장음표시 사용
41쪽
Articulus secundas egentie compositi,hoc bene probat argumentu,& co firmationCS.Neq, sequitur. Materia est per se Principii
ergo est per se actu sed est per formam totiusmicutest ptotius. Hinc sequitur matoria generabili unee proprie est eiusde speciei nec differes specie a materia celi: quia ta unitas quam differentia specifica , virum q: est a forma.Et ideo Ari. g.huius teX.s s. dicitomateria non habet speciem . Sed dicitur materia generabilium eiusde speciei negative: quia non habet de se unde differat specie .Et dicitur differre genere a materia celi quiana appetit formam ratia vero non . GCuCre inquam moquo statim diab. quarto videbitur.
bio est circa materia secudi argumenti principalis utra per potentia Dei supernaturale posset ei Te materia sine forma.Est em theologis de hoc controuersia. Na S. Th.X.P. q. cc.ar. -& quodI 3. ar. I. exsstimat id implicare
contradictionem Cui subscribit Duran. in . 2 d. X a. q. 2.
Scolas vero eodem libr. d.&. q. quem sequitur in eodeloco Gregorius, dicunt contra,rem esse possibilem. At res est theologa,paucis eam absolvemus duabus coclu- , is fiortibus Prima. Probabilissimum est & quod rei natu-
on re congruentissimum videtur,uiateriani per nullam potentiam ess e posse sine forma. Probatur ratione. S.Tho.
Id quod implicat contradictionem Deus non potest facere: sed est contradictionis implicatio materiam esse sine forma,ergo Probatur minor. Materia formaliter habet esse performam: nam ut dictum est materia de se est mera potentia, cuius actus est formar quemadmodum
corpus,quod de se est pura potetia, ut fit album formaliter est album per albedinem,sed implicat cotradictione aliquid esse actu tale Isine forma qua est tale, ut immplicat corpus esse album sine albedine: ergo eadem ratione implicat materia esse sine forma. Et cofirmat ut
Implicat contradictionem aliquid esse nisi in aliqua certa specie,ut paulo ante dicebamus:sed materia sine sorma nullius est prorsus speciei: quia species est forma.Imo hoc iosum senat forma, quod species ut Aristo. hic
loquitur text. 8 1. Quod cofirmatur ex illo citato. . meta.(etat. 8 . Materia nec est quid, nec quale, nec qia aliam
ct c. Et confirmatur sepundo: quia si materia est, ea est corpus finitu, er consequens habet aliquam figuram
quadratam,aut circularem,&c. hanc tamen sine quantitate habere non potest:nec quantitatem aut aliud quod uis accidens sine forma substantiali rergo implicat materiam esse sine forma. In contrarium arguunt Scocus ac Gregorius argumentis multis quae quisq; apud illosta apud Capreo. r. dist. 1 3 videre potest.Sed quae alicuius sint oonderis haec sunt. Ex duabus quibuscunq; reb
realiter distinctis quarum neutra est pars alterius deus Potest ut ratalibet sine altera seruaret: sed materia ct forma sunt huiusmodi rergo potest deus seruare materiam sine forma. ' Hoc tamen argumentum in via Scoti tenentis devm non posse seruare subiectum sine relatione DCllurn est contra Sanct.Thomam: quia profectio mav ML dePendentia videtur naturalis materiae a forma,
quam labiecti a relatione. Etenim sicut pater formalit*rcst Poeer feeundum: Seotum ab it Ia paternitate distiacta,ira su meteria est formaliter secundum Arist. i forvma imo magi S dep et quia esse substantiale habet a forma. ET SVc conietquens si die us non potest ser are(vcipse dicit tunddin*Πxum sine relation- , multo mi aias
cere & conseruare: deus conseruat naturaliter materia
per formam: ergo potest illam sinet forma conseruare N Et confir Accidens plus dependet a substantia quam
materia a forma: & tamen in sacram eiato seruat accid . filia sine subiecto: ergo Item tantum forma depende: maturaliter a materia( saltem forma corporalis que e icitur de potentia materiae quantum ma Leria dependet a forma: sed potest Deus conseruare formam sine materia: si quidem seruat accidentia qum sarit minoris entitatis:ergo pariter potest materia sine forma seruare. I Ad haec veruntamen respondet. S.Th. quodlibet. s. citato, aliter dependet materia d forma , quam accidentia a subiecto. Accidentia disi dependent a subiecto in genere quodammodo efficientis seu conseruatis& pari modo forma dependet a materia: mateTia vero dependet aesorma in genere causae formalis: sicuti corpus esse alba dependet ab albedine.Unde ad formam respondetur se quicquid deus tacit aut conseruat cum causa secundar concurrente tanqua efficiens, aut quomodocunq; cdseruans in ratione subiecti, potest conseruare se solo: vice in cauta formalis non potest supplere quoniam no potest facere corpus album sinet albedinet, aut homine sine anima. Nihilominus sit secunda conclusio. Probabile est deum posse materiam fine forma seruare. Neque in hoc puto derogari grauissimae aut horitati. S. Tho.tum
quia res,non est tanti momenti:tum quia no nego quiritu principijspersistendo Aristo.probabilissima est eius sententia: quam quicunq; potest optime sustinere. Et
forsan ego fallor. Ratio quae me veru Itamen mouet,v-nica est illa prima. Hoc est enim mihi ingenium, ut credere aliud non possim, quam quod ex duabus quibus.cunq; rebus realiter distinctis, quarum neutra est pars alterius,Deus possit utramlibet sine altera conseruare nihil enim Deo negandum est, nil 1 ubi Nanifestissima est contradictior quae certe in hoc non adeo est manifesta. Neque id milii persuadeo solum in rebus absolutis, ut Scot as arguit, sed etia in relati uis, quod ipse negat, Profecto si paternitas distincta esset a patre meo,ambigere non pol sum quin Deus possit Patrem sine illa entitate,etiam meViuo, seruare Et si illiad implicaret contradi istionem,ut putat Scotus,pariter implicaret quod materia esset sine forma,ut modo dicebamus. At qui hoc mihi bonum est argumentum, relationes non distingui
realiter a subiectis: nempe quod destructa quacunque alia entitate,saluis patre S filio,vnias esset pater &alter filius:eo quod ille genuit: hic vero genitus est. Idemque asseruimus capitul.de proprio, de subiecto ct passione, videlicet quod Deus potest hominoem seruare sine entitate quae est risibilitas: ct animam tane intellectu . At nihilominus ille homo risibilis esset, re intellectivus ex sua natura.Tametsi neq; ridere,neque intelligere possset,nisi restitutis ei illis potenti js.Veluti caecus, visa uus qui dom est : ut sic loquar in potentia remota: quia vi-
aere potest si modo dentur ei oculi: quod Iapis non
potest. eris Ad rationem proinde . Sanet. Thom utcunq; revora diear, P quanuis naturaliter materia formaliter habeat esse performam, non tamen hoc est adeo illi intranseca
sed solum informari albedine: materiavero dicit aliquaesientiam dii tinctam a forma ut dicebamus in prima
conclusione: siquidem esitantia toti ias Constat ex euenis ita Partiali materiae ct ex essentia partiali tormae. Et ideo licet sit talis essentia,ut naturaliter non litaria umber is mam , non tamen repugnat Deiam il1am actua, uaten
42쪽
tetm alia res videtur esset a potesntia: nam appetitas siladi et inclinationem, potentia vero dicit quodammodo cansalitatem: ergo Iant duae ris a materia uistinctae.' Ahoc dubium rei pondetur unica conclusione. Poetntiast appetitus sola ratione,& inrer se, &a materia distinguitur. Ad cuius cuid ratiam notandus cst ordo inter haec ouatuor quae sant aptit udo, priua i , appetLitias,potentia. Primum quod in materia est considerandum staptitudo ad formam. Quae nihil aliud est quam pro rcio quaedam ad formam tanquam quid suapte natura ordinatu ad illa Et quia Iumen fidei naturalia etia V bis facit lucere, consideremus P Deus creauit maderia tanquam proprium quoddam & aptissinium receptaca Iu sormae. emadmodum in annulo fiet vaS proportionatu figurae gemmae quae in illo est celada. ' aptitudo haec in materia est cauta,vindigatio formae in illa sit pri
tio formae in subiecto apto. Itaque quia materia est apta, gatio dicitur priuatio:& non etconuerso: quia ostquantitatem habeat parrem extra Dama iupranaturaliter potist Deus seruare corpus extensumaenet quantitare. Quod ii Tunc percontetri virum ma-
Tmd Scudbitur in puncto,an in loco exten C. Aliquet arcunt quod non potest seruari nisi inplicto
Poit quam non habet quantitatem. Crediderim tamen quoa Deus poterit seruare sicur voluerit: nam ut dicebamus etiam illic, si Deus a me separaret modo et uan ti- ratem,partes non fluerent ad punerum, ut alioui autu-mAnt, quia nec moueri possent:sedDeus debetret eas seria are miraculose in toto loco in quo sunt modo Tam ct si tunc non replerent locum. Inio posset mecum tunc ali corpus esset in eodem loco, siquidem ego tunc noessiem quantus Eodem modo posset materiam conseruarc in eodem loco ct figura qua conseruaretur a quan Litate: lacri si ngura distinguitur Ere figurata, tunc no haberet usuram a se distinctam. Quoci si tunc arguas. Si materia effet sine quantitate
tunc partes integrales non facerent unum , nZm Partes integrales continuantur per quantitatem. Ad hoc reo
Pondet Scot. quod tunc materia haberet partes su bstancia,eS,non per quantitatem: sed non respondet per quid unirentur partes postquam faciunt unum substantialiter. Dicendum igiZur est sorte ut diximus. I. quaesti det
quantitate quod forsan formaliter partes substant igno vniuntur Per quantitarem,cum fit accidens, vel Laltem non ita formaluer quin Deus in hoc possit supplere vicem quantitatis. I Quod si secundo interrogetur possiet ne Deus seruare materia sine tarma substantiali,culnibilominus inhaererent accidentia, puta quantitas, ct qualitast Sc RE1ponsio huius pende: ex alia quaestione virum accidentia subiectentur in materia prima, an in toto compos sto. Enimuero secundum prima opinione nihil verat quominus Deus per miraculum possit serua Pateriam cum accidentibus cuiuscunque speciei, sine forma substatiali,st appareat equus,vel bos,vel cic
quid voluerit. Attamen ii accidentia subiectantur in toto coposito,viEetur forte quod materia sine forma non
Potes et magis recipere accidentia corporalia, quam angelus. Deci de cloc Ia2ius. I.degene. super textum. L .
Ubi concedemus quod per miraculum, forsan non reptagnat accidentia Lubicctari immediate in materia,' Hoc veruntamen est hic adnotandum: quod liceti teaietatur materiam P Oue eue sine forma, id tamen multo magis miraculum est, quam formam posset esset sine materia cum sit minu S. Ob idque nullatenus concedendum cst(vt admonet Sanct. Tno. I .p. q. 6 c.art. 1. in creatione rerum creatam fuisse materiam informem, ex qua post mortem eductae sunt formae. Imo ut inquit Aura uulnus de fide &symbolo. cap. 1 certissime creditur omni ia Deum Lecisse ex initor aetanae si formam praecessis fit materia,tunc composita non fui sient proprie creata
2 2m Secundum dubium est utrum po-
petitu e tentia re appetitus materiae ad formam sint res&inter
se,' a materia aliquo modo distinctae. Et videtur quod
sic, aeti enim Aristo teXL. I S. rem neri det potentia materiae quoia quaestione sequetari di putabitur potentiae
vero- ut cAp de proprio diffinitum est, iunt accidetia distincta asiadiectis, ut in tetllectus & volutas: quod certe non atrihorit aet tandum Sanet.Thom. sed rationes & c6-
munii modus con Plaudi suaderet videntur, ergo depo
prauara, est apta Quo fit ut materia cassi,no habeat priuationem formae ignis,quia non est apta ad retcipienda illam. Rursus ex priuat sono nascitur appetiitus vi ait Appetitur. Arist text. 8 I. ubi ait P materia Don appecit forma qua habet,sed quam non habet: unde illa celebris dimanauit sententia. Privatio est causa appetitus. Quocirca inepte distingunt hic nonnulli, alium esset appetitum ca- Tentaar in materia respectu formae quam non habit, realium complacentiae respectu formae quam licebit. Nam
improprie Sabusive dicitur cuis appetere id quod habet, appetitus enim dicit desiderium ct morum ad formam quam quis non habet: sed complacentia in re qui quis habet potius est qaiffs ct fruitio , quam appetitus.
Sicuti beati non tam proprie dicuntur apPetere beatitudinem, quam beatitudine frui.' At verOPotentiamIde. o t.
xia: est genus quoddam causillitatis respectuta mos , se
Ueniens ex eadem aptitudine, unde prouenit anpetitus.' Hoc etiam praeterea vellem lectores admonetret ut dici S rationes, quae sunt in rebias cognitis, etaplicent non Per terminos, sed quimadmodam Aristote . ut quaestione. 8.et lucidabimus, per diuersas conside rationes rori .
Nam h ec non est distinctio inter reales ct nominalis, sed est loqui ct Aristotelice& secundum retriam natur Quod enim aliqui possent dicere , ista dissurro ratione ad hunc sensum, quod sunt termini signincantes eandematoriam sub diuorsis connotationibus,ulem est prorsus, nisi quod aptius dicitur hoc modo. Aptitudo priuatio, petitus,re potentiae materiae sunt cadet m res, que est materia,considerata per intellictum diuersis considerationibus, videlicet in ordine ad diuersa. Etenim
disterre rationet.ntiau est aliud quam differre per solam
considerationem intellectus Exempli gratia. Materia conliderata in ordine ad formam tanquam aliqu od receptaculum illi proportionatum, habet ratioNEm apti-tudicis. Conliderata ver ut carens tali forma, ad quaest apta .habet rationem priuationis,u t. q. g. v idebitur. Rursus considerata in ordine ad formam, tanquam im-
Perfectum tendens ad suam perfectionem & fine,habitrationem appetitus Sed si coladeretur in ordine ad formam, tanquam quodammodo ad effectusquia forma dapendet a materia in genere causae habet rat sonet potenet T. Iraq; apperi S ex potenria maderia citarunt,qia a appetiitus dicit ordinem ad fine: potetia vero,ord:L. eraacit Lectu.EL naec distinguantur rationet patec Pe1 ecim Paria tonem ad animalia, in o uibus appetLuias P Len tri
43쪽
tus & potentiae materiae non tant plares ut sinoulitae ad singulas foripas: ersent enim tu infiniti. Sed o
A bal, ut udo et itum illariam. de mamin g*nere in qu diri diu quam naciet iam destis, Ad. i. argu in
ria disserueti re. Appetit enim homo aliquando dignatates , ct Pecunias, quarum non habet potentiam Conleto uendi. Et rursus stat quempia haberet potentiam Core Quendi cui tame non habeat appetitum Iliariam. ad si materia esset animal cuius appetitias sequatiar cogn1cionem' appetratus eius esset actus elici rus, retra tuS m rinem: potet tia vcro non e et, nili virtus aqua dependet quodammodo forma in heri, ut.q.sequenta et rufisi abimus.' Hinc palam est cur forma non dicatur vicet versa appeterematraiam: nempe quII materEa non e rils
'perfectio tam . Nihilominus inclinat QT Ad uiam actuandum&perficiendunt, saltem anima racionalis se Darata habet tale appetitum ad corpus na inFormis corruo tibilibus non postumus hoc diceret: quia qn nolunt in niateria, nulli bi sunt ut appetat corpus: & qn sunt in materia,iam noN appetunt, postqua actu quie, uni in illa: tanQua proprius eius ac ius. UAd primum ergo ar--umentum Vndetur P potentiae substantiae ad producεdum vel recipiendum actum, qui est accidetis, sunt 12idem accidentia, sicut intcllectus agens ad producenda
species,& intellectus possibilis ad recipit dum, & calor ignis ad comburenavim:& siccitas ligni, ut sit bene combustibile. Potentiave ro materiae non est ad ac qm accidentalem sed ad recipiedu formam substantiale, set quodammodo concurrendu ad productioncm eius .Et ideo Potentia materiae no est accidens eius: sed ipsa per se est
I. Et ratio est quia potentia & actus debent esse eiu taci peneris: quamobrem, sicut potentia ad actum substantialem est substantia. Appetiitu vero materiae ad forma manifestuin est ncinesse accidens distinctum a forma. In solis enim animalibus actus appetendi est actus eiicitus . potentia, Sab illa distinctus uicuti volitio In rebuS autem in animatis nihil aliud est, quam quaeda inclinatio&propenseo ad suum finem. Et maxime cutido finis est substantia: inclinatio enim tunc nihil aliud est quam natura ipsius rei quae in clinatur. Det grauitate autem &Ieu itate grauium & leuium alia sorsan est ratio: nam cum illae sint potentiae & inclinationes aci motum , qui est ac - - cidenS, forsan distinguuntur realiter areous grauibus Fodame &leuibus Sed de hoc,lib. octauo. Hoc mentet seruandum est fundamentum , quo nititur opinio S. Thomae, accidentia non subiectari immediate in materia: quod nihil aliud est dicere ut se ipset prima parte. q. I 6.arti c. 6.eXponit, quam quod materia est in potentia ad foris mam substantiadem & accidentia ordine quodam . Et cuia effet simplicitet est tandamentum omnium Esse accidentalitam: pata huius quod est, esset calidum, esse album,&c.immediatrus materia inclinatur ad forma substantialem, quarn ad accidentalem.Et iderarius saltem si tith fornia substantialis ininniateriae quam accidEtia G Quod ii verum sit, falsa est illa proprietas, quam aliqui tribuunt materiae, scilicet quod materia requirit accidentales dispositiones ad tecipiendum forma. Nam secundum istos materia no habet immediatum ordine odiorniam. Ouod tamen Aristotel nunquam docuit. *d Calot qui in aqua praecedit sormam ignis, selum estnd Qxpellendum formam aquae: qua dum materia est spolieta,pricis natura recipit formam ignis, qDIm acciden id, quae manent in igne genito. Sed de hoc in primo
Ambig*ce hic quispiam posset utrum materia habeat
naturali appetitum ad animam rationalem. Et videtur quod non quid Cc edtaeatur de potentia Nattarali materiae:videtur quod nec appetitus natura is CXtCd
tur ad illam. C Rc PondeLuc nihilominus quod appellis mam in generem iii quod illam quam habet iam desitae appetere. Quod autem appetat tu gessere sormam quano habet hinc prouenit quia non potest esse sine formis S illa quam habet est cori uptibilia:& ideo materia elli non appetit aliquam formam. VL. de sequitur quod n(ateria indifferenter apperat quamcunq; formam: etiam animam rationalem:ad quod sufficiis sit naturale redoptiuum illi asilicet non educatur MimEdet Dotentia maeteriae. Quod si se eundo arguas P saltem materia hominis non appetit aliam formam: cum quia illa est optima quam habere potest tum etiam quia illa non est corruptibilis. Respondetur P materiae Non est melius esse per unam formam quam per aliam .Et ideo quia anima, licet ino sit corruptibilis, est tame a materia separabilis adhuc materia hominis appetit aliam formam. Hinc se quitur P appetitus materia: non determinatur ad babedum una solam formam vel plures fimuletae ideo si repugnat habere plare s formas non est eg appetitu materiae:(ed ex repugnantia formarum inter se
Tertium dubium est de sensu ito octasti
tius dicti te R. sv scilicet, quod materia est cognoscibi
iis per analogiam. Cui addunt noDnulli ex recentioriabus: per analogiam ad sormam. Et dicunt materiam cognosci per analogiam ad formam, Vihil aliud esse, quae cognosci per hoc quod forma recipitur in subiecto Sccorrumpisiur manente materia. GAd hoc tamen iam diximus in comminio quod Aristoteles non dicit,ne ranalogiam ad formam; sed per aualogiam. Et praetetreta ar- Analogia guttur contra istum sensum: quia analogia est proportionum n militudo: P autem materia lit subicctum ubi recipiatur forma,nullam dico analogiam, aut similitudinem inter materiam & formam. Item eadem ration didiceretur formam cognIsti per analogiam ad materianam illo modo quo cognoscimus materia recipere for-mm, cognoscianus d tormam recipi in materia. Item quia Aristoteles voluit tradere illic modet sensib us ma- nisestum quo possumus cognoscere baletem maletriam modus autem iste no est ut per cogniti em formae substantialis veniamus incognitionem materiae: antiqiai enim experiratiam habebant v ex ligno finiet cineres,&tamen iudet non cognoscebant se materia et subiectaegistinctum d tarma.' Igitur dicendum est et, duplex est quaestio de cogni- Cognitiotione materiae. Pryma. Utrum per se sit cognoscibilis, si materiae. ne d nobis, siue ad angetlo. Ad quod Arist. .met. te T. 3 sretspondet v materia Der se cist imota. Et csmmentator hic cominent. 6 p. respondetq, non potest intelligi per se quia res cognoscitur in quantu participut de acta, cicentitate. Undet quia materia est pura potentia, sicut nc est nisi per formam,irano est cognoscibilis nisi per formam. Et revera distincta cognitione int, oi non potest: nisi per forma. Diffinitur enim materia Per forma
intrinici ce tanquam per fetum propriaret actam, lacus album per albedinem, forma vero non diri r Cur per materiam, nisi extrinsece tanquam persatim subroctatn: ac ideo forma, quae est actus cognoscibilis est sumet natara sine materia. non tamen econctersi. E Secuncta quaestio ost de modo cognoscendi matercia pro isto statu. Erhaec est quam hic determinat Aristo.Ubet notandum est
quod maPetriam rerum nataralium, ut dota e adnotauit
Phialoponus duplexiuit modus imae tigandi apud anxi
44쪽
mus 'eue negationes: diciaraus emth mum etames, infnecea vibi m nec quantum, nec corpus, ct ita discurre
do Per est quae videmus:sed est alic diis, b
recretas, atqae Adeo purus actus, vadet haec omnia D qcet Q Tt ira ilia e Tia prima,ut iam citaram disse ex Aristot-je,nec est quale nec quantum, nee quid, ct ita discurrenco per omeaia genera, sed est aliquid omnibus imoer - 'xus , e Pu Potentia &per consequens Mitriinu om-Druia Iabietetiam, veluti si Ceco a natiuitate volentes ciet
Pitcare quid est lignum, ostenderemus illi per tactum scannum, arcana & alia lignea artificia, rediremus lignum etneret , ex quo oninia illa fiunt is Setcundus mo-cus cognoscedi fuit positiae per analogiam ad materiam artim alium, id est, per similitudinem intra duas Proportiones. Sicut enim se habet marmor ad statuam etasNataria prima ad formam substantialetm. Hoc est, si Cut sensu experimur ex marmorer in quo prius erat ut Pta figura Mercurij, mox fieri statuam Iouis, ita imelle genetret genus in ordine as die reneta ge Prodire emarcetiar etsi me Fcvrruptibilitassis Pario se pri nat an is S potentiaret Iarari , ct paritetr incorruptibibitus:ea videlicti m nulla ust, aut non est in poteritia ad aliani qetit cremam, ni ut haecd erentia ssit generi ea i*J Sr a montemplandum est , si VadCm materia quae prius tuit sub forma ligni, postea sit sub forma cineram: atq: eo eandem citet rerum generabilium materiam. At quia formqtant actus, quibus com posita specie distin- Siau IZur, per se ipse cognoicantur. Per formas nanquet cognoscamus hominem, ct equum differre. Quare non C, c opus ana1ogia ad cognoscendum sermas.
sistenerabi *-Wid ii iri estim generabilis,&incorruptibilis:quod
Aristot. allerit text. 8 r. Cuius rationem subtexit,quod cum non ponet generari ex nihilo , deberet prausippo ni aliquod prius subiecturn ex quo generaretur: quod est contra nIturam materiar, cum ipsa sit primum omnium subicctu alias esset processus in infinatum. Ubi hoc et u Xerim adnotandum, P rem esse incorruptibilem non dicit talum, ut aliqui putant co seruatione Dei per
tua .Existi mat em Gabr. Edent. d. r. q. I .& alijsan'eium no aliter esse incorruptibilem,hominem vero corrupti bilum nati quaea Deus vult perpetuo conseruare angelum, non autem hominem. Isti vero no penePrant T rum naturam Quonia licet mo Deus statucretconsertiare animalia,euent ipse nihilominus corrunt ibilia:
Iicet annihilaret angelos, essent nihilominus suapte natura incorruptibiles.Et ideo incorruptibilitas dicit nartaram rei, sicut corruptibilitas. Causa ergo corruptibilitatis est aptitudo materiae ad aliam formam, qua pri- Uatur,unde nascitar appetitus ad aliam formam. Est ergo res a naturAsua incorruptibilis tripliciter. Aut quiam ullam habet materiam, ut angeIi, aut quia licet habet
materiam, non tamen habet priuationem alterius r-IDae,quia1Orma,Cua habet,non habet contrarium s quamtione probatur. 1. caelo text. Eo.cassum non esse corruptibilet aut quia est primu subiectum, qst de nullius
prioris potoria Pot educi,&hac rsine materia est incorruptio il1s. Unx quo sequitur , B incorruptibilitas primo , & secundo modo arguunt persectionem, S primo mo .maiorern qua seeudomo incorruptibilitas vero tertio modo no arguit maiore persectione: perfectior em est stetquus S sua forma qua materia licet equus fit corruptibi lis mutetria vero nci.' Sequitur icta cur Athsto. r O. Iet EeX t. et dixit corruptibila cie incorruptibi- se cille differentia,non specifica, ced generi eam,Eterrimur diuereratia quae est tormata actu estspecifica, ita illa quae enic Tone materiae est genetricta Diximus em c.
Pratio, P omnia haecingetnetrabilia Sinciorret tibis LVbdaci non post unt,nta petr creationem: hec corrum Di, nisi per anni hi lationstra supranaruralitere quae Aristot. Scphilosophi naturales non cognouerae. TSequrtur quarto, v intelligentias caelum & materiaetra primam peror tuo durare non ei et ret: iraculum: sed egerimat orare: demnere autom esse hoc es et miraculum. Econia Drso vetro Deus Conseruaret per tuo homino aut C a trita hoc esset',iraculumsed P corrumpantur est naturale. Set qui ardenique polite mo pro Tyronimis philos pniae rota materia quae modo est in orbet, in animalibus Scplantis,&alvs quae generantur & vsque ad finem muni genetrabutur,eadim suir numero creata in princi Diom undi: cui ncc addi quicquam potest noc adimi pe natia Tam, secus in Tiracul, Lan istinat Lacramenti. Sed quar modo est sirb formaturrae, mox est seu borma herbae, deinde sabsorma bouis,postremos b forma hominis quibouem comedit. Et rursus sepultum cadaucid ver titur in terram. Et pariter aer cauernas terrae ingressius Tertitur in aquam: ct aqua rigans arborem vertitur in
Ugnum: relignia in isnem,& ira lagitar manete semper eadem materia sub formis diuersis. Et illa: qu g in me moto est una, diuiditur in partes. Et que modo sunt dIui se, aliquando conueniunt in idem suppositum.
tena prima sit airmius activitatis. Ad quod faciles rea teria sit actetapondetur nullius esse activitatis,ur Aristor. r. de gem- ua Tat. text. s o.&infra latet probat aduersus antiquos, dicens, P materiae poetius 2st moueri&pacita rarae &mouere alterius est poterulae,scilicet caesertacientis. Ra tio exsuperius dictis miligitur manifesta. Enimustro a gere praesupponit esse: nihil enim angit in inquantum est in actu, quia omne agens intenili agetret tibi simi te aqua enim quando est in potendia calta a.non calefacit,. ,ed quando est actu calida et ergo per eandetm formam qua res habete et habet & agere simile. Uc ignis Der calorem quo est calidus, calefacidet re equus, Der sormam. qua cst equus,generat et tuum: ae ita in caeteris: sed ma teria prima ut dictum est nullam in su a ratione formam includit:ergo nullius est activi taxis. Et confirmatur, quia 11 materia esiet alicuius Reeiuitatis intenderest pro docere si di simile in specie: sed mataria de te nullius est speciei,ergo is
Per haec tandem soluitur postre- . Dubium
mum dubiam virum materia prima sit entium infimum
ut dictum est. Respondetur innmum ei et O bstantiaruin omnia per se subsistentiam si stantialium; ormio marci. Hoc est manifestuc nec cuipiam et oec philosopho in dubium reuocari: quia petriectio in getnere eritis idem est quod actus petriectior C um ergo forma omnis sit a iis,& omne compositu includad forma, materia voeso silpura potrita, Et visi tomnium impersectissima. Istu accidentibus est dabitam,quippe qui videntu caninori et esset entitatis a materia, que per se est pars substan Liae. Responde ria metu quod proprie non sunt c6Parabilia:quia charati' de et esto in eodem g onere lea materia hoc hac et perseerias, d est pars substactriata accidotia vero hoc habet perfectius: sunt citius qui daris alli Mod e te:in quodiuul ludo de(magis lucet V m et ' Eust.
45쪽
gust. X r. consessio.cap. .Duo inquit corium re terraiecisti domine: unum prope te, quo superior tu et si S, --liud prope nihil quo inferius nihil esset. Atqui nominet
coeli intellexit caelestes spiritus:nomine vero t&rrat materiam primam,ut ille ipse ait super Gen.c. I .eo P (tt- stet S Th. I .p. q. 65.art. 1 . sicut terra omnibus subsidet Octo theo ita materia esc primum subiectum. GColligamus ergo remata ma theorcmata octo materiae. Nempe materia est primcitetiae. subiectu,quod est pura potetia, P est per se principiasiabstatie,ingenerabilis S incorruptibilis, P nullius est activitatis. P est cognoscibilis per analogiam ad materiam artificialem, P est appetens formam,s est denique potentia, te qua educitur serma. Quod sequens quaestio monstrabit. I Sequitur in tex Caput. g.
In cap. viij.Text. lxxxviij. Contingit eadem dicere secundum potentiam, dic.
Quaestio. vij. De forma VTRVM FORMA E D v C mtur de potentia materiae
Parte negativa arguitur. Nilhil inde educitur ubi no erat, sediornia antequaediacaturn 6 est in materia,quia,ut dictum est i praecedenti, rnateriapriri: ae pura po-
ressi tentia, omni forma nudarergo forma non
educitur de potentia materiae, Vel ponenda est in maletria aliqua inc Matio tarinae unde ea matur et quam norit ponit Aristo Et confirmatur.Educi idem est quod extra in re prodata sed tarma non producitur a materia: quia ut dictu est: materia nullius est activitati Stergo non educitur de potentia materietsi non ponatur ita materia aliqua seminalis virtus oductiva materis. Secuso primcipaliter arguitur Inquirendo quid est forma educi de
Potentia materiaeaur enim est materia concurrere ae luer& hoc non, ut modo dicebamus raut solum ex appetitu naturali passive illam recipere:& Eoc nos quia tunc animaetiam rationalis edaceretur det pocetia materier nam materia tam aptum sabiectam est receptiuum animae ratmnalis,quam alius cuiuscunque formae. Quod si dicatur formam educi de potentiae mattrit esset maletriam mediantibus disposit ionio us attingere productio
nem formae,tunc arguitum Primoim dentia non atri et
gunt aedi productionem formae substamiali Iias imperfectius produceret perfectius. Et praeterea hoc potius esset prodaci de potentiae dispositionum & agentis,qiaaeduci de potentia materiae. NEt postremo videtntur etiam dispositiones attingere affprodactionem animae x tionalis: nam illis positis in embrione ta naturale estim sequi animam rationalem perindeque esset mira alom non subsequi quaein in alijs formis esset. 8 Tertio P Lin*i Palirer arguitur. Si forma educeretur de Potenu
ria materiae, maxime quia alias agens naturale crearet
Pro WCendo illam esk nihilo, sed hoc naturali agenti non rePugDat ergo nulla est ratio . Probatiar minor quia si h C agenti naturali tepugnaret ita maxime esset:(vt di euax) qoid drguit potesntiam infinitam, hoc Lam 'est fal1um: quia Duilis maior virtus requiritur ad pro eius: qvi enim e X Uinito Pio duceret formicam cibi aliud faceretiliam to mi Man. tiamica autem est finita
Stio: ergo nihil est causae cur non possitias fi - . gentet naturali .' Et confirmatur et quia ud Zcto per impossibile trigiditas separata in vacuo tu
ignis possiet eam naturaliter corrumpere otiri D
Posset facere,nisi producendocalorem ubi si ' -
cum non educeret de potentia subieciti s quia nulli
est consequitur ut crearet illum.
Quaestio haec praecipua est in hoe
Primo libro: quippe in qua operaepretium est evplita- P in
re generationis naturam: quae basis prima est philosophiae naturalis.Tres erunt quaestionis articuli , secundum numerum & ordinem argumentorum quae proposita sunt. In primo nanque reserentur atque refelle
tur opiniones quinque ponentium aliquid perpetuum
Eu materia,ut inde educatur serma, vel ut inde indiuiduetur. Contra quos statuitur una concIusio uniuer
Latis. In secundo explicabitur quid nam sit formam e duci de potentia materim. Vbi respondetur ad quaestionem Ina conclusione exceptiua. In tertio demum explicabitur tu quo consistat ratio productionit rei alica ius ex nihilo: quae est creatio. Uidereturque anti naturali possibilis: Ad quod respondebitur perunam exclunuam. In quaestionis ergo statim vestibulo supponendum est fundamentum illussiquod in lumine naturali &uniuersi philosophi ante Aristotelem ut per se notum semper habuerunt, ct Aristoteles hicetiam inter respondendum antiquis textu. y s. tan qaam manifestac rantetur. Nempe ex nihilo nihil fieri, saltem per se ae Evnt,llo simpliciter,ut limitat Aristotel nam ex priuatione Oet hii fit accidens nihil vetat, fit enim ignis ex materia cui accis debat priuatio formae ignis 'IEt eadem ratione fit ex aqua,quae non est ignis: & homo ex semine quod est non homo. At vero quid sit simpliciter fieri ex nihilo,explicari non potest, nisi expcifito prius quid sit fieri ex aliquor quod est edaci de potentia materiae. Quod proinde articulo tertio reseruetur.'s Secundo notandum est v istud principium adeo an mis hominum imedit,ut non solum antiqui negauerint simpliciter generationem, sed multi post Aristotelem, alias Aristotelici, crediderint aut formas aliquo modo, aut aIiquam earum particulam, vel accidens in materia Ia itare antequam ab agente manifeste producatur. Et ista fuerunt in multiplici differentia.Fuerunt enim qui
dam, quos Daran. h.sentem .distinet. I S. refert, dicen-
TCs in materia latitare quasdam possibilitates verbi graria in materia aquae est possibilitas ignis,&possibilita Opini'' 'ies omnium formarum, quae inde possunt educi. Quae qui Bil quidem possibilitas per actionem agentis conuertitur in actualem formam Secunda suit opinio Alberti Magni in hoc. I . libro.tracta. 3 capitulo. 3.& capituIo. Is qui dixit formas omnes latere in materia secundu quasdam inchoationes. Inchoationem autem Armae appet Iat formam secundum inentiam &non simpliciter secundum esset. Itaque imaginatur Albertus formam ig-Dia ct quamcunque aliam Iatere in materia ligni secundum erientiam: produci tamen ab agente secundum ecse actuale Unde in materia latent formae consuta secadum habitumere postea per productionem agentis fiuctu actu distincte.Et tertij(vt Aureo. r. distinetion. I S. id non potentes intelligere, dicunt quod forma est in m Leria secundum partem: quae postea per aerionem a-sCn is reducitur ad perfectum ad modum intensionis accid*ntium. Quarta est opinio quam recitat Sanc
1 hiam. a. a. distinct. 1 8.cuaest. 1. arti T. s. in in marcri
46쪽
est perpetua forma corpore italli, quae facit illam esse
corporeta n cc CXtensiam , & est communis ommbumbucrabri: Da s ct corruptibilib usrex cuius virtut m urriet , cuntur tormae specificae. Quam opinionem teneti Scor Sm. q. cistet. I I. q. T. Art. T. Postrema opinio est CA entatoris in hoc. I. lib. text. Q.&latius in libello de substantia orbis.c. I . e. tenentis in materia et Te per-r eruas dimensiones interminatas, illi coaevas ct incorruptibiles, quae faciunt illam extensam ct diuisibi rimul in diuersis portionibus materiae recipiantur diuerta formae specificae. I Opiniones istae aliquas habent communes,re rationes,mmpugnationes, Sal assieciales, omnes enim ponunt aliquid reala in materia incorrum Tab112 ct ingenerabile adiuuans causam efficientem ad generationetna. Rationes vero quatuor primarum opi-nronum sunt tres communes. Prima quianis ponaturai s entitas aliqua similis formae generanda: sequatur formam produci ex nihilo S per conseo censcretari Probatur consequentia: quia forma non producatur ex forma contraria praeceden re in materia, cum 1arat repugnantes: nec CX Tnaeteria primarium quia nul-ἀi us est act ivitatis, tum etiam quia omne quod orodi cit ur producitur il suo simili& materia nullam habet si milituo inem cum forma. Secunda ratio est, quia ias atena non appeteret formam, nam nihil appetit, nisictum D mile: si autetm in materia non esset aliquid qualitercunque simile tormae generandae, non appeteret il-dam. Et tertio sequeretur quod generatio omnis essetvr .enra,ct petr consequetus non esset naturalis. Violen etiam enim, vi habetur. 3 . Ethi cap. I . est Quod fit ab ex-1Cnseco, passio non conser te vimrcum ergo materia prima ri uilius sit activitatis , si non esset in ea aliqua viretus pro due tua formae tunc Seuer tio ignis ex aqua e set arque violenta.
rii , quod panis transsiabstantsedireta com(-IChrasti. V bi adhuc non cocedimus quod illa res me
To quae erat panis postea sit corpus: sed quod destio has, Addet i* corporiS- si aurem post bilita, ita differebat numerod forma quae pso ducituri h
iaci vadetnrurprius latere in subiecto Irem vi s ulta possibilitas formae est substantia, vel accidens et si acci-
i ii, D Vst Nysiibili as ad formam:forma enim substa
. licet prodacatur instrumentaliter ab accidente iamen non educitur de potentia accidet: 'is. E sic mum prod aceretur ex nihilo. Si vero esset u b
. ma,tunia ceret cum materia primaunum ens actu
stantialis.' GSecunda m I . . oedo surda Ait enim inchoationea forma iam T. ''m nec.
erat: sed secundum et'. idecumid formae tuerit, de quod prodet Inchoatis
concluso. Isis non obstantibus statuitur ad
uersas istos. Prima conclusio uniuersalis. Nihil a materia distinctum est in ea per petuum. Er quidem contrahas omnes opiniones fundargumenta communia. Primo contra omnes est authoritas Aristot. qui tantum ponit tria principia scilicer,materiam formam ct priuationcmso1a ratione distinctam a materia, cum tamen setis cunetum tuos aliquod sit in materia principium realiter ab ilia distinctum. T Item quia ponunt aliquid prae-rer materiam coaevam materiae ct ingenerabile & incorruptibilet , sicuti est ipse: quod tamen est quodammodo opinionem Anaxagorae ab orco ut aiunt reuocaret Aristo nanqu2 Iam materiam astruit in generabilem et ii,&incorruptibilem. Item,in solis viventibus datur virtus alterans semen & materiam in qua est reducens eam ut sit actu planta aut animale in aliis vero Impossibile est aliquam virtute agere in suam propria materiam et quia non potest esse idem agens & patiens, ta vero contrarium dicunt. Sed contra singulas sunt P Sterea argumeta ecialia.Prima enim odinio affores Ulas possibilitatos formae manifeste asserit impossibi Ira .crimo quia assieritpostibilitatem. v.g. formae ignis quar eum aqua, conuerti per ahionem ignis inarauali torm mignis. Contra quod arguitur. Autpossibilitas usi erat res alia, aut specie, aut saltem numero distincta a Iorma quae Producitur, aut eadem numero, si primum mutar1 non potuit in aliam et erenim nigredo fieri n-quit aloeco, ne una albedo fit alia, &per conseq uens nec unumnam ostantialis fieri potest alia: Hoe nimo m1risculum, quod veneramur in tactaeimo sacra-
catur secundum esse. Arguitur eni: sic ETen lata maee, Ni S erar m aqua an(e actionem ignis : ergo per actio
eci et Quod si citos ante nabuisse esse essentiae ct nunc a quuere cisi existentiae. Arguitiar sic Essentiam ess ahadere esse Uxilienti ae mam stam enim est ante e re t1onem munda esta n ias rerum non saltse.Quoniana verisis et . , d* dei metu P r dicit ei textiteri uiaedattaa eritet creationem mundiPessessiari, ehominem,' hominem fuisset animal. Unde es en tiae fuerunt pro luctae per hoc quod receptrunt 'Se existentiae an tuis indiuiduis. Non intelligo esse existenti e Ie rem distincta ab et lentia:sed ad hunc sensum, quod e terno petr u s fur t homo, & h omo su itan ima lesia arcere, HIa praedicata erant de eis entia obiecti per creationem Deus dedit illis , tessent. Et hoc fuit producere essentias Ad propositum ergo.Si forme fune In materia ante actionem agentis , non simpliciter pro Tuntur. Et praeterea clarrit argumentum sicut Jontra superiorem opinionem eqaia iuncisi S inchoationes cum sint La ruantiae, ciunt unam compositiani substarita-1e cum misteria: ct per consequens principium est: unum ens copletum , ut dicebant antiqui. ' Erpr et T- ea est tertium ata umentum, Quod secundum Albertum onmedent poni singulae in cnoationes singulara inforarum incit viduarum, sed una inchoatio pro omnibus eri. scem speciei, quia dicit solum esset inchoationem secundum essentiam: & essentia omniam indiuiduorum exus demspeciei est eadem Hoc tamen quodammodo est alludere ad idetas Psatonis. ConcEdit enim unam inchoationem communem ommum formarum ignis, quae nec est ista forma, neci
Indiuiduarum formarum. QT quarto argitatur. Vel aliqua de nouo substantia producitur actione aeentis naturalis quae pri QS non erat, vel non. Non potest dicere Albertus quod alioua substantiade nouo prod carunnam essentia formae secudum ipsum iam erat,re Percra
47쪽
salsam est reti modo dicebamus: quia no di guttur
de nouo producatur,se quitur opimo Anaxagore, quo Areneratio non est productio substantiae sed manitasta. io illius quae prius latebat. SP.s .arguitur Nihil agit
nisi inquantum est actu sed formae non praesunt in materia secundum csse actuala,ut vult Alber. ergo non iuuant ad agendum . Et hoc argumentum curru contra vossibilitates primae opinioni S.
I Tertia opinio non est impugnatu digna: quia ponit 3. Opinio, formas substantiales intensi uas admodum accidenti u. I intelligibita enim non est, particulam formae ignis latere in materia ex qua postmodum fit perfecta forma,ni si id fiat per modum intensionis. Quod tamen est manifeste contra rationem formae substantiaIis: quarum perfectionesconsistunt in indivisibili,ut habetur. 8.metaphysic text. IO.In quo comparantur numeris.
Oolnlo. V tarta opinio latius habet disputari in sibris de ge-ξ --ecit ne ratione & de anima:ubi examinabitur an plures for- . . mae substantiales possint esse in eodem coposito: quod P' - sanct Tho m. i. p. q. 6.arguit esse impossibile .Expr nunc arguitur ex intentione Aristo forma quaecaq; substantialis secit cum materia simpliciter unum, quod est
ac tuens: ergo compositum ex materia & forma corpore itati; est et simpliciter v num, sed forma substantialis no potest subiectari simpliciter in eo quod est actu ensfhoc enim differunt tarma substantialis S accidentalis P accidentalis aduenit composito substantiali cum quo proinde non facit unum simpliciter) ergo si in materia
Praecederet forma corporeitatis,tunc serma ignis adueniens no esset substantialis, nec saceret simpliciter unucum priori composito.Hoceriim argumento arsisit AmTist. S. meta.text. I S. aduersus Platonem, P si alia esletidea & tarma animalis,& alia bipedis, tunc animal bipes non esset unum simpliciter in homine. Et confirmatar. Si ignis non haberet ab eadem formaene corporeum S esse ignis,sed a diuersis,tunc haberet se ut lac, quod alio accidente est album,& alio dulce :& per consequens corpus non esset genus ignis nec ignis Ponerem' tur sub corpore in recta linea praedicamentali: sicuti album non est genus dulcis nec econuerto It migi, is haberet duo esse substantialia simpliciter distincta puta et se corpus,& esse ignem: sicut in lacte esse dulce, non eiceste album. Et cum ens dicatur abesse , sequitur quo
ignis esset duo entia. Non est ergo in igne neque in re aliqua naturali,nisi unica tarma stabstantiaIis. Undemo ab una anima rationali habet esse eris, esse Lubstantiam, esse corpus,esse animal,& esse hominem. Sed de hoc alias. GEst oraeterea argumentum contra istos de Potissimum contra hanc vltimam opinionem quia adi, C Posita forma corporeitatis, no explicatur quemad ydum forma specifica, quae secundum se totam pro ess*rim ,educat ut de virtute illius formae corporei retis QR PPQ v ae non magis concurrit active ad generatio- Π* γ qclam materiatios a. Et praeterea est manifestum ars MCD tum. Matetiae k diffinitione Aristotel.teN. 8 ais
est illud subiectam( quidquid illud sit quod est P*xpe
tuum Stabidei cur formae, quae de nouo generatur, sed erat contro erna iDicet eum se antiquosis illi opinabatur esse ens actu ira i deos formam: Aristote. vero dicet bat esse peram po CD id rergo ponere formam corpo-
marum generabilium ratque adeo esse materiam. Quod est manifeste incidere in opinioDem UIorum aduersus Aristotelem .Profecto argumentum secundum Aristote Iem integram tacit fidem aduersus formam
is perpetuam ciam me ria est potiere illud comiam ex materia &t-li ianua, esse subiectum for
tis. ' Quarta opinio Commentatoris Hiud habet fun- Dimens, damentum. Dimonsiones interminatas vocat corpus De Comedi de genere quantitatis. Sive quantita distinguatur ae Latoris. subiecto siue non, nihil ad rem modo differt. Nisi quod perspicacior erli opinio tenendo quantitatem disticiis
sui are quanta,ut tenet Commentator.
Appellat ergo dimensiones intermiDatas quatitatem extendentem materiam: abstrahendo ab hac & ab illa magnitudine, quam specifica forma tibi aeterminati
Enimuero vi materia de se est indifferens ad quamcunque sor mam,ita de se habet indifferetntem quantitatem ad quamcunq, extensionem et saltem circa quantitatem orbis lunae, sub quo uniuersa generabilia continentur. Et hanc quantitatem vocat dimensiones interminataesequia extensio est secundum tres differentias positionis, scilicet,longum, latum,&protandum .He autem dimensiones terminantur postea ab agente secundum exigentiam formae introducende. OF undamentum commentatoris ponentis istam quantitatem perpetuam in materia,est hoc. Diuisionum erica indiuiduorum oritur ex hoc quod diuerta formae ih diuersis partibus materiae recipiunturi differt enim numero forma unius ignis a forma alterius, ct per consequens totus ignis, a toto igne, quia haec forma recipitur in hac portione materiae,& illa in illa et diuisio aut e materialis non est,nisi ratione quantitatis: ergo materia iatellecta ante omnem formam habet suam quantitatem. Vnde Commentator non ponit dimensiones interminatas Vt serma educatur de potentia materiae, sed ut fit causa indiuiduationis formarum,ut videre est in libello citato de substantia orbis.Unde Scotus & alij ponentes formam corporeitatis coaevam materiae, subsequenter habent potiere istam quantitatem & dimentiones in
tic. 2.quaestiuncula. 3. videtur applaudere hu1c opimoni,nisi attente legatur. Attamen. L .P q. I 6.articu. c. assecundum argumentum, & in quaestione de amma artis s. & alibi siepe manifestat opinionem suam aduertas Commentatorem. IEt quod in via. Sanet. Tho. opim Commentatoris sit falsissima, est manifestum argumeritum. Accidentia subiectantur in toto composito, quantitas est accidensiergo est in toto composito. Et per 'sequens in materia,ante omnem lormam cogItara,
la est quantitas,nulleque subinde dimensiones interminatae.' Sed in quacunque via, si teneatur quantItarem distingui a re quanta sui. q. et . de quantitale dLX1. fuisse opinionem &Aristotelit, & veroum 1I1oreni
quoque falsa. Accidens enim pra supponit esse, simpl1- citer in subiecto in quo est: sed quantitas estgo siue insit composito siue max*riss prim* h. illi inhaerere,quin prius, salixin natura,'
teria, ut dictum est suapte natura non stantialeatisi per formam,dit ut prius salcem Da
habeat ossi oer formam substantialem quam Te I
Piat quantitatem. Et confirmatur
. tineo uolunt duae quantatates rem Mira
alia perpetua, qua materia*-- qq-' ' ita uua a generante eqxum et p
48쪽
produxerit: Ut si ouantitatem Produxit. non erat alia FCrpet a m materia. TEt confirmatur fecundo oti t
quid incorruptibile a sti um a
materZa Contra doctrinam Aris adhuc peta irrat cinnet
. 'c tua: u N ilipposito tamen forma est quae datCAmat Caere toti composito,& quae aeeides etra supposito conservat. v Et tertio arguitur, etiam si - Σ '' φ dxWr non distinguia substantia tanquam i Ah, - - φ -'- en Nullam habet naturaliter exterisonem niar tanquam dispositionem formae substantia- 11s necet Iariam ad generationem & conseruatione Cius
h, q*ns Me Cni forma determinat sibi coriam quando, i icths' - η est j ergo in materia per se
V usiderata nulle sunt interminate dimensiones. net argumenta aliorum, quae tangunt eductione se materiae,respondebitur in fine questio, id Um CD um Commentatoris respondeturciam b. I lio lociscitatis,uin materia nulla est quanti
introductionem formae, Et dum a uir, principium inciriarquat Ionis formaru est diuisio materiae Detr quatitat m,conceditur ad hunc sensum, quod iste dispositioesia mero an noc loco, in hoc tempore, in hac parte mateae Iunt causa ut producatur haec numero forma. Ne rariar veruntamen contraria, cum infertur, quantitatem elae perpetuam in materia. Sed forma.U. g. equi prius Mattara ciat materiae ct composito esse substantiale mox est e corporeum deinde Cassie hoc animal, ct postremo e se huius Ipecretae. Et in illapriori quo dat esse corpus in- relliguntur dimensiones terminate adeste huius animais. Iraque L um natura dimensiones PCecedunt esse equi .Hoc ost dicere. Quia haec materia habet has dimentioneS,rCcapit formam equi. Sed de hoc alias
lacatum dea appellare,estrunmnaturas tollere. Et quanquam natura a DCo dependem Cneum a Irimamu I,ni ut ominuS TES nam Tali tetragunti o eralitrar concurrente modo Vt ira dicam nccetario acsinci
causa ti era. Atqui quando cacum impedir naturalas, illud est miraculum. Ad propositum ergo arraueretur. Quemadmodum positis dispo Cohibus in m-DTIone ad Introcluctionem animae rationalis posset us de potentia absolutand producere animam, vel illam cum alijs dispositionibus producere S conseruarenta omnino possitis tutamentibus dispositionibus ad tormam ignis in ligno posthr illam non producere vel
porcst Deus supranaturaliter formam Concunnuum materia cum quibuscunque dispositionibus coseruareb nuerso,sicut esset miraculum positis di ositioni-
cientibus membra one non subsequi animam ratiora tem .ergo dispositiones ad animam rationalem ira turaliter dispon mi ad introd Uion Vm animae ration
5 Et conlirmatur. Homo tam proprid Renerat hominem, quam equas equum, alias non ci Vtria proserie pater, quod est a osurdum: ergo ita naturaliter Crius seminans hominis attingitgenerationem hominis quam 3 mus seminalis eqvi generationem equi est Der consequens uanatura uer attingit inhoductione animae in materia VEt conmmatur secundo. Si dispositiones no
accingunt nat graliter introducetionem animae rationais in materia equitur quod netet naturaliter eam con-
uun m marerra: sed ex pacto diuino conseruatur Et opinio etem rarione medicine quae adhibentur infirmis non '
conseruarent naturaliter vitam, vetet mors esset natura
iisnod latum essetpactum diuinum conseruare quadiuvellet. Secundo modosos et dici quod tarmam edu- cIdc potentia materiae est dispositione; attingere non silum ad introductionem: sed ad productionem ' siimpliciter ad esse formam, Habetquet iste modus probabili 12 emmam reuerauaest quod dilpositioidies aliarci for
ariseulu. jgi Lur in materia inihil est prae
secundu g. x ipsam de cuias virtute educatur forma edocere re-ltat In noc secundo articulo quid nam sta formam educi de PQ sentia materiae. Enimuero qui dicunt aliquid 'P -σd i CL*m materia, ut Cianque exponunt eductiones Heant sedeshartaehue, inora te S. OPim
Terra nullaias sit acta uitatis, ct passive recypetre formam non1atas est ut forma educatur de potentia materie tante quae IODema glaebamus animali rationaIi dipncile iudicant doctores hanc eductioncm eXplicare. 1 uniores quadam ad dispositiones accidentales mates mae recurrunt dicetntes: formam educi de potentia ma-rerag aciem esie quod formam produci in materia certi insposationibus dilposita, quae naturaliter ordinanturaci talem formam, sine quidia,forma no Producetretur. I. Opinio. ad argumeDPum de anima ratiocati rota dent otieciispositiones embrionis non ordInAntiar ex sua nata Taaci animam rationalem. Obi ust(vCaiut nec intro Cuctio formae in materiam se itur ex natura duposi
L quibus caussa e ciens generat, hoe potui Iso maproducavrrtute agetntis naturalis, quam C stacide pol
materiae nihil aliud eue, quam formam actu eteci Di ina e 1a quae era an pota Lia receptiua materi Sed animam rat Ionatim dicunCno recipi in m erimQuia i Ω- lectuatirasredignat ateriae. Hoc tam era Dora benet Intelligo: quoniam cum anima sit aetas coloris Phys CI- .c.oe animatem. s. negari non potem uin vere Fecipiatur inmare ria. Unde quandia est in corporei.-t iligere non inest, nisi dependetmer amaLCriarur nore petr conuersionem ad Phantasmaca.
. aio 1iadi de concedunt quod iste dis positides diserit Prorsus agunt ad introductioLem alime rationalis, noxius quam aliae alterius speciei sed Deus eodem modo PQuiat Producere animamcum ais da ositionibus, siciat cum istis: Diti quod ex suo bruepiscito hoc fa cite Davi Rap-PIsa ded reuera Coctrina haecoihil pertit ad PQ 1 Iuniam naturalem. Aama actum si oe
His igitur & aliis Ormissis expo Educi det
Limnibus , quid sit edaci, de potentia malesiae struta PQ m tandin eu ex tagnificatione ipili nominam i quae bi- que magnam h Et energiam ad Oxplicandam Mataraxerum 1gna educi idem sit, duci, id
49쪽
xu acru in neri, quos prius erat in potentia materraru Et Quia omnes formae tam substantivis quam accidetrarales generabilium ae corruptibilium, praeter animam rationalem, antequam acta sint praeerant in potentia
materiae, v et subiecti, ubi recipiuntur, fit ut qua do pro
Forma rarae ducuntur,educantur de potentia materiae. Sed quia anxcisi 'intrantes ma rationalis nori praefuit in potentXa materiae,no eoacuar de potentia materiae.
Is At vero declarare restat quid est formam piaeesse in Potentia materiae, hinc enim res ista pendet. Respon dettur quod sormam esse in potentia materiae, nihil aliud est quam dependere in fieri & esse a materia in genetret cause receptiuae & passiuae. Quod per causias efficietes explicari potest. Enimuero inter alios modos quibus Aristoc. q. huius text. et 3 .docet aliquid esse in alio,vnus& praecipuus est, esse in illo laquam in causa. Erat enim mundus in deo antequam fieret, scilicet, in virtute productiva dei:& omnia generabilia sunt isto modo insole:&fructus in seminibus: dicitur nanque,cum nux subtus tetrram cst ditur,illic esse arborem: & in semine Est animal. Atqui in moralibus, dicimus in potestate alicuius aliquid esse quia illud facere potest. Sicuti dicimus
in rege esse vita illius qui meruit mortem Eodem ferme modo aliquid esse in potentia materiae . nihil alio dest, quam dependere a materia in fieri &este et non-quidem in genere causae e cietis, sed in genere causae materialis: quod est genus causandi passicie. Et quia omnes formae,praeter animam rationalem,fiunt S sunt de Pendenter a materia, optime dicuntur esse in potentia materiae,atque adeo inde educi. Sed quaereret quispiam cum anima rationalis producatur positis disposi-etionibus in materia,&non aliter: veluti producitur forma equi, unde arguitur non dependere a materia i Respondetur auod quicquid Aristo .de hoc senserit (quo Ealtioris est negotij dltputare, ad libros de anima pertinentis lumen tamen nobis fidei id certo reuelauit. Credimus-enim animam per se subsistere. Quod est dicere
suapte natura in suo esse non depen aere a corpoLe. Enim ero vi q. praecedenta dicebamus , non est dicerida animam esse perpetuam, eo solum quod adeo consertiatur,sic uta Posset formam equi perpetuo constraare etcsset enim hoc rerum negare naturas. Si enim eqia iam aut eius formam perpet iso De s conseruaret , mirACulum esset,st supra natur: m rerum quod autem anima rationalis duret sine corpore, sua natura est, velut est Nattara acigcIi,eo quod est immaterialis. Sed formae aliae uniuerse,cum sine miraculo esse non potiunt niti in corpore, fit ut natu: Aliter dependeant a materia. Et cueodem modo se habet res ad produci, sicut ad esse fit ut formae aliae dependeant in fieri a materia et anima vero rationalis, minime. Et hoc est formas alias ante eamum Droductionem praeesse in potentia materiae , ration et vero non. Et inde sequitur quod aliae producuntur am/ eria dependenter, quod est diccire materia suo modo Concartente ad esse formae: anima vero rationali SPLOdiacaxur non concurrente materia ad eius produ
Ex his ergo colligitur cori classo
ente in potetiast qualis est materia. Et coplosius hoc di
serit. t . de genetratione teX. TI . Sinfra: ubi quaestio beet tractari etiam solet.Et ratio ex ijd quae dicta sunt colligitur sub tali sorma. Omnis forma quae in esse depe deta materia fit dependenter amateria et sed omnis forma generabilium,praeter rationalem, in esse depedetam teria:ergo fit dependenter a materia: quod est educi de Potentia materiae. Maior est nota quia cum neri sit esse acquirere, una quaeque res ut habet esse ita fit:&percosequensque dependet in esse, dependet etiam in fieri. Et minor patet ex superius dicris De animae vero De antrie
productione quid senserit Aris. nondum satis explora- od i
cum habent interpretes. Tametsi mentem quae est pars intellectiva anime manifeste asserat esse a materia separatam, idest: independentem et ut patet. 1. det anima tex. A lib. 3 .lexi . et O.&copiosius. d. de gene . animalim m. 8 .ubi animam vegetatiuam resensitivam ait educide potentia materiae, intellectum vero venire de laris.
Qua propter, nisi phrenesis illa comentatoris audiatur ponentis intellectum rem esse distincta ab anima, quo
anima corrupta, perpetuo inquit permanere, certum
est Aristo .posuisse animam perpetuam. Quod si est per
Petua,tunc sicut in esse non dependet E materia,ita neque fit dependenter a materia,& per cosequens de eius Potentia non educitur. Sed hinc sumitur magnum argumentum quod secundum ipsum fuerunt etiam animae a parte ante perpetuae: quia nondam nouita solo Deo ouicquam creari posse. Qua de caasa intelligentias posuit esset perpetuas: nempe quae cum non possint Per generationem fieri, non vidit quomodo aliter fieri Possent. Hanc tamen quaestionem ad primum usque det AH ima reponamus. Supponimus tamen nunc ex fido nimam rationalem naturaliter esse posse sine corpore,&tunc facimus argumentum. Nulla forma quae iis esse non dependet a materia,dependet ab illa in fieri anima rationalis no dependet inesse a materia:ergo neci quando fit educitur de potentia materiae.
e odiiquis arguat animam rationalem dependere ilcorpore. Nam quandiu dispositiones su ciunt anima conseruare in corpore, durat vita quibus distemperatis, sequitur mors. Respondetur differentiamesse loeter animam ct alias formas, quod anima quidem conseruatura materia&suis dispositionibus,non simplic ter,sed ea ratione qua corpus animat: quia non potest Corpus insor mare nisi cum talibus dispositionibus. Ecideo dispositiones & concutius materiae attingunt quidem ad introductionem animae in corpus, sed non ad Productionem. Et equa ratione conseruant eam in COTPOre non tamen consseruant simpliciter, quoniam se- Parata naturaliter manet. Reliquae vero tarmae nou
solum dependent a materia quantum ad intormati omnem,sed simpliciter: quia separatae no supersunt. O Circa no solum materia & eius dispositiones attingui cad in troductionem forme in materiam, sed ad eius Pr ductionem. Hinc sequit cir secudo, quod anima licet licsubsistens,est tamen media inter angelos ecformas co Porales. Angelus nanque per se subsistituti uppontum, Arisdia mequa vi nec dependet a materia, nec potest informaret ma laterteriam: anima vero suapte natura, ct per sic subiri ero tio,
Potest,&informare materiam. Reliqux vero formae ira informant materiam, ut per se tablistere nequerirae,
nisi miraculo sustinea: di ur. - Quod si quispiam perconcer T qcto modo aliter Deus concurrat ad pro luesionet animae rationalis, quam aliarum formarum, ut illam creet,hasve ro noD. Videtur enim v non aliter concia
x t Pol, qua in uaturali lege, ut pro dueitur aquam, P
50쪽
Differe. inter anima' alias tan
ducitur horro non aliter Heculi die . . ores b, D P . ' diras, quam Cisposta dici ,heapondetur ouod longe aliter D mus co 'D-rvacuo absque producere in
l l pio ducere eam in vacuom is taecialiori m Tric
tos a sed naturalis 'quia natura animae est ut non
Irrassimam desideras differentiam intir animam rari
1 no. .P. quaestion. 'O STti. 2 .eo Oducuntur de potena maceriae, quod non producuntur petr se ised comm r. 5 - .c imus adnotare,ct in tex. sc remit Aristotet.
i e S uentissime adnotabimus,sorma non fit:sicut nec materia: sed compositum, siue substantiales,si T-CIdentala. Non Enim fit forma equi, sed equus: nec fit Per alterationem albedo, sed album meccatiuitas
tum imprimitur cere, non prius natura est forma artificialis, quam inlisereat etiam siten atti abra
aetura habet illud, quia nemo dat q no habet Ne Oa
a diis effic1erinasii sitaeortalis,nihil opera8. Aoua etsion calefacit, nisi fit calidarnec generat 'otium isset
quod est actu equus Forma tAri Amm
1e quod dat supposito Albedo enim dat esse alb on est alba: re calor dat esse calidum, & nci est calidus:
maletriae. Et in hoc consistit ratio cretationis.
Ad primum igitur are timentum Adgrarum
ss coxi Uali habeant esse deesseri seri P clerat in potentia & riuria, 'μ lar Forma pri' est insecto
qtara cum rem produci sit esse acquirere, Saliae fori a rationali habeant esse dependens a materia,non lim- comproducuntur ad GesupPositi. ODidque. T.&. I I. meta. accidenS non diciturens sed entis ens. Unde cum ignis calefacit aquam nGPIoducit, sed comproducit calorem, faciendo tuo posisum esse calidum. Nec producit formam ignis, sed comProducit,producendo ignem. Itaque vict ad producen-mmam est sacere calidum ut ignem sententia
Expressa est Commentatoris. I r. meta. m. I S. ubi ait quod formae secundum Aristote. non producunturised comproduciantur: quia non creantur. Quocirca,si italo queam iam est,priuS natura in via generationis aqua fit
Calada qua sat calore S prius nat amnis est i ,
si . torni Z. Etenam licet horma sit id quo agens alterat Qq iam, inur genCrAt ignem,mhilominuS via generatio-ms agens dando esse toti, dat partibus,& accidentibus. In noc consistat ratio eductionis formae de potentianIAtenae. At vero in generatione hominis anima non Producatur Per productionem hominis: sed Priusnaria rae eit1Me quam insit homini: vndem hoc consistiterias creatio, quod actio Dei terminatur ad esse animae 1mmccii Aterre non fit per esse totius Actio vero virtutis manalis termanatur ad unionem animae Cum corpore. In quo consummatur vera S propria ratio genera- Donas.vr generans stipater:genitusque sit filius. iis ni, Cia Tatam dicta sunt sequitur corollarium hoc, Apprime noranaum et nempe falsum esse principiua luci, tam apud qZosdam celebratum: ubi astarunt ri, Omn1S Torma prius est in se quam inhaereat. Ouin o Dus hoc interest inter animam rationalem reliq uascum omnes subsitantiales accidentalesque formas. Focanauqiae praus in se eIDe laue tempore siue naturae est oer e lictere eue independenter a materia,idest, est per seiaoia1. Ei C.quod soli anim- nostrae com DeLat Forme veo A11ae una uerse nullum esseprorsus haoent nisi esse in
1 retan(.EXemplum est in arcincialibus d q uibus Arist
E P cui statu aut es fanditur, aut quadosisum apr erat inpoten
reri ne productio ignis et et uio iuri
dixerim 3 vra de di generatio. Ns
habere natata hstontivum artificialium
gnum reniti repotentia vero naturalis non est in mat mTIa, nasi respecta agentis naturaliseest enim in au Done materiae potentia naturalis ut calefiat ab an=-t
nis cum sua confirmatione. Aio uti tu, uictemuralidus , respondes tib L. Hisba rq 'omessueti isti rum quia nora umentia, quod in talis