Speculum sapientiae matronalis, ex vita Sanctae Franciscae Romanae fundatricis sororum turris speculorum, panegyricus Authore Andrea Valladerio..

61쪽

Vita Sanctae cis hactenus visa argumenta suppeditat. Quid enim mirabilius, quid magis apud homines inauditum,qua B. Franciscant,ut ita dicam,tallaturientem,cum infans nutricis gremio primulum gestaretur, nusquam, Vtialij ante me scripserunt, se passam ab alio quoquam, nisi a parentibus vel leuiter contingi, aut attrectari ;imo vero ne a parentibus quidem ipsis prius, quan puerilibus fascijs tecta, S: decenter operta fuisset 3 ac si secus facerent, tum se puerili eiulatu,infantilibus digi tulis, formicantibus, lachrymulis, & suspirio is ni eri ncontrarium solitam, a quibus nulla sibi arte tempera- . ret, donec consuetis pannulis tegeretur 3 quod illi ipsi contestati sunt, qui ex longa obseruatione eius aeta tulae lactoelum pudorem ruerant toties in lactente

puella mirati 3 Quod si sanctissimi Myrensis Episcopi

Nicolai,quanta futura essct olim illius sanctimonia,ipsis incunabilis ostento fuit,quὁd statis diebus hebdo

madae ab exugendis nutricis uberibus abstineret; qua- tam puellae Franciscar futuram imposterum castimo- .niam auguremur, quam illi adeo cordi fuisse, ante-- quam nosset, obstupes imus Z Proxima ab quarta ca r εὐ- pedine sese summa venustate visenda sgura obhcit, domestica a parentibus hausta cum lacte institutio,sic. Vt eius aequalibus ad varia ludorum, ut in illa aetate, studiola idciuientibus, illa manibus preculas horarias deuoluat. Vidcres infantem ut 'in autenticis illius actis. legimus, ab Ephebis iam principio infantioris

aetatulae, ea iam factitare,quae maturioris sanctitatis indicia redolerent: binc indeptas orationes congerere,

62쪽

Franyae Romanae. Is quas statis horis Deo, uiperisque persolueret; litteris eis maxime capi, quae diuina tractarent, alias leuiter stas ex Nilo attingere; cum matre,cum ancillis,curn ijs domesticis seruitijs per quam libenter diu,noctu que de rebus pus verba conterre ; furtim eleemosinas egenis adspergere, non familiae splendore, non clariatate generis, non assinium consuetudine,non alijs stim dijs, quae illam aetatem tenere solent, oblectari, sed Deo, sed solitudine, quam etiam in tumultu dome- ilico reperiebat ; sed frequentatione sacrorum, sed ,s ecibus, inedijs, asperitatibus vitae strictioris, quibus sine exemplo tenerum, delicatumque corpusculum obterebat Nolamihiantem sterculem neIcio quem in solitudine astud Xenophontem in Paedia Curi virtutis edentulae, vetulaeque monita amplexantem, aut

Dauidulum in agrestibus sylvis, ursis,ac leonibuscossa frangentem, sedBaptistam in Heremo veluti vagieh-

tem videre te diceres,

Nunquid immunis fuit ' Infantis aetas 3 moh in asterauit prius ' Esem nosse posset, illa quae contra obuia Reptauit infans: iraeosse*mitum oculos remisso pectore, ac placido intuen l' Arctos frenis multilus nodos tuti, Et tumida tenera guttura elidens mani.

Vix sedecetinium aetatis amo Velut in An. f. ludo puerili cόiisti uerat secedere a turbis' & solitudi iam quaerere, salte se, ubiubi in promptu esset, Deri

63쪽

visa Sanctae

arctius seorsim a strepitu hominum voto perpetua castitatis obstringere,nisi &parentibus aliud visum,&numini aliud occultiore quadam mente prouisum

filisset, ut nouum exemplar eo clarius, quo rarius innuptarum generecderetur. Porro hoc robore animi iam tum, atque hac indole virtutis, & continentiae fuit, ut respueret omnes voluptates corporis; quam non quies, non remissio, non aequalium studia, non ludi, non conuiuia delectarent; quae 'nihil in vita expetedum putaret, nisi quod esset cum grauitate, cum pietate, cum modestia, cum seueritate coniunctunt: deliciae autem illae pueriles, quae mature cum tempore dessorescunt, nunctuam occupatam eam, impedi laque tenuerunt: nulta luxuries in moribus, nulla iiii

moderatio in vita, nulla cupiditas i. studiis, nulla tibi do in consuetudine, nulla mollities in habitu, nulla leuitas in incessu, nulla corruptio in disciplina, nulla varietas', aut inconstantia in illa aetatula apparebat. Angelus potius in corpore humano, quam puellasnter homines videbatur. Audactei alcim, sed vere men, Angelos ex suis supremis orbibus reuellebat, ut ex similitude ingenij iam cuperent cum illa inter mortales assidue, &familiariter diuersari.Sexta exinde figura existit conuictum cum purissimis illis caelorum accolis ea otione complexa, ut adiunctus ad latus ubique Franciscam stipator, & assecla Angelus prosequatur. semel eius generis dicemus omitia, ne iubeisuis frustulis res magnas fiequenter abrumperet Agamur. Iouis hem Baptistanu nic operis Marergo

. adpictum

64쪽

Francisse Romanae.

ad pictu Nicephorus tradit in horrifera Heremo iam inde propemoduni a cunis Eligabetha parente demortua, ab Angelis in maternae curae paricin siicce. dentibus nutritum, educatum, eductum fuisse. Beata

Francisca hoc amplius, perpetuum veluti honoraria asseclam humana figura spectabilem semper habuit,

usque ad extremum vitae spiritum, cuius monitis, nutibus, & tota plusquam familiari solicitudine regebatur. Tametsi enim autEnticaa an potissimum dicunt de prouectiori aetate, primum inito matrimonio, deinde marito vita perfuncto, custodem illi Angelum spectabili forma fuisse concessum: tamen huc

de eo argumento omnia congeremus, cum vitam Angclorum aemulam ageret : ita sicluidem Christusne de paruulis haereremus effecit, cum ore sacro sincto discipulos monuit, ne cotemnerent quem qua ex paruulis, quod Angeli eorum in coelis semper viderent faciem Patris eius, qui in Eo lis est. Ioannes Matthiotius nam acta publica nec tam multa, nec tam singularia complectunturo ciuis Romanus, cui B. Francisca anno .circa undecim,confessiones audienti operam dederasitestis oculatus, & grauis scriptum posteris commendauit Archangelum illi non propugnatorem solum, atque cust odem,aduersus quotidianas tenebri-c sorum spirituum incursiones arcendas , verum ad totius aetatis singulas moderandas, dirigendasque rationes concessum fuisse, a quo ne perlevi quidem momento desereretur. In quo mihi vidctur diuinanitas ad amorem nostrum magis tanto benefi-

65쪽

vita Sanctae . cio in fiammandum, voluisse hominum sensibus semel obij cere quae caeteri ductores spiritus in fistulo rum tutela mortalium, quibus praesunt, quotidie occultis obsequijs exequunt tir. cisi non minus idcirco beati sint, aut magis negotios,&occupati, quam si soli Deo fruendo se sisterent. nam si caelestes inicit, gentiae rotandis continuo immensis illis caelestium a. globorum orbibus affixae non minus,vel ipsus Aristo telis sententia beatae consendae sunt:si,ut certiora coim sectemur, & quae nihil dubitationis asserunt, nihilo. minus Beata extitit Christi patientis anima vel rebus humanis intenta, vel ligno suffixa, vel ad subterraneos

Limbosum specus profecta, quam hodie est ad Patris aeterni dexteram collocata ; si Raphael Angelus haudquaquam a Delicitate decidit, quam semel adeptus

amittere non potuit, ex cura illa tam singulari, tam-

que diuturna Tobiae suscepta ; si reliqui spiritus ad

osem, ad Abramum, ad Prophetas caeteros passim missi nulla firmatae beatitudinis decegione patiebantur nam ne sic quidem,exPhilosophi sententia, essent i beati) si ad haec Deus ubique praesens, xbique beatitudinem ostentare,ubique sele offerte,etiam Latro iiii cruce pendenti potest ; si ad extremum ipse Stephanus protomartyr etiam istius grauissimi corporis vinculis, &carcere occlusus, Christum tamen in caeli, a dextris virtutis Dei, inter saxorum grandines, hor rendaque lapidationis sanguinariae crepitacula ex cor pore adspexit, quid oblatrabunt isti ex luto, atque a

silla ficti homilies, qui diuina omnia sui circularisin'

66쪽

Franci ci Romanae. 18genij plebeia regula metiuntur 3 qui audiant unum ex Archangelorum numero numquam a Beatae latere discessisse, cuius studia omnia dirigere vota, Volun- . latcsque componeret, dicta, facta, cogitata omnia a moderaretur Z Ingrati l sacrilegi l qui qua se causa benefico numini gratos praebere deberent, ea insolescere, acies e impudenter efferre non reformidant Z Ergo illi aderat perpetuus comes Archangelus suinime Ve-n' 'us, de tota specie pulcherrimus, candore, quini uena exced cret, oculis ad caelum seni per obtici sis bra- cliijs circa pect', crucis figula, decussitis, cincinnis veluti auro crispantibus, tunica ad talos a ceruice protensa collum tegebat, candida vulgo, quando 'ue caerulea, rubra nonnunquam illi inerat. Tatius e 'u tui lendor emicabat, ut aegre Francisca fulgorem oculis Ierre posset: quin eo scintillabat interdum, ut nocte antempesta, liaud alia face vel diuinas preces ex libro decurreret, v ubiculi omnes angulos riwarctur, vel alia id genus domestica munia exerceret. Iussa aliqua-do a suo praeposito edicere qua statura, aut qua forma esset, illa in Archangelum directo obtutu defixa, eiusque brachiolum circumelexa, manu ad verticem instar blandientis allata, ade' commode designab si Vt pater figuram apte discerneret, quae puerilem non eXcederet. Iam quando Beato Thoma Theologi Pri pe, & nostro Dionysio Areopagita, aliisque scribentibus, Angeli hψminibus diuino munere do senati sunt, vel ad propugnandum contra caco daemo

67쪽

. Uita Sancti dum a vetitis, vel ad recreandum in aduersis: si Tarta. rei illi lemures illam, quod saepe,multumque faciebat,

aut impune pulsarent, aut inani horrore terrerent, aut captioςe in meliorem spiritu transformati in fraudem adducerent,momento Archangelus, aurea coma leui ter Ventilata, concussaque, gratam quandam lucem evibrabat qua Franciscae animus mire firmatus recrevbatur. Sin frequenti consanguineorum, aut amicorum ςoncursu, qui tum ossch, tum seiritualis quius causa ad illam confluebant, aliquid illi, ut in ista prae-

fiagili contagione, aut facto, aut .dicto, aut cogitato, minus composite excidisset, vel se illa in curas doni esticas superuacaneo studio profudisi et, sese ille admo. nito r spiritis tutelaris ab illius oculis summouebat, ex quo illa in se reflexa, interioris conscientiae latebris' exacte dissetissis,in cuiuscunque leuissimi lapsus cognitionem veniebat, tum solei tior facta, errorisque pod nitens futurae cautionis emendation roposita dun cillimi monitot is aspectum rccupera t, quo cum interim dum se illi redderet, gemens opinor, dolensque

ita ex animo sermocinabatur. Similis est d rictus meus. capreae, hinnuioque e ceruorum, en ipsistat post parietem no

'Mm, respiciens 'er fenest as, respicims per camellos. Reuese' tere:similis odite femi , capreae, hinnuloque ceruorum μ' Quamobre abstractissimus ille Do . rotheus monebat magna custodi cuiusque nothum.

Angelo exhiberi reuerentiam oportere, ne extemplo fugatus aufugeret: quare cum quieti nos damus,mo

dcste, sobrie, & con siderate agendum, ne indecenti

68쪽

Francisiae Romanae.

aliqua turpitudine, Angelus qui nobis inuigilat, indue

gnatus e nostro sese coiiaitatu proripere cogeretur.

Ex eo leni anabat, quod si quisquam grauius, praesente spiritu,laberetur, ille sibi in nibus oculos obnubebat, quo admissae culpae conceptu horrorem restaretur. Beatae Franciscae pro paedagogo datum putares, qui labentein erigeret, perplexam instrueret, errantem moneret: nam &sanctos Patres video passim ita sensist e,cuique nostrum in lio clubrico,&ancipiti deuiae mortalitatis exilio, instar ductoris, atque magistri datum monitorem Angelum; hominem namque habere instar infantis, quamdiu hic moretur, qui eo diuino magἴsterio maximopere indigeret. .id illos carnificus implicatioris conscientiae stimulos, quos scrup ulos vocamus,quam ille scite adna onito spiritus

retundebat Z 'uam reuellebat, extirpabatque radicit Z quibus cum illa aliquando orationi ardentius intenta fodicaretur, illam exporrecta, &serena fronte intuitus ita placaui ut deinceps in perpetuum, inanis sinam illam mentis ulceratae scabiem persanaret posmquam perdocuisset ista friuola esse obstrepentium C, codaemonum terricula, & machinamenta minimi ponderis, quae eludemio potius dispuluerata, quam contra nitendo depulsa frangantur. Ac iucunditatem conuictus familiatis, socialiis hie consiletudinis, quantam, quam solidam, quam sinceram, ac puram Deus immortalisl asserebat : seu cum Beata familiariter collo queretur, tanta caelestis illam alloqui j, tamqtie sim era dulcedine perfundebat, ytharmonicos conccn- - .

69쪽

Vita Sanctaetus humanos omnes, prae illo sua ii sus irro inconcinnos,ingratosque duceret: seu in caelestium rerum in ditationem se tradere tum vero ea tum scienter, tum

accommodate, tuim essacaciter de singulis virtutibus, de pudicitia,ac de innocentia speciatim,susque,quas magis in Angelica natura regnare prospicere disserebat, ut suum illum Doctorem dictantem prosequi,atque ex eius ore concepta proferre liquido apparcret. Magna sunt quae dixi, dc quae captum humanum superent maiora, uae dicam imposterum si non illo rebellantium censorum supercilio, sed sanctioris inge- iiij Christiano candore ponderentur. Nam quam dianupta thoro deseruijt, hunc quem modo dicebam, comitem Angclum semper obtinuit; postqvilm vero marito 'rbata se arctioris vitae religione colligauit, alterilli ex quarto Hierarchico ordine, haud paulo sit - blimioris gradus, illo priore permutaro, fuit concessus. emadmodum enim apud Aristotelem illaecς-lorum azitatrices intelligentiae eo nobiliores exiliant

necesse est,quo propius ad supremam illam sph. eram, ubi Deoru domicilium superstitiosusPhilosophus collocatum putabat, accederent, quod nobiliora, & maiora corpora circunferrent, liqud secus plane philose

phandum est de hominibus, ytqui Pontificalis, qui Imperialis, qui Regiae, qui Principalis, qui alterius eracellentice dignitatς, vel vitae perlectioris, sanctioris que praestantia caeteris antecellant, e superiori qua- dam caelesti centuria,tutelares Archangelos nancisca

tur. Quos idcirco diuinus Apostolus quosdam thro-

70쪽

Francisiae Romanae. 22

nos pro pontificibus, alios principatus pro principibus,alios potestates pro magistratibus, nonnullos vise tutes pro virtute praestant ibas, tum alijs ex causis, tum ex tutelae peculiaris ossicio, uti ego quidem existimo, nuncupauit. Iste alter nobilior Angelus veluti superior, extrema, ac visibili specie, sed multo elegantiori . forma praeditus, non capillorum vibratione illa sensili, aut scintillantium oculorum indicio, verum arcana vi quadam, ac propria, quam innatam, atque in sese penitus instam circumferebat, Tenebricolas Genios

auertebat, arcebatque: cultu cliam, ornatuque haud paulo alio visebatur. Dcxtera triplicem palmae ramum aureum gerebat, quibus terni glomi appensi non illis absimiles,quos bombyces conglobato serico obuoluunt, unde ducta stamina Angelus,& collo implexa velut in globum adglomerabat, id quod continuo faciebat, ad annum usque M. CCCC. XXXIX. ad

xvii h Kal. Sep. quando se dixit triplicem Franciscae te 'am contexere imposterum pensi habere ; unam centeno, alteram quinquageno, tertiam triceno sub tegmine textilem, quo Euangelici seminis tergeminam foecunditatem, triplici perfectioris vitae prouentu, in Beata Francista, virgine, nupta, vidua, exprimebat.

od enim de paucis usquam legimus, omnia triplicis eius status ad summum apicem prouecta exempla in una BeataFrancisca tenemus:sicut in thoro pudico tricenus, in viduitate quinquagenus, in virginitate praeseitim Religiossi cumulo absoluta centenus fit

s, culmis velut herbescens geniculatis, pullularit.