Speculum sapientiae matronalis, ex vita Sanctae Franciscae Romanae fundatricis sororum turris speculorum, panegyricus Authore Andrea Valladerio..

191쪽

- vita Sanctanere Romanum, sibique in alijs unice expetitum, aut diti expectatum consequeretur, aut singulari apud Deum gratia,quod ego non dubito,impetraret. Illud namque illa Burghelia, Romana, Pontificia Aquila perficere potuit, quod Euseiiij I v. transuersa regula

non direxit; quod Nicolai v. claues non reserarunt; quod Callixti iii.& Alexandri vi sacrificae vaccae non expiarunt, quod Piorum Ir. & i Ir. Lunatae cruces no

illuminarunt; quo Pauli 1 I. Leo adrepere non potuit; quod Sixti iv. Iulij I i. Innocentij ix. arbores non friticarunt; quod Innocentii viii quincunces non ordinarunt; quod Leonis x. Clementis v ii. Pij I v. Leonis x I. glandulae non penetrarunt; quod Adriani Vi. Leones ad repagula decussati non perstegerunt; quod Pauli H 1. liba neque olfecerunt, neque stagrarunt; quod Iulij iii. corollae non coronarunt; quod Marcelli 11. velocissima cerua non decurrit; quod Pauli iridi ista,quod Pii mirasilersa repagula non terminam . quod Gregorij xii l. dracones non viderunt; quod Sixti v. neeseo superauit,nec stella ostens nec niomticuli conscenderunt; quod Gregorij xiv. vel rastra non expurgarunt, Vel arbores non germinariit; quod

Clementis vii I. nec rastra secreuerunt, nec sidera ponitus illustrarunt. Haud dubia Dei numen prςdestin tae suae voluntatis indicia de Pauli v. Romani Aquila ad sublimem illum volatum prouehenda monstrauit.

nemo fere de caeteris Pontificibus non tentavit; omnes in eam curam calidissimὸ, di studiosissimὸ ine buerunt: Paulum, B. Francisca inquit, volo, Apostoli Pauli

192쪽

Franciscae Romanae. ti Pauli non ignaua discipula; Romanum exlecto Romana; quietum,&clementissimum desidero pacis amantistima; denique sanctum,si me Romani sanctam decernunt, iure deposco. Caeterorum conatus ample ictor, huius extremam manum imploro. Equidem, B. Pater, haec mihi certa videtur diuinae demolliationis arbitria: nam illo ipso anno M. CCCC. XL. quo Vitam cum morte B. Francisca mutauit, recenti, tepentique quodammodo rerum ab illa gestarum memoria, Andreas Auximanus Episcopus, qui pro Eugenio Papa

1 v. urbem cum eius ditione, cum summa sacrarum rerum potestate regebat, Sanctium Botiensem Antistitem,& Ludovicum Carthusanum Monasterij urbani S. Crucis in Hierusalem praepositum, ad quaestionem

de vita, &rebus cum miraculo a B. Francisca patratis accurate, &legitime habendana destinauit: quare te .stes citati, auditique oculati omnes, ac locupletes,br uis',summa autentice inita rerum maximarum. Super

haec biennio post, eoq; amplius, Anno M. CCCC.XLIII. Eugeni j i v. Pontificatus X ii I. Rogatione procuratoris, ac syn dici Religiosoru patrum S. Mariae nouae,Orodinis Montis Oliveti, coram Dominico Cardinale Firmano,cui fuerat a Cardinale de Albertis, praecipuo in hac causa Quaesitore, ea delegata prouincia, alia lennis habita quaestio est,qua de LXXX. capitibus actu, testes XXXuIII. iurati, atque assidui interlogati. Praeterea Anno M. CCCC. Li. Nicolai Papae v. 'uarto, post B. Fianciscae felicem obitum, xi. ad consecrationis ab Eugenio inchoatae negotium prosequendum, iud,

193쪽

Vita Sanctae cium commulam Episcopis Spoletano, &Mindoniensi apud quosMichael Pratesis procurato ac syn, dicus coenobh S. Mariae nouae de promouendo sacro negotio diligenter egit, positiones,& capita protuli

testes XLii I. viros, Lxxxviri. Deminas praesentauit, a

istio tota iuridice; meliori quam unquam, & exactiori ordine compilata. Inde usque ab illotempore,videtur ea res ad Clementem Vsque Papam viii.incertum qua causa, resediise, tametsi in urbe nusquam interrupto, aut imminuto praeclaro in Diuam studio, eximia illius Religio semper continuata perseuerauerit. Siquidem in oculis summorum Pontilacum eius dies sestus in v be,praecipua quadam obseruantia, cultus fuit; in curia capitolina a iure dicundo,&st spitu forensi cessatum: ipsa diei religio, statuto antiquo anniuersaria, Alexandri v I. au moritate ad lib. . . cap. 23. firmata, stabilita. Eius tumalus constanti religione celebratus, tabellae diademate insignes vulgo depictae, appenseque:multa illius miracula adTurrim speculorum,indo ao anno M. CCCC. Lxxxviii. picturis expressa; Missae sacra.die anniuersario, solenni ritu, a quopiam Episcopo ad S. Mariae nouae facta,tumque de ipsius laudi

bus Panegyrica oratio habita, Annis M. D.XXXIV. XXXV XXXVI. xxx Vira. quod Ioannis Bruccardi, & Paridis

Graslij, qui sacri Palatij cercinonhs praeerant, diariaetcstantur Nostro seculo, a summis Pontilicibus piaci, lates indulgentiae, ad vii. Idus Martias, aedem, ubi B Francisca rcquiescit,pie adeuntibus rite concessae. Illo die celcbre sacrum magna Cardinalium fi equetia fieri

194쪽

consuetum. Senator, Coseruatores, si uehi str tus Capitolini adesse, calicem magni pretij, &runaliat quatuor e cera candida offerre soliti.Insuper, luod co stet.ntulti alij Pontifices diuersis temporibus, se Beata consecranda varie prouocati. Piusii. sibi super ea re supplicatum, ius amque petitionem fuisse,ad volunae

commetariorum quintum assirmat. Volaterranus Iu- V.ωre

lio ii. B. Franciscam Romanam Sanctis adscribere co stitutum fuisse testatur.Postremo in Bibliotheca Varsecana, vetus quaedam nota Ioanis Bruccardi eius Ceremoniarum magistri, quem diximus,illo inscripto tituto,inuenitur; La, quaepro canoni tione B. Franci cae Po trinae Romanae ordinanL, statuendasunt. Ergo inclitus, .& sanctus modo,&Diuino numini peculiaris, ac le- . ebis acquisitionis Populus Romwiis.pro auita. de im- mortali sua pietate, & Religione catholica, magnaq;, & domestica erga sanctissimam suam popularem, a que gentilena ooseruantia,Clementi viii. dulcissimae, aeternaeque memoriae Pont. Opt. Max. , felicissimo,r denique supplicarunt, ut optatum ad exitum usque, susceptam ab alijs summis Pontificibus, expetitam a Romana ciuitate, expectatam a populo Christiano . uniuerso, debitam Beatae, gratam superis, acceptam omnibus retro seculis, posterisque futuram consecra' tionem absolueret. Clementer audiuit, accepit ue Pontifex aequam, ac iustam supplicationem. Tribus Rot principibusviris illustrissimis,Serafinoo 'tuario, Hieronymo Pamphilio,&Garsiae Mellino, eamdemandauit ex more prouinciam,vi grauissimum nego

195쪽

. Sanctatium a capite acceptum absoluerent. Sub haec Seras nuci notum iam. & celebre totius Italiae oraculum, ii

gentissimis suis in Rem p. Christianam meritis, inde- festa praesertim, mirabili Galliae Regno miselanduin modum periclitanti nauata opera,Cardinalis,maximo totius orbis applausu, inauguratur, sua utique

tuna dignior, quam illo fortuna. Nam vir ille vi fluctilis potieritati propositum diuinitus imitandum exe-plum, clim omnia Regi nostro, & Regno infesti , infensaque horrendam omnium Regnorum pulcherrimo, an Ctissimoque stragem intentarent; hostes ubi que odijs infinitis baccharentur, amici, foederatique

taciti gemerent, Omnes tamen silerent, & conclam tum iam diuinum liliu lamentarentur ex animo; unus

Serasinus patriς vulneribus ex o innibu unus, intimo pectore, traffossus intrepideso qui sollicitare animos, Summos Pontifices,praeserti m Xystum v.& Clementem viii. qui illo iam pridem pro certo, experto, exploratoque oraculo utebantur, audacter instruere,via non satis tum,desperatillimo seculo,tutam Regijs oratoribus sternere; ad illos prim ὀ sponte, tum conces sone, iamque, iussu Pontificum, liberius commeare, illustrare, incendere, inflammare omnia, alia omninbbreui rerum faciem incredibiliti suo ardore, 6 in regnum studio inducere. Hinc factum,ut hristianissimi Regis Henrici i v. me moi i magnis centia, ad pia pura vocatu , etiam paulo p0st, minimo mometo ad

ipsum summum Pontificatum omnium Dene votis,

Vocaretur,nisi vel ipse nimi, callus fuisset,vclPaulus

196쪽

Franciscae mman . s; claro superum, hominumque suffragio, Ecclesiae, a

terna numinis prouidentia, leberetuet Ergo Serasimis purpuratus, cum illo etiam Pamphilius ad sacrum col. legium accitus; Mellinus vero,non multo post, in Hispaniam a Pontifice Mart.misi iis, huius sacrae Qucsti nis cursum intermiserunt: donec tres alij ex Rota insignes viri in idem negotium, maximo, & amplis linio delectu sub lecti iussu Clementis fuerunt Franciscus

Pinia vir omnibuς exquisitissimis ornamesis omnino mirabilis, Horatius Lanc cloitus, & Ioan. Bapt. Pamphi lius, ut causam eo statu, unde des erat, quali a principio repetita resumerei acta omnia superioru teporuhabitasque hactenus perquisitiones expenderct, tum actum esser,quod eius sanctitatemcvnsulto te ferrenti Dccrunt quod

ex quilita, & inratigabili diligen-.tia. Veteres actiones sus, deque vessarunt, expenderunt, ponderarunt, contulerunt, selegerunt: nouam

ipsi omnium accurati sinam institueriit de continuata, inde a B. Franciscae obitu, usque ad Annum M. DC. Iv. S nusquam intermissa serie miraculorum,&famae sanctitatis,inuiolate ac pie per tot annos,hactenus co- seruatae. O mnia rite, iure, & legitime transacta pronunciarunt. Rem eo statu, ac loco statuerunt esse, ut progrediendu ulterius summo Pontifici, ad extrema manum antiquo,& toties tarn versato negotio impo- .nendam,vid cretur. Verum ipse quoque Clemens, re

infecta moritur. Hei mihi quid dicam ξ tanta maiestas ςmoritur, quae immortalis nostris seculis dcbcbatur:

an legitime, iure velle in telligerent, iubebantur, omni

197쪽

tot iudices extinguntur, tot maximi Cardinales intereunt, tot Pontilices maximi in uno negotio, eoque non maximo,neque arduo, praesertim in re adeo probata, testataque moriuntur. 5 inanes nostras contentiones, o frustra suscepta consilia, quae in cursu ante franguntur, de corruunt, quam portum adspicere po- tuerunt. Intelligimus modo quid sit ista mortalitur

adspicimus satis quis ille sit Euripus rerum humanari Videmus qui a sit liuiaec ambitiosa vita, quam tanta facimusZin ea ludimustpro qua de salute etiam animi

se penumero decertamus Θ quam irridere, conrem ne-:re,dcspicere, spectare possumus, describere, de definire non possumusὶ non pollum omnem animi mei sensum acerbissimum explicare, nisi dixero hac vitam

non vitam esse, verum contentionem inanem, inuisam, inuitam: quam porro illam contentionem nos aliam esse arbitramur,si verum dicere volumus, quam mare inquietum, vadum procellosum, inexorabile

bellum, longum funus, breue diuersorium ,iter lubri, cum, inexplebile desiderium, lamentabile exilium, fortunae ludibrium, inconstantiae documentum, gloriosum probruma astidiosum lucrum,Vanitam empo. rium, immane naufragili, furiale solatium, bacchan, de tripudiumZ Quo plura dico, plura occurrunt, illassi portus in mentem veniunt. horrendi scopuli, rapidis uehus, Sy renum cantus,Scyllς latrantes,sentes asperi, mordaces aculei, operti laquei, lappae herentes, latae angustiae, dolo blanditi , latebrae inextricabiles, siselebrae vorticola Dirantes exequi securae insidiae, te-

198쪽

Franciscae Romanae . . S

nebrae luculentae, vadosa littora, tecta labentia, longa suspiria,violenta vincula Circaea pocula, hospitia Cyclopaea, latronum insulae, Diomedaea stabula, Lapi

tharunt conuiuia, Phaetontia plaustra, Daedalea spe istra, Icaria praecipitia. Hoc est vita nostra, cum recogito, hoc agimus, hoc amamus, hanc plusquam prodigiosam varietatem in dies experimur. Verum, Beatiss. Pater, ut verius aliquid, & magis ex meo sensu, di-icam, B. Franciscatam multos Pontisces praetervecta Romanam Aquilam expectabat, quae supra casus, supra fortunam, supra lethi inuidiam, supra temporum peruersitatem,supra obliuionis insolentiam,supra dis ficultatum omnium volubilitatem intrepida praete uolaret. Illi Dauides, sanguinarijssitiorum temporum tumultibus implicati, partim Galliae miserae conquas satae periculis occupati, materiam illi quidem, &c mota, iussu diuino, compararunt: at pacifico Salomoni, pace iam toto orbe Chlastiano stabilita, tranquillo, Pontificatu verὁ pacatillimo, & innocer tissimo, singulari clementia, cuni tis amabili, hoc sacros iactum sanctificata: B. Franciscae S. Spiritus templum extruendum,admirabili quadam prouideria,reseruauit. Quos ritus, quam pompam, quos triumphos, quam magniscentiam, quam huius Pontificatus felicitatem,quod istius seculi ornamentum, quod Angelorum soletine spe istaculum patiatur me sua Sanctitas per Pan et ricui reuiter posteris commendare,ne tamRegia a splen

199쪽

et ita Sanctae dida tam diuina celebritas,aut vilius urbis Romae po 'moersis interclusa,aut unius Italiae laetitijs co inprehen- sa aut istius seculi memoria circumscripta coarchetur. . uui u VLVi MVM QVOD Alexander in profana Apo- o Oi- theos laetaba memini fuisse omnium ordinum,Co- ri tu subris, Senatorij, Equestris,&aliorum, qua laticlauo, 'th - qua senatoria purpura intermicantium, magnam fie-quentiam, qui triumphali busto frequentes adstabat. Nos, ut in omni ius,ita in hoc maxime,toto cςlo,vincimus, itaque umbratilem illum Romae veteris fastu retundimus,&perfecte calcamus, ut illa prae nostris ludicra, & theatrica, &puerorum iocularia praeludia fuisse videantur. Nam illius frequentiae tonsae, Veteri. more, A discalceatae loco, nus purpuratorum Patrum tot celebres consessus, ad B. Franciscisionsecratione denique disceptandam, sanciendamque; innumera- .

bilium praesulum operam eodem allatam; omnium Ecclesiae ordinum ingentem multitudine, qui sacrae pompae interfuerunt totius Romanae nobilitatis coimi cursum mirabile,& quod caput est,omnium nationii, non iam dico unius urbis Romae, lectissimam nobili- ratem, praecipuam magnificentiam, spectatissimam

concursionem afferimus, ut ad hanc pompa, cui diuti no munere, ego quoque interfui, non Vnam maxima urbem, sed totum,qua latissimc funditur,orbem con-

suxisse inibi vere magis, quam oratorie videar esse dicturus. TANDEM aliquando igitur, Clemente aegris hominibus ablato, suique dulcissimo desiderio, tota Christiana iniensitate, relicto,Tres viri illi Rot Au-

ditores:

200쪽

- ancipue omanae. sue litores, quos modo dixi, egregia,ac felici subsortitionec teris subrogati, Francticus Penia vir undique ina, ximus, & graui limus, Horatius Lancellotius,5 Ioari. Baptis Pamphilius iussi de integro fuerunt a Paulo v. Pont. Max. instinetu, supplicatuque populi Romani, grande operaepretium ad operis fastigium attollere,& quod iam illorum pensi reliquum est et, mature ab soluere. Illi adiit. Idus Aprileis anni salutaris M. DC.VI. adluam Sanctitatem primum exacte de tota sacraquς- stione retulerunt, tum pollea ad Sodalitatem sacro iurituum, quae ex Cardinalibus constat,iussu Pontificio, ad vi. Id. Augusti eiusdem anni tota disceptatione,Vtimoris est, in scriptis tum suae Saninitati, tum sodalitati rituum in manus data, cum apta, & rite di :esta, &suis probationibus autentice, solen iter ni mala sorte miraculorum Remorosi suae, &, ut ita dicam, fastidiosi linae,certe quanta maxima humanitus potest, diligentia, pertentata, ill illi illimi sacrorum lituum Cardinales negotium propius, & cominus aggresti, sedecim consu tationibus super ea re, diuersis tempo- tib us, habiti studiis, die is, scriptis, atque actionibus

auditorum omnibus a principio sus deque versatis, denique decernunt in omnibus diligenter, exacte re, & legitime actum videri: acta omnia iuridica, omnem quaestionem rite instructam, de vitae sanctim nia, excellenti fide, reru natura transcendentium ess ctione in B Francisca manifestb constare. Q a rogutione sua Sanctitas denique accepta, sancit as ei tremum, ut omnium Cardinalium, qui Romae tunc clo