장음표시 사용
451쪽
coniecturae humanae id persuadebant: dico quὀd licet sorsan iudicia speculatiua suerint falsa: quia scilicet putabat dormire hostes,aut sine armis esse, nihilominus illud iudiciu prudentiale,aggrediendum est,erat verum, quia ad eius veritatem susE- Ciebant coniecturae, nec requirebatur euidentia Phostes dormirent, sed hoc altioris est negotij. S . tertia quia non est virtus moralis, sed est habi tus merὸ speculativus:quia no iacit euidentiam rei, & per consequens est indifferens ad falsum, non est virtus: nam virtus interulectualis no est nisique ex intrin
est determinata ad verum , quod est obiectum intellectus.
452쪽
in secundum librum Posteriorum.
que quaeruntur totidem numero sunt, quot sunt ea quα sciutur. uJaerimuσaut qΠaruor: vel an hoc illud,vel cur
hoc illud sit,uel omninone sit νel quidnam quicquam sit. cu hoc an hoc sit quippiam plura complectentes, Ni deficiat an no d sciat sol querimus,ibi an hoc illud si quaerimus. cuius iudicium-hoc minuento olem inquam ipsum deficere, statim qmerere cenamus. At cus incipis siolem deficere,ficimus,non utiq; virum deficiat qWrimus Cnmantem scimus in istud esse,tum propter quid hoc illud sit quaerimus. Deficere nanque solem, terramq; moueri scientes,
453쪽
De Quatuor quaesitis. cap. I. emr deficiat,cur moueatur, quaerimus. Atq; haechnidem hoc pacto, quaedam vero aliter quaerun- ur. Quaerimus enim,sit an non siit Centaurus, sitan non sit Deus: sit autem necne , simpliciter diacoenon autem albus sit, necne. Hoc igitur perce
pto: Deum inquam esse item hominem esse, quid si ponea quaerimus,ut quid sit Deus, quid set ho
rmo .Haec igitur,ac tot sunt, qus qusrere consueui - .i annus, qusque iam inuenta scimus. QV A E N A M fuerit Arist. intentio in hoc libro
Jondum habent expositores pro certo Al 'xander enim Aphrodisaeus credidit mat riam huius libri esse de definitione quae est mediudemostrationis, propterea quod bona pars libri in hoc consumitur, ut ostedatur quo sit in uestiganda defintio.Philoponus censet intelionem esse tractare de medio demonstrationis quod importat causam conclusiqnis,& quia inter quatuor genera causarum definitio importat causa formale, tractatur hic potissimum de definitione. At vero, ut autor est hic S.Th.intentio Arist. hic est tractare de prin- Intentiocipijs,puta de medio, quod est principium incomplexum,& de principijs etia complexis. Enimuero quantum ego conij cere possum distinguuntur hi libri hoc modo,' cum in primo tractatum sit quom 'd' conclusio demonstretur ac cognoscatur per principia, reseluendo ea usque ad immediata,int dit in hoc tractare quomodo principia ipsa immodiata cognoscatur. Verii est in , & latius atque adeo potissimum tractat hie Arist. de medio demonstrationis .f. de, quod quid est, expressum per definitionem quod est principium incomplexum , & de Propter quid. Vn quemadmochiman libris prit
454쪽
ρ Ponerioris Secundus. Tum,tex. 29.postquam tractauit de forma syllogistica, dedit artem inueniendi medium in unaquaque figura , ut syllogismus haberet sermam syllogistiacam, ita modo postquam in superiori libro dictum est de principijs demonstrationis,quemadmόduni sint necessaria,& per se, nec procedant in infinitu &c. docet in hoc secundo libro quo modo sit inuestigandum medium , ut principia sint propria per se ise necessaria. Atqui liber hic apud Argyropyludistribuitur per decem & octo capita,quae in diui
sione Commentatbris continent textus vigintis ptem. Possumus autem eum , uti su periorem secimus, in sex membra partiri. Nempe in duobus primis capitulis continentibus textus,constituit Arist. hanc conclusionem,' omnis quaestio de aliqua feest de medio causa illius rei, quae est velut Pra ambula ad materiam totius libri. In octo sequentia bus,octo complectentibus tex. naultis verbis disputat an definitio,vel qJquid est.i.quidditas significata per definitionem possit per demonstratione cognosci. Atque in tribus sequentib. quae , continent sex tex. idem disputat de,propter quid . In duobus sequentibus,qui sex alios textus attingunt. docet quomodo oporteat venari,quod quid est . i. inquirere definitionem quiddit titiam . In duobus alijs lximis,quae quatuor tex .co plectuntur,docet quomodo generaliter oporteat inquirere, propter quid id est,causim quamcunque. conclusionis . In vitismo tandem capite quod eit ynicu' lx t, it breui' ter quom udo principia .ς0inplo a manifestentur: . I G i i v κ cum intentio Ari in hoc libro sit tractare de medio demonstrationis, psynnittit: in hoc primo mei labro hanccqnclusionem Qund omnis
455쪽
mo capite proponit statim numerum qonum quas de aliqua re percontamur, dicens, Ea quae quaeruntur totidem numero sunt, quot sunt ea quae seiuniatur.JBoetius vertit, Quaestiones sunt aequales.&cd Et licet parum reserat, exactior tamen est & m lior translatio Argyropyli,non solum, quia Graechest,retoumena,quori est,quaesita,verum etia, quia
quaestio solii dicitur de complexo propositionali, ut Virum luna eclipsetur,qussitu vero, seu id quod quaeritur,non solu est propositio,sed praedicatu ipsum quod quaeritur an conueniat subiecto. v.g.definitio ipsa quaeritur an conueniat subiecto , & esse, quaeritur de Centauro,an Centaurus sit. Et hoc est quod asserit Aristo. videlicet quod tot sunt ea quae quaeruntur,quot sunt ea quae sciuntur. Subiungit ea quae quaeruntur esse quatuor, videlicet, an hoc
sit illud, cur hoc sit illud , an hoc sit, & quid hoc
st.Boetius vertit, quia, propter quid. &c. Sed illa particula quia, ut saepe admonuimus facit atqui uocationem di obscuritatem, quare non debet accipi hic causaliter,aut 91, quia,st quaestio de effectu, sed debet accipi ut sit coniunctio, nam quaestio, quia,no quaerit nisi solum de veritate propositionis de , est,tertio adiacente,ut virum homo sit risibilis,qε patet in verbis Arist. Dicit enim , ' prima quaestio plura complectitur, scilicet subiectum & praedic tum,ut utrum sol eclipsetur,quo in uento cessat prima quaestio. Sed postquam scimus ' sol eclipsatur
aut quod terra mouetur in terrςmotu, sequitur secunda quaestio,cur sol eclipsetur, cur terra concutitur. Proportionabiliter se habent aliae dui qua stiones. s. an sit,& quid sit. Percepto nanque quod res sit,putari Deus sit, sequitur secunda quaestio , quidnam sit. Ponit autem differentiam inter quaestionem,an res est,& quia est,dicens quod quaestio
456쪽
436 . Tosteriorum Secundus p .
an res quaestio simplex, nana, est, secunduli adiacens,dicit esse simpliciter, est, vero tertium
diacens, dicit esse compositum M secundu quid , ut esse risibile, esse album. &c. mandum est in his quaestionibus, si duae illarum sum de re simplici,ut an res sit,& quid sit,duae autem sunt compositae. s.quia,& propter quid.Neque tamen proponunsurab Arist.eo ordine quo suapte natura interrogaxur, nam, ut inquit Boetius in principio praedicabialium,primum quod de re percontamur est, an ressit,puta an sit sol,mox quid sit,deinde an sol eclipsetur,ac postremo propter quid eclipsatur. Immo ut visum est in primo capite primi libri text. duo priora prςrequiruntur ante scientiam.Aristot.verbanteposuit quaestiones compositas, quia composita sunt nobis notiora, vel forte quia solae propositiones sunt quas simpliciter scimus. Est hic dubium quomodo sint tot ea quq quaeruntur, quot sunt eaquq sciuntur.Quaerimus enim an res sit,& quid,sit haec tamen non sciuntur proprie,quia nec demonstratur rem esse,nec definitio, sed utruque praesupponitur ante scientiam,vi modo dicebamus. R spondetur,' Arist. accipit scire pro hoc quod est cognoscere id quod in uestigando inuenimus,licet non demonstretur. Posuit enim supra capite.d. texiis .differetiam inter dignitatem &positionem,qualis est definitio, φ dignitas nec interrogas nec Icutur, sed per se ipsa cognoscitur, definitio vero i terrogatur a discipulo,& a docitore explicatur, &licet non demonstretur,inuestigatur tamen per diuisionem ut infra videbitur.& pariter an rei sti
457쪽
ID ΕΜ cum aut num hoc illud. sit, aut omnino num sit quaerim- , ibi nam mediam eius ullum extet quarimus. Cum Nero νel num hoc
iuvaset,vel omnino num sit, idq; vel simpliciter,el ex parte iam quidem scimus:at vero vel quare sit mel quid sit quaerimus, ibi quodnam mediusit quierimus Porro vel hoc Erud esse, vel omniam hoc esse vel simpliciter, vel ex parte dico:ex parte quidem,ut num luna deficiat augeaturve aut enim si hoc istud, aut non sit, in talibus quaritur)simpliciter 'ero, ut est luna necne: est x. necne,Fit igitur,omiabus vi in Potionibus,aut num si mediu, aut quodnasit medium qusratur. FCausa enim est media,ea Nero in omnibus quaeritur, deficiat ima,snehuius aliqua causa: po
nea erinito his causam inqua aliqua esse, qπ- nam ida sit eam a quaerimin. s Causa.m tam πτquisquamsi inplicite quam vi quippiam eo rum qu νet per ρ, vel per accides copetunt sit. ipsummedium est compliciter quide esse sub tecti iis . vi lun m.ant Iiste aut terram Pee 3 aut
458쪽
Posteriorumsecundiis au langulum:quippiam vero esse νt defecti
nem,νι medium obtinere, non obtinere, squalitattem, inequalitatem, hui modi dico In his n.
omnibus idem quid en, ac propter quid est, esse patet quid est lunae desectioin priuatio lunaris lucis, ob interpositionem terrae:propter quid haec defectio est, aut cur luna deficit' quia lux eius obj- ciente se terrae destituitur: quid concentus eIltas
merorum inter acutum est graue proportis : cur
inter se grasse atq; acutum consona suntquia numerorum ini r sest suscipiunt rationem acutum ipsumqgraue: enne inter acutu ct graue concentustion nit ne ratio ipsorum numeris/ quod simul atque percepimus , quanam si ista ratio Text. 11. qt Grimus. FEquidem nil nos qua medium ip sum quaerere , satis ea docent, quorum medium
percipi senili potest:nam lunae desectionem exinguam, dum sensiι non contingimus, sit tune dese- ictio necne,quaerimus:quodsi in ipsa luna essemusineq; si fiat defectio, neq; cur defectio νtiq; qrere imus,sied simu νtrunq; st nobis ultro offerret atmque patefieret,Etenim ex siessus perceptione, e uniuersale ipsium uotum nobis fuisset senseu na'si
te riam nunc best objcere lunae , , cognosi emus pateret enim ν qu,nunc .lunam descereuitque ex
hoc ipsium emersisset iuersale Igitur dite bamus , idem stire est quid sit, propter quidlii quicquam Et hoc aut simplicit rectionaliqui
eorum quae trisunt , aut aliquid eorum
459쪽
quod omnisquenio sit de medio. C. II. ἡῖς
sunt, veluti duo recti, aut maius vel minus , O .huiumqdi. Patet igitur, oruniaqus quaeruntur
IN hoc secundo capite,qqod tres habet particu
las,ostendit 91 omnes quatuor quaestiones fomitialiter aut virtualiter sunt de medio & causa rei. Et in diuisione Commentatoris duae primae particulae coimpraehenduntur sub primo text. & in te lita incipit 4 ecundus textus . Probat ergo omnem quaestionem esse de medio,tribus rationibus . Primo indiictione:Vbi labrandum est,s, de propositione immediata & per se nota nulla est quaestio,non enim quaerimus utrum quodlibet sit et non sit,sia id cadere non potest sub dubio , ergo cum quaeriatmiis,quia, id est , an hoc sit hoc, puta virum sol e - .clipsetur, licet forinalitei non quaeramus mediunt'& causami, quaerimus iis men virtualiter utrum sit
aliquod medium & causa cur eclipsetur. Cuius si num est, s statim postquam scimus solem eclipsa ii quaerimus propter qui declipsatur, quod est quq rere quod est illud medium seu quae est illa causa cur sol eclipsatyr. Eadem ratione si esset nobis per
se notum aliquam rem nullius esse quidditatis dc essentiae,certe non qu reremus an sit, nῆm res quε nullius est quidditatis, ut chimaera esse no potest. Ilitur cum quaerimus an res sit virtualiter quaeri-'mus an res sit alicuius quidditaris & essentiae.Cu-ius signum est,' postquam scimus re esse , statim quaerimus quid sit, id est,quae est illa essentia. Vbi nesaildu est,' quaerere an res sit,no est quaerere an ac ii existat, sed est quaerere an res vera sit,na in hyem e scinius rosam esse , quia est in suis causis naturalibus,t& ideo quaerere an sit,est quaerere an
sit alicuitus sidditatis. Et hoc est qK ait Ati. Cu ve
460쪽
ro veI num hoc illud sit.Jidis cum scimus hoc illud esse per quaestionem, quia, vel simpliciter hoc esse,per quaestionem,an est, ex parte tunc scimus , quia virtualiter in prima quaestione scimus aliquiesse causam illius veritatis , & in secunda virtualiter scimus aliquam esse quidditatem rei.Cum verti postea scimus, quare .i. propter quid hoc sit illud sormaliter scimus quae est illa causa ,&cum scimus quid est hoc , sormaliter stimus quae est illa Oidditas.Sicut . n. scire propter quid, se habet ad stire,quia, ita scire quid, se habet ad scire , an sit. Concludit ergo Ariu.' si in quisbone,quia,virtualiter quaerimus an sit aliqua causa propter quaml, '& in quaestione, propter quid, formaliter quaerimus quae sit illa causa,& in quaestione,an est,uirtualiter quaerimus an sit aliqua quidditas rei, & in . . quidem , sermaliter quaerimus quet sit illa quidd rus,colligitur ut omnis quistio sit de causa,propter quid,aut de medio quod est,quid. Per medium 6 niuersaliter intelligit Arist.quidditatem quae exprimitur per definitionem. Ingeniose ergo Aristo. quatuor quaestiones reducit ad duas.cquia d propter quid,&,an est,ad quid est. In secunda particula , Causa.n .eli medium. &c.Jprobat eandem conclusionem ratione. Et intendit has duas quεstiones ad quas alias reduxerat virtualiter reducere ad unam
quq est de medio scilicet quid est . Est ergo ratio haec,causa & medium idem sunt, sed in omnibus
quaestionibus quaeritur causa rei, ergo in omnibus quaeritur medium. Minor est nota ex dictis, psobat autem maiorem dicens,9, causa tam,Vt,quicquamst fimpliciter,iam visit liquid eoru quq per se aut per accide is competunt est medium. Expor' ter minos, quod esse simpliciter est quod exprimitiiuPer,eit, secundum adlatans pertinens ad quaestio-