Dominici Soto ... In libros Posteriorum Aristotelis, siue De demonstratione. absolutissima commentaria

331쪽

3o6 . Posteriqrum Primus. extruere libet, tum id considerandum est, ut ex hisce quae competunt, ratiocinatio siemper consiciatur. F s autem itas e habet. Quoniam est id quod de alio non per accidens praedicatur, amque per accidens dico, veluti cum dicimus nonnunquam album illud hominem esse, non perinde dicentes atque cum dicimus hominem esse album vomo nanque non quia est aliud quicquam' est album, at album est homo, quia accidit homini visi album sunt igitur nonnusta talia. t per se praedicentur.WSit itaque.c. tale, vi ipsum quidem nusti competat rei. b. autem huic competat primo , vi non sit inter ipsa medium νstum ,

rursus d. ipse b, ct eas si, d. . f. identidem inic0mpetat. e. qμaerendum est igitur, si necesse est hoc Ilare, an fieri poten ut in infinitum prosic scatur in Rursus sita de quo nihil per se praedica rur , atque hoc ipsi primo competat. b, ct nulli priori medio competat, O. h. identidem ipsi . g. ipsi scompetat. e, quaerimus sti' itur,νtrum ct huiusce profectionis sit necesi iribstatus, an sine medio sit semper abitio. Atque hoc tanta, in ab illo digeri quod illud quide quaerit scrine possit, vi quippiann si a tali incipiat , ut ipsum quidem non insit cuiquam, aliud autede ipsio dicatur, versus supera pergendo sine sine semper proficiscatur,hoc autem fieri ne possit, vi qui si 'iam si incipiat ab eo, de quo nihil dicitur; ipsum Mero de altero praescatur, petat ue infe

332쪽

Ansiit in demon.proce in insi. Cap. XV. 3o'viora,hocsemper pacto proficiscatur, nullusque ei modus occurrat. F Praeterea quaerendum est feri ne potest, ut si extrema sint finita, media sint infinita, velutis. a, competat ipsi. c, ct inter ipsa si medium. b, ac inter a. b. medium etiam aliud cadat, ct inter haec rursus aliud,

xtrum in his ipsis sit in insinitum processio,

an id ipsum fieri nequeat. Idem en autem hoc considerare, os demonBrutiones in infinitum 'oficiscantur, si sit cuiuslibet demonstratio, an ad νtramque partem finis occurrat. FSimi-titer de ratiocinationibus negatiuis propositionibus est dicendum,velutisi. a nulli.b. competat,aut illi primo non inest, aut est aliquod medium, cuipi A ri non inest Atque si sit. c, quod q uidem cuilibet coniectit.b,rursus a.aut ipse, c,priamo at talis priori non inest. Quod quidem cuiliabet competit, c. in his enim aut infinita sunt e quibus non ines prioribus ipsum. a aut sinita, modusque tandem occurrit FIn his autem quae con crtuntur. ccus se res habet. Un enim hi equae mutuam suscipiunt prydicationem., id de quo primo vel vltimis praedicatur est. Omnia nanque militer hoc pacto sese habent ad cuncta, mue sint ea infinita quae praedicantur de ipso , sine utraque de quibus quaeritur sint infinita, nisi sit ut non semiliter conuertantur sed alterum per

acciden alteri Vero natura.

333쪽

HI c incipit membrum quintum 'principale huius libri,in quo Aristo. postquam egit de

ignoratia, reuertitur ad tractandum illud verbum quod dixerat cap. z. text. s. Non sciet qui demonstrationem horti non habe idest,ut bona sit demostratio requiritur resolutio principiorum vique ad immediata. oriri nanq; posset inde dubitatio an tale resolutione contingat in infinitu abire , tunc. n. non posset ad principia prima peruenire. Hac de causa in hoc mebro quod per quinque capitula usque ad decimvnonii inclusiue protenditur intendit patefacere demonstrationes nequaquam in infiuitu procedere. Atqui in diuisione Comentatoris, priora tria capitula unicii textu coplectuntur, si est trigesimusquartus. Continet vero caput hoc qui tumdecimii particulas sex. In tribus prioribus dimittit duas suppositiones, quae sunt ad subsequetia Duae sup necessariaea'rima,Ois ratiocinatio seu syllogismus

positide 4 constat ex tribus terminis .s .me io& duabus extremitatib.omnisque ratiocinatio aut affirmativa est. i. quae affirmative concludit, nepe quae ostendit.a. competere. c.quia.a.copetit. b.&.b.c. poli. n. e

plum in prima figura alio vero est negativa, quae quidem alteram propositione hei affirmatiua, alteramque negatiua,nam ex puris negatiuis nihil se- quitur. At nequis exiitimaret, ' quando principia mediata demonstrationis resoluenda sunt ad immediata plures sui termini necessarij, subiungit,sHis scilicet tribus sumptis necesse eli de nostrare

diu aliud ipsi inesse.b,& item b. y aliud quippia sp

si maior est mediata: sumendu est mediu.d.y quod a.demustret deto.& si minor est mediata sumendum

334쪽

duis stud mediii. e.ῖ quod.b.demonstretur dec. ut si fiat haec demonitiatio. v.g. oe corpus animatuest substantia,omnis homo est corpus animatu ,e go omnis homo est subtatia, tuc ga maior est me-ciata,resbluenda est sic,oe corpus est iubstantia,oecorpus animatu est corpus,ergo. Rurius 2a minor est Elia mediata resoluenda cii hoc mo, omne aiat est corpus animatum , omnis homo est animal ,ergo. In secunda particula, Si igitur probabiliter:J subditur secunda suppositio, quae est differentia inter syllogismum dialecticum & demostrationem , videlicet , Si syllogismii facimus dialecticu satis est nobis ex probabilibus procedere. Ob idque si propositio.a. b.id est maior,apparet esse immediata,li ces in rei veritate no sit immediata,nihil obstat syllogismo. At vero in demostratione no satis est pnaissas esse probabiles, sed requiritur ut in rei veritate sint immediatae,id est, si nec inter maiore extremirate Sc medium , nec inter mediu & minorem aliquod praedicatum mediet . Subsequ&er in tertia particula. Res aute ita se habes .Jprobat differetia esse vera,ria id quod de alio praedicatur aut praedicatur de illo per se,aut praedicatur Paccidens.Duilliciter aute praedicatur per accidens, aut quando subiectum praedicatur de accidenti,ut albia est homo ut quando accidens praedicatur de subiecto, ut homo est albus,&aliter prima propositio est per accidens quam secunda, nam homo non praedicatur accidentaliter de albo, eo quod homo sit accidens,at quia album non rati0ne sui est homo, sed quia est illud,puta Petrus,id est, O homo dicitur de Petro cui accidit esse album. Attame, homo est albus,non est hac ratione accidentalis,homo enim non est albus,quia homo est aliud, sed est accidenitalis,quia praedicatu non est de essentia subiecti. Et

u 3 hoc

335쪽

3Io Posteriorum Primus. . hoc est quod ait, L Homo narique non quia est aliud

Quicquam est albus.J Meminit autem huius dimn-ctionis,quia qu dicimus demonstrationem procedere ex propositionib. per se, intelligitur ut opponitur huic,quod est per accidens secundo modo. Non aut meminit tertij modi,puta qn accides praedicatur de accideti,ut albia est dulce, eo iste modus ambos superiores copraehendit,&per illos innotescit. In quarta particula, Sit itaq;.c.tale.Jduabus suppositionibus praemissis mouet tres quaestiones,in quibus tractatu sermo huius mebri quinti totus versatur. Ad cuius intelligetiam notato, se processus in infinitu in demonstrationibus pol coetingere,aut ascendendo versus maiorem extremitatem,aut descendendo versus minorem,aut interponedo inter mediu & aliqua miremitate. Est ergo prima quaestio de ascensu. Detur inquit.c. s. minor extremitas quae nulli infit,nepe sub qua non sit d re insertus,vt. c.sit Petrus.Cui b puta ho per se primo copetat sine medio,& rursus ipsi.b. competat d. vi animal,&ita ascendendo. Est ergo i .quaestio,an

in isto ascensu sit status ut veniatur ad primu ,an potius sit in infinitu abireὸ Rursus sit.a.J Secunda qugstio est vice veri a descendendo. Detur.a. maior extrena itas suprema,quae. v.g. sit substatuta de qua ni-bil per se pr dicatur, nam ens non potest esse in ior extremitas, cum non possit per merdiu aliquod demonstrari,sed est per se notum omnibus conuenire. a. vero per se primo competat ipsi.h.sne medio, ut corpori,&.h.c0mpetat corpori animato, Scita descendendo. Est ergo quaestio secunda, utru in hoc descensu si status ut veniatur M. infimum, an

vero sit processus in infinitum ' Atqui explicat differentiain Aristo t. inter has duas quaestiones. Prima enim quaerit ierine possit ut incipiendo ab in

fimo

336쪽

an sit in demon proces in insi. Cap.X V. 3 II

fimo quod de nullo praedicatur sit versus superiora in infinitu ascendere. Secunda vero quaerit, utruincipiendo ab illo de quo nihil praedicatur, si ve Lis inferiora in infinitiam descendere.Tertia quae stio estibi, Prqterea qu rendum eis.J Ello exti emitates.a.dc c. s. maior, & minor sint finiis inter quas si mediu b.utrum possit ita in infinitu multiplica ri ni edia,ut inter. a.& b,detur aliud medium, i, &inter.a.&.d.aliud me diu.c,& ita in infinitum, pari ratione virum inter.b.&.c. sit mediu L& inter f& c.aliud.g,& ita in infinitu. Applicat deinde δε-ristot. has tres quaestiones ad rem praesente dicens. Idem autem est hoc cosiderare,Jidest,perinde estiita tria quaerere,& quaerete an demonstrationes in infinitum proficiscantur, & si sit cuiuslibet demonstratio,id est,utrum cuiuslibet praemisiae fit alia d Maonstratio per aliam priorem. Alludit ad illu errorem philosophorum,quem cap. 3 . tex. 6.rCfutauit ,

qui dicebant nullam nos propositionem polle scire nisi per demonstrationem , secundum quos sC-quebatur demostrationes procedere in infinitum . In quinta demum particula, Similiter & de ratiocinationibus negati uis,J subiungit Arist.eald metiam quaestiones locum habere in demonii rat: Onibus negatiuis . Ponit autem exemplum in prima figura in Celarent, aut Ferio modis euidentibu Subi maior est negativa & minor affirmativa, ut nullam. b.est. a.Omne. c. est.b. Ait ergo quod si .a. milii

competat. b, tunc aut illi primo non inest, aut elialiql mediu cui priori non inest. Aut enim maior est,nulla substatia est qualitas,quae est immediatae: aucse habet,ut nullus homo est qualitas,inter quae extrema medium est substantia, de qua primo negatur qualitas. Eodem mo minor,omne. .est.b, 5

337쪽

voneriorum Imus iIn quibus proinde quaerendum est an in multiplῖ.catione mediorum sit status, an vero processus in infinitum Z In sexta particula,s In his autem.Jcon cludit has quaestiones no habere locu in conuertibilibus,ut cum propria passio demonstratur de subiecto per definitionem. Ad cuius intellectu notato,qubd sicut poteit fingi processus in infinitum

in generibus,ut homo,animai,corpus.&c. ita & in 'passionibus eiusdem subiecti, ut admirativum risibile,disciplinabile.&c. Est tamen differetia, quhd primus processus fit secudum superius & inferius ascendendo vel descendendo, qui quidem dicitur

ascensus secundum praedicationem essentialem,&per consequens illic quaerendum est primum infimumq; subiectum , atque ultimum & supremum praedicatum. In passionio us vero non est processus secundu superius & inferius, sed secundum prius.& posterius in causando:quia prima passio est causa secundae,&ita consequenter. Quare in istis nec est ascesus, nec est proinde quaerere primum subierectum nec ultimum praedicatum, sed omnes passiones conuertuntur cum subiecto & definitione. Et

hoc est quod ait. sSiue sint ea infinita quς praedicatur de ipso,siue utraq; de quibus quaeritur sint infinita,Jhoc est siue fixo subiecto homine,procedas in infinitum versus passiones, siue fixa vltima pas sione descendas in infinitum versus subiectu, cuncta eodem modo se habent quoad conuertentiam praedicationis. Etenim sicut omnis homo est risibilis,lta omne risibilee' homo. Et idem est de omnibus passionibus eius: s Nisi inquit si non similiter

conuertuntur.Jquia,omne risibile est homo, est in directa,& secundum accidens ut insta videbimus:& tamen omnis homo est risibilis, est secundum

naturam,idest,est directa & per se.

Quod

338쪽

suod inter extrema deter.&c.cap. VI. 3II

Quod inter extrema determia nata no sint media infinita. .

C A P. XVI. iIs hoc pacto dispositis patet fieri n3p4Ρ,νt media sint infinita si νdicationes versu superius inferiinvem p incisicantur ad statim . Atque γπμου quidem superius praedicationem, eam di- , quae pergit ad id quod o magis νniuersale rNersvi autem inserius eam, qus ad particula re descendit. Vamsi cum.a.de. c. praedicatur,infinita sunt media,ceub patet fieri posse,ut ab.a.versis inferius infinitum aliud de alio praedicetur rnam antea quam accedatur ad.c. infinita media sunt,et d. c.versu superius infinita smiliter sui, antea qua ascendatur ad.a. Quare se haec fieri nequeunt ieri profecto non potest,νt inter .a. er c.

media sint infinita FNeque quicquam refert:siquistia dicat alia quidem ipsioru a. b.c. interfeβherere,ut nihil prorsus sit inter ipsa:alia vero nop pei talia sumi. Quouis nans medio bsumpto, ab hoc aute ad a. aut ad c infinita, vel finita media erunt: nihil igitur interest quona primo, me quae statim sine quae non flatim infinita sint: nam ea,quae polibacsunt, infinita esse ponuntur.

339쪽

Coclusio.

31 Tosteriorum Primus.

RE s P o N D E R a hic incipit ad Spositas qiuaestiones. Atqui primo reducit quaestiones quatuor ad duas, nempe quod solutio tertiar & quartqreducatur ad solutiones duoru priorum. In hoc. n. capite reducit tertia quaestionem de infinitate mediorum ad illas, quae sunt de infinitate extremoruascendendo ves descendendo,&in sequenti capite reducit quaestionem de negati uis ad quaestione affirmativarum.Suntque in hoc 16. cap. duae breues particular. In prima ponitur haec conclusio. Si extrema sursum deorsumque versus sunt finita. i. finite

distantia,fieri nequit,ut inter ipsa sint media infinita.Versus superius,inquit, est illa praedicatio , quae

pergit versus magis uniuersale, & versus in serius, ea quae versus particulare descendit. Probat conclusionem Si inter a.& c. sint infinita media quae omnia collective appellat b. fit ut aba.versus c.in in-fnitum aliud de alio praedicetur, & pariter ex c. ascendendo versus a. Quare si haec fieri nequeu idest,si ascendendo non potest dari processus in infinitum quae erat prima quaestio nec descendendo quς erat secuda vi c. 18. determinabitur,sequitur m nec possunt inter illa. extrema esse infinita media.Ratio est haec in summa. Si extrema no sunt infinite distatia, media no possunt esse infinita , tergo duabus prioribus quaestionibus determinatis, & tertia dissoluitur. In secuda pari. Neque quicquareseri.Jdis luit responsione,qua quis posset praefatae rationi obij cere. Respoderet nanq; quispia hac rationem Arist. supponere,q, inter a.& c. sunt infini media consequenter immediate se habentia, si-.ςut contingitiis quantitate discreta, in qua binario

sim mediate succedit ternarius, & ternario qUatem narius;& ita consequenter. De quibus medijs coli' ceditur tanquam manifestum,s datis duobus cem

340쪽

tis numeris extremis inter illos non possunt essem finiti med ij. Possunt nihilominus inter duo extrema finite distantia dari infinita media non imm diate s e habentia, ut in quantitate continua inter extrema puncta pedalis lineae,quae solum pedaliter distant dantur infinita puncta media, non tame immediata sed taliter mediata, ii inter quaecunq; duo mediat infinita. Et de istis medijs non videtur procedere rapo Aristo. q, si extrema finite distant non possunt esse infinita media. ' Respodet ergo Arist. nihil refert hoc, vel illo mo accipi media . Ad cuius intelligentiam notandum est, si puncta & partes proportionales continui non sunt infinitam tu,sed solii in potentia, & i5 simpliciter non dicitur illa infinita distantia, na qui trasit ab uno extremo in aliud non trasit determinate 2 quodlibet putitu numerando illa,alias nunquam pertransiret. At vero praedicata sunt,sicut entia in altu, na quodlibet dicit aliam aliam formam, & quidditatem , & ideo habeot se sicut entia in actu. Qua de causa species , & praedicata essentialia comparantur numeris 8. metaph.tex. Io, Vnde qui ponit inter primum subiectum ,& vltimum prs dicatum infinita media praedicata,non debet illa ponere ut puncta, ςel partes proportionales, sed ut numeros. Si auteponantur ut numeri, nihil refert ponantur mediata,vel immediata,nam sicut non potest quis venire ad ultimum numerando consequenter infinita immediata Vt unum,duo tria, &c.ita nec potest peruenire ad ultimum nulla erando p numeros mediatos,ut unu,tria,sex m. Et hoc est quod ait Aris L Ne

que quicqua refert, si quisbia dicat alia quide ipso

is medioru immediate inter se haerere,alia vero no

posse taliaJidest immediata sumi. Quouis nanque medio sumpto b, ab illo usque ad extremum a, Ves