장음표시 사용
471쪽
Quod quid est non esse dem. Cap. IIII. II stibistantia verae est animς particeps, quae est pria
cipiumsentiendi, quemadmodum oe omnis ho- nroen animal, non tamen hoc dicitur pacto ut Nirumsit. Si igitur quispiam non hoc pacto terminossumpserit, nunquam a fanὸ quidditatem ipsus c, substantiamque esse concluserit. Sin autem hoc acceperat modo, tum antea profecto. b. ipsius. c. definitionem sumpserit esse. uuare non demonstrabit, sumit enim id, quod initio quaerebatur . IN quarto capite quod in diuisione Commentatoris est textus tertius, habetque duas particu-Jas, postquam in superiori disputauit, non idem cognoscitur per dena onstrationem & per definitionem disputat 'ipsum quod quid est . i. quidditasngnificata per definitionem, non demonstratur. Neque vero incidit haec quaestio cum praecedentibus, na in superiori capite solii est posita differetia inter definitione & demostratione,' videlicet sint diuersae rqnes notificandi aliquod ignotit,cum definitio explicet quid,& demonstratio propter quid . Hic vero disputatur utrum ipsum,qd quid est,significatum per definitione, possit de suo proprio subiecto demonstrari. Et similiterc. undecimo idem percontabitur de propter qd,an sit demostrabile. Argute Vero ad partem negativam quatuor praeiactis Ilui damentis,pr'posita tam e prius quaestione, utru ipsius,quod quid est,sit demonstratio. i. v tria demonstretur de su ' subiecto .Primum suppositum est, iratiocinatio. i. syllogismus demonstrat aliquid per medium. Secundia,' quod quid est,praedicatur de suo subiecto in eo quod quid &couertibiliter. Ratione primi,passio no dicit,quod quid est subiecti,ff , &ra-
472쪽
xx Posteriorum secundus.& ratione secundi, genus non dicit totum , quoqquid est Deciei. Tertiu quod esse hiitu .est,*
ὶ quod quid est, demostrandum esset de subiecti
necesse est ut medium & extremitates essent terim ni conuertibiles, nam cum demonstratio costet
propositionibus directis, debent ii primissis Pr bie a conuerti cum subiectis ut esse os superitra. si vero. a.scilicet maior extremitas sit superior ad h.medium, a sortiori erit superior ad. c. de quo directe praedicatur.b,& si.b. mediu sit superius ad. c. a sortiori. a. quod praedicatur de . b. erit superius c quare. a.noa conuertetur cv.c.& P conseques nec erit, quod quid est, illius,ut patet ex suppositione. 'artu fundamentu est quod ad deon se suci subiecto non satiscatur quidditatiue, ex quo sequitur necessariu esse ut tam maior extremitas pnedicetur quidditatiue de medio.qua mediu de minori, ita si non sit utra que praemissa additativa, no neces b inserent syronclusio sit qdditativa. Exesi gratia . Qua uis
ne sequatur,omne ais est album, ins homo est animal ,ergo omnis homo est albus,in quia albu,non praedicatur quidditatiue de aiati,no sequitur ut sidditatiue praedicetur de hole, & quantias tequatur, omne albu est coloratum,ois homo omnis homo est coloratus, in quia albu non prae catur de hole quidditatiue,non sequitur ut coloratu praedicetur de illo quiddilative. Ex igitur quatuor sundamentis scite sane infert, quod quid est non demonstrari de suo subiecto a na sequeret ex dictis φ in tali demonstratione peteretur principium,quia si,quidquid est, in maiori quidditatiue debet praedicari de medio,& mediu in
473쪽
nlid quod est non essedem. cap. IIII I
xpi id ditatiue,necesse est ut medium ipsum dicat et quod quid est,unde in minori praedicabitur, quod quid eit,de suo subiecto,& per cosequens ante co- elusionem iam supponitur id quod demonstratio intendit concludere & demostrare,quae est petitio principij . In secunda particula, fAtque omnino.J
Subdit exepla.Sit enim inquitie,hom O,a. vero quod quid est,eius, puta,animal bipes,aut alia quidditativa definitio, necesse est tunc ut utraque praemissa
sit vera & directa & quidditativa, quod medium etiam .b. sit definitio hominis, quare in minori scilicet,c.est b.praedicatur quod quid est de suo subiscio,quod intenditur demonstrari. Quod si quis arguat, nihil prohibere quin maior extremitas sit sena definitio & mediu sit alia. Respondetur, quod hic non est quaestio de quod quid est, in ordine ad definitionem,na de definitionibus postea dicemus quod una potest demonstrari de alia ,& ita sorsan una definitio potest per aliam definitionem dem strari de subiecto. Sed quaestio est de quidditate ipsa significata, quae cum in minori iam praedicetur de subiecto significata per suam significatione quid ditatiuam, iam supponi.tur id quod intenditur demonstrari.Vel secundo dicendum,st definitio quid
ditatiua non est nisi una in rigore, quae si in minori praedicatur iam, non demonstratur. Sed prima solutio proerius ad mentem Ari. accedit. Et hac de casubdit secundu exeptu de anima cui attribuit duas definitiones, scilicet anima est causa sibi ipsi vivendi,corpus enim vivit per animam ,& anima per se eo modo quo serma dicitur vivere, & maxime ilianima separata vivit vita intellectiva, & item anima est numerus seipsum nouens, quae in re idem
prorsus significant,nisi st haec datur secundum Platone qui omnes subit s appellabat numeros. No
474쪽
. ocus hic disputandi an proprie anima moueat,st,hoc enim ad Philosophiam pertinet, ubi ostenditur-nihil eadem ratione potest esse , mouens& motum. Ait ergo, si quis faciat hanc demolira itione, omnis numerus seipsum mouens est sibi ipse causa mouendi,anima est numerus seipsum mouens,ergo est sibi ipsa causa mouendi, is,inquit necesse est ut pollulet adeo,id est,petat certe a respodente , supponati anima est numerus seipsummouens ,siquidem definitiinpetitur & supponitur,& per conlequens iam in initio petit quid ditatem ipnus animae quam in tedit demonstrare. Colligit tandem per modum epilogi, quan vis si .a. praediacet de.b,& b. de. c,necesse sit ut.b. praedicetur de. c, tame si ambae praeniissete no sint quidditatiuae,& extremorum conuertibilium, non inferent, quod est,de suo subiecto. Vt qua uis omne animal sit substantia sensibilis,dc omnis homo sit animal,& proinde sequatur, si omnis homo est substantia sensibilis,non tamen sequitur, q, illa sit definitio hominis, gaaial no pridicabitur couertibiliter de hole.
T nec diuisione hoc illius desinitionem esse colligi poten, qualiter inresolution figurarum en dictu . remquam enim in diuisione sit, ut cum haec sint , necessario illa sequantur, sed δε- perinde
475쪽
perinde atq; cum quil iam inducit:non. n.demonnrat. tam nec interrogare conclusionem, nec
data sit,ideo ipsam esse oportet, sed ipsam esse cuilla sint necesse ent,etiams is qui respondet minimὶ assentiatur. Etenim se quis hoc roget pacto,bomo animatus an inanimatus est ψ deinde animatu
esse sumat, ratiocinationem nullam scit. JUrsus animal omne aut gressibile aut aquaticu est ἐs est e gressibile sumat, nullam ratiocinationem prosedio ficit:nec hominem hoc esse totum, animal inquam gressibile, necessariὸ ex dictis eme .git,sed hoc quoq; perinde vi illa it. Atq; n hil omnino refert 1iue in multissiue inpaucis hoc pacto at: est enim id m. Fit igitur hisce qui hoc procedunt modo inutilis hic diuisionis Uus, etiaad ea quorum alioqui fieri ratiocinatio poterat. uuid enim prohibet,ut illud totum vere quidem de homine dicatur, minimὸ tamen quid si homo declaret. Quid insuper obstaue, ut aut addatur Abstantiae quippiam,aut inferatur, autprater mittaturiniatq; haec quidem eueniunt , sed folii
re contingit di quis uniuersa ea qus hoc ipso quid est pridicantur sumat, et adhibita diligentia post primi diuisonem,alteriusve ponulationem, ipsius rursus postulati dinributionem deinceps M
ciat. Atque adeo ut nihil prael emittatur quod quidem est necessarium.Si omne cadit in diuisio-rnem, ct nihil deeIt id vero en necessarium; in diuiduum enim iam esse oporici, At quanquam
476쪽
4s Posteriorum secundus. id fieri potest ,nusta tamen hoc pacto unquam efficitur ratiocinatio, stds noscere diuisio facit, alio quodam id sacit modo. FAtque hoc quidenon est absurdum. Neque emm is qui utitur inductione , fortasse demonstat, notum tamen aliquid facit : ratiocinationem autem non dicit qui desinitionem ex diuisione dicit mam ut in conclusonibus quae sine mediis inferuntur,s aul la dixerit,hoc necesse est esse cum ista snt,nimi interrogetur propter quid, sic in definitionibus,cuper diuisionem inuestigantur, fieri potest. Nam
cum hec conficitur definitio hominis , animal mortale pedes habens, bipes, ac alis Nacans cur hoc in Nnaquaque partium additione sit nimirum interrogatio fieri potest. Dicet enim atque onm- det, per diuisonem νt puta, omne animal aut immortale esse aut mortale . Talis autem oratio tota non per ratiocinationem esse ostenditur.
mare etiamsi definitio per diuisonem demon-yraretur, nunquam tamen per ratiocinationem con sicitur. Ρο s τ Qv A M in superiori capite ostesum est: quod sid est demostrari no posse, in hoc quinto, quod apud Commentatorem est unicus textus quartus, duasq; habet particulas,probatur P neq; via diuisioni, possit demonstrari,quod quid est,tribus rationibus.Prima est haec.Diuisio non est necessaria consequentia,vt. s. ex praemissis sequatur con-- elusio,nisi aliquid detur & admittatur a respondente,led demostratio debet necessario couincere volit nolit iespondens,ergo via diuisionis, qε O est
477쪽
su'dneaue per diuisionem. cap. V. 637
on aemonstratur. Minor per ea quae dicta sunt Da . tet,Sed probat maiorem exeptis. Si .n. quis inuestigans genus hominis quςrat a respondente im ius ne sit an inanimatus,licet respondens concedat esse animatu no necessario cocludit,quod quid est. Primo,quia cocludit esse animatu ex cocessione alterius.Et pterea ga adhuc solu habet genus definiti. s. v ho est ales.Sed si rursus p diuisione inquirat differentia petes,sit ne alal gressibile, an aquatica, an volatile,& accipiat esse gressibile, adhuc no est
euides,alal gressibile,esse tota definitione. Nec refert inquam in paucis id fiat aut in multis, nam liacet rursus quaerat sit ne gressibile penatu aut sine pennis,& accipiat si est sine pennis,non concluditieuidenter i illa sit tota definitio,propter duo. Priamu id .n .inquit,prohibet J. i. quia licet sit certu omnia illa conuenire homini,non tamen per diuiasione fit euides ut illa praedicentur in quid quod requiritur ad,quod quid est. Et praeterea, sQuid insuper,inquit obstat.J. i.neque est euidens talis ne d finitio 1uperflua sit an diminuta. Argute comparat via arguendi per diuisionem,ad modum arguedi per inductionem.Vt.n .ex tribus aut quatuor singularib.puta iste Aetl ops est niger, & iste & iste,no infertur oem Aethiopem esse nigru,nisi respondes admiserit no esse plures singulares aut ita esse
in olbus,ita & in diuisione,non sequit,hoc est grestibile aut aquatile, n5 est aquatile,ergo gressibile, nisi respodes dederit no esse plures species atalis. In secunda,partic.sAtq; haec quidem.Jrespondet obiectioni cuidam. Dicit.n.quis posse demonstrari quod quid est via diuisionis, si diligenter omnia ciuitantur quae praedicantur in quid,ut si inquires, renus hominis, incipiat a generalissimo .f. an est .
Lbstina vel accidens, & hasito quod sit substatia,
478쪽
ys oneriorum Secundus. quaerat an sit corpus vel spiritus,& habito tande ' 'st animal,quetrat differentia,puta an sit gressibile, aquaticu, vel volatile: & habito si fit gressibile, an sit bipes aut quadrupes, & dato si sit bipes, an sit pennatum an sine pennis. Respondet Arist.concedendo per hanc viam posse aliquo modo notificari,quod quid est,non tamen erit ratiocinatio,i. euidens demonstratio,sed erit aliqualis cognitio qualis fit per inductionem:quae non concludit euiden ter uniuersalem, cum non possint omnia singulariter demonstrari, facit in aliquam fidem illius. 'Et praesertim neque induetio nec diuisio demonstrat Propter quid, nam habito per inductionem aut di uisionem 7 homo sit gressibilis &c restat interrogatio,cur sit gressibilis,quia neutra reddit causam.
non demonstrari ex stippositione.
Eo fieri ne potest ut ipsum quid est
accommodatum substantis, demon-nretur/Ex suppositione tamen,hoc pacto, ut sumatur id quidem proprii , quod ex hisce constat, quae hoc ipso quid in pudicantur,definitionem esse:hsc autem sola dicto praedicari modo totumque quod ex hisce eonflat,proprium esse:id est.n. illius nimisti ratio.
479쪽
cuod quid est non demonstrari. sota noe hic rursus sumitur definitio. cesse euenim per medium ipsum octendere. Praeterea quemadmodum nec in ratiocinatione sumitur . quid est ratiocinari. Semper enim tota νel parsi en propositio,ex quibuύ ratiocinatio constat: sic neque deseitionem oportet in ratiocinatione
inesse,sed istorsion a propositionibus esse. Atque τοῦ se quis ambigat , si ratiocinatio si confectariecne, obviandum en asserendo ratiocinationem esse extructum : id enim ratiocinatio : sic ad ram qui dicit non definitionem esse conclusam , asserendum est desinitionem esse conclusam : id enim nobis siupponebatur esse ratio, definitioνe .uuare necesse est sine ratiocinationis, δε- ne desinitionis ratione , aliquid per ratiocinationem conclusum esse.
F At enim neq; sic benesese habebit ipsius quid est probatio, se ex suppositione etiam qui iam ipsum ostendat,hoc pastos ratio mali eri diuisibile esse:quibus autem est contrarium, eorum erratio contraria es ratione contrari', atque bonum est malo contrarium: er indiuisbile diuis' bili, ratio boni nimirum est indiuisbile esse. Et
hic.n. si ens definitionem, ostendit. Sumit autem desinitionem, ad ostendendam definitionem. t sit aliquid aliud. Et in demonnrationibus enim aliquid de alio dici sumitur: non tamen ip sim, neque id cuius est eadem ratio, neque quod
conuertitur. Ad νtrosque autem quorum alter . - diuisone, r
480쪽
diuisitone, alter tali ratiocinatione ostendit, eadem es dubitatio, cur homo semul animal bipes gressibile, non autem animal seorsum, oe bipes seorsum sit, nulla nanque necessitas cogit, νt ex iis quae sumuntur νnum esciatur quod praedice turdederitforsitan, perinde atq; idem homo σmusicus eIn grammaticus.
Api TvLvM hoc apud Commentatorem secatur in tex. α.qui sunt quintus & sextus. In quo Arist.pergit ostendere,quod quid est no benedemonstrari ex suppositione. Et primo arguit,93 nodemonstret supposita definitione definitionis. Ex
pli gratia.Si sis supponat s definitio est oratio constans ex his quae praedicatur in eo quod quid,cotinens totu quod praedicatur in eo quod quid.f.gen & differentia, itaq; sola definitio hoc modo praedi
cetur,illam vero quae hoc modo praedicat,esse propriu. i.propriam & adaequatam definitione:Vtrum
ex hac siippositione demonstrabit, qd quid est,ho minis de homine. Et ibatis licet suppositio haecci vera, in quia hoc supponit non inde demonstrare poliquod quid est. Primo,quia iste videtur assumere definitionem:cum in si quod quid est,sit demonstrabile,deberet etiam haec definitio definitionis demostrari, & per conseques non est illud primum principiu. Praeterea queadmodii in syllogis. mo.soeaial est substantia: omnis ho est ais: ergo omnis ho est substantia, non sumitur definitio sy logitai tanqua praemissa, ita si definitio hominis demonstranda est de hole non debet sumi tanquapraemissa definitio explicans quid sit definitio. Sed debet, inquit, talis definitio esse extra demonstrationς,ut si quis neget illa consequentia esse in,ba