장음표시 사용
311쪽
mus. Utraque species fracta nitorem lapidis Iudaici reddit . Maiori contingit interior materia gypsea, & pumicosa, alteri solida atque indistincta . Invenitur in Italiae agro Veronensi inter lapides,in quos viatores temere incidunt. Inde nobis primus dono dedit Petrus Murinus Parisiensis, Graece,ac Hebraice Theologus doctissimus. Vidimus Pragae apud Dominum TrauZem Monostrol. tem, colore pene nigro, subtus striarum distinctione testudinea .
Qui hie Monostrottae voeamur, variis nominibus audiunt Aldrovando, qni diversa eorum genera r censui;modo enim echiniten , modo astroitem, modo pentaphylloidem vocat. A recentioribus autem huiusmodi lapides, echinitae vocamur, quod echinorum sormam adamultima reserant;& re vera manifesto apparet ex eehinorum marinorum testis eos conere visse,ut ex ipsorum leonibus perspicere licet, di nos comperimus ex pluribus eorum taeciebus , ouae pallan occurrunt in inuseis . Praeter veteres, consule Listerum, Luidium,Langium,Scheurerum, aliosque, apud quos variae ipsorum species describuntur,variisque nominibus pro varia eorum forma notantur.
CUCURBITES , SIUE ECHITES FLORIDUS, VEL SPECIES PRIMA CRYPTOPETRAE.
C A P. IN: ' ιU A n λ M assinitate naturae Monostrotti jungitur Cucurbites,propriam sua concinnitate speciem redimens . Eadem est utriusque positio : huietamen rotundior, & paulum editior; florcmque potius, quam stellam LAPIS INDICAE CUCURBITAE SIMILIS a vertice per superficiem repandis foliis demittit, similis Indicae cucurbitati non illi, quam vulgus Indicam vocitat, sed alii stellata specie , a qua Cucur-
312쪽
bites etiam nomen obtinuit. Hunc in modum florem diffundit i extat e media summitate claviculus,quinis sub ipso foliis exeuntibus, oblongis, spccie eminenti, media secante fibra, a qua gradatim prodeunt aliae recta ad extremitates versae r inde series pum torum circumit , totumque ambitum illum ,
frequentes striae pinnatim coronant, ac rursum alius ordo puniatorum extremae laudit . Hisce foliis ad declivitatem lapidis circum inclinatis forma floris decoratur . Continens superficies ex omni parte circulis minutis respergitur tFragmentis materia enitescit aspectu lapidis Iudaici, & colore pallido. Repe- οςψ ritur in Hetruria. Nobis enim ex agro Senensi proximo Sancti Quirici oppido Reverendus Iulius Sansedonius Praepositus Senensis vir elegantissimus,moribus, & per veteri necessitudine conjunctus afferendum curavit.
r. Visa siseeultilo. Huiς similφε .servavimus In musto Iuli stri A. Strorrae. Est autem genus peeul Iare EehIni ma. ne disinisannati dat rini ut ex ipsius serma Perspicitur. Haud absimilem iconem videre licet apud Augustiuum Seillamio2.
C A P. X. CUM ita se habeat universa natura lapidum Idiomorphon, peculiaris instituenda est uniuscujusque lapidis descriptio : & secundum ordinem superitis designatum, a pictis Idiomorphis sumendum est initium : inter quos lapis, qui a sit nititudine stellarum vocatur Astroites, magnam figurae admirationem , & virtutis opinionem consequitur . Sed cum plures alii lapides ab eadem si in ilitudine nomen acceperint, ut Asteria, quae etiam Astrios,& Astro bolos dicitur, Monostroites,& Asteriscus; cumque apud Auctores veteres solum eum Eleium Astiba e tet nomen Astro itis nulla descriptione addita , qua possit , posteritate di-ite eon mentat. gnosci lapis ille I merito dubitandum fuit , quem lapidem novi scriptores Astroilcm nominarent. Nos vero duplici ratione adducti, illum esse rati sumus Astro item, que in vulgus Stellarium,& Uictoriam nuncupat, vana promissa gestantibus palma . Primum quia inter alios lapides cognomines, qui nobis cogniti sunt omnes , stellarius ille vulgaris non continetur : quem tamen aliquo nomine innotuita vetustiori aetate satis apparet ex proventu ejus copioso per diversas regiones : itaque nomen Astroitis relinquitur unum, quod huic lapidi stellario, qui nomen vetus amisit,reponi debeat . Deinde Plinius libro naturalis historiae trigesimo septimo, tradit Zoroastrem in artibus magicis laudes miras lapidis Astroitis cecinita : quod magnum praebet judicium de vulgari stellario , cum soleant Magi ad ostentationem artis suae omnes quidem lapides exquirere , qui virtutis argumentum in figura praeferunt, sicut Idio morphi : Sed illos praecipue summis adornare laudibus, qui aliquam admirandae facultatis demonstrationem exhibeant, ut stellarius iste,de quo propterea vires opinione majores vulgus concessit, Victoriamque denominavit , existimans victorem in duello evasurum hunc, qui dimicaturus lapidem stellarium cum armis afferat: qu. ae vanitas opinionis similis est Magorum promissis qualia Zoroastres nomine Astro itis forsitan celebravit. Accedit his rationibus consensus Georgii Agricolae scriptoris istarum rerum periti, qui in primo, & sexto de natura fossilium cundem lapidem appellat Astroitem , qua nuis ipse nullam reddi curat rationem, pro ter quam ita sibi visum fuit, confidens satis ficturum, si nomen Astroitis, ut est sine descriptione vanum, & rei notione carens accommodaret lapidi, cui aptissim ε conveniebat. Hieronymus Cardanus commentario de Gemmis , & coloribus, hunc stellarium nominatum dicit Istriculn
313쪽
Istricum a fluvior quod mirum in primis est, nomen adeo improprium huic Astroitem Istrieum, lapidi datum ; cum Ister in Rau Eacis ortus non procul a Rheno, & in Pontum k C.xdλno Euxinum deponens totius Europae bessem latitudinis trajiciat. Sed Cardanus
non indicat, vetus an recens hoc nomen sit: Si vetus auctorem proferre conis vcniebat, qui hoc nomine usus sit, quem hactenus , nec mihi, nec alteri compertum scio r sin nuper confictum cst in tanta regionum notitia, sane abdicandum erat, vel ut miniis idoneum in tanta latitudine terrarum, quas Ister fluvius
obit. Non recte etiam ii loco natali nomen lapidis sumitur , quem diversis regionibus nasci contingit. Et nos qui longum Istri numinis tractum navigio
consecimus, nusquam illic nominis Istrici, vel ipsius lapidis notitiam conse
qui potuimus . Quamobrem nomen hoc Cardanus vitio Scripturae videtur excepisse pro Astrici nomine , vel Asterile , quo etiam Agricola nuncupat Astroitem libro quarto de ortu, de causis subterraneorum . Vel ccrth si quis contendat etiam a fluvio obtinuisse nomen, non Istricus , sed Isaricus dici debet, ab Isara fluvio, quod in montibus gignitur, a quibus oritur fluvius ille. Est igitur Astroites, si ve stellarius mediocri duritia lapis, cujus substantia Ast 'int*dς scriptio.
smilis marmori, verum tenuior atque levior, & miniis ad nitorem parabilis , subalbida ; fuseo, vel cinereo, vel subalbente colore praedita, tenuissimis venis per universum corpus obstricta; quae venae simul ex uno latere in alterum superficici latus vergentes, ita sunt inter se compositae,' ut in ea, qua exeunt superficie, crebras, minutasque, radiantium stellarum formulas conficiant, &quacunque lapis per venas decussatim scinditur, coeli nocturni imaginem praebeant. Sunt autem formulae stellarum fusco, fulvoque, vel cliam pullo interdum colore pictae, cum medius inter eas color albicat. Magna est hujus apud vulgus virium opinio , magnaque admiratio, cum in patellam indito acriori humido, vel aceto, vel limo num succo moveatur, progrediaturque . Nam etsi locus Plinii, quo recensetur , gemmam candidam, atque rranslucidam designat: reminiscitur tamen ejus nominum causa, Asteriae, Astrii, Astro boli. Sic paulo post Cerauniarum mentione a pellucidis ad Solaci Ceraunias dilabitur. Perbelle vero nomen huic convenit, astrorum numero CCelestis orbis speciςm Aa . te, ini, gerenti. Discernunt in marem,&taminam: hanc linearum ductus,illum stellas scim; ita.
Pingentem pullo, fulvo, fusco, propinquis coloribus . Nos plures differentias notavimus . Una parvis astris, crebris , & spatio fere aequali distantibus stellatur. Asterisci fiunt a centro lineis procedentibus, & arcta serie radiantibus. Altera ad taminam pertinet lineas deducens duplici tractu, in quadam sinuato, in alia diffuso . Sinuatur parvis, si exisque lineis ordinata serie, & in sinus se curvante . Diffunditur lineis semper binis discurrentibus, ac se propagan-G g a tibus ,
314쪽
Tertia Astroitarum differentia
Aliae eorundem species . Loeus. Proprietas a virtus a
Stellares lapides a Plinii Astroite, ScAsteria diversos e G
tibus , quibus ab utraque parte alternatim adhaerent aliae incipientes item binae dentata distinctione. Tertia majusculas stellas longius disserit candido inclusas circulo quasi micantes : nam rursum candor ille radiis exit in ambientem colorem fulvum, cancellatim stellas omnes includentem . Quarta circulum candidum sine radiis circunducit, alioquin praeccdenti non disimilis . Has postquam in aes incidi curassemus ad Xystum V. Pont. Max. Astroites allati sunt ex Germania bini, unciales ambo , & figura triquetra conformati, vinctique auro ad gestamen . Specie, quam primam fecimus, stellantur, nisi asterisci rarioribus stiparentur radiis, singulis propterea crassitie in punctum attenuata exeuntibus . Colore nihil variant, verum alter picturae rationem immutat. Nam cum caeteri stellas fusciore colore in candido spargant , hic contra in fusco radiat candido . Astro item alium vidimus Pragae latissimis maculis hunc in modum. Item vidimus Astro item foeminam ita se circula volventibus striis instar lumbricorum, rursus alium foeminam lineis de centro in centrum coeuntibus. Gignitur in Penninis Alpibus non procul a fontibus Isarae fluminis, quod Vindelicos transfluens, in Danubium exonerat . Item in Boemia loco dicto Marialem, & in Mimia. Gignitur etiam in quibusdam Galliae locis mole exigua, & primum rudi rnon ut Agricola existimavit, figura qua circunfertur. E' nostris thecis frustum impolitum ad primam speciem, & globo semipalmaris altitudinis, quartam diversitatem ostendimus. Aptatur figura plana, ac tenui, fabae magnitudine, ad dandum spectaculum naturae suae, a ut in aceto posita moles facilius regatur Tum quae ei inest materia lenta, pinguiori aere tenues, frequentesque meatus obsidete ad quos aditum, cum aceti asperitas tentat, renititur r e nixu fit motus , & quo movetur progressio . In esse ei pinguem lentitudinem significatur attritu, digitis in summo laeuore molliter haerentibus. Hydropicis pro de sic pulvercni ejus quidam scribunt. Aquam enim intercutem minuere . Quae vulgus huic assingit, referenda non sunt . Mirum illi viros doctissimos aurem ludificandam dedisse . Marsilium Ficinum credidisse hunc cundem Dracontiam esse : Indico venatu ex cerebro draconum allatam. De Dracontiae inter animalium lapides dicitur, quo superbiunt Philostrati nugae praestantissimos pyropos c Draconum oculis captantes .
Astrottae, seu stellaris lapidis , qui aliis Asteria dicitur ab ἀώρ stella, meminerunt Gela erus, Boetius,
Aldrovandus, V Vorni ius, Imperatus, aliique , & apud recentiores fossiliu in scrutatores frequenter decurrit. Vide Langium, Seheu Zerum,Vagnerum, Bayerum, Boeconem, aliosque. Quid sit autem hic lapis superius exposuimus, ubi de coralliolis albis . Αrm. VI. cap. t . Lapides hi Alteriae,aut Altroitae a recentiori hus nuncupati longe diversi sunt ab iis qui eisdem eognominibus appellantur apud Plinium : Hi enim vilissimi sunt, opaci atque vulgares, formamque duntaxat stellantium radiorum exprimunt: illi autem inter gemmas recensentur a Plinio, stella GJue referre non opacis, sed nitidis , ac micantibus radiis traduntur. imus apud Illustrissimum Stror ram gemmas,quae ad Asteriam Plinii accedunt,Aehatem praesertim ad OSapphirum vergentem . Haec nucis fere juglandis magnitudinem aequat hemisphaeri ea figura, ex una parte eonvexa , ex altera concava . Si lumini solis aut eandelae obsietatur, sex lineis seu radiis mirum in modum sui gentibus distinpuitur : qui radii ex eodem centro prodeunt atque ab Invicem aequalibus spatiis recedunt usque ad extremum gemmae circulum: pellucidi etiam lunt, ita ut non modo in superficie , verum etiam intra ipsam substantiam niteant,candicentque : atque in parte quoque concava conspiciuntur, in qua eodem modo in puncto se se interseeant. Centrum autem atque ipsi radii pro varia angulorum luminis inclinatione situm mutant, ita ut si gemma varie moveatur nuc illuc in omnem partem, concursantes jucundo sane spectaculo videantur. In hanc igitur optime quadrant sequentia Plinii saJverba . Proxima candicantium est Aperra, principatum habens proprietate naturae, quδέ insufam lucem pupillae modo quandam continet, ac transfundit sum inclina tione , vetat intus ambuuntem ex ario, aιque alio Ioso reddens, eademque contraria soli regerens caudicantes rarios, unde nomen invenit, di cilis ad caelandum . Hae e autem Asteriae nominae dillinguitur apud Plinium quam hodie eandem esse ereduntae eam quae ab Italis gemmariis xirasse vocatur aliae enim ab eodem auctore gemmae describuntur astrorum speciem reserentes Astrios Sandaltros nimirum, Astro bolos, ceraunias, Oculus Beli, Solis
Hujusmodi porro radiandi proprietas pleri 'ne gemmis peculiaris est, utpote nitida ae pellucida suta stantia praeditis, qua fit ut luminis particulae in eam impingentes in centrum coeant, ac radiat in
315쪽
exinde variis mouis reflectantur , ae refrangantur , pro varia lapidis structura , modoque quatuor,
modo sex , octoque radios exhibeant. Praeeipue autem Sapphirorum hae e laus est, de quibus sic Plinius bJ. Inest ei aliquando,oe auretis ρ-υαμ quatis in Sapphirinis . Sapphirus enim,G aureis DI LI. 37. eap. 9.. punctis collacet. Sapphirum prosecto singularem pondere ac magnitudine quatuor radiis eximie, fulgentem conspeximus apud saepius laudatum virum praestantissimum, nec non etiam carbunculos alios unicam, alios plures in singulis angulis stellulas exhibentes . Quanuis autem uti monuimus , stellaria seu Astrottae vulgares, qui hie describuntur ex opaea ter. Stellaria ex Aehate Ieaque materia ut plurimum constent; nonnunquam tamen eomperiuntur pellucidi, atque ex liquore gemmeo concreti, sed raro , quemadmodum nos observavimus in toties laudato Mus eo Illulltissini Serorrae, apud quem Stellariam videre licet ex Aelia te genitam , intra cujus substantiam, utpote perlucidam madreporae tubuli eleganter impliciti perspiciuntur,qui albis quidem radiis sed opaeis superficiem per belle distingviint. Sed neque haec inter Asterias, S: Altroitas Plinii est recensenda, non enim sulgidis stellis radiat. .Laliis ille aceto insulas movetur , partim quia salino acidae particulae, ipsius substantiam,quae at haliea, porosaque et , subeuntes suis e uspidibus in eidunt ae dissolvunt, motumque propterea intestinum, Cur stellariae in ace-
excitant; partim quia eaedem salinae particulae unde quaque, ac inaequaliter lapidis poros pervadenis eo moveantur . tes aerem in meatibus contentum intercipiunt, ac comprimunt et qui propterea in anaustum coactus majori nitu sese restituit ae eomprimentem liquorem repellit, & qua data porta soras erumpit per tortuosos astroitis ans actus ; quo fit, ut tum liquor ab aeris renixu impulsus paulo concitatius moveatur, tum lapis ipse ab aere per poros angustos, ac variὰ reflexos impetuose egrediente urgeatur, ae quasi quodam explosionis motu deseratur e eadem serme ratione , qua mi uiles ignes tubulos quibus includuntur, secum rapiunt, ac circunserunt.
Proprietatem hanc stellari lapidi a plerisque hactenus tributam,falsam experimen eo se deprehendisse tradit Cl. Langius scJ,quoil ipse nullum motum in hoe lapide animadverterit,sed tantummodo bulli, sς ' Iopi istui si 'in liquore ex interna ipsius ebullitione excitatas . Verum si stellaris naturam ex hactenus dicti, gursit recte perpendamus , laudati Auctoris experimentum nequaquam aliorum auctoritati adversari comperiemus. Cum enim non una omnium , eademque sit horum lapidum substantia, nihil mirum si pro ipsius varietate varios este eius praebeant . Ii siquidem, qui multis poris, varieque contortis atque inflexis,& particularum salino-al calicarum copia praediti lunt, aptissimi ad motum esse videntur : quod in his facilius,ae vehementius motus intestini cieantur, & aer una eum tenuioribus , aere solutis partibus per pororum ambages detentus ac cohibitus impetuosius lapidem urgeat, atque impellat. Qui autem poris amplioribus ac non adeo influxis nec magna partium salino-ale alica tum quantitate constant, ii probabiliter immoti tantummodo ebulliunt , aere per vias patentiores
ae rectas minori cum impetu exeunte .
Demum qui solidiori materia compinguntur, qualis is est, quem ex Achate eone revisse superius
memoravimus , nec ebullire, nec moveri consentaneum eil: nam dissolventem liquorem non adis mittunt,neque tantam aeris copiam, ob pororum paucitatem continent.
Hisce rationibus nostra etiam accedunt experimenta: vidimus enim apud Illustrissimum Stror ram stet Iares lapides qui in aceto de ebulliunt, di moventur .
DE LAPIDE CRUCIFERO.C A P. XI. IN τε λ pictos primum merito locum obtinet Iapis Crucifer, quem
Hispani vocant Cruciatum, quod in utraque superficiei planitie Crucenta Domini, salutis humanae symbolum, sponte naturae delinea tum praeserat. Illa vero Crucis species, cum propter ingentis beneficii memoriam, iucundissima Deseripi Io. semper in aspectu versetur, tum naturaliter existens in lapide majorem populi admirationem consequitur. Ipse lapis materiam habet intuitu , ac duritie Gliceam, figuram corporis orbicularem, in octo latera conformatam, vel ab iis deficientem ad aequabilem rotunditatem , alias brevem, ac tenuem, alias Iongiorem, atque cylindracea in . Latera quatuor alterna plerunque strictiora sunt, a quibus in aversa planitie albicante distenduntur lineae duae, nigro colore distinctae , quae principio latitudinem cujusque lateris aequantes, continuo attenuantur ad normam trianguli, unde tenuiore ductu procedunt,& medio spatio decussatae concinnam crucis figuram conficiunt. Summa Iapidis magnitudo, quam videre contingit, diametri uncialis est, eamque rarius inventam apparet ex iis Cruciferis, quos ipsi conquisitos habemus, quorum multi ferὰ digitales, plures etiam minores reperiuntur . Quaedam in iis etiam est materiae differentia : nam ea, quam si liceam dicimus, interdum ad gemmae naturam accedit. Jaspidem referens, cum medius Color, inter Crucis dimensionem
316쪽
pidum monumentis commendata. Genesis eop. 28.
rubore perfunditur, maculis, ductuque venarum insignis , quibus etiam momenta translucidi nitoris intercedunt. Me diu color in caeteris albicat, modo fuscior ut corneus , modo cinereus , interdum quoque refulgens . Pictura
Crucis evidens in plerisque, sed in aliis multo concinnior , in quibusdam deformis etiam cernitur, cum latera,u quibus lineae Crucis oriuntur, latiora sunt, vel inaequalia, ut inde Crucis extrema in triangulum p portione majoret , vel inaequalem desinant,& cum maculis vitiantur, nigerque Crucis color in albicantem transfunditur.
Perfectissimam igitur speciem, & simul simplicissimam, salutarem humano
generi, memorandam perpetuo, ac omni loco efferendam , rerumne Naturata,
in lapide honoris causa figuravit ita sane nos sentiamus, qui suaviorem non intuemur summi beneficii memoria consecratam . Quippe lolemus acta , quae aeternitate donanda reputamus, lapidi commendare . Olim Iacob odiuih se tris evitans in titulum promissae salutis, quae o cruce recepta est, lapidem ere-Tit : revertensque ad suos testimonium foederis, quod cum socero iniit, con-
gesto lapidum tumulo confirmavit . Quoties vero sancta gratiarum ubertas , quae ex illa specie vcneranda profluxit, in lapide praemonstrata, atque indicata est ξ Liberatis Israelitis & mare transgressis e lapide usui fontes eruperunt in Raphidim Arabiae deserto t rursusque id contigit ipsis per deserta circvnductis in Cados interioris Arabiae deserto. Duodecim lapides in Iordanis
alueo, totidemque in proNimis castris statuerunt, qui posteris memoriam pro-dcrent, vclocissimum flumen stetisse, donec tanta Israeliticae gentis multitudo in alteram fluminis ripam consisteret. Exin regioni bis trans Iordanem occupatis, & legibus quas prius accepcrant tum declaratis, Dux Iosue has communi voluntate, populique consensu stabilitas esse ingenti lapide,in sacrarium convecto, attestari voluit. Cum igitur rerum memorias duritia lapidum tueamur, Natura quod memoria dignissimum est in lapide ostendit Num figuram, qua saluti orbis terrarum operatum est, prius in lapide significatam, demuti exprimendam putavit Z An etiam admonuit quam tenaciter ea memoriae infigenda sit Z Praecepta Dei in lapideis tabulis exarata fuerunt, & Deuteronomium Moysi lapidibus inscriptum . Haec autem figura character est, quo centum quadraginta quatuor millia e tribubus Israel signata fuerunt, atque caeteris gentibus innumera multitudo . Characterem hune ita inducendum esse, ne vel afflictio deleat, vel eradat injuria, lapidis Cruci seri natura doceat. Habet Cruciferum citerior Hispania eo in loco , quem vulgus montem Sancti Petri de diluvio vocat: nec alibi repertum constat. Facultatibus ascribunt, fascinum depellere, incantamentis illudere, daemoniacis adesse . Etenim species illa, quam nobis salutaris, tam est eis execrabilis . Magnum praesidium adversum febres gestant, & assumunt. Ajunt sentire se administrationem corporis ita moderari, ut & alvum dissolutiorem
contineant. Illum, qui Jaspidis naturam praefert, utilem sistendo sanguini suspensum laudant.
317쪽
De Laptae Cruei sero vide Gesnerum; Boetium , Aldrovandum, V Vormium, aliosque .
LOCULO VII LLAPIS LITERATUS SIVE 1 GRAMMATIAS,
C A P. XII. LIrrxis inscribi lapides praeter industriam humanam, casus ostendit .
Romae in hortis Pontificum Vaticanis inventus silex pusillus, procerus, teres, candidus, ad obliquitatem cylindri inscribebatur literis ID. nigerrimo colore plane eodem ductu, & qua hic referuntur magnitudine. Quid Z Natura latinh seribendi Elementa profitetur Dicent maculas eo numero silici contigisse . Esto, non repugnamus : Tamen mistionis, coctionisque modum, quo macular quaelibet fiunt, si Natura praescribit, intcgra ad eam redit gratia , ut hae literae confierent. Alias in silice literas viderunt alii: & quaedam minutae rerum species, uti frondium flosculorum,vel reptilium inopinato repertae sunt. Σὶ Eumeces a Plinio traditur silici similis, ut nomen indicat praelongus. Non alius , si aeque aestimetur, quam silex hujusmodi ostento notabilis. Nar experimentum ejus promissi vanitas arguit, suppositum capiti visa nocturnia oraculi modo reddere. In hanc suspicionem Bactra veniunt, unde nasci dicebatur, Zoroastris regnum, qui magiam inchoavit. De II Figura.
t Grammatias inter gemmas , & Iaspidum genera recensetur a Plinio saJ sie autem de illa seribit . ritus verὸ orient pro amulatis traditur testare eam, quae ex ias Smaragdosimilis est: ct transfersa linea alba media praecingitur, o Grammatias voeatur,quae pluribus PoInrammos . Ex quibus verbis etiam apparet hane gemmam nomen traxisse a lineis, non a litteris, ae Grammatiam, Se Polygrammon appellatam , quod πολ-e hoe est munit lineis distingueretur . Lapis autem hic qui lite latus dicitur , lieet a Plinii stemma diversus, recte Grammatias quoque appellaturaxa τώ, γραμματων, nempe a literis. Grammatias apud V Vormium sι J J aspidis speetes appellatur , quae lineis distinguitur. 2 Eumeees Graece ἐυμ-ης. De hoc lapide ita Plinius seJ tradit. Eumecet in Bactris nascitur. π evit Ibρρο ita,visa noctorna oraesti modo reddit. Plinii Eumeces ab ejusdem Grammatia lonae differt, ut ex utrarunque deseriptione Intelligitur ; eum silice autem hoc literato Mereati nulla nota eon venire videtur , nisi sola longitudine ; inter pemmas enim numeratur a Plinio: ex eo quod veroslicis similis dicatur,diversum potius esse eonjici potest; aliud enim est silicem esse,aliud siliet smi. Iem . Nihil tamen prohibet Eunaeeeni hune appellari ratione figurae et nam apud eundem Plinium sM xylobalsami species Eumeees appellatur . Lapidum lineis distinctorum nonnullas species recenset Langius sel , eosque Grammitas vocat.
CUDix Natura nummos , non aureos rerum humanarum arbitros, lapideos maluit. Hi laminae sunt orbiculatae,magnitudine, & tenuitate qua- trinis comparabiles, qui Romanae monetae partes ultimas explent . Signantur medio
318쪽
medio circulo , quem pluribus quidam cingunt, quidam altero tantum adum brant in cinereo colore buxeo . Tenuitate fragiles sunt , alioquin silicea duritie. NUMMUS LAPIDEUsEx Hispaniis nobis afferebantur, nec alia in regione, quod sciri potuit,
Qui hie Nummi lapidei appellantur, sunt re vera testariam echInorum marinorum partes . Hinc aieeentioribus modioli echinitarum appellantur: horum plures describuntur species apud Langium.
C A P. XIV. ALτεα Μ monetae genus inaequaliter circulatum, videtur atro situ signa
auctoris impressa obduxisse, Icabritie modo vultus, modo literarum v stigia assimulante . Interior materia nitoris argentei ex pyrite multos in falsam spem adduxit . Praesertim chymicos male habuit, qui hanc opinionem a comprehendebant, nummos argenteos antiquitus defossos aetatem confecisse. NUMMUS DIABOLI CVS Nam pro viribus alii, quicquid metalli a temporis injuria relictum credebant, educere, atque colligere nitebantur ratii sua arte confisi quod aetate affectu invidebatur, integrum restituere contendebant . Sed utrique impendium , &operam effuderunt. Itaque Naturae calumniam passi, ejusque jocum detestantes lepida execratione nummos Diabolicos cognominarunt.
319쪽
CERAUNIA CUNEATA , QUAE SOTACI
C A P. XV. TR i A sunt Cerauniarum genera Cuneata,figura, colore inter se distincta.
Duo Sotacus vetustissimus auctor tradidit nigras , rubentesque . Tertium addiderunt raras admodum, & Parthorum magis quaesitas,colore virides, ut nos animadvertimus. I Putantur omnes fulminibus dejici coelo,ac tertium iis. 1, genus non aliubi inveniri, quam in loco fulmine icto. Nostra aetate mechani- ιυ. o. cis notae sunt mutato nomine, nempe ex Graecae vocis interpretatione . Appel- Irim lib. 37. επ. ιο.lant enim Folgora, quo nomine etiam fulmina vulgo intelligiinus. Germani a caeteris lapillis, qui cadere de coelo creduntur, apposite distinguunt der glut- ' '' e Donnersein nominantes. Mirum, non fuisse e recentioribus, qui tam notis lapidibus vetuo Cerauniarum nomen instauraverit. Utuntur iis aurifices u stri ad aurum poliendum,quod operis antiquissimis temporibus ex hebeno siebat. Neque veterem consuetudinem sine ratione posteritas neglexit. R quabilitas enim materiae quae datur ex hebeno , eadem in Cerauniis ; durities utri-.sque summa,in his etiam vincat, praesertim figura politurae nata . Hujus longitudo, & latitudo tota dirigitur ad formam securis extremitate angulorum obtusa, crassitie ut solet semidigitali paulum in aciem praecedente . Non fuista veteribus perspcctam ad poliendum tantam figurae aptitudinem Cerauniis tum cognitis existimari non potest . Apparet olim Sutores usurpasse ad calceame ta mulierum expolienda, & nominasse Ageratos, quod Heras tradidit medicus Cappadox, qui circa Domitiani tempora fuit; Id nomen ipsorum non abnuit. Dicti nanque sint propter duritiam, cum perpetuo corii attritu nihil deperdant. Cujuscunque coloris sunt, longitudinem quidam habent palma-Η h rem,
320쪽
P. MEUncta lib. 7. De Medie. parat. ad
rem, alii minores, nonnulli lati, alii proceri, & quidam ex angusto aetem Iatiorem ducunt, aliqui utrinque latitudinem parvo discrimine relinquunt . Nigris forma nonnunquam evenit ex quadrato angulis obesis ferme rotunda, eosque Baetulos antiquitas vocavit. et Hesychius auctor est lapidem a Rhea pro Iove suppositum, quem Saturnum devorasse fabulantur fuisse μwλis quasi βαἰνάων, quem Barbari 3 Abadir per mysteria solemniter nuncupabant. Quoniam vero Iupiter, & vitam, & regnum per eum obtinuisse, persuasum e si, Baetulos a Iove mitti potestate praeditos, qua urbes, & classes expugnentur. Hoc addere libet, quia non solii in Baetuli, sed nomen ipsorum dubie quaerebatur. Virentium color plerunque luridus , rubent balio, interdum gilvo, qui & Iurido obfuscatur. Hi atque virides durissimi, ut Achatem superent, etsi speciem habent silicis r nigri prae caeteris in ollissimi reperiuntur. Quemadmodum incertis Iocis Italiae, Germaniae, Hispaniae in montibus,& ad flumina inter silices Ceraunias inveniri compertum est: ita de aliis regionibus existimare licet. Utiles sicut diximus aurifabris , & argentariis aequandis, inaurandisque metallis. Quidam gestant ne fulmine tangantur , eaque pollere vi credunt squoniam fulmine dejiciuntur . At ubicunque cadunt, ea potius immunitas
expectanda, nisi sit facta Cerauniarum cum coelo conjuratio, scilicet ut insignis Typhon aliquis impunem se evasurum speret . Ageratum Galenus facultate mediocriter astringente commendat, qua nuis gustu non sentiatur. Juvare eni incolumellam ait phlegmonc gravatam si leviter accensa sit,uehementius instammatam galla curari. Ad id pulvis ejus cochleari admoveri columellae debet.
Quidam in hypotheticis Galeni scriptis gargarizari jubet. N o T AE.
An Cerauniae una cum fulmine mitis
esseetibus u educitur Cur Ceraun7ae sulphur redoleant. GLapides fulminei ae eerauniae passim occurrunt apud rerum fossilium scriptores r Horum diversas leones visere licet apud Gei .ierum , Boetium , Aldrovandum, aliolque . An autem lapidc sisti una cum fulmine e e celo suerint emissi , nullo argumento demonstrari posse videtur. CadensenIm fulmen ob summam pernicitatem oeulorum acie in fugit : qui vero lapides post ejus lapsum observantur in locis a sulmine tactis, nulla ratione evinci potest, ibi prius non extitisse . Non est tamen omnino improbabile ex diversorum salium, alior timque corporum particulis, quibus aer scatet, posse etiam inter nubes lapides concrescere . Hinc Chymi ei fulmineum lapidem artificio a se parari posse contendunt,ex sale nimirum,aqua pluvia ac siilphuic una eombustis . Huie smilem lapidum in quereti fulmine percussa repertum fuisse lcribit Langius aJ, ejusque si auram exhibet al, iis, quas Mereatus hie affert,aliisque,quae apud alios cernuntur, longe diversam . Sed hic etiam vclatio eventu intra quercum antea importari potuit, vel etiam ab ipso sulmine alicunde excussus illuc una abripi, atque intra arboris intima impelli . Quanuis autem fulmine percussa eorpora perforata diffracta, sei sia, decorticata, quemadmodum in arboribus praesertim animadvertimus,variisque aliis modis aliaeta perspieiantur, aeque atque si lapide, aut altero corpore solido icta: forent : nihilominus exinde con3ici nequit a solo lapide flamma instrudio haec praestari tantum potu i s se. Fluidorum enim praesertim igneoru actio mirifice intenditur; nam quandoque solidomina enec iis edunt, quoties nimirum propriis viribus motus ac virtus vehementioris impetus accedit e quod quidem videre licet in flamma per tubum oris flatu impulsa ac trajecta , cujus particulae per tubum coaetae eadem omnes determinatione motus solito vehementioris una versus e an de in partem seruntur, hinc iunctis virium momentis impingunt in solida vi-erea,eaque Ocyssime liquefaciunt, atque per terebrant . Eadem paene ratione fulminis flamina aeire unposito aere unde quaque compressa atque coercita per aereum quodammodo tubum vehe-inentissime irruens,quaecunque opposita, simul non modo comburit,vertim etiam dissicit, perrumpit, terebrat, ac multi sariam asticit pro varia motus ratione, varioque corporum percutarum renixu .
Immo tantum abest, ut ex fulminis esseetibus evinci possit, ejus materiam Iapideam esse ac solidam, ut potius ex eisdem hanc nonnisi ineram staminam esse comperiatur e id quod praeeipue indicatur ex ipsius fulminis motu admodum tortuoso: qui motus potistimum deprehenditur in arboribus a sulmine ictis: Saepius enim contingit, ut fulmen alboris truntum superficie tenus in gyrum tan- . tum modo lambat, tollimque ipsius corticem spiratim abradat. Quod quidem a lapide aut alio corpore solido non ita sacile praeliari possct et haec enim irruentia, aut intra lignosam ctiam partem penetrarent aut ipsius soliditate repulla aliorsum resilirent: contra vero flamma vehementi impetu delata primo corticis partem dirimit, sed exinde a solidiore humidiorique ligni materia retorta , 'circunsuso aere denuo urgetur,ac versus arborem comprimitur: quo fit ut alternatim hine inde refleaxa inter aerem ac stipitem ligneum,cortice delibrato striatim,ae volutatim, sibi viam muniat,donec vel extinguatur, vel immutato comprimentis aeris aeqiii librio,ob ipsius agitatione alio abripiatur. Praeterea ala Illustri si mo Laticisio, qui cum super hac re inquisivimus, animadversum est,nulla vulneris, quod sciverit, a corpore solido inflicti indicia in eorum eadaveribus, qui fulminis ictu Interierunt, unquam deprehensa suisse, sed tantummodo odorem sulphureum,nigredinem, aliaque flammae comburentis vestigia. Nonnulli denique istos lapides ex sulphuris odore,quem spirant, ex fulminis sulphureis partibus Coa luisse arguunt et quam etiam ob causam eos chalybe percussos scintillas emittere credunt zVerum