causa augmen Ti in viventibas , ut Quidam philosophi opinabantur Id Aristot halsum esse Probat, ex eo, quod ignis nullum habet terminum augmetnti,sed a diurane termino augetur, qondita combustibile applicet ur,illa vero inquid quae natura con-sAnt, ter mirum habeni re rationem augmenti. Et eadeest illic sentesilia Sancti Thomae. Et ratione ptae terea confirmatur,quia ratio quare forma determinat sibi quantitatem , e diximus in secunda concita one est, quoniam ens naturaIe augetur ex virtute formae conuel tentas Alimenta in se in antiam aliti, ncc potest seipsam augeremisi augendo torum, & quia virtus formarest finita,inde fit ut habeat terminum augmmti. Hoec erortatio nin currit de igne: nam forma ignis nouam trit ab intrinseco ignem Uutrienti angulas Partas, ut forma animalis, sed crescit applicata ad extritSco noua materia per iuxta positi crim , quam ignis combaxendo unit sibi Quae proindenon est propria augmen taliorsed impropria. Et ideo cum semper crescentet ab ex triniet forma ignis crescat virtus aetiua, nullus du
r an pecta videtur conclusio ct Aristotes esse express2a, Ssecundum ratiomem necessaria. Dod de igne dic iam est, de effre ae det aqua eadem ratae taet it tetigi porcu. Netscio tameu an eadem incino de omni us Ra ris nomogetreis, ut ata de auro & de argento. Sestim non umetur ira certIm, quia formae istorum sentcuodammodo vegetatiuae quo conuetriunt terram in se. Sed tamen forsen idetm est de istis,quia nec ista est augmentario proprie dicta ut partes intrinsecet nutriaritur , sicut m animali: sed fit per extrinsecam apposi
con Itantium cst terminui augmenti. Respondetur ori-mo. quod . a. det anima expresse per natura constantia Intellexit visentia, quandoquidem ignetm non connu-ITeTAvit inter natura constantia, sed potius distinaeit ab , Et in hoc loco idem videtur sentire: quia exem- P um nunquam posuit nisi in carne ct osse re relio ui Partious animalium Secundo respondet ar s, qui n-uis de omni ouS rebus naturalibus utili retrio qu urun- redigit tamen oppositoordine uniue disi,ut in consusione dictum est.' Sed restat argumenta in uia. S. Tho S-Thoma qui videtur statuere terminum augmenti in omnibus
uersum ens aliquod naturale pocla esse infini uiriles tamen ex ista coclusione videtur sequi s detur ignis infinitus: si quidem eius augmentum non habet terminum.
r: t: ad iace a illic autnoritatem Aristoteti contra Caieta
S Th.etangit nescio quam distinctio UCm, certe ut Da-ce Horiissimi authoris dixerim parum physicam. Ait nanuae maximum ignem dupliciter in ligi: uno mo
per se uno : alio modo de igne per accidens do de i
diu in bilis in duos ignes per se existes: sicut si minimum naturale ignissi digitale, ignis digitalis :&ouicunque maior citra ignem duorum digitorum, estionis
per se unus: quippe qui non se diuisibilis in duos , alias
Carer ur minor minimo. Ignem vero dctorum digitorum, & quemcunq; maiorem,appellat ignem per a C dCns unum: quispotest diuidi in duos inc ait q uosso igne per se uno datur maximus: sed in iEn Der acci- UO UaXimus, nisi propter ordine uniuers LGAtvero lignificatio illa de igne per se uno ne et habet fundamentum in P bysica, nec probabilitarem,
Cerre Lanc maximus per se ignis nataralis non sufficeret calethacere manum: nec magima aqua sufficeret existinguere sitim:. Et praeterea est implicatis in dictis. Si enim ciigitaIivignis est per se ignis , & quicunque ci tra 1gnem duorum digitorum, qui iam iaci est didit siciun us,manruta sequitur quod non est dabitis maximus
huc est dabilis maior citra bi digitalem , ut patet si secunciam digitalitatem diuidas per partes pro ortion les. Id autem quod secundo dicit videlicet Quod in
igne maiori duobus digitis non datur maximuS , utrum est, quia expresse est nostra conclusio: nisi quod Noeederet vocam unum per accidens, postqua ignis ou ἀ-tumcunque taetrit,esttam vere uti se eos,ouam est unumanamAI S Igirur quantum attinet ad Sis T . cciceditur non datur ignis; ec aliquod ens naturale infinitum non solum per uaturam, sed forte si nec detus id posset acere .Et hoc nos sat mur, Ut libro. 3. disinutauimias:
anas pressius urgentea rationes. Attamen nutricen
sequiturni ignit non potest esse infinit Og, quod det TLia ratae cenias rerminus eius. au menti et imo dic
-mus quo aquccmaque decidiora caelum, adhuc aagedietur Nihilomin nunquam
27쪽
nunquamdeuenietur ad tempus quo sit infinitus. Que- admodum licet rosthac tempus esset Perpetuum nunquam tamen pol Tet perueniri ad instans in quo fuisset transactum infinitum. Et quemadmodum per diuisione continui quocunq; Humero dato dabitur maior, sed naquam dabitur numerus infinitus.
Scotus libr. 3. distin. t 3. q. 1. opinatur posse dari sum mam qualitatem finitam, ita ut ne et Deus possit eam amplius intendere 3 qualem inquit esse gratiam Christicum quo Caieta. et . i. q. 2s arx-T-α- , P. q. Darisc. 1 11, 1. videtur consentire. Sed contra Scotum possumus primo arguete ad hominem. Nam in . 2. dist.2. quaest. p. tenet expresse nostram quintam conclusionem,scilicet,s, ignis non habet terminum augmenti, sed quocunq; dato potest dari maior,ergo a fortiori sepranaturaliter quacunque qualitate potest Deus sacere maiorem. Et praeterea, quicquid sit de conclusione et certe ratio eius non solum non probat suum intentum, sed potius
contrarium. Arguit enim ac Detur Oualitas a. alicuius
intensionis, puta ut unum dZ quaeritur an ascendedo dettur status ad aliquam supremam re habetur propositu. Quod si non datur status,tunc quanto aliqua plus excesdit hanc, erit pensectior, S per consequens illa quae in infinitum excedit,erit infinite intentietquod est impo sibile. Sed tamen nos dicimus P ascendendo non datur status:& conceairnus qu od quanto plus aliqua excedat hanc, tanto erit persectior: sed tamen nulla est dabilis
quae in infinitum excedat hanc. Sicuti dato binario tuc Per diuinonem continui quato aliquis numerus magis CX cedit hunc, est maior & nullus dabitur quin alius adhuc magis excedat nullus tamen diurtur in infinitum excedens. :Tst ergo sexta conclusio. De potentia Delabsoluta nullum dabitur maXimum CBS,neque in Viuentibus,neque in non viventibus neque in accidentibus. neque in substant f neque simpliciter neque in propria specte: sed edui potentia solum terminatur excla- siue ad infinitam creaturam . itaqueae nitu non potest facere,sed citra illud quocunque dato pUt Tmaius. Neque tamen Deum pon Due infinitum produceret, euenic ex eo quoileius potentia sit terminata , quippe dii us est infinita potentia. Sed quia infinitum non est lactibile magi; quam catinera Sed de noc libr. 3. Probatur igitur conclusio. Primum de substant f inanimatis iam probatum est in vinia confusione v naimae illarum non repUguata agmentum quocicunque. Sed difficultas est et de vivetibus virum Deus posset facere unia hominem,AUt et quum ut arborem quantum est primu elum. Eividetur non quoniam Eeus non pol facere hominem c di non sit rationalis & risibilis: quia hoe
est de intrinseca talioneillius:sed tam de intrinseca ra- ione est y habeat certam quantitarernaeorganiZatio n*m : quaerion potest esse in tanta quantitate coeli. Et PV tarti in videtur P non pol seruare homine sub qua- vnviae raritate:riasib raritate aeris no posset esse antis m/lxi rgani=atio. His non obstantibus probatur Conclusio- Quicqua iiDectu potest facere cum iasis secundis Potest te ex e se sol, sed eonferuat res mediantibus di inspos moralbud accidetalibu i ergo sine illis Poterit se solo coseruare &Per cosiuvenu pol seruare hominem aequum sine debixa via aritate . Et tunc quocunque dat potest facere mai Tem re in quae . quantitate Potest
seruare rorma m*broru-Imo potest nomine sine organidiatione seruarernam organi Tatio Hori est pars essentiatis hominia,Licui cuc an in ux esse tacta lea sed est
Leut uecidens illiu -Et ideo potest seruame hora lax cubsiguea circolari & sub xaritate aerii,&sub calore lenis, ae sub frigiditne aqua . Hoc solum non potest facere..hon sit aoimal rationale , ct per consequens nec potest augere essentialem perfectioHem hominis,nam illaeonsistit in indivisibili, idcirco si augeretur, desineret esse homo . ' QSd siquis arguat, quod ille homo existens extra si am naturalem dispositionem non posset exercere o Petrationes vitalei: ut sub raritate aeris non possiet comet dere quia non haberet duros dentes nee haberet stomachiam, nec pedes, &c. ergo non esset homo.Respondettiar concesso antecedenti. Saltim de illis opea
rationibus quT indiget organis corporeis ( posset naq: intelligere revelle sed negatur consequentia inam modo posset met Deus seruare sine oculis& alijs sensibus:
sine pedibus, sine maxillis,&c. ita ur nullam operationem exercet rem,& nihilominus essem homo. In materia vero solida quantacunq, finita, posset homo exercere aliquas operationes corporeas.' Eadem rat ione in intentione qualitatum non est ter
minus de potentia Dei absoluta: sed quocunque calore dato potest adhuc intendi sine termino : dummodo per
miraculum Deus rem conseruet Si intentio fiat per additionem graduum, potest Deus iam per nolim gra dum producere & vnire,si vero per radicationem,proportionabiliter arguaturinam subiectum reciperet maius accidens non arguit nouam virtutem in illo. Quod si quis ob ciat authoritatem S.Thom .s .part. quaest . attic I r. ad Primum argumetum,ubi ait v gratia Christi fuit summa qua non potuit dari maior, licet fuerit finita.Respondetur quod illa in genere gratiae fuit infinitamam per illam Christus fuit acceptus ad quan cu-que gratiam conferendam nominibus sine termino, etiamsi essent infiniti: sed in genere qualitatis, licet fuit
infinita, fuit tamen summa qua non potuit esse maior de Iege Et ideo ponit. S.Thomas exemplum in natura
Iibus sicut casso(inquit non potest fieri additio. Non tamen negasi et de potentia dei absoluta posse augeri
in oernere qia alitatis. Nam de veritat,e quaestione. 2 Q. articu I. 3 . ad tertium ait quod potentia obedientiq creatarae ad Deum est talis capacitas, quae non potcst impleri:
sed qui equid Deus de illa faciat, adhuc est in potentia
Ad primum igitur argumentum Adprimm
priricipale etiam sua confirmatione iam responsum esteris Ad secundu respodetur g terminus augmerino c6ue nil rebus naturalibus ratione quatitatis sed ratione formae naturatis. VH de S Tho. I P. C. T. art. 3 . ait S corpus secudus, cotideratur mathematice abstrahedo a materia sensibili non detenminat sibi augmetu incrementi, aut decremeri,sed corpus naturale ratione formae quae certam sibi vendicat quantitatem. I Tertiu vero Prin- Acipale argumentum tanti fuit momenti apud Paulum
Venetum ( quem multi sunt ex iunioribus sequuti vcne Earet augmentum terminari inclusiue per maximum
quod sic, sed terminatur Onquit per uimia quodno.Quam putat esse opinionem Commentatoris. Sed reuera C cimentator S lib. 6.tex. 3 2. re in alij s frequenter loessae Themist. & Philopo.intrinsece Tenetnt tetminari 'augmenru Per maximum quod sic re decrementia perininigu quo et sic. Alij satis se respondisse credunt,di tes,s, tumor & inflatio fieri nequiimisi praecedante aliqua ineratione, ut est calesectio, TeI putrefactio, Fc quid simile:& in tali alteratione datur minima dispontio uuae sufficit affiniatione.Tuc aiunt se lud instans in quo
28쪽
THanc viro solutionem Plane intelliο-- -- T
anflatio & immediate post hoc erit in latio, nunc
sit homo& et mediate post hoc non erit homo: &pyrcomequens dei init per ultimum ei Ge. Et praeterea o uariCo tumor eleuatur perhoc P vespa mordet cutem , vi- I r vi illud primum a rans contactus est ultimus nocue tumoris: ct ramen illud non potest esse instans non Caenomanas, quia tune primo vespa tangit: & per con-let Ouens erit vitimum instans esse hominis ouod PraenteD .icuit argumentum. GAliam ergo mihi videor elicere - ma- tritior Cm eri ratione ipsa conciussionis. Maximum e-ho- quod datur in viventibus solum intelligitur terminui ait: q'antitatis ad quem terminatur areumcntum Mattirales Oilicon illud quodiorma in sua naturali diapotirrone facit eX Alimento. Itaque jllet vocatur maximus quo non pos est dari maior per naturalem nutriri In tam to intrinseco. IIuic vero no repugnat ut detur malor pQT viam corruptionis, Volo dicere quod maxitus non o maximus equus non subest maius periculum mortis per viam infiatior is quam alius quilibet cir A maximum , mirabile enim est est v morsu vespaeraut si bucca aut venter extenderetur, statim periret. Sed vemente causa inflationis innabitur quoadusque infirmi TAS eum naturalitetr corrupat. Et in illa infirmitate dadatur minimum distemperamentum sub qua homo e se non potest: i linc pranaum non esse hominis: sicut in alijs infirmitatibus Ita ut sub illo distetmperamento e ce non poetest homo, 'sub quolibet minori distemperamento osset potest. Quossit ut licet tatur maximus homo quem forma hominis in sua naturali dismositione Poteri facere, nihilominus in via corruptionis non da-rtur nati mininini aris subqua non potest esse
lator moaeestusrurum ad uerrus tertiam conclusione: ubi cretum eit, P aliae etiam quidditatiue dispositiones ter mantantur aci maximum quod sic. Arguitur enim corra. ur Ver i gratia quod calor sub quo potest conser- TELOEma nominis satur quatuot Itaque debitum temPeramentum. v g sit caliditas&frigiditas ut tria, sed potiri durare infirmus quoadusque calor intendatur
... tia, uor. 1 iancnet. Calor Ut quatuor est maximus calor -ub quo homo potest ei Te: ergo homo desinit esset
P A nam Um Lm esse: nam in Illo tempore quo calor cotoue intenditur dabitur instans in quo primo calor estvr quatuor, ct immediate post illud erit maior: & Per consequens an illo instanti erit homo, & non immedia e poic G1ud erir. Respondetur autem quod tertia coco si alio intelligitur hoc modo P ad introductione form datur minima dispositio quae Stacit , qua posita Tes incipit eis e per primum Iule . Illa tamen dispositio Potest cresseere quoadusque veniat ad optimam que L mari Ima. U.g. maxima disposivio hominis est vitia eat calorem. v Dut tria, humiditatem ut duo, Si sic det i JβHumoribus.Est tamen latirudo quia crescente,aut ---2D2e calore adhuc homo potest uiuetre: licet in-
-CUS . non tamen datur minimum tem Detramentum
sub quo potest conseruari: alias desineret esse per ult muni sui esse : sed datur minimum distemperamentiam
Quaestio .i 1 i. De maxi.&mini.
sub quo non conseruatur. Vnde caesor sub tuo conser UELUT Non tetminariar ad maximum quod sic, sed ad n: snamam quo et non. Itaquet mictenti febri sub calore ut . Oh non potest: ct sub quolibor minori sciera mini mum elle potost. Et ideo instans caloris ut 6 est Primum non esse homini S. Lipari modo si moritur homo Per clefcctum caloris non daditur minimus sub ovo ootest conseruari, alias desineret esse homo per ultimum melle: Lod datur m eximus sub quo non conseruatur istalle veroi gratia sit calor ut duo, tunc instans quo i calor It duo , es ins ans primum non cisse hominisn aqua q3oc fit manifestvin. Minima cnim frioiditos
ci trus, ut sex quae criscitus quo ad octo, quae est mamma cir*CIIlIoaquae. Sed quando calefit ab igne po-t it conseruara suo frigiditate ut quatuor, minori for- Tm require Priar a Cius generationem. Non ramian datur minam a frigiditas stab qua potest conserua- , alias detinet laquaper ultimum sui osse: sed datur maxrma fud qua non potest conseruari . Ohae si verbi gratia sit ut tria, illud instas in quo frins revi tmia PTImum non es Ie aquae Haec omnia nituitur illo fundaunento Aristotelis quod videbimus. X. huius textu.' v1delicet quod res permanentes incipiunt per primum sua esse, ae desinunt per primum non esie Iuxta hoc ipsum fundamentum iritestinendum est a M
irud de maxima ct minima densitate ' ritu , DE
enim minama densitas ct minima raritas ouae reo uiei ' tur veror gratia ad generationem aquae: ira vi sub mi nora generari non potest: illa vero sub qua aqua in natura1risImaonpositioni conseruatur,terminatur ad maximana , id est adoptam amet sed tamen illa sub qua sim Pliciter potest conseruari non terminatur ad maximaea ias daretur vltimum iustaus esse aquae. Si enim antri Per continuam ram ctionem Vertitur in aerem.&raritas verbi gratia et unum est marit ma sub qua po est esse, illud instans in quo est rara Vivnx mcliuetvltimum mirans a Ilius: quia immediate post illud erit maior raratas. Sed dicend iam cst P raritas verei gratia ut uti umes . minama sub qua non potest conseruari aqua.& nam a sub qua generatur aer. Et resaluator et, sit ad iri Itans transmutationis aquae in aerem est primum instans non css et aquae & primum esse aeris ut docet Aristoteles octauo huius. Eodem modo si Aqua per conde satronem conuertatur in torram , danda est minima escensatio sub qua non potest conseruari aqua: rauae Smm1ma sub qua generatur terra i Unde sequitur quod
qua admittunt maximam densitatem sub qua conseruatur aqua, & maximam raritatemfub qua' conseruatur aer, non philosophantur Ursorieri principi sct naturis rerum, sed solum aposteriori inferendo sophisticam conuenientia: quae pro libito & fingunt ae dissolusit ' Quod si quis arguat. Sicut augmentum caloris in homine, & augmentum densitatis in aqua, Non tetTmino-tur an transiice per maximum quod sic, sed per minima quod nomitaterminetur augmentiam Siaantitatis. R-spondet ur quod augmentum quidem quod fit a forma
naturataper nutritionem, illud quidem terminatur ad maximum, sed illud quod fit via corruptionis per infiaraonem,iam dictum est non terminari, nisi per minima
Tertius demum articulus polles
tus est in disputetioe de minimo naturali Det Q STtviniones. Prama est Seoti in rici lenten. distinctio. a. quaestio. negantis simpliciter minim te in homo
29쪽
homogene s. nam Ineterogeneis puta in viventibus id negare non potest. Non enim solum negat adnunc sensum, quod res non terminentur ad pata vita-Tem Der minimum quod sic nam hoc non esset adeo imorobabile ) sed negat simpliciter teramnam quo ridnaruitatem, aiat per minim iam quod sic : atat per max1 num quod non . Aittianque nullam esse quantitatem eam minimam ignis quin quaecunque eius Pars possit per se subsistere sed solum inquit in reous anImatis posuit Aristo. terminum augmenti & decrementi. et de anima. Opinio haec in hoc sensu est profecto singularis: nam siue per minimum quod sic siue per max1mum Pnon, nullus est qui neget res terminari quo ad paru1-
χ.Conclusi Respondditur ergo ad questionem quinque conclusionibus. Prima substantiae uniueris tam viventes Setero 'eraeae, quam elementa & alia mixta homo genea, terminantur naturaliter quo ad paruitatem. Consu-sio in primis de animatis a nullo , neque ab ipso Scoto negatur, nam organiZatio quae requiritur in viventi bus etiam in plantis conseruari nequit naturaliter suo Qua culicue ouantitate: neque enim homo nec equuS, nec oliua lini pa ua esse pwtest naturaliter ut granuitisanaois. Sed quod vera etiam sit generaliter de omnibus,saltem apud Aristotel.non est dubium: quippe qui
in hoc te g. 3 g. expresse ait contra Anaxagoram quod ex minima carne non est separabilis caro. Neque reponsio Scoci videtur plene satisfacere, dicentis quod ad intentionem philosophi satis est quod deuehiatur ad tam paruarti carnem, ut de illa non possit separari equalis pars illis quq separatq sunt,cuius oppositum videbatur sequi ex opiDione Ana agore: non tamen suiquit) negasset Aristotel.quin il quacunque carne sit se parabilis almua portisicula semper minor & mnori Noti inquam satisfacit solutio: nam Aristotel. duas in
' ter alias,facit rationes contra Anaxagoram. Enimuero text. 3 c. arguerat de partibus quae separantur quod nopoterant semper ese minoreS & minores, quiUM L. LuLTerminus patuitatis is Iarum& per consequens si segre-oatio procedit in infinitum,dant ut infinite paretes equaleS in carne. Postea in text. 3 c. arguit de illare qua fit separatio, auod etiam terminabitur quo aci paruitatem ita ut ex illa nihil esset pro rius separabita et necposset Proterve dicere Anaxagoras, quod Ialtem a quoli Det sine termino potest aliquid separari. rateor quo orIstotel non fuit soliditus de termino paruitatis per m maemum quod sic, aut per maxinium quod noti. r.equeme ista differentia. terminorum usquam meminit. Sed ra- me expresse voluit quod saltem terminarentur quoad Paruitatem. Et licet posuit exemplum de carne & o Ileridem intellexit de aqua de qua tacit illac mentionem Et confirmatur ratio authoritate 1 nemuris &osue nriam CXPositorum Aristot.&prassertim Commentatoris me lib. s.commen. 3 alibi sepe. i Et secundo Experientia videtur quodammoclo a imirum d Probari. Videmus enim quod per maximam conrration*m, aut contasionem res corrumpuntur, vitrix cuin mol*Ddino eum fit farina: tarsan mutat specie : qui sub Pulvere non conseruatur triticum .Et apiad pharm copola petr Dimiam confusionem simplicium ad facienda emplastra res corrumpuritui: quia non possunt sub tam parua qud xitate conservari. Tametsi forsan hQc
non nat line aliqUR ZlLeratione
1.Conclusi e Secunda conclusio, Nihil repugnat resterminari per intesimum quod sic, set cm quoad generationem, ita iudetur minima quansi a. - *Muitur ad generatio
hem sonis ut sub minori non postit generari:& minima quae requiritur ad generatimnem actuae &sic de alijs.
Cooelasio est commentat Tis. 6. huiuS comment. 3Isbro. I. commen: r. & alibi frequenter .Et ratione probatur In alijs dispositionibus datur minima quae requiritur ad generationem, Vt dicium Vst in articulo superiori ut minima intentio trigiditatis quae requiritur ad introductionem aquae, minima densitas &c. eo quod
res incipiunt esse per primum sui esse: & ideo illud in stans, in quo mi ma est dispositio , est primum instans
esse rei et ergo eadem ratione dabitur minima quantitas quae retquiritur ad generatioNem . 8 Et confir sicut se cunda conclusio superioris articul Nauta essentialis persectio formae terminatur intrinsece &positive: ergo aequantitas quae requiritur ad generationem. Si Tertia conclusio. Non darur minima quantitas in corroptione rerum Quae fit secundum ordinem naturalem: suci qua res potest conservari. Probatur conclusio ex dictis in superiori articulo. Quando aer per condentationem conuertitur in aquam non est dabilis maxima condensatio sub qua potest conseruari, alias si continua esset condensatio, illud instans in quo esset illam a Rima condensatio, puta viduo , esset ultimum esse aeris: ergo eadem prorsu fhatione non dabitur minima quantitas sub qua pol conseruari aer: na cu per codelatione semper fiat minor aer,daretetur eadem ratione vitimu instans esse aeris.igitur sicut datur minima codes also sub qua non p6t esse aer, radatur maxima qualitas sub qua non pol conservari. Semper enim obseruandi, est illud instans medium transmutationis est primurnstans esse rei quae generatur, & primuno esse rei quae corrumpitur. Et confirmatur conclusio praesertim in viventibus, de quibus dictum est v non datur minimum temperamentum sub quo positaset coseruari, alias desinerent esse per ultimum sui esse: sed datur minimudistem peramentum sub quo non conseruatur. Tunc sic arrauitur Cu homo corrumpitur per diminutionem caloris, non datur minimus calor sub quo conseruatur sed maximus sub quo non conseruatur (ut desinat homo,non pervitimum esse, sed per primum non e Gergo eadem ratione , si Corrumpatur homo per extenuationem & consumptionem per maciem , non dabitur minima quantitas sub qua potest conseruari, sed maxima sub qua non pol conseruari .Et haec c6clusio, que ex
Proprijs principi j s naturalibus a priori procedit, notada est ad dissoluendam mille sophismata quae fiunt in
mattria de minimo.Non enim sicquitur T i I requiratur minima quantitas ad genefationem,detur etiam minima ouae sufficit ad conteruationem. ( In quo multi fal-Iunt tar) plus enim exigitur ad generatione qua ad conseruationem. Et hinc Aristotel. elicuit illam regulam Pres permanentes incipiunt per primum sui esse&den- Dunt per primum non esse. Quod si quis in contrarium adducat authoritatem Aristo qui air per vIam le- Parationis deueniendum eme ad minimam carnem aqua nihil est separabile . Respodetur quod ipse non conccissitin corruptionib as naturalibus deueniendum e et ad minimum (vt statim amplius explicabimus) se a dixit in cum res terminentur quoad paruitatem si pecimo ossibile daretur per illam se paratronem Anaxagorae ut perueniretur ad minimam, nihil ab illa poterat separari. illi tamen non est illic cura neque alicubi suora operum de hac differentia, siue per minimum quod lac,
siue per maximum Pnon res terminentur. Netquet. Tho .neq; antiqui exprestam unqua memoria re Triartatus differetie de minimo quod iic,aut maximo
30쪽
poneri inuenetrum. Et ideo iudicandum est ciet illa lacundum dicta Aristotula alijs Iocis & Ω-
nciam naturam retram. Et cum. 8. huius generaliter
, e et desinant per primum non esse, hinc colli Ci-
ur quod data minima quantitas minceptione 'maxi Coiac usi md quae NON, m deiui Ine. Quarta concluso. Depo rentaa Dei absoluta res non tetrminantur quoad parui-
ricem, nec nomogetnea nec Ecetrogenea, nec per mini
mum quod sic necper maximum quod non : sed DeusFoteit per m1raculum conseruare quacunque rem sub quacunque minima quantitare, S sub quacunquE mi-NOC:im O in puncto Hocpatet manifestissime ciet Lacratris: mo corpore Ciaristi in secramento altaris: quod totum cum tua quantitate est sub qualibet particula,&ub quolidet puncto hostis: S per consequens quodcunia; aliud animal,& di sortiori quacunque aliam sub- arantiam, potest conseruare sub quacunque voluerit quantitate. Utrum est tamen quod conseruando homi-Dem is o quantitate grani sinapis: ct maxime si conse uarit m puncto, sicut sacramentum altaris, non posset erit TCCret operationes vitales. Quod non est praesentiss.Condrus. ocidii putare. Quinta conclusio. In accidentibus vero non datur minimum nec quoad intensionem , nec quoad extensionem: licet sint qui contrarium opinentur. Probatur Cum igni applicatur lignum, incipit cara fieti petes motu metergo sicuti motus localis incipit Oete vitam iam non cile, ita re alteratio incipit per ultimam non osset. Itaque nunc non est calor in igne , ct immediate poli hoc erit calor. Tunc vlterius. In his quae incipiunt per vitimum non ess et non datur minimum quoad inceptionem sed quocunque instanti dato in quo tit motus ante illud iam trat motus: Ergo eadem ratione quocunquo gradu caloris dato extenso per aliquam parrem ligni prius Iuerat extentas, per minorem Paristem: ae per consequens non datur minima extensio. Et quocunque gradu dato intentionis,ante illum fuit minor intensio: ct per consequens nec datur minimum in- . tensionis. Nec cst cadem ratio de forma substanti irriam torma substantialis requirit detcrminatas dispositionis: accidetns vero non, sed ignis per ultimum eile non incipitct cxiccare ae calefacere lignum S calefaetendo exiccat,& exiccando calefacit.
bet quantitatem eiusdem rationis cum maximor ergo est diuisi bile in partes sicut ' maxim um, re per con queris dabitur pars Ieparata minor illo Quod si dicas
diutironem ropugnare miHimo rationi formae natur
Ias: contra. Diuisio est propria passio quae consequitur quanritatem, ergo cuicunque repugnat diuisio repuenat cc quantitase vel si non repugnar quEtitas , netc re Pugnabit diuisio. In primis pro hoc argumeto ' omnibus subsequentibus .ne vera Philosophia cu casibus metaphysicis misceatur, adnotandu cfit ouod minimiam natutale vita aut nunquam proserio contin meret potest naturaliter,nec in genera(ione Tersi, nete in corrupt1one nam in genetratione, etiam ignis. v. g geHerat
ignem ex ligno,non potost fieri talis applicatio ut minima pars dat Ponatur ante alias , quia applicatio fit simul per multaS partes,quae simul dissionuntur: repete consequens nunquam dabitur minimus ignis in i leno Et praeterea quia ignis nihil inflammat, si uniendo sibi materiam,' hc non generatur minimus innie Et in generatione animalis semen simul disi nitu' totum-α sic horma introducitur vel in toto animali simul. v 'I
occurrit statim argumentiam ex quinta conclusione superioris articuli . Ignis & alia homogenea non terminantur quoad augmentum ex natura sua et nisi proptetr ordinem uniuersi: ergo nec terminantur quoad decremcntum in paruitate. Negaror tamen consequentia, alia est enim ratio de augmento ct alia de paratiitate et natra ignis propterea semper crescit quandiueombustibilia adhibentur: quia illa est augmentatio improprie dicta perappositionem ab extrinseco nouae materiae in quam introducitur noua pars sermor: sed tamen quoad paruitarem determinat serma certam extensioncm: sicut determina talia accidentia quae requiruntur ad eius conseruationem. Sed praeterea argui id cotus ad probandum quod res homogeneae non terminentur quoad paruiLarem , Aeet per minimum qiaod si nec per maximum quod .non. Diuidi indar-xeS conueniet rei cuicunque ratione quanti ratis, Tiparet in praedicamentis capitul. de q antita et G. c. metraphylac. rexI. a Z. ergo cuicunque competit euanti-ro,conu emi etiam diuisio: sed miramum naturale ha
pituram mal petr extinuationem, antequam veniatur ad minimam quantitatem vel maximam quae nora, Corrumpitur temperamentum animalis r& petr consequens
animal. Sed acimittimus istos casus metaphysicos: si Perampossibilet Deus abscinderet unum minimum naturale aquae,aut ligni,& relinqueretur suae naturae Secundo notate quantum ad Scotum , quod si solum vellet prociare quod non datur minimum naturale, quoasuhlicit ad conseruationem sermar, hoc facile daremus illi: ut diximus in tertia conclusione. Nec credo Arist silicitum fuisse, si res terminentur per minimum quod sic, aut per maximum quod non . Sed tamen vult probare Scotus quod nulla modo terminentiar quoad pae a talem Itaque digitalitas aquae, aut ignis nec est minima quae potest esse, nec maxima quae non potest e te sed potest esse ignis subduplus per se, ct subquadr plus:& ita in infinitum: quod cet e est falsum. Et ideo disputationi et gratia damus illi quod digitalitas sit mi
nima aqua. Et ad cius argumentum respondemus, ut ipse respondet,quod licet ratione quantitatis non repugnet diuidio, repugnat tamen ratione formae aquae,
quae non potist esse naturaliter sub minori quantitate 'i Et ad replicam respondeturquod diuisio ad hunc fensum est passio quantitatis, quod extendit partes subiecta in quo est,saciens partem esse extra partem, & hoc
tiam conuenit minimo et non tamen ad hunc sensum
quod subiectum positi naturaliter diuidi:nam coelum est quantum ' nota potest diuidi. Et praeterea respondetur quod si hoc minimum aquae ex utraque Partet haberet sibi unitam aliam aquam, tunc posset diuidi in quocunque eius puncto.e Et per hoc lolaitur secundum eius argumentum,ubi ait quod non est intelligibile quod aliquid sit quantum, quin pars effus sit minor toro existens in toto, nisi daret arati qua pars ita puncto indivisibili. Respondetur inquam, quod Donentes minimum non urgant, quin quaecunquet pars minimisit minor mimmo et neu ia et fingunt alic uam esset
indiuitibilem: sed solam dicunt quod non potest seParata per se subsistere. Et ad aliam confirmatiorae
quam tacit,videarcer, q aelibet pars minimi homoget mei est eiusdim rationis cum toto: erbo si totum 'r is