De conscribendis epistolis opus Des. Erasmi Rot

71쪽

gs D. ERAS. RO T. DE RAsbet,opinor,qui prodigiosis assentationibu3 Muritionem

infrciunt: ac tin existimanis adulationem esse mire Aeaetorica ubi nonunquam ipso etiam hominis nomine praeae termiso, hunc solem Axerint,illum lunam: hune luci rm,alium coenosuram,aut lucernam ardente Fec sine macula, turibulum odoriferum, poexidem unguentariam, candelabrum aureum, uirtutum sacrarii disciplinarum thesaurum, omnis scibilis gaetopbdilacium, phoenicem, aquilam, uite hortum,fumen,'nte pelagus,apicem, culmendorem,gemmam, iubar lmen, paradisum:denis rerum omnium laudabilium copia cornu. et quid non sIta nouus hic salutator iuxta Comicum, uenustum dat adotieniens principium. Atque etiam ne parum sint Gnathois nes, quemadmodum alios immodice efferunt,ita sese pari uenustate dei clunais extenuant,seruulos a pedibus, uiali lima mancipia eius cui scribunt appellantes. Hvita salum rationis exemplam hoc erit, si quis forte requiret animi causa: Perspicacifimo domino, si ptem artium liberalium eandelabro aureo Radiati Theologorum apici. Religio, nis lucernae sempersulgenti. Dominiculis ordinis lucis m. utriuis te menti gaetoph lacio. Haeresiarcharum malaleo. Omnium uirtutum heroicarum et non heroicarum,

speculo limpidistino. Dignifimo domino meo domino praeceptori, humilimus dominationis suae discipulus, reuis inusseruitor, oscula pedum pro salute.Rides exemplum s Sane merito rides sed huiusmodi non solum utunatur isti,uerum etiam libris editis praeeipiunt adolescentuaelis. Haec noua salutandi uenin priscis incognita, tum deamam nata est, ubi profligatis linguis,maius bonis auloesriblis,

72쪽

TIONE CONSCRIB. EPI S. - .ribu , quos isti poeticos uocant, in ludis literarus pro grammatica tradebatur Michael Modiiti, pro rhetoriis ea similes nugae. 23la unquam Gnatho, aut colo , aut Gelasinus, usqueadeo silit impudens, aut in tantum esuis

risi, ut istiusmodi uerba regi suo ausus sit in os diceret Qui plagas pati possunt,qui iure periundi, qui osse peti, qui commingi sustinent: tamen non sustinent sic salutare,

quemadmod nos christiani grauibus etiam uiris adulamur. Quido Plautus ille parasitora licetiosus et Minois dicus effictonausus est talem inducere insibula s Si chriapianam simplicitate tueri non libet, simus uel ethnicor exeplo paulo minus impudetes. Paulus scripsit, inquiunt,

Honore inuicem praeuenientes. At apotatu illic non de

salutatione,sed desubsidio loquituri sic enim seselethois norem appellare. Quod si uitari non potest, quin blandius agatur cum eo, cui scribitur, et uerecundius quod, dum asentandi genus. Sunt figuratae laudes : his epistois Iam,quanta erit,expleri licebit. Verim in ipsa stitim fa, lutatione,tam impudentem Gnathoni tm, obsecro, quis ferat, nisi aut Midastolidior, aut Thrasone gloriosior Aeque uitio dandum esst, quod quidi in principum literis factitant, eius cui scribitur,aut qui scribit titulum, trecentorum cognominMn longa serie in decimum cy uersum

triumphatoris inper Augustus. An non stilus lectos is , a stolam parabit ab cere prius, quam ad epistola ruminei uenerit, nisi coronidem quam recensendis titulis , ire

73쪽

D. ERAS. Ro T. DE RAnon poterant,per et caetera pracidisseent f Ridedis erillud salutidi genus nepte jurator, quod carolo Lovaesiliensi quos cum pristus areis se uidetur: quo salutis Ioaeco nunc ho nunc illud apprecamur: veluti, Midae diu, tibis, loco salutis. Alit, humilimam recommendationem, uices alum. Promptam cum debila veneratione struitute,

loco salutis. Haec equidem deliramenta inustiure re, sed .iliter dedoceri non poterant.Et in primis haec sunt dedissicenda: tum quod salutationem uerbusuperuacaneis onererant,purmiems ac simplicitatem corrumpunt: tum quod

stultis imim uidetur, aliquid salutis uice sub cere ,quum ipsa salute nihil sit melin. Eiusde ineptiae sunt illa: Quot

habet coelum stellas, quot habet mare guttas,tot tibi nisi to saeuies. Quod si quando pietate commendati uiri secus atque nos docemus, saluinuntpraepo ere 'certam,si a quibus uiuendi petenda ferant exempla, non loquendi nhis quod optimum habuerunt, negligemus: quae pes ima,

ea sola nobis proponemus . si quando D.Hieron remus, D. Augustinus, D. Gregorius suor- temporum consuetudini concessierunt,id nunc oportebit in ludum Itaterariim uocare, praesertim hac tempesti te, qua nihil est

onmino literis cum vvlgo comune. Poriremo quid absum dilis, quam ex magni nominis autoribus nihil imitar nisi quod erat contemplatione caeterarum virtutu 'rendumsPosὶeaepressas reliquas Hieron mi uirtutes salutationis nouitatem condonabimus. Quod si non potes, noli huius praetextu tueri, quod tempori suo dedit ille, non iudicio Sed ofjendemus, inquient, si tuis praeceptis parebimus Q nis enim non hanc salutem, Petrus Tartaretris Henae

74쪽

TIONE CONSCRIB. E P I S Trico Bede theologo S. D. columesia interpretetur poti quam saluitant Ter ego non in hoc hanc operam suis scepi,quo docerem sermonem stultorum auribG ais antismis accommodare sed ut recte scribendi rationem tradearem. Neque tamen usqueadeo dester tam exiistimo nostrum hoc seculum,ut errorem quem corruphi mores horemnum,eret inscitia potuit invehere, eum bonoru, et emisditorum uirorim autorios et usus non posit reuellere. Videmus quantum projectum sit paucis annis. Vbi nune in scholis auditur Nichael nodiiti, ubi glassa Iacoisbi,ubi cicitur Catholicon, Brachoelogus,aut Misaetrectetus,quos olim ceu rara thesaur aurea literk descriptos habebant monachom bibliothecaes certe semper erit ad optima conandu Si latim sanctum erit, et cxx,m ,qui

quid hic aut ille deprauarit in studiis, nes quod depram

uatium,erit,rectituere licebit,quo tandem recident litere, Denis si istis cras is licet ueterum eruditorum exemplum contemnere, nobis uicisum non licebit istoriminae docile inscitiam pro nihilo duceres Quod si quid a ueteririum consuetudine licebit innovare , si uidebitur aliquid dandii eius animo cui scribitur, aut publicae consuetudini, tolerabitur quidem: modo absit enorme vitium, hoc est,

ne salutatio sit uel loquacitate molesti,uel asentatione para tica,liel electatione morosa, ne quod diximus, peptamu sit ome toti epistolae,' statim a uitio fecerit auspici u. Simplicis salutationis aliquot formUlae. Salutationum quae praeter indicium nihil habent, foris

mulae sunt huiusmodi: Pius pontifex Romanus eius nominii primus, Lodovico Gallorum regi, eius nomini cs undeciet

75쪽

undecimo s. D. Tiberius caesarsenatui Romano S. D. Senatus P. o R. Machesiaeo duci, et sorijs Iudaeis S. D Horatius Trib. mlit. Bruto Imperatori s. D. Henricud Anglie rex Maxinsiliano Caesari s. D. Demetrius eques

Romanus Tito Lucio iudici plecto s. D. In huiusmodi nominibus oFcio pleraeim haeretur a doeilis, partim quod incertum quae veterum nomisia, quibu3 nunc res ore

dedi partim quod pleras iam recepta sunt, peregrinis

ac barbaris uocabulis. Siquidem qRem sim urbis praest/etum uocabant,nunc alicubi uocit Marchionem, alicubi locum tenentem: quem tribunum plebis,nunc ciuium maegistrum uocari credunt. Quem olim quaestorem aerarium, nunc redituarium uocant, ille receptore Quos olim ramtionales, auc,opinor,phinantiarios dici. Quos olim quaeapores parricidi j,nunc scultetos. Quos olim caduceatores,nunc hiraldos. Quos olim senatores,seu selectos iu disces,hodie vocant dominos partimetares. N am Ammiralidus pro littorum curatore, ue maris praestella,nescio cuisius linguae uerbum est. Quod genus sunt et illa, Maria schalcus, Senes chalcus,Baro,que uidentur una cum barabarico imperio inua'se. Aut igitur bis utendum,aut uratis aliquod vocabuli sub ciendum, quod novo restion deat. I d commodius faciet, qui primum ex antiquis historuriographis, e Varrone,e Cicerone de legibusie iureconfultorum libris, ex libello Fenestelliae, quem ex pro' bscripsit, re inscripsit De magis ratibus, animaduerterit

singulorum et uocabulae,erx stinctiones. Item huiu3 temae poris officia,quibu3 uerbis dicantur, re quibu3 in rebus uersentur. Eandem curam oportebit adhibere in confiis rendu

76쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. Tirendis Gracis ac Latinis ojiciorum uocabulis. Nam illivgram ,hoc est,simmumvocant consulem, mile proae consulem, o varata dicit atorem, seu imperatorem, quem eundem interim et uocant: sed haec res plus havibet negoti , quam ut hic sit obiter tradenda. Argimenae tum hoc proprium uolamen postulat, tantum indicabo, quibu3 rationibus cognitum magistratim posses circulistione notare. 3i praeest describendia epistolis, re uulgo secretarivi dicitu: uocalitur ab epistolis:qui schedius citatorias scribunt et notaris uocantur, dicetur a libella: ui thesauro praefectu3 est,ithesauris: qui cubiculi a cubicuae Iis,quem cubicularium, siue camerarium vocann. pocilistoni poculis: scriniorum praestetus,u ferin s. Qui notant ac recitant avi in iudicijs, ab actis dicuntur, siue actu

rij. Atque item de caeteris.

Novae salutandi formulae.PLiniano demum seculo natum uidetur,ut quos famaliarim amarent,res in salute suos dicerent, blandiorere scilicet pronomiae,coniunctifimam nece, itudinem 'in gnificantes. Plinius Calphurniae suae s. D. Ebutim Histata suae s. D. Quodsi nobis permittimu3 a Hsuetudine ueis tertim recedere,tot poterut ese in epistoInsalutandi fraim quot in congresu. Salue pater optime Salae mater optima. Salvete liberi dulcis inoalue mea Terentia cha risima. Saluerariarum. Salue plurimum. Sesue etiam a etiam Saevequitum mereris. Salue pro tuis meritis. Anmtonius Licentio suo multam optat salutem: plurima saluistem:perennemsalutem. Nam plurimas salutes, aut innuemer saeuies,non ausim dicere,ni sentiam a diuersis istae s latan

77쪽

D. ERAS. R O T. DE RADtas.politiantu Marcilio suo multetm ex animo precatires Eutem. Era tu Fausto suo multam optat, itatem. Andreas Aegidio sodali iucundisinio multam optat filia citatem. Antonius Laurentii u Marco 'atri charissimo perpetuam optat in collimitatem. Terras quatere; salae

meu praesidiam. Saluere te iubet tuus LlidovicM. Salii

re te iubet, qui ipse non saluet. Salutem tibi dico, quam ipse desidero. Salutem tibi mittit, qui ipse peri t. Salutem tibi mittit, quam ipsa, niti tu dederis, non est habitura. Saluta sis optime hocen Alle praeceptor optime Has itas atque huiusmodi SmM, quanquam nonnihil diuers G alieterim consuetudine, tamen non uideo quur oporteat in totu damnare, modo in loco adhibeantur. I llud geniunon perinde probo,salua sit tua praei Enti tua rellerentiti tua nobilitantua dominatio.

Quomodo per alium salutandum, aut resalti tandUm,CRebrim et hoc in epistolis, ut per alios saluteaemus alios. Id apud eruditos fere iit his modis. Atestico notiro multam ex me saltitem dicito. Uxorem tuam de liberos mellitii imos omnes me uerbu salvere iubeae bis. Generum mea causa salutabis osciose. Amicis omniabus communem ex me salutem dicito. Parentem optiamum meo nomine salutabis diligenter. Fac ut amicis containunibuη mei uice salutem annunties. Totam miliam tuam per te inres verbis salutatam volo. Non erat otium omnibus scribendi,sed omnibus promenii tam dices fata lutem. Tu mihi apud amicos omnes uicarius esto salutatator. Omnibsis ex me annuntiabis, me illis omnia leta preca

78쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. precari. Gener tuta tufit, uti suis uerbis tibi multam salvaeton ascriberem. Socrui tuae optabis progerm ualitudianem meo nomine. Ins litandis amicis, quoniam in praea sentia mihi no uacauit scribere te Eremi tui uices gnaeuiter obeius. Quam blandiflime salutabis Antonium , sed meo titulo. Salutassem abbatem meis literas , sed tu olihi apud illis epitata uice feris . Gravabo te non magna sarcin ut meo nomine salutem perferas adhocrum meam. Quaeso ut sodalitatem totam mihi salutes accurate.

Reddita salutatio per alios. ATtica, quam illitius uerbis dixi saluton, libenter accepit, tes uici Fim per meas literat salvere ius in

Tuam salutem Attica libens accepit, ac suam remittit Ambrosius salutem quam illi tuis uerbu renunclaui, totisdem lierbis renumerat. Amici per me tuo nomine diligenaeter saturati, dederunt hoc negotii, ut te uicis, suo nostmine iuberem saluere. Genero tuis uerbis salutem seripsi, nam aberat: is suo nomine tibi multam se utem ius it reae scribi. Socer tuis uerbis per me salutatus, te uici sim meis resalutat. Opi me per te salutant,hos omnes mutua salute

meis uerbis imparties.

De epithetis Sc nominibus adoptiuis.

Nonnunquam urbanitatis et comitatis est, addere honoris, aut adoptiua cognomina: quorum post rius exemplum est, ut si senem bene de nobis merentem, appellemus patrem iuuenem nobis charum,flium: noueracam,matrem: sororis mariti fatrem: quibus adi cietis. tur et epitheta, quae Fabius vertit, apposita. Haec netem res parcius admiscebant titulis, etiam si recentium conis

79쪽

suetudo diuersm obtinuit: sed horum maior erit usus in media epistola. In his illud in primis erit obseruandum, ut si tribuendasunt, tribuantur apposita personis,m rei de qua agitur. Ecclesiasticis dignitatibus haec me sigruunt,

Beatissime Papa. Pontifex maxime. Summe pontifex.

Amplis inre pater. Sanctissime praesu. Vigilantissime paeston Sacratissime pater, uenerande, suspiciende, obserauande,integerrime,religiosi lime pater. Principum epitheta fere sunt huiusnodi. Caesar Auguste. Rex inuictifime Fortis*ime imper tor. Dux illustrii tae. Clementi Fime princeps. Vir generosi Sine, praepotens, ornatissime,clarifime,l lenodidistine, Opt. Maxime, quod a Ioue sumptum,quidam

in Christum transferunt, in quem uerita competit, quam in Iouem. Nonnulli etiam ad summos monarchas traduiscunt. Diuos, ac deos appellare reges, ethnici cuiusdam Gnathonisini est. Dominos appellare,barbaricum, etiam

fi coepit hoc nomen ferre Romana lingua, po quam inis genia iugim orannicum ferre poterant: mox ecclesiae proceres, sub disserrent a prophanis,pro dominis, domni

uoluerant appellari.

Magistratuum ciuiliu epitheta fuerinthset Consul uigilantissime Senatorii lendidistinc censor

graui init Aedilu magniscetiyime. Iudex incorruis tinime. Praetor integerrime. Ex his uero qui literas prorestentur: Theologos graves,sinceros,absolutos,sacros, ac diuinos appellabimu : Rhetores disertissimos,suavilo, quentes,sicundisimos:Poetas saeros, diuinos, claros, nosthites,ines tos: Iur peritos,iuris utriusq; consultifimorum,prrum len

80쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST.

prudentifimos legum, turli utrium iuxta doctos: Dialecticos,acutos,argutos,invictos: M edicos periti fimosin.dos,extillios:Mixte doctos,underans do Fimos.

Cognatorum Sc assinium haec fere

sunt epitheta. PAter optime. Mater indulgenti imae Frater chae, iame.Patrue obseruande. Soror charisima. Uxor sua,

uisima. Nepos mellitifime. Iumdistae gener,assim, stadasis,commilito.Ex reliquom genere,qui nulla ceret nota sunt insignes, diuites et autoriise praestintra uiros apapellabimus: Optimates uiros, mates,primarios,nobialis, graues,gramyreos: Ornatos virtute aut eruditione praecellentes: Obseruandos,honorados, colendos,absoluatos, eximios, regios,prudentes,susticiendos, Dectatos, perspicaces, circunspectos Matronas nobiles, primarias, Optimas, ill tegerrimas,probas,pudicaE: Puellas, lepidae , bellas, amabiles,optime moratas,pudicas,iucundas mellimias: Adolescentes ingeniosos, probos,modestos, optimGDei,eximiae indolis, generose indolis: Milites ortifimos, exercitati, imos: Opifices, industrios, solertes, peritos, exquisitos,accuratos. Reliqua sibi quili ex his quae reis censuinminueniet. Als hic quide cautio fit oportet,non solum ne quae alijs congruunt,in alios resis'ramu3: ueluti si quis puella uenerandi, sellem iucundissimu , regem pudidicis imi ,matronam inuia imam nonnet: Veriumetiarn ne quando munis sto, fisa tribuamus,ut theologum male dogum grauissimum potius appelles,quam eruditi, immii: Praesulem pupidem ac supinu,quiduid potius,quam uigia lantem: Regem insigniter mari ,clemente magis dicas, quam p