장음표시 사용
301쪽
hus possunt accidere. Eodem modo Stereometria tractat abitu te de mensuris corporum , Ars Veromachinarum seu Architectura tractat de tali mensura in ordine ad aedificia construenda. Ad se tu principale varie respondent doctores,quia non est facile nosse quomodo subalternata dicat quia, Msubalternas Spter quid.Omissis vero opinionibus sit prima propositio. Scientia subalternata non soludemonstrat ab effectu,sed a priori,& Ppter quid , ut argumentum probat, quia in hoc consistit ra lopers istiuae & musicq speculatius quod a priori demonstrent coclusones. Secunda propositio. Qua- Secunda uis posset forsan sustineri, si perspecitiua specula- pi PQλtiua non est nisi Geometria, pro illa parte qua probat conclusiones perspectius, & musica speculativa est Arithmetica pro illa parte, qua probat conclusiones musicar: tamen alia est rei veritas , vid
Iicet , quod infra limites perspectius distinguitur speculativa & eractica . Prima pars patet, quia noeometria a priori probat principia perspectivae , videtur subinde Geometria esse Perspectiva specula tua. Sed secunda pars probδtur. Perspectiva ex proprijs terminis perspectivae reddit causam suarum ςonclusionum , ergo perspectiva speculatilia idistinguitur a geometria. Probatur antecedens. Illa conclutionem,obiectum prope maius videtur qua
longe,perspectiva probat hoc syllogismo, obiectu quod maiori angulo visuali videtur maius apparet: sed quod prope videtur, videtur maiori angulo vi, suali, ergo. quidem demonstratio est a priori ,&intra limites perspectivae , quia praemisiae Io- ouuntur de angulo visuali. Vnde geometri non vicitur demonstrare propter quid perspective, eo
ἔς ue omnis demonstratio propter quid perspecti ueti geometriae γ sed quia demonstratio .penpe iugi , non
302쪽
2 6 Poneriorum Primus. non potest resolui usque ad principia immediata ,& per se nota,nisi pergeometriamam illae praemis-- - is probantur a geometra per lineas & angulos aba strahendo a visualibus.sSi ab eadem basi duo latera trianguli procedant,maiorem angulum causant
in parte propinqua qua in remota. Itaq; ubi demq- stratio incipit per visuale , iam est pure perspecti ua. Et idem dicatur de musica respectu arithmeti- Ad coεr. cae. Ex quo sequitur quomodo differat perspecti-ua practica, & perspectiva speculatiuamam perspectiva practica ibium probat, obiectum prope maius videri,ab experietia per visum:sicut mulica pra ' etica probat, ' Diapente est optima consonantia , quia bene conlbnat auribus,& ideo musica practica acquiritur exercitio cantandi: speculativa vero reddit a priori rationes conclusionum . Hinc si quitur solutio confirmationis. Respondetur enim Primo in geometra non demonstrat conclusiqnexperspectius, sed tu principia. Itaque quam primu venit ad lineas visuales cessat negotiu geometriae , di incipit demostrare perspectivus.Secundo respe- detur, P geometra inquantum geometra non het
semper applicare sua principia ad principia perspectiva formando demonstrationes, sed quando geometra requiritur a perspectivo an .vult docendere ad perspectivam, & utraq; de causa Feometria non est perspectiva. Et hoc secundum est quod ait Arist.videlicet,st geometra & arithmeticus sciunt in uniuer ii conclusiones perspectius & musicae ,
non tame in particulari.Stat enim in sit quis persectus geometra, sciens ' ab eadem basi latera procedentia maiorem angulum faciunt in puncto propinquiori,qua in remotiori,& tanaen hoc nunquaapplicuerit ad lineas visuales, & per consequens nunqua aduerterit an obiectum prope videtur m
303쪽
De immediatorsi ignorantia. cap.XILIus quam loge. Et pariter arithmeticus stat,st sciat
omnes proportiones numerorum quaS nunquam applicuerit ad sonos, nec aduerterit quaenam prM portio consonet, quae vero dissonet.
gatione sed dilbositione dicitur ignoratio, deceptio en:qua circa propositiones medio vacantes Nel non varantes, Uirmativas vel negativas, aut per ratiocinationem,aut simpliciter fit.2 iam aut sim pliciter quiliam esse,aut non esse putat, aut per ratiocinationem existimatione talem sequitur .F Simplicis igitur existimationis simplex enerror:cuius autem quae per ratiocinationem esscitur,plures: a. nanque sine medio nulli coperat. ι ni tur quispiam concludat.a competere ipsibsumpto medio, c.deceptus erit , sanὸ per ratiocinationem,atque eripotest,νt ambs propositio nes sent falsae ct etiam altera tantum, nam si
Meque a. cuiquam. c. neque, c. cuiquam comperitarib.Ntraque autem per interuallum econtrasit
304쪽
: posteriori primus. I arta unque,vineque ubi ciatur:b.neque uniuero liter competat ipse:b: . a. b, quidem fieri nou po teri,ut in toto quopiam sit, nam, apprimo remouebatur ab ipso, a: ν ero non necesse est νniuersaliter cutissis quae sunt inesse, quare sit, Ni ambae
propositiones sntfalse. At feri quoquepotenvi altera vera sumatur,non tamen Nirauis ,sieca:c. nam propositio, c:b Iemper erit falsa, quia in nullo est ipsum,bsed,a c:vera esse potest. velutis,asne medio competat quidem ipsi,c. non co. et resT petat autem ipsi,b. cum enim idem primo de pluribus quosis dicitur modo, neutrum erit in altero , nihil autem interen, ct se non sine medio competat. FDeceptio igitur essendi per hoc,atque hos modo sit solum, non enim alia in figura Tatὶocinatio erat essendi, non essendi vero ct in prima, ct in media sit . Atque primilis dicamus quot modis ct quomodo sese habentibus idises propositionibussit in prima figura. Fieri it que potest , vi ambe false propositiones fuma
tur , velutis ipsium,a. iam c.quam,b me medio competat. Nam si sumatur, a. quidem nulli in efse cinum autem,c.cuilibet competere,b.erit ν-traque propositio falsa. Fieri quoquepotest , uti alterapropositionum utravis falsa sumatur. Da esse potest a.c quidem νera, c. b.νero falsa, a: quido vera, quia, a non omnibus inestq1 sunt etc.b.verofessi, tu quia sieri nequit νt', sicut ipsa , a.nusti cometa ipsi competat,b.nam alias, cis
305쪽
vers erit ipsa conclusio pera. At.c.b. etiam προ-
'vir esse potest,inera s/mptasalsa, ceus b. in. a sit oe in. c. necesse est enim tunc alterum esse sub altero,quares sumatur .a.nulli competere,c. .rith sepropositio .sa.Tatet oe ex alte ra tantum oei ex amabus propositionibusfalputatio ationem erifalsam. Sed in figura media, mi tota quidem propos iones μmbaesiitfui se serίnequit 'am cum a. cuilibet inest.b. nullutym sumi medium potest,quod alteri cuilibet, alterin illi competet.Oportet autem hoc pactosumere prρpositiqnes,ut alteri quidem insit, alte υ vero non insit,si bac in figura ratiocinatio fe v debeat Si igitur qua scsumuntur sint alsae constat econtra Neras Nirasquefore, quod quidqfieri ne quis, Verum aliqua ex parte falsam esse
utranque ponobclare quicquam Nidetur, Ne s medium. c.tam. a. quam.b.cuidam inst. Tunc
enimsi ipsium . c. cuilibet quidem a. nulli verb.b dicatur inesse false quidem reunt ambae propos riones, at nonsmpliciter,sed aliqua ex parte, mcuti patet radein erunt, si propositionem n gatiuata vers maius posseris. Fieri Wim pii Dis, altera falsa atque Nirauis pro sitionu sumatur, quod in neIi cuilibet.a.rd.b. oque milibetiss. Si igitur ipsum .c. talesumptum cuil bei dem, a nulliῬerh.b. competere dixeris δε-dem erit vera, c. b. autem fassa .
306쪽
a8s l Pone rum Primus.'vrius quod nulli .b. competit, idneem chilibetinerit,nam si cuilibet:a. competreet , O ipsi quoque,b. cuilibet profecto competeret, at nulli inefJesupponitur. Si igitur cuilibet quidem , d. nutu vero, b competere dixeris c. bl quidem veram . alteram ver agam mcies . Ide νtique ei, si versus maius extremum propostionem nega tiuam posueris, quodin. nulli competit, a id etiae nulli competit,b Si igitur,cinulli quidem a. libet verδ.b eis petere dixeris,a.c, quidem pro . positio erit vera , altera vero falsa Rusissitaquod,b.cuilibet inest, nulli competere dixeris,a, Ialsam tum escies propositionem . Dcesse en enim se,b cuilibet inest, ct a Midam competat . Si igitur huiuscemodis pium,e:nusti quidem darcuilibet verb, b:dicatur competere, erit, c, quidem Vera,a, e. autemfalsa'. Patet istur ex
xtrisque salses, ct ex altera tant 'circa pro positiones indiuiduas ratiocinatisitem fassiani
Η V v v stit' a sent quae ex libit Posteriora. operaepretium est dialectic's discipulog doceri,quae verio post hac subsequvistur, quan uili sine' ingenio plena, &quq ingeniosum quςmpiam peris', lustrari non poenitebit, sorsan tamen holixiora sunt quam necessaria, ob idque propter prolixitate
non exponuntur a neotericis. Nos velo statuimus .
singula exponere, o ut negotium sece Vius do ctoribus interpretandi si sorsan te 'pus non suffeceriri s ed ut totum Aristotelem illis qui aheu esse Munt dialectici exponamus. Nec mirum si operis
307쪽
a ris de tofigissimi, e obscurissimi,Ioga sit expo-
suo,ne scura sint. In hoc ergo duodecimo capi incipit quartum membru principiale eoru sex,
in γε primum istum librum partiti sumus. Enimuero postquam in primo capite institutum est d monstratione esse necessaria,& in duobus Muetia hiis definitu est quid est scientia &demostratio, di in octo sequetibus ostensu est ex qui. qualibusq; principijs procedatois demostratio, tam propter
quid qua quia in qua figura aptius fiat in his tribus capitulis quae modo sequuntur agitur de ignorantia,quae opponitur scietiae. Atqui in duob.capitullis agitur de ignorantia praula dispositionis, nempe in primo de ignotantia principiorum immediat Him,deth secundo de ignorantia mediatorum quet sint conclusiones,in tertio denique agitur de ignorantia purae negationis. At vero in partitione Commentatoris duodecimum & tertium decimum c
pila: non continent nisi unicu textu, qui est trigesi 'ussecundus Quocii ei nos caput hoc duodecimuper sex panticulas distribuimus. In prima ergo particula praemittit Ari.quatuor distinctiones igno rantiae. Prima est.Duplex est ignorantia,scilicet, purie neda ibilis,de prauae dispositionis.Ignorantia pulis negationis est niera priuatio & carentia scietis, ut ignorantia geometriae in rustico Ignbrantia v
ih prauae Aspositionisi est falsum iudicium ide re aliqua. Prima dicitur simplex negatio, uia nullum diuit habitum ves actum, secunda vero fit per habitum vel actum quae est mala disse,sitio 1iem prima non dicitur deceptio, nam qui negareuelan Τrat,scit se isti orare, ec ideo nec decipitur,ni, quietquam asseritis nec si cui contradidit quare talis iagnorantia nihil pertinet ad scientiam Secunda vero ignoratia est deceptiovi error,naniqui'ita igno
308쪽
rat,decipitur pilians se icire quodneson ob ticontradicit sciemi,atque adeo sinet adicientiam,vi extirpetur.Ait ergoiquq i Sasnoratio quae ostia est secundam n gationen , seqrecundum di pq itionem,illa ea ὀeceptioaoeliu vertit, ilia est per syllogismum decimio , di in ali q*ibus codicibus Graecis ita legitur, sed shmgi codice Argyroprii non erat ut particul per isti gis' um,quae quidem litera ς tu misi iis quadrat 'niim statim deceptio dimita litia Hisception M
pe syllogismo, unde sequitu r quod non omnis truttis desiςptip est per syllogismum . secunda disti fot' est. Ignorantia pra9 e dispostipnisseti est ci prim* principia 3mmediata de qu agi uir in ii 6pito glia est propositionum quae sunt mediata
Mnquam conclusiones, do qu/ agitur in sequenti Quod si quis dubitet quqmod opqtest haberivor prirnstrum principiorum . yt de soc generali. quodlibet est vel non pit. 'di, iresso ni cin mores, in potest quis ilia negne ore, non corde,yt supra distum rit cap.8. ex. ij & h: betur. .metaphysi.text. 8, At vero qqia vocali gati' verotis, non proprie dicitur error,sed pro terula,aliter mihi videtur dicendum, videlice m stote loquitur hic de propolitionibus immed G:quae quan*is secundum se sint imi ediatae, non simpliciter & quo ad nos sunt per se notae
dis in Vo.sq, talis decepti0, siue si circSim me ara siue circa media δ' esse aut circa ac, Gyanimas aut circa negatiuas. binotadu, si sicut in medipta in veri e affirmati i. in ι quam
309쪽
De mediatora ignorantia. VcV.XILIam negativa, ita cotradictoria est immediata iasitate, ut homo non est rationalis , substantia est qualitas,& sicut una est mediata in veritate, ita a lia est mediata in salsitat ut mundus non est creatus,est falsa mediate:quia, mundus est creatus est vera mediata δε mundus est infinitus, est media in falsitate,quia uudus non est infinitus est v kra mediata. arta distinctio est Agnorantia prauae dispositionis aut si per syllogismum decept rium,qui dicitur paralogismus,autsimpliciter.Etenim tunc quispiam simpliciter aulcredit non esset quod est,aut esse,quod non est, qu idi credit dece
plus vel experientia vel autoritate, ut .cu rusticus credit solem no esse maiore rota morari deceptus vi su ,aur credit mundu esse perpetuu deceptus autoritate alicuius philosophi. Et haec ignorantia nishil pertinet ad scietiam posteriorum, potest tamehuiusmodi errores pati yropter alique paralogis inum,ut si adduceretur illi talis paralogismus,unaquaeque res. est talis qualis apparet,sol Vparet, Verota molaris,ergo tantus est quanta est illa ., Et de
hac deceptione est praesens sermo. In sectaa par ticula, Simplicis igituri pergit exupla ponere singulorumembrorumtuens primo landamentum
videlicet, Simplicis existimationis singlex est emror,eius autem qui P ratiocinatione efficitur , 'resJid est, cu qilis errat sola autoritate au t alia via sine syllogismo deceptus, unicu het errore.f. pre positionis in qua decipitur.Qui auloerrae per ira χgismii plures hi . & conclusionis de utriusq; vesialterius pmissarum. Ubi notandu,st error per res sinu aut contingit ex dest Urmaei consta: quentiae , di iste non pertinet ad PMenwm inat etiam,sed a1 libros priorum .aut conrin tex defectu materiet,puta fusitate praemisiarum de isto
310쪽
I Posterkrum primus est sermo praes s.Ostendit ergo Arist. in hoc ea' te quo contingat huiusmodi paralogisnai in immemediatis propositionibus falsis. Et primo in asnμmatiuis quae opponuntur veris immediatis negatiuis.Vnde supponit primo, ' a.sine medio nulli copetat b ut si a.sit substantia de b.qualitas,haec sitim mediata nullub.est a. Si igitur quispia,inquit, cocludat a. copetere ipsi b.sumpto medio.c. decepeerit J sane per syllogismu:ut si dicat,omne c.esta. omne b.est c.emo omne b.esta.Subdit in,' limoi paralogismus neri potest du ambae praeminae sunt falsae,aut dum altera tantu. Nam si neq; a. inquit,
cuiquam c.neque c.cuiqua competat b.Vtram aut
per interuallu econtra sit sumptaJ id est ambae praemissae sumantur affirmativae,contrariae illaru,tunc
ambae sunt fessae. Contrariar inquam quia debent
esse uniuersales, cum debeant inferre uniuersale et nam propositio immediata falsa debet esse uniuersalis & de omni,sicut immediata vera: ut si acciperetur pro medio quod significatur P c. aliud gna
lissimum extraneu,puta,quatitas, cui neca. nec b.
. competit:& fiat talis syllogismus,ois quantitas est substanti omnis qualitas est qualitas:ergo omni&qualitas est substantia.Amba .n. praemisil simi immediate salsae apud Arist. Et hoc est quod subium git, ΓFieri nanq; potest ut co sic se habeat ad extremum utrumq; , ut neque subijciatur ipsi a. quod est maior extremitas neq; uniuersaliter copetat id si b.Jid est neq; praedicetur uniuersaliter de minori. Subiungit aure ratione dicens, Etenim b.quia fieri non pol ut in toto quopia sit&c.JIn qua
rone,cum sit obscura,nescio que mysteria, praeter intentionem Jt existimo Arist. nngui expositores Sensus inest manifestus si consideretur primo huiusmodi paralogismos fieri in prima figura ex pra missis