장음표시 사용
51쪽
tus aplua. quae de materia in qua est etducit formam ortuae, re in argore est virtus quae de materia arboris edacit fractus: Sc semine animalis existentem matrice imminae, est virtus activa impretia ab agente, quae educit Tormam de potentia maletriae in qua est. At vero non ut uentia, ut elemetara non generantur petr virtutem aratuam, quae sit in materia unde educitur corma: sed per diso itiones quae ab agente recipiuntur in materia se- Parata. Velut ignis generatur ex stuppa mediantlocis concedendae sunt in viventibus. S .men enim luem potici quod materia cui co iuncta est virtus activa,etducens formam de eius materia. Sed de hoc latius alias. Ad si elidu Ad secundum principale argumentum cum suis conia. firmatiovibus Latis responsum est inter exponendum P - P quia nam sit formam educi de potentia materiae
Ahiseulu, AL Vero circa materiam teri
aereius. priueipali S argumenti superest in hoc. s. articul.breue Crectio. facere verbum de creatione. Quod intelligenti ratio- nem eductionis formae de potetia materiae facillimam erit. Atqui,ut adiffinicione exordiamur, creatio est productio alicuius ex nihilo. Hoc communiter doctores exponunt quod sit productio alicuius non prae supposito subiecto. Sed sanctus Tnomas. I. par e. quaestio. sis articul. 1 . id exponit sub his verbis. Creatio est prodiretio totius entis,seu entis inquantum ens. Et iure idem est, si modo recte utraque difinitio intelligatur. Nisi quod diffinitio Sanci . Tho m. significantias exprimit, ct verba philosophi, & naturam creationiS.
'bi notandum eth quod fieri aliquid contingit tripli Faexi xxi Pu ester. Pesmo modo fieri secudum quid: quae est acquisivtio alicuius accidentis, ut fieri calidum, neri album. Et
dicitur haec factio secundum quid i quia praesupponiesubiectum, quod sit substantia completa per se suo sistens: qua de causa, ut superiori quaestione dictam est,
forma accidentalis adueniens,non facit unum simpliciter cum sabiecto, sed unurn per aggregationem. Secundo modo fit aliquid simpliciter quando fit iubstatia, Et haec dicitur factio simpIi iter,quia non praesupponitur subiectum quod sit substantia completa per se subsi-ixeni,sed sola materia prima, quae est ptara potentia ad formam: ob qua causam forma substantialis adueniens
facit unum simpliciter cum materia. Nempe quia malet xia non erat unum ens simpliciter absque forma. Hos duos modos tractat Arist. in hoc lib.per tot am.ca T. deespresse distinguit te R. g i. 'i Sed tertio modo aliquid dicteur fieri secundum se totam inquatum enS,idest,et modo, ut nihil illius praesupponatur, sed nat ex nihilo. Et haec dicitur productio totius entis, & productio eu- iis inquantum ens: quae est creatio: quam Arist. nec Phiivlaphi naturales cognouerunt m Manifesta fit haec in sinitio ratione Arist. ffieri unumquodque est nouu ess* RV cssy tale acquirere, quod est fieri ex eius priuatio n* -l iam enim fit ex non albo: &musicam, ex non musis*; vidit hic Arist. tex. 3 nam quod erat ara ealb*m Ddvxelbiam. Ex te g. g. si eanis(inquit fit eX equo, CG nou nc animal inquantum animal, sed inquantia Mnii;
nam ra i communis animalis erat antea in qu - NC*canis fir exD D aDimali, sed eae non cane. Et eadem TR tione homo ut ex D n hornine:& lionum, ex no libra sae itain ungulis vr illud fiat calvu ratio non immediate praecesseris. Ergo Cavcm analogia Ens simpliciter ne eN non sente,quoa cst d CCLC, ei vivito Fieri autem ex no
hem naturalium pliilosophGrum, Quippe quos ait soloen eo gnoctisse productiones particulares rerum: put3,ibum fieri ex non albo : & calidum fieri ex stigido , de ignem fieri ex non igne,& equum ex non equo.Et quia priuatio particularis entis saluatur in altiquo subiecto: ut priuatio albi saluatur in nigro & priuatio caloris, in subiecto frigido & priuatio formSignis aut forme equi in alia materia quae est sub alia forma, inde habuit Aris
ct antiqui pro principio per se noto P quic quid fit, fit
ex praesupposito subiecto, cui accidit priuatio talis sorinae Et ideo non dixit quod homo sit simpliciter ex non
ente: sed Qx non ente tali,scilicet, ex non homineenasemo no est no ens sed no homo. Deus aut: qui est uniuersalis causa entis inquatuens,por ens eX n6 ente producere: re per coseques materiam, atque adeo uniuersum
cretaret. V Ex quo sequitur aliud esse fieri ens simpliciter,& aliud fieri ens inquantum ens .Nam quotiescunque generatur substantia sit ens simpliciter: ad differentiam alterationis quq est factio secundu quid,ut fieri caIidum. Tamen qn fit homo aut equus non fit ens inquarum CVS nam ratio entis praecessit in materia ex qua fit equus:& id quod erat,non fit: sed fit equus inquantum equuS. Igitur chi aiunt ob rem creari est produci et non pra apposito subiecto, & re generari est rem produci
praestapposito subiecto intelligenda est no praesupposito, concurrente ad productionem: nam anima rationalis et licet non producatur,nisi in subiecto,non tam e praesupponit subiectum tanqua concurrens ad productionem , Tametsi multo profecto significantius dicat ues, aliquid creari,ut ait hic magnus Albertus,sive sit materia, siue forma, siue praesuppositum,sive accidens: est secundum se totum produci mihilo illius, idest, nuIIa eius Parte praesupposita. Hoc enim nomen creationis designat. Quam obre,licet in productione equi no supponeret materia supponeretur ins ex natura Procluctionis, aut forma alia, aut si pars integralis, reueran 6 crearet.'Quod si arguas tu subsequi formas oes substatia Ies re accidecia creari, quia forma equi producitur nulla eius parte praesupposita. Negatur certe sequela: quoniam forma equi,ut superiori articulo dicebamus,nore Prodiacitur, sed comproducitur: quia non habet per se esse sed esse in supposito. Et multo minus accidetia Prodiacuntur sed comproducuntur. Enimuero si essent foemae in suo esse independentes a materia, tuc reuera Pr Qtaeterentur, sicut anima producitur: atque adeo crearettur: licet recipercntur in materia sed propterea nori creantur: quia simpliciternon producuntur.Homo vero re equias ct quodcunque suppositum, licet simpliciter producantur, quia habent per se esset, non in crean-tar qui aequus non producitur secundum se totum:sed praesupponit aliquid sui,puta materiam. En his sequitur vana esse illam distinctionem, quaaliquidistinguunt, dupliciter aliquam caussam este Tam crearet. Uno modo quando producit rcm indepen ereTab alia quacaq; causa,idest,nulla alia superiori co ur- rete Et hoc modo implicat cotradictionet aliquam causam secundam creare: quippe quae semper dependet adeo. Alio modo quando aliquid producit non prae v- Polito subiecto. Enimuero gratis ringitur iI1e prius DDAdus crea ducia creatio nullum respectsi dicat ad camam efficiente , sed ad subiectum vel partem rei. Et ideo lacausa sectanda produceret aliquid ex nihilo, hoc euerproprissime creare: licet in genere cause eiacientismc- pend*Tec a Deo concurrente. Sequietar iecundo, PC - que v. Fieri eas, quantum
52쪽
Gesopus est alia distinctione quam evisitatis causa tias .riu Scotus in quarto re alii v re e- ά- '
o productio exapParentiae habet Occham. E sentio tissimo stformae generatio respe Tumus e 1ecuncta ,& simul creatio respectu Dei Ita rariis
, ' . IdeStera mater . quia taliter producit illam formam,ut post 't illam
2solo producere. Et idem est des productete quI
productione hominis: ita ut nulla sit differeti niteanimam rationalem S alias formas. At reuera hoc uehhsop prorsus aduersatura Deus enim ut ait Auetusti
iem. Uncla licet posset firmam equi se solo producerm ... qnitio concuri gerae rest quo concurrit cum quo ct cum virtutesiminis obidque modo non creat Ilia. His fundamentis adnotatis conclusio huius tertii articula est exclusiva. Tantum Deus potest creare Sal. 3. ConcIus m dem ratione solusio se po
. quatenus ad physica pertinet aperire.Quod Deus m sit creare,praeitar lumen fidei S. Thbm.1.p. q. t tr-cul. s . hac naturali ratione ostedit. Universaliores effectus urn uenalioribus causis competunt,sicut producere agnem, conuenit igni, Producere equum, conuenit equo sed producere in uniuersum substantii, conuenit soli, qui causa est omnis substantiae generabilis: at inter omnes effectus ratio entis est uniuersetissimus comorehendens accidetia & su bstantias tam corporales quam spirituales:ergo ille conuenit uniuersalissimae cauta' Est profecto egregia ratio metaphysica cuius sciet te est tam mas redetere causas, ut enim ignis est particularis causa agnis:& equus,equi:& calidli calidi &etita Deus sui cum sires1euciae infinitae virtualiter Continet omnem rationem entis, producit uniuersaliter ens,&omnem rationem entis:producere autem ens inquantumens,est producere ex non ente s quod est dicere ex nihilo licui producere hominem est producere ex non homne(id en1m producitur, cuius ratio immediate non Praecessu ergo creo proprium est res ex nihilo producere quod est creare.Et confir Deus est uniuersalissima& primamu aetergo est causia omnium entium: sed sunt miaita entia quae,nisi per creationem, Produci nequeuntes angeli,anima rationalis, elum: re materia Primarergonaec potuit creare. Impugnat hanc ratione
reseeue A, P mintelligent crea-es hci Aa' -, sti nud mxxiam ct via uarissima ratio ne Cremdam requiri Lur virius infinita, nulla Irtus creata est infinita: ergo nulla talis Potest crea-
re, sed in dern indu deliquid,est infinita distanti acri et pe quae omnetm distrantiam inter quaecunque duo podeicia extrema exuperato ergo re uirat Hanc itidem impugnat Scotus loco citato coni m
xa amaalo, quam est quaticas perfecitionis eius. Et ideo
ta g N infinitam persectionem. Praetermissa autem ex adimatione huius litis. Sant.Thom5s Ioco citato ad rer-
i si 'ra dic, di ixdntiam esse infinitam liter nihi&aliquid, sed arguit hoc modo Virtus potent ae ncii tanteriae stupq, quae est ligata sub contrariata et iij. 'd b*-γd gui reliqudm virtutem sed P edueatralam de potentia materiae fueri, quae est si . .
Lub-dispositionibus rem tioribus, est maioris virturis
6ct ideo paruus ignis non inflammaret se M orbo diacere ignem nulla praesapposita materia,are, uiae i meam v rLiatem. Et confir quia alias si uirinem Pensanda est solam ex perfectione 'a JuQ,ut Scotus,tunc aequalisbvirtus es e ducere ignem det Potentia materiae, O producere exihilo. Et confir. secundo quia producemem marerra caeli,arguerer infinitam virtute, eo Q illic nulla es
nuat et Item anstrumentaIiter creatura Dossiet c5 creation D tanquam instrum entum per virtutem supernaturalem Dei: quod S. Tho illic nepat di- Pterea P creatura non potest habere actioneme . . erga nihil, ct ideo non potest auumi & eleuari ci D A 'sit instrumentum creationis: sicuti si serra non leb, actionem propriam circa Iignum,non posset assum ,
Instrumentum ab artifice ad riduli e
tamen disputatio a Itior est, quam ut physicis sit , id
sacramentis, an gratiam creent: ct de sacram A.,
TIS, quomodo dum vermes generantur euhosti, Illa videat e pr ecmamentum, creauit ulti d. De his Ergo ct similibus nee verbum hic ullum fit: seed desinat ph icus ubi theolotus inci Fic.a quidus omnibus supersedendum est uso Ad sua cuiusque loca thdolagica. '
Ad tertium igitur principale ar
gumentum talis responsum est raucis It - I
.S- -bria va-uo, nullo modo ab agente naturali P D
53쪽
sit corrumpi quia est materia de cuius potentia edia ceret calorem. Dubium esset bictaimen de Iiam Inetbtri edacatur de potentia aeris tenebron in quo Proctiacitur. Et videtur quod noviqiaia formiam educae de potentia materiae,est produci per transmutationem maret DCrct tamen cum OI incipit oriri, non Est proprie r rara atatio aeris,cum nulla forma contraria Indet cxpeo Ariam Et augettur dubium de spretietbus ter sibilioug, qta PLO ducuntur ab obiecto Misibili per medrum,qciae Ciam n habeant contrarium in aere, non videtur quom Oo educantur de potentia aeris Nam quod reci Piatur in aetre,non tollit rationem creationis: vi patra de anima, quae non creatur,nisi dum recipitur in matoria. J Aa
hoc aliquidistingunt aliquas formas magis depe detrea materia: alias vero manus. Ille quae productantur pertransmutationem materiae: plus dependent: illae vero quae non habent contraria, minus dependetrat. quidem distitietio noti displicet, si modo simpliciter Concedatur omnes corporales formas, qu fioni sub sole,idiaci de potentia materiae. Respondetur ergo ex his quae supradicta sunt, lumen educi de potentia aetri g, proPte- Teas, sol non producit prius natura lumen, qua faciat Rerem luminosum:sed producit lumera illuminando ae Tem. Sicuti ignis producit calorem calefacitndo subicietum. Ita ut in vacuo nullam habeat virtutem sol pro ducendi lumen. Quam ob cauim Arist. I .m et Co si a. disnecesse est,in quit, mundum hunc inferiorem CoiiDiaum esse lationibus superioribus,ut virtus eius inde gu ber aretur riane quod per vacu usti caelostos influentiae non possent descendere. Idem dicenssum est de specie ous sensibilibus,quae per medium multificantur. Conciarxit enim medium suo modo addet rendum species v que ad sensum et ob idque quodammodo educuntur cetpotentia medij. Cuius signum est quod detegminat certum medium,puta aquam vel aercim , ita ut per aliud dentius multiplicari nequeant. De accidetinus spiritualibus animae non spectat Licaicere: quia illa non ordinantur ad generationem nec tam materialia. I ametsi suo etiam modo educantur de potentia stabiecti: cum non possint ab agenti naturali in vacuo produci. YAialopius forsitan iusto immorati sumus in hac quae Ilioue, o quod ad physicam fores aperiat. 3Sequitur in text. Caput nonum . Tangentes.&concapite nono textus Ir Rix. Nos autem materiam. Sc.
cns reale an sola ratione a m a
tivam arguitur. Et primo quod prim-
ntione intellectus Laee In ueseaeeeitas est, in qu dix bre a para neg/tione, quia haee est falsa, chim era e P, slad ns est partim Pisi huius P est esse hego priuatio est verrims. Et confir dxUr Primo. Peiciatio determinat sibi bropriu subiectum CS-itas nim tio est in auro sed pro arie in ocula SD dixa. in A re: ergo est ens positiaia. Et tertio quia Privaxio est per se terminus a quo et talio motu hait enim Aristos. quod albiam realiter fit ex horiolbo Colligitur ergo quod psi dii est vera ens reale GConfirmatur secundo. Priuariorum Nihil aliud est quam forma contraria quae expellatur per adrientum nouae, ut forma aquae est priuatio tarmae lenis ergo. Probatur anteccdens, quia nulla alia Tniocte materia o Guatur tamma ignis, nisi quia est sub forma aquae , Quae ve tiaestione quinta dici a est virtualiter est priuatio Lernae ignis. Qua det causa con edim ,e aqua fieri ita ne tanquam extermino a quo QEmpe quia aqua rationestae formae est quodammodo priuatio ignis. GEt confirmatur tertio et quod reariter distit suarura materia, sic probatur, priuatio distinguitur a materia specie, vehabetur text. 6o.& utrunque est ens reale: ergo disti imguntur realiter: quia entia eo dicuntur realia: uia distinguntur realiter.' Secundo Priaci liter arguitur ad aliud extremum. Privatio est negatio formae negario vero nihil esse ergo priuatao nullinenus distinguituta materia, Ied est ipsamet materia, quae caret forma. Et confiematur. Materia, & priuatio ut habetur texta So sunt idem n mero sed quae sunt idem numero sane idem specie, ut habetur. S. meta-rext. X r. quaesiane idem spectistior idem diffinitione r ibidem asseritur.' eiseide diffinitione, est esset de rationer ergo materia S priuatio non differut ratione. I In madio norti ex troemotum est senteruia Aristo .in Eoc textu. I s ubi ait materiam Spriuatione differre,eo quod prinatio est Iimpliciter non ens,& materia est non ens Per accidens. Ee aperius tex. 6o dixerat iste idem numero, se ad erre pecie,idest,ratione, ut se ipse interpretatur.
Quaestio haec post ea ouae dicta
sunt facilis est. De qua inter arguendam quatuor sunt insinuatae opiniones. Prima est quorundam pIus nimio realium P priuatio est nescist quid Stiuum distinctum a materia-Haec tamen nullam praesesert probabilitatem. Nam ut nomen ipsum, sonat,&ab Aristotele quarto meta ext. . diffinitur Oriuat io est negatio in Sotecto apto. Caecitas nanque non dicit forma, sed negationetm visus in oculo. Et co firmatur quia cum aer illuminatur nihil profecto positictum inde pellitus: nam lumen non est qualitas activa pellens aliqtini coritrarium:& Detr consequens quando obtenebraeup nihil ibi generatur,ergo tenebraerni ilalluc tant quam absentia Iuminis in diaptiano apto illuminari. Et eadem Tatione prinatio format ignis in materia aovie nihil positiuum est, quod corrumpatur Petret adueritam formitam Secussa opinio est si priuatio unius formae est forma contrariam priuatio albedinis est nigreAcit aut medius color:&priuatio formae ignis Vst tarma stat, stantialis aquae, aut que uis alia contraria igni Siacietque ista opi
nio omnino consonat verbis Aristor nam tunc maretria priuatio realiter distinguerentur, cum tam Lems
expresse e nunciet materiam ct priuatione mei se unum numero,& differre ratione. Item quia primito,ut quaestione quinta dictum est,per Ie intrat da Timu Itonem sene rationis: quippe quae est mutatio de uori esse ad eliet, cuius priua1io tanqua terminus a quo, Cic principiam: una in forma improprij ssime diceretiar principitam laicontrarij. Tertia est o Pinio nominalia qctoriandam, qui distingui nome priuatiois posse accipi,aiar pro ita iecto Quod priuatur, aut pro forma quae priaaLar Aa Pro aptaetudine ad talem formam. Ec tiane di-unt quo in Prma acceDtaoue macecia est Priamo: a simulcer ia
54쪽
tertia. Itaque oculus est, ct aptitudo ad vis Tasis item a titudo est caecitas Sed Seu Adb
sentiti a Nominam eburi . Is si et
ci pia rerum naturalium esse vita ia,ctast v tria add-
na Ooidque certo certius est,qaod Aristo et e rarari d det ius uviusmodi locutiones oculas est eae e x S, Aer est tene orae materiacst priuatio si u i ram Pruetentes in familiari sermone eas rQciperent. Et oret rerea tonc propositio Aristot. tria sunt principia susti
a noriam. ilicet tres sunt termini no synonymi ioniicQUtCS PrincLPIA,& tamen revera extra scholas nul us
auderet sed diceret ut ait Aristotel quod tela
t et V minIgitur sententia Aristo. posita est
an medio inter haec ex rem a. Setcundiam quem ad quae- Itionem resporadeto munica cohaeasione 'Privatici raraonet tantum Q istinguitur a materia. Quod est dicere lateria re priuatio non sunt duae retoed tamen ma Iria aria ratione' distinitione est materia,& alia rcine
sestem re, quas olus intellectus distiinguit. Ita uim reria seclusa operatione intelleetus est materia: ct elala operario e intellecrus priuatur formaesed in materia Spriuatio nolunt duo, nisi per fidi operationes iniseli Ecius, d stinguentis inter illas duas rataones, uae sunt utrici formae,& carere forma. Et quia priuatio sieni notan abstracto priuationem id est abstrahedod sub-QQ.VO preci catur materia formaliter, sed solli idctice tavrnaeciit vera,aer est res quae sunt tenebrat, in V no est tenebrae, sed tenebrosus:&o tu est res o uae eit caecuas, non in est caecitas sod caecus. Iuxta modum quem quaestione secunda de quae timidi aD orauimus negaricii nas propolitiones, sedens est sessio a pater Clipaternitas,licet sessio non sit aliaemgd sedete n--γἀ
arcem rationibet; qua div tritae sua ur ratione
quia . . . a m teria & Preta ait Ine . Ea nanquet distin In- , .Ratio. M LATione, de quibus diuerim nosse loquendum est Abdeto S la Dc materia D prictatio et ergo. Proba ur minor: quia in acet dentalibus concedimus quod ex non iam i-c quare it prauatio fit murietum non tamen con 'dimus quod ex hominesq ii se habet ut materia fit muficum: sed quod homo fit musicus. Sed in substatialibi is
concedamus quod ex non homine, tanquam ex termino a quo, ni homo:& quod non homo, puta semen, fite et ad .HIn tamen concedimus quod ex materia, taret quam t Tmino a quo fit homo, sed tanquam subiectum
tar In in textu . , s . Ea distinguntur saltem ratione, quortam Vnum manet,altero non manente sed nUC. II 11 ADCr in Aetniro,priuatio vero no,ereo. Et ex hac
ita sto Mm Q quia quando mata Nota. Tra stuppae recipi formam ignis, non sola dicendum eat, quod non manet priuatio formae ignse, sed etiam.
qaOci Prauatio non manet. Aiunt enim quidam quod F. 1 uatio mAnet quia materia manet:& materia est Pri- VADO Crgo priuatio manet Attamen respectu huiuS verbs pr sentis,manet,falsa est minor. nam cum est materia Molorma Ignisriam non est eius priuatio. Si vero arguatur respectu futuri ante introductrInem formaeoc mouo. Materia maciebit sub forma ignis: & mare-
, o P jμ- et syrm gilii ergo priuatio manebit sub
ceti te Aristotel. ' antiqui negarent minorem materia enim est rets quae est priuatior sed non est priua rideo concludetndum esset soluim identice res quae est priuatio manebit. Sed qui mordicus voluerit contendere quod illa sit veraanateria, priuatio, de-oct Negare comet qucimiam propter variationem appellatronis: quia haec conclusio,priuatio manebit,facit sentiam manebit in ratione priuationis. Concedere autem quod prauatio manet expresset est contra Aristotele, i entem,quod priuario, quia contra3Iatur forine, non manet suo suo contrario. I Tertia raritata in text. cc lateria Est per se principium generationis, ct tu fieri i mracto elle, quia est pars roi genitae sed priuario non m p. merpium per se rei genitae sed QtumVer accidens quia necesse est ac taetere materiae ex qua tit eeneratio ergo. Quarta collivitur ex texru. 6 p.rec niuatio co D . 'LT O tur forariae: materia vero non: emo, H R dxioe
qua etducatur forma quia positi uet concurrat ad genetravero non habet talem potentiam tum * g ssummam quia contrariarur formae, uiae educitur: ergo. 's Sexta colligitur ex eodem c Rati is tu Materua se babet ut subuctum respectipriuatio LM prauatro vero signfricatur per modum formae quae
destima a praecipua est in hoc textu praesenti. Tv. n a.
m orecto apto:materia vero italumper accidas est no Suartuus accidiretiPriuacio formae quam appeti C: Imraicitur maceri Per cidEsnon ens, quaa m tet
55쪽
Per haec ad primi in argumentiam
Prin*Uao principale respondetur distinguen et O Quo eclu peractoue intellectus ista sit vera, Caec tas est. Si enim intelligatur aliquid effet in rei Veritate pro quo suoie ctumsupponit a rationet cuius vexificat urilla propositio,id conceditur:su tacit enim ad veritatem illius qi oculus careat visu. Si autem intelligatur quod seclusia operatione intellectus illud Quod in a 1trario significatur nomine caecitatis distinguatur ab Ocui hoc ne- Oatur. Itao; in via Sanct.Thom ae certe in uia Aristote
aliud est in aliquid habet esse per operatio Nem intellectus,&aliud distinguatur ab alio per QPetrationem intellectus.Solatio &doctrina Vst Aristore. s. Metapta
do ad secundum, ubi habetur quod QNS UNO modo accipitur pro eo ouod sufficit ad veriLarem propositionisdire isto modo priuatio est ens: in qu o differt apuranu tione Concedimus enim quo A caecitas est, ct tenebrae
IF1L T CnSmo ut diuiditur in decem praedicam a Puta ut dicit aliquam quia dicatetm: A isto modo priuatio non est ens:sed negatio enetis piata negaris tormaret iuxta illud Dio. .capit si diu Leto .malam est non exi flens &non bonum. Iine sequitur quod priuacio estcns rationis, quia solum est quaedam carentia distincta a sabiecto per operationem intellet eius comparantis eadem rem ad diuersa D stinguimus enim inter materia' priuationem petr Eoc quod cognoscimias materiam esse subiectum formae: priuationem vero DCU S priua-gionem esse contradiam formae, materiam Vero Mn. ET
sic de alijs suprapositis Afferent ijs Unde id hic duxerim adnotandum P falso aliqui imponunt S. Thomae, quod senserit materiam & priuationem distingat realiter: quod reuera nusquam disit. Sed potiue, loco citatost prima quaestione de malo articulo. 1 ad postremum argumentum,ct ubique dicit q, priuatio est eris rationis. LII Ad primam confirmationet m conceditur quod
rationiSisuum, sed raetione formae,cuius est Privatio Prauatao emnon est pura negatio, sed nigatio in subiecto apto naxo ct ideo non dicitur,nisi de subiecto, quod habet ap-- . . Ritudinem ad sorinam cuius est priuatio. Vnde qu--
differentiam inter tria genera eraris rationis: quae suntiiqgeripiatiuatio re relatio. Negati enim,Vt,non videxq;Dibii PQoit lxx re Relatio veteto, Fiata ratio speciet in homirae PQuit quidem tu res abiret iam rem tum, Puta hominu sedet en fundantietum P copinquum quod est cogi QSi concepta ethi trahente a Sugularibus et ad quo sens qui rar relatio spretet, noetest in re, sed est operatici latellectus. Priiaatio ves o supponi Vin ret non solumis ectum r*m tramad aridamentuin prvi quam, Puta ara IV in .L; ideo inter entia raraonis ba
best plus de entitate. I Ad secundam conArmationem Ad. - ebeeonceditur quidem,quod m/teripe quae conuenit pri firma vatio formae ignis,ratione sermat substantialis quam habet contrariam Et subinde Conceditur hac de causa receptas esse inter Philosophos has locutiones, ex aere fit aqua,ex grano fit spica,ex semine fit animes,tan quam extermino a quor quod hic adnotandum est. Ne gatur tamen inde subsequi quod talis forma sit priuatio: sed priuatio est caretia formae in subiecto quod est
aptum illam reciprre. Sicut tenebrae sunt caretia luminis in aeret&cum materia fit subiectum, Privatio est carentia formae in materia. ISed est contra hoc argumentum. Si priuatio formae aduenientis non esset formae substantialis praecedens, sed absentia eius in materia,sequeretur quod priuatio Corrupta eadem numero rediret:conseques est falsum. Probatur sequela.Est in materia terrae priuatio formae Iigni, quae, cum ex terra germinatur lignum,corrumpitur, Corrumpatur ergo idem lignum & vertatur in terram.Videtur quod in eadem materia rediat eadem numero priuatio formae ligni: quippe cum sit priuata, ut prius fuerat. Si autem diceretur quod priuatio formae Iigni erat forma terrae,tunc illa corrupta nunquam rediret.Aliqui non habent pro inconuenienti quod eadepriuatio redeat. Secus est de forma postiua, de qua ait Aristot. s.huius text.s s.semel corruptum non posse reddire GAlij hoc impugnant quia potentia ad formam , ut supra dictum est,consequitur priuationem: sed in materiam,vri de prius suit corrupta aliqua singularis forma nunquaamplius redit potentia ad eandem formam: quia poteritia materiae ad formam naturalis:&naturaliter eadem
forma numero semel corruptatio potest generari. Isti tamen supponunt quod priuationes & potentie formae sint tot numero in materia quot formae quibus caret. Et lac haberet infinitas priuationes & potentias,maxime si mundus esset perpetuus. At vero cum priuatio &potentia nqn distinguantur iu materia, ut supra dictum est,nisi ratione,ne sint aliquaeentiales dictinctae remateria,improprie dicerentur plure S priuationos, nurplures potentiae:sed sunt potius plures respectus S relationes rationis Quyd nihil aliud est dicere,qua quod materia caret pluribus sormis,& est inpotentaa ad plares formaS.
Quaequidem potentia est una saltem eiusdem rationis: quoniam materia eadem ratione concurrit acigCHet Tationem omnium formarum, scilicet tanquam Princi
Pium passivum.Imo potentia materiae de se non est aghanc,vel illam:sed ad formam ingenere, determinatur vero ad hanc ab agente per eius dispositiones. Et pariter priuatio proxima non est nisi ad hanc formam,quae immediate successura est. Et ideo arbitror cum materia Per acquisitionem formae perdit sui sic loquamur)cius priuationem,quod sit tetram cornampatur, eadem Priiaatio reuertitur in genere,id est materia est priuata cadem formae,quia quantum est de se apta est reciperet illi a I. Non tamen habet potentiam naturalem ad la tam Producendam, eo quod ipsa sorma noncst naturaliter iterum producibilis. Est tamen in potentia Odeci tenetra-li,ut Deus posset iterum eam creare in eadem mact
dchimaera sit. Sed aliomod, beat potetia ad recipi edactionc Deim finali res reciton Ad tertia colirma ho
56쪽
ii Adsecundum principale Latis responsum est, ne 'a-
a reptauritIoiunt unum numero et ergo sunt unum tam
Cern gatur consequentia: quae mulios profecto potὴst decipere. Cum enim ait Aristotel. ea quaestant unum
L, - - β' * nu O cie , intelligit quod eo modo quo vssum numero sunt unum specie . Egemoli orat iapy p cationem formalem via s(vti se studo de alio, Vt sit a. &. b. sunt unum numero ta- arcer v t. a. sit. b. quemadmodum tunica ei indumetn-rum S Petrus est homo, illa sunt eiusdem speciei inter se. Ea vero quae sunt unci numero, set ca factui si tertium numero aut stant in eodem supposito, Do opus . est quod sint ei uiciem speciei inter se. Enimuero Ua re forma nominis fiant unum numero: O ui unum simpliciter:&tametri inter siet nonsitan reti uita mri te noctiaciutatvNam Ueciem , puta unum homit in omnra ACcidentia ouae sunt in lac et scilicet, quantitas, albedo ct dulcido sunt unum namc-ro. qma non habent unitatis separatas: sed sunt suopositoidoni,& tamin intor se differunt specie.Item virgae medietates, quarum una est viridis , altera sicca sunt m Bumero (rentndo P materia sit continua .ria fah hcp; e *q Lissm Numer : Emmetri inter se non fune. pq et quia non stant tali Petr unum num oro, ut a medietas praedicettur de alia. Ad Dropositum er*o materia ' priuatio fiant unum numero i ilae eo amaretria est TCSquae est priuatioc non tametsi formissi 'equia alia est ratio ct diiunitio unius, alia alterius. Er
57쪽
Reuerendi patris, fratris Dominici Soto Scio ouieta sis, Theologi, ordinis Irid dicatorum, super
secundum Physicorta in Aristotelis,
Eeundus hic liber, ut in commentaria s dicebamus , reliquas duas cautas entis mobilis confider. t: efficientem,scilicet, ct finalem. Sed quia intetio est hic Phil. ostendere hac
scientiam demostrare per omnes causas praemittit in duob'
statimprimis capitulis mediam ct subiectum & passiones huius scietiae: nempe quid nam sit natura, quid ens naturale quid ens secundum naturam. Ob idque circa Natura: dis primum mouetur haec. 1 .q de diffinitione naturae: qua finitio, ait Aristo. naturam esse principium &causam mouendist qui discendi ei,in quo est primum:Per se & non secundum accidenta
is Atqui se non sit bona,est primum argumentum. Di
finitio haec non conuenit omni naturae: Ergo no est bona. Probatur antecedens. Deus&intelligentia sunt naturae:vnde Boetius lib. de duabus naturis Persona inquit est rationalis naturae indiuidua substantia, ct accipit rationale, ut se extedat etiam ad intes ectuale, scilicet ad Deum ae intelligentias:&tamen Deus no habet in se ullius motus principiti: sane qui Malachiae. 3. ait. Ego dominus & non mutor. Neque angelus est mutabx iis: aliquo istorum quatuor motuum, de quidus ubiquet loquitur Aristote . ilicet alterationis generationis au
gmentationis,ut notum est, aut motus locAlis,quia an
gelus cum sit substantia spiritualis non dependet aloco ut laccessive moueatur. Secundo hic principaliter arguitur. In coelo est naturas quandoquidem est ensnaturale r &tamen non est principiam motus et ergo. Probatur minor quia forma coeli non est principiu actiuum sui motus, sed extrinsecus mouetur ab intelligentia: alias si ab egtrinseco moueretur, esset profecto vivens, hoc est enim proprium viventium ut a sua ipse
xum sorma moueantur. Neque materia coeli est princi-Pi Passivum naturale motus. Sequeretur Cnim odi cculum naturuiter inclinaretur ad morum circularem , re
P*r consequens ille esset naturalis: quod in est falsum, ut Avicen .s meta argumentatur. Quia omnis motus sinqui naturalis est propter aliquam qiaietem, ut pareret in grauibus di leuibus:& tamen motuS CC Ii non retrminatur ad aliquam quietem. Colligitur ergo nullum effetin coelo Priu*ipium motus. Et conis. in coelo est natura & tamen D ullum et st illic principita quietis. Sicuti econuerso interrd cst OA ura: ubitamen non est principium motus Iecaud sim la x tam quia tota terra moveri nequit. Erso u R Pium radxurR .Quuevit, ut sit co-puIatiue principium motus& quietis. Tertio princia paliter ad elementa desce dedo arguitur. Ignis & quod
cun que elementum habet in se naturam , postquam estens naturale: Stamen non habet in se principiti sui motus: ergo. Probatur minor: quia ignis non habet in se principium activum quo ignis ipse motaeriar, alias motaueret se ab intrinseco, Sper consequens ei Tet vivens.
Os d si dicatur habere in se principium passimum putata materiam, quae est in potentia naturali ad aliam foris mam: Contra hoc arguitur. Sequeretur P productio artificialis formae ex auro, aut marmore esset nataratis:
nam aurum & marmor habet principium passivum naturale receptiuum illius formae propter duritiam & cosistentiam partium quam habent. Quin etiam & motus violetntus grauis, quo sursum proiectum effertur , esset naturalis siquidem habet principium passivu ratis motus.' Quarto principaliter arguitur. Si ratio naturae in hoc constiteret, P sit principium talis motus olus suppositi in quo est, sequeretur quod in solis viventibus es
et natura quae ei et principiam aeriau motus, quippe quae ab intrinseco nutriuntur,augetur, & localiter mouentur,coseques est falsum,ergo Rantecedens. Probatur minor. Grauia Nidentur moueri a seiplis deorsu in
tanquam a principio activo si dimittantur: quia non videtur a quo moueatur alio. Et semet animalis, antequavita at, habet virtute activa educete forma animalis de potetia materiae in qua est. Et pariter granum subtus terram, dum putrefactum non vivit, habet nihilominus virtutem attiaam ad prosere da spicam. Et aqua calefacta mouetur intrinsecus ad debita frigiditate. Quinto cotra illa conclusione Arist text. s. quod naturam esse, no sit demo strabile: arguitur ad homine:nam nig tiam Elias in lib. r. fuit aduersus antiquos demonstrare materiam et se st formas esse substantiales, quas antiqtaino cognouerur. Et co firmatur ex Comentatore qui- comento. 3. ait demost rari posse materiam esse hoc modo. Natura est id quo naturalia differunt ab artificialibus et sed naturalia differunt ab artificialibus in hoc qae habent in se principium motus ergo natura est principiam motas. g In contrarium est authoritas Aristotel.
Significatio huius nominis natU- Natura
ra, qQR ad cognitionem libri secundi primum est lumen, ne ad libitum acceptionibus terminoriam, riciat fieri solet, utamur, sumitur ex Aristotelet. s. mettaph. text. s . ubi docet nomen hoc primum fuisse impositum ad significandum nascentium generationetm. Ut natura idem sit quod nascitura: seu natiuitas. Nasci autem dicuntur taurummodo uiuentia. Et quia in generatione viventium virtus seminis est in ipso semiti et, quod a sua virturet intri eca mouetur re disponitur ad generationetm animalis et deriam iam est nomen naturae ad
significandum uniuersaliter principium intrinseciam motus eius in quo est et siue activum sit , siue pini-uum: Liacia Tiacativus, siue in non viventibus:I: iat iac
58쪽
motus alterationis,stu augmentationis; nete Iocatis. Resecundum hanc acceptionem diffinitur hi ab Aristote At T CTO qia1ἀ ex principi' naturalitas constat essen
nias principassis genetrationis. Hominem enim generari
hoc polito. Et noces quod ait hic Ari eae
q. sis, natura se habet ad naturam. idest nasicituram ctata uitatem,lac ut ianitas ad sanatione. Ut sicut iunitas V terminus, i a Lanatione producitur, ira natura sit .c1eSilla quae generatur Pernatiuitatem. Et quia lactCIets constituitur pertarmam substantialem principa
caestormaervi alia sit torma partis,puta illa quae cist Paret Cornpositi,ut cum destinguitur contra materiam: Salia torma totius, quae inclussit maretriam & tarmam ct si his naticatur m abstractor ut humanitas eqGuitasede qua a
si 'ce Ud ura di seretes. At natura dicitur ens naturale id quod habet naturam. Obiciquet abusus est nominiussi, Inguetre, P cns naturale accipitur stracte pro subst filia per se subsistente, re large ut accipiatur etiam Pro Priacipij s ct accidetibus eius. Unde postea sequitur haec falia conclusi O. v non omne onS n rurale habet in se prir cipium intrinsecum sui motus: ut patet deserma sun plica. Quapropter uniculo; tra ouit misto suum proprium nomen: utens naturale solli dicatur illud quod in se habet nariaram, putas stantia per se fab is es, cuius principia l. materia re forma, no dicuntur prurie entia nacia talia , sed naturae ct principia rei naturalis: accidetiavero proprie dicuntur en ta iecundum nat am. i. cosequentia rerum nataras.
mu-rret et, postquam Ari t. se se in hae desin UT artem medici i
His praeha Ditis ad quis ionern
responi runa concliasione. Cui ad maiorem ex pre Inem . ibentur tres aliae. V Prima coclusio. Diffini
rionatur et est optima Conclusio probature cum authoritate Arist. tum etiam ii particule lingule ut saper tex. qExpositae sunt, adnottitur. Sut enim pari ictatae quatuor. 1 rima Ioco generis principium ct causa. Est enim rami materia quam forma principium idest primum, unde incipit motus (principio m enim dicit ordinem) est etiam utraq; cauta in suo genere: addit nanque,causa , mpra Principium, concuriam. Punctum enim principium est linee, & instans principium temporis, tamen proprietnon est causa Et ideo non opus est ly,S praeter interio-Mem Arrit mutaretin,vel, ut quidam volunt dicentes, Causa accipitiar pro forma, & principium pro materia: aut ciconiacirso Tametsi hoc verum sit, o, forma perfe- et1orim ocio est catas a qUam materia. diecunda particula est motus & quietis. Uoi neccoAiu lo copulari mutanda est in dii iunctivam. Si quidet m Ariat. consulto Posuit copialatiuam, ut insinuare is nudaracaltem venerabiliam, eo est principium motus, quia tendit ad quid C m. De caelo vero quid dicendum sis, patebit in responsione ad confirmationem fecundi argumenti. VTertia Paret aula est,primiam,ad excita dedunt formas acciden-EM rpura grauitatem, oeleuitatem elementorum, reca1ocem Datiaralem animaliam: quae non tant natura et li- c unt principium instrum erat emotus, sed sola formas adrianc uis. e Quarta est, per se re non secundum accic Di, liqui dicutae ad excludedain casam ct fore una: -- σέ. Ioa iaceactis. Namsi laea st Arcem meai . Q i
aae,petra , dia terminat si russi ver in quo est, ct timui
' 'dtura , his Nopria significatione dicit .m d
amem relationis: sed tum sicuti ori
quo debet casennixi iam dine adactum: cui, potet a et seqvitur ex hac coniauisione, quod tarma Lxteram materiam, viso a ignis no dicitur natura
Eu Sabeoqaod aquam caleticere potast &i de bes ei e ignem sed materia aquae est natura: quia est q re forma animali; dicitur natura ab eo quod filia generet et sed ab eo quod pst principium intrinsecu ouo
Dirna1nutritur,augetur, lino uecuriocaliter. Forma
Urtium. SEquit arce panetis, quod ens naturath non ammicti ur Ira PToposuo particulariter, ut distin quitur eoti '' 'A rum radu Anaruralesaut conria violentum, aut cGita volu gasium,aut contra artihi te, sed generaliter cotra omne illud quod non habet in se priricipium S i motus, vidunt artaticialia ct alia, quibus quaestionetati uelisee
et Qriare Adam Mersuptanaturaliter sust creatus, erat amen enS naturale. N Secunda conlio Tam matE-ia m et Guam tori: a est natura. Hanc probat Aristot e. . . . . G C'μ-irumsumque est principium motus & quietis, maioria quidem Pa Si uiam,torma vero, acti aum. Forma tamen est magis natura quam principium. Q aod Aristote proba tribus rat1onvias, quas in comm glis latius e lic i- rquia est id squo potissimum res uen minaeur naturatas, ire ut forma artis est id a quo res diciar artincialis . Ut enia lignum non dicitur Mercurias quoadusque habeat formam Mercurij, ita nec semen divitur acta equus, quoadusque actu habeat forma eo ut Item quia lignum et ossum tab terra Sputridum itera germinat sib1simile occidum tarmam, quod est producere tibi simile in natura.Et tertiorquia forma est terminus moria S qui citer Lux nascitur nisti iras, &per con
59쪽
munm utriusque abstrahendo ab hoc vel illo moeparsis, Se ides utraque ponitur reduellae in praedicamento
substantiae Et confirm. Natura idem est quod princi- Pium,sed principium univoce dicit ur de illis , est enim Princidium ut genus ad materiam & formavergo. Itertio confirmatur quia Aristot.asserit formam esse magis naturam quam materiam et comparatio aute non ne nisi inter ea quae conueniunt aliqua ratione com nia ergo natura dicitur uni uoce de illis.Cum hoc tame stat
quod alia sit ratio specifica principij ct natarae in matexta,&alia in forma. Est enim materia natura, quia est principia passivum Spotentia unde incipit motus naturalis & forma, quia est terminus re actus ad quem terminatur Et hoc est forte quod philosophi citati intelligunt equi uocationis nominet.
uelu. ' Tertia conclusio. Omnia & sola viventia sunt S dieci' ' - turentia naturalia ratione principi jactivi scilicet ratione formae substantialis. Conclusio haec. q. huius latius patebit: vbsprincipiurn il Iud tractabitur, quod omne quod mouetur,ab alio mouetur. Sed probatur interim utcunque. In omnibus &solis viventibus forma est per
se principium aetiuum motus eius in quo est: ergo. Probatur prima pars antecedentis. Viuere ut habetur et . detauima textu. I s.consistit in hoc quod res a sua propria
forma moueta aut motu augmecationis, aut alterationis,ut patet in plantis, aut praeterea motu sensu tuo , ut patet inanimalibus: aut ultra hoc motu locali, ut paret inanimalibus persectis: aut denique supra haec hia secundum intellectu,ut in homine est vidererergo omnia uiuentia habent in se principui per se activum intrinsecum sui motus. Secunda vero pars. LP solis viventibus hoc ompetat probatur, Forma aquae aut ignis ut Paulo ante dicebamus, non dicimmatura propterea Pin extrinsecam materiam producit sibi limite ted propterea, quod sit principium motus mi p roprij subiecti
sed forma ignis non potest motum efficere in ipsemet
igne in quo est. C uius rati Pest:quia omne mouens producit sibi limite in subiecto ubi est eius priuatio-Cu --go in igne nuda sit pars quae careat, aur tummo Caloret, Mut forma ignis, non potest forma ignis elle principium motus eius in quo est Et eadem ratione neque aqua existens in sua naturali dispositione se mouet. Neque au- um,aut ferrum atque alia mixta homogenea secudum
' Primas quaIitates idest quae vini formiter per toriam hibent primas qualitates. Quod addiderim, quiasi terra Tst difformiter calidum, potist pals magis calida calefacere aliam minus calidam:aut par s frigidior, calidiori
frigefaceret. Sicut in viventibus contingit cor enim mouet alias partes:&pars morbida corrumpit sanam et aut viceversa,quae sana est,restaurat infirmam. Et hoc est quod. S. huius ait Aristot. in eo quod ab intrinseco movetur necessarium est signare per se mouetem distincta
Disserenita Itaque in summa differentia attente obseruanda 1 viuentium. x*x vivetia & no viventia, Eaee est, P persectio S ilatus viventium consistit in moueri sane quq quandiu m u*iux vi utr&cetante motu, cessiat vita:status vero &Perfectio Non viventium consistit in quieter obidque uouinouerariar Uil 1 quando sani extra locu m ct perfectione naturalem, Idetoque hormae uiuentium proprium est,cs se principium acti una intrinsecum motuum,per q Od vivens ipsum se mouet nutritione,augmentatione, aut localiter. Atque adeo ProPrium est viveti generare Persemen Ege deosum,cui imPrimit virtutem activam,sorma vero non viventium, non mouet subiectum in quo
est,sed aliud extrinsecum Yx unis non se, sed stopam ea Iesactanee mouet se localiter sarium, quia motus ille
attribuitur generati Vt in solutione ad si patebit. Quare male quidam assignat hAnc solam differentiam inter uiuentia re non viventia: qu d nor uiuentia solum mouentur ad unam diuerentiam positio nis mutado Ioacum: viuentia vero ad omnem. Etenim licet planta tota augeretur furium versus &non versus radices, aut in latum esset ille motus proprius viventis,&eco uerso licet per impossimile daretur mixtum participans utranque naturam astendendisti ignis , S descendendi, ut lapis, essent illi motus nonruiuentium. De hac aute natura viventiv. iis de ala latius. 'TQuartacdclusio, sequitur ex q-Coacet. tertia Substatiae no viventes diciatur entia naturalia solum ratione naturae &principij passivi intrinseci:principio vero actiuu habent ab extrinseco. Ut aqua est enc naturale, quia habet principium passiva sui motu sepata sermarone culus moetetur deorsum:&materia ronet
cuius recipit calo se ab igne. Et pariter ligna & res aliae uniuerta. V Ex quo sequitur. I. P calefactio passio a quae ct generatio ignis ex illa, no dicitur naturalis a natura ignis si a forma q est principia arilau: sed a natura aquae puta a materia q habet naturale inclinatione ad recipiendii illu motu . Dixerim calefactio passio i. quatenus est motus aquae na si cosideretur , ut actio di mo tio qua ignis mouet, dicitur et lanaturalis igni. i.secundu natura ignis: quia eth actio q cosequitur eius naturta Et ad huc modu loquenduest in os bus non viventibu Sequitur secudo P nulla ens pol diei naturale a principio activo intrinseco suae generathonis: quia implicat
Co tradictione quippia a seipso, vel ab aliqua sui parte
Produci. GSequitur tertio, P motus progressi iuus animalis no est mixtus, aut praeter natura(ut quidam senatiui sed est simpliciter naturalis. Sunt enim qiai animalia duntaxat considerantes inquantu tant grauia,dicut in eleuatio pedis ad ambuladu est violeta: impressio vetro eius in terra est naturalis Et ideo talis motus est mixius. At dero motus: Qe non debet attendi penes natura uniuersale grauis, sed penes particulare animalis Eterfineqiae alia grauia puta lignum aut lapis des dunt in
quantum stant talis speciei: sed secundum uniuersalem naturam grauitatis. Itaque formaligni non est princi pium descensus inquantum dat esse ligna, sed in qua
tum facit esse corpus cui praedominatur natura terrae, aut aquae.Et pariter anima ronalis licet sit indivisibilis tamen inquantum dat homini esse corporeum cur Prae- dominatur natura terrae,est principiam descensus. Attamen sorma quaecunque animalis perfecti, est principia
naturale motus progressivus. Qui proinde motus simpliciter est naturalis animalibus, quemadmodum &na tritio &augmenta n. Ut enim habere pedes,est propria Passio aliquorum animalium, ita cic motus ad quem Pedes ordinantur,est naturalis. Sicut &serpentibus reptare est motus naturalis. Sequitur deniq; quarto P cuicunque rei naturali corporeae competit motus aliquis ProPrius, cuius principium sit materia & ille vel aliuscuius principiam sit forma,alias,u au i materia,aiat torma non esse tpriaci iam alicuius motus,in quo C st,ia a esset natura: dc per consequens nec talis res ellet CnS na
N Unde palam sit,cur idem sit ens naturale, & ens mo- Ens nbile. Nempe, quia ens naturale ietem est quod habens lectetio
-naturam: &natura idem est, quod principiam motus eiias in quo est. Conclusiones istere perspicaciores Iecst exactius limabuntur solutioni ous argum incoriam.
Igitur ad primum atque principa
60쪽
Deus S sn- Margumentum Te Statur, Deum S in te Noem diquitur hicAran. Detum enim mani itisi uin est nci habere principriam sui motus: cum fit summus ac nil habens de potentia ad aliquem motum.Et an Vetti cum Inco mitat, motu corporeo moueri no po die subinde in motu localya Ioco de oendent . L,
tollectum re voluntatem non sufficiunt apud Aristot ut geli dicatur eQtia naturalia. Desu, - - vr
siantiae spirituales habent duntax t naturam in tertia acceptione supraposi ta. s. essentiam. Deus quidem infinii , Selias Vero, specificam.
De secundo principali arnumen-
xosuerunt apud veteres diuerta sentcnti 'quas, prima Parte qia raone. o.artie. 3 refert Sanct Thou sita idam Cnim praedecessores Aristotelis putantes caelum 2Eliu et moueri a sua propriaforma,opinati sunt casum esset animal. Et consequentetr dicebant motum coeli esse natura 1em a principio intrinseco activo. Et reii era detne syllo-gigabandiar. Proprium enim animalium est, ut paulo faberius diccbamus aseipsis moueri.Et ideo profecto qui ciceret Coelum moueri a propria forma , sebseu uenter Enetur concedere illud vivere: quod est absurda. uapropter Aristotel recte iudicans coelos non effet anim IIa,perscrutatus est non mouetri ab intrinseco: sed ab intelligent ijs: quae singulis orbibus sunt singulae accommodatae. At vero Commentator in de substantia orbis, ct. X et metvn.commen. I . Si lib.de coelo quem PauIus hic Venetus & alii imitanturmescio quam unionemnngit intelligetie cum lo,ut sit velut eius anima. Ob idq; coelum asserit Esse ut Eanimal & quodammodo mota et i ab intrinseco G At vero falsum est hoc & absq - ἐ-la probabilitate Quod vel fidcis nostra satis nos docet Intelligentia enirn nullo modo unitur orbi: sed assistit Coelu riori Or Ciui insecus ut lib. de coelo latius pateia arisesai. V V Π β non opus est distinguere, ut iuniores distin
Suiant, quod coenam si accipiatur ut incIudat intelligenriam, mouettur ab intrinseco: si vero ut distinguitur ab intelligentia,mouitur ab extrinseco.Enimuero coelum nullo modo accipitur ut includat intelligEtiam:& ideo simpliciter dicendum est quod cinium mouetur ab extrinseco,
e tra suam naturalem dispositionem, WV F-d naturalem dispostpones.Minorvero est man 'ta rum nunam estpotest extra suam naturaio disj -
Talis. Secunda ratio Si motus ost ri tu i I,
sol v g mouexur ab oriente in occidens,
do postea in nocte subtus terram revortitur ab ocT-riclen oriens, naturaliter etiam mouetur ad idem Punctsi Tntis. Uncies quitur quod duo motus contrarij nar dii er conueniun t ei ad corpori: quod est repugnan-
Tum ille est et motus corii a , et rapi Dexa- si intelligontia vellet emi uri L TQ ionexur, pateretur difficultatori n* me ver Piqnum sub aqua retinera, eues . *m d ret
Sed hinc emergit dubium maius,
quod tunc sequitur motiam celi non esse naturalem.De hoc iuit opinio Auic Ianae . p. meta. per opDositum extremum scilicet, quod motus coeli simpliciter no est naturalis: quia nec a formaeropria aetiue mouettur: neet habet in se principium passivum quod sit naturalis inclinatio ad motum. Ait verumtame quod nec: est motus violentias: sed praeter naturam. Quod est diicere, neque coelum habet naturalem inclinatione ad illum motam nequet naturalem repugnantiam. Rationes Aui- cenae sunt tres.Prima nullas est motus naturalis rei,nisi ille quo mouetur a dispositione S statu non naturali ad naturalem dispositionem: sed motus coeli no est quo mouetur a dispolitione Ostatu non naturati ad naturalem: ergonon est naturalis Maiorem ostendit Exemplo rer Mis, quod mouetur deIcensa naturali, niti a loco in quo
tarsiam violenter detinet ar ad clauum, ubi quiestit: stvel nigredinem, sed neutram,idest i - -
vel illam.Et eadem ratione quaestiosior t
riam neutram mediam , inter naturalem uiolera
m o on irri hac tam Cn opinionem arra, i,
Mulla est proprie potentia ii T. Te 'q
ru S. Nain si est potentia ad oro due ta
n ulla erit potentia, si vero poterit et milt,
sine auxilio supranaturali, non dutur pol tia neu seci mixta potius ex naturali ae supranat ii, ut ait Shom intellectum creatum producere non posset visita
letu sirum dx* .i her fuera ta diutus lumine plo qm disputatio sed duntaxat exempli
neutra ad agendum,certe neque Erit ad I dien ram
sSed arguitur secundo. Aut nomine pol t iis neu
sed est indifferens ad species csicut oui . Ac fi '
dicies omiris corporis mixtis quod dixetrim ad egcIude-cium superficiem eis meta & hell) potentia est naturalis ad recipiendum colorem licet ad hanc vel illam specie non determinetur de se, sed ab agente. od si hae an pel Ies potent ram neutram,c2rte eadem ione potentia mater et ad tormam erit neutra, quia solum est Do tcntia ad tormam in genere,ad hane vero vel illam non determinatur de se,sed ab agente. Et confirm a d u o potentia subiecti adalbedinem vel nigredine in sit ataralis, quia illa acer deDria edacuntur ae potentia stabiecta, non enim Ponunt ab ag Tte naturaji -oduci. nia dependenter a sudrecto, sicut forma substantialis educitur de potentia materiae. Aut nomine potentiae Ciant L ntia Era metetiligit meram negationem J Et haec nullo