Epistolarum Pauli Manutii libri decem, quinque nuper additis. Eiusdem quae Praefationes appellantur cum noua quoque accessione

발행: 1574년

분량: 455페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

nesto, sua que maxime fidei,vel cum rei familiaris ingenti iactura, sibi este habendam rationem existimat. Opima tibi deicrebatur,admodumque honorifica conditio, aut- de a multis, & ambitiose petita. nihil occurrebat contra, quin accipienda videretur. tu tamen reiicis : & facis,meo iudicio apienter : primum,quia tueris incium,qui Cardinali Estensi iam promiseris: deinde, quia ne sic quidem. tuam Vtilitat m descris. quis enim illo ad liberalitateni propensiori quis paratior a sortunae bonisi habes igitur in codem cum voluntate rem .nec tu is es,in quem aliquid indignu cDnseratur. atque etiam,quo maior, ac praestantiol adelle, ac se tibi offerre videtur occasio, cum summo Principi,singulari viro,tuam opera dices: eo tuam acues,.tque excitabis industi iam diligentius, ut ipse te vincas,& beneuolentia Cardinalis eximit omnGibi ratione concilies. in qua via a si tuae vitae quasi tabernaculum constitues,& ita perpetuo senties: o te felicem Iurete,nec iam amplius a Fortuna pendentem, quae tui ii miles saepe iactat arbitrio suo. Nunc ego quidem a te fructus tuorum. studiorum uberrimos , de quibus me sirpe praedicantem audiere multi, non solum exspectabo, verum etiam exi-ν quanquam tu mea certe monita no exspCctabis. novi enim tuos sensus hac in re cum meis optime congruente S,Vt eam denique esse vitam ducas, quae vivitur in studiis,caetera inania,speciosa multa, plerunque tamen salsarinxerim fruere tecum ipse , & quod aluot, in sinu gaudeielicitatis exspectatione:quam aequalem video sereritα tuae, ipso vivente, qui te exspectat: quem debes,vel si tibi Croesi opes ostendantur,unum I equi,& unum Ornar studiis,vel potius ex ipso tui ornandi, atque illustrandi c apere argumentum. Vale.Venetiis. . 3

- . I. . . a V. E IDEM, Patauium. Aborabam vehementer de amico nostro: nunc animum me constituit .ah athicidiim, ut vere di- ear metu fluctuantem,epistola tua. atque ad metum ac-odebat indignatio. quidZ virtutine deerit ornaimcntumlaut' etiam locus,vbi consistat 8 tantane est temporum iniquitas , & hominum in suis honis ignoratiot haec ego quandoq, mecii nunc Vacuus cura iam sum, Sc ex eo,quod

si si

112쪽

significas, ut in exoptata sortuna triumpho. velim igitur

ei meo nomine gratuleris.Tuos versus,tua fretus humanitate, iam promiseram. eos exspectabo, minima, si fieri potest, interposita mora. ne tu velim me diuturna exspectatione ducas. Illa ad illos , qui te nunquam amarunt, quos mala scis audire suo merito , cur non transferas ad auiosi equidem suadeo. quod si tenetem facile dicerem,ad quem,me a lusibus, υμ απο τ εζωτικῶν, plane reuocat non solum natura mea,sed qtas etiam,

senectuti propior, quam adolestentiae . itaque, si quid ad

me scribes ,remoue,amabo te,omnia, quae dilexi illi Plato

videtur, Intelligis, opinor, quid sigiuscem:&, quod significo petere me, vel cupere etiam , si me putas

ingenium tuum nosse, existimabis. De beneuolentia tua, ctii nunquam dubitaui, ex te tamen ipso ea, quae Opto, libentillime audio. quanquam ad studium in te meum nihil addit studij tui commemoratio. no enim re amaIe coe

Pi,ut ipse me amares, sed quod amabilem ipsum esse duxi

multis nominibus :quae tibi ipsi non exponam,non modo

meuS,Verum etiam tuus pudor impedit. Iactura te mouet

rei familiaris in distessu repentino. noli laborare: lucrum erit in damno: si spectas eum, qui te excipiet, praestantem virum,erga tui similes optime animatum,cuius egregia mi voluntatem non dissimilis fortuna comitatur. sarciet igitur ille,si quid ob subitam migrationem damni facies

Vt spero, tuum, te consilium quotidie magis oblectabit. Polam video te abiecisse, & laetor mehercule tua caussi Veruntamen, si quando opus erit, secessum illum non contemnes e ut habeas tu quoque exemplo Africani, MLaelii, tuum Lucrinum, cuius in littore, neglectis Regum thesauris , omni prorsus ambitione solutus , aut conchas Iegere,aut fluctus numerare possis reoque laetius,si me tibi tatae comitem voluptatis Deus obtulerit. Verum haec, ut quidem nostrae nunc utriusque res habent,inania: quae tamen i perfectὰ iaperemus,omnium sortasse prima Sed vides me tecum garrire 3 captum voluptate sermonis, dum te quasi praesentem alloquor,& utor manu eius adolescentis,quem iure Latia donatum, Cretensibus adem tum, assirmo tibi dignum aliquando fore nostro contu bernio. quod quide studiose agit, tuo maxime ex eplo incitatus, et si no te nostra domus,sed tua te industria tuum nobilita

113쪽

PAVLI MANVTII

nobilitauit ingenium. Libri aliquando exierunt, quos ad te mitto, iuuenis optimi, & insigniter eruditi, Onuphrii Panuinii . non dubito, cum legem , quin meum de illius praestanti virtute testimonium confirmes. habes alia in manibus ,unde fructu studiosi capere vel maximu pos lint.

quae ut edas maturius,otium illi exoptare,qui rerum nobilium scientiam appetunt,omnes debent. Vale. Venetus.

EIDEM Ferrariam.

I Ix credas , quam non sicile mea manu litteras conficiam & quam facile,cum viora manuus,fluat ora tio. itaque scripsi ad Seuerum laboriose , quod inambulans,ut antea solebam, minimo nogotio dictassem. disces.sus ille meos , magnorum index malorum , ut ab amicis tunc .falsa coniectura ductis, putabatur, familiares meos, quorum uti opera consueueram,Podocatharum,Fasinardum, postremo etiam Nicolaum Cretensem mihi ademit.

filium habeo, sed puerum adhuc, & imbecillo corpore, Moccupatum satis domestica cura. itaque posthac,nisi quid

occurrat grauius,per quam raro,& quam breuissimelcribam. venio ad litteras tuas. Reversus e Foro Iulis quo exieram non tam negotij, quam valetudinis caussa, reperilibrum tuum Variarum lectionum , quem apud Sixtum Medicen,communem amicum,excellente virum ,reliqueras noli exspectare iudiciu meum. malo enim te ad aliis,

quid de tuis studiis, quid de ingenio existimem , quam a

meipso cognoscere. unum tamen illud non minus verE,

quam libenter dicam,nihil me adhuc in hoc genere legisse ornatius ,/nihil eruditius. Quod autem quibusdam in locis & ime diu entis,& egregiis idem laudibus me ad cς-lum tollis: parcius utrumque vellem: sic enim utrumque fortasse verius:ago tamen gratias,quod publicam utilitatem rebus omnibus anteponas, quam ego antea consuetudinem, acceptam a patre,seruaui mea sponte, &seruabo posthac, tuo inuitatus exemplo, diligentius. De nummis,cum lubebit,atque adeo ut lubebit. vigeri enim eum, qui cum tibi usus intercedat, ne si quidem ipse velis facile permitterem. Dionisius paulo serius, quam putaueram absoluetur. moram iniecit commissa inter opcras rixa,

absente me.neque tamen hac satis leui, sed aliis adductus cauilis,

114쪽

EPIST. LIBER III.

eaussis , quae ponderis longὰ plus habebant, pene totum

consilium abieceram.nunc, te hortante, ac monete etiam

ut celeriter, quid agam Z quid autem,nisi quod ipse cupisὶ quod certa mea caussa cupis. Vigebo igitur pro virili, necimeensae parcetur, aut labori. De Gallorum Rege, dolui sine grauiter dolorem vestrum: sed humana quae sunt,humaniter ferenda nec vobis doctrinae remedia, nec ea, quae sumuntur a rerum usu,deesse possunt: & tu mihi miranda narrasti de Cardinalis pietate in Deum : quo ille se, v6sque omnes praesidio aduersus iniquitatem fortunae praeclare tuebitur. Vale. Venetiis.

nusio ,ruirum consili' a secretu metias.

CVm a nobilibus viris, in haee loca vel animi, vel negoti j eaussa confiuεtibus, dignitatem illam, quς maxima est in nostra ciuitate, ut arcanis praee res praestantinsmi X- uirum ConsilU, summo omnium consensu tibi esse delatam acceptu em:magnoperὸ sum laetatus, tum pro ea, quae olim inter te, ac parentem meum mutua semper fuit beneuolentia, tum pro mea in te vetere obseruantia, orta primu a meo de tuis virtutibus iudicio , deinde a te multis,ac variis,ut tempora tulerunt, erga me, mebsque ossi-Ciis vehementer aucta. atque ego meam tibi pene incredibilem laetitiam ,ex honore tuo susceptam,statim litteris declarassem, nisi, autumno iam exeunte , breui futurum sperassem, ut in urbem reuersus, praesens praesenti gratularer, neque solum ex oratione,sed ex vultu,& oculis, qui sunt indices animi,de meo in te studio, intimoque sensu iudicares. hac ego me non multorum dierum exspectatione cum sustincrem , ecce tibi amicorum litterae, ecce nuncij, proximis comitiis tulisse te fructum anteactae vitet omnis tot peregrinationum, quas in Galliam, ad Helue Nos, Romam,etia ad hostes armis infestos Reipub. causisa suscepisti, tot consilioru, quae a te fluxerunt ad augendam,quantum in te suit,patriae dignitate. cum enim longo post interuallo in eum locum rediisses,unde magistratuum designatorum nomina recitantur: consurrexit senatus uniuersus,ex tuo conspectu mirifica voluptate per fusus. quae tum animorum omnium perspicua signi hca -

115쪽

lio ita commouit, ut ilico magna vis lachrymarum excui derit ,intuenti beneuolentiam tuor u ciuium,quos in omni aetate dilexetas,quibus iam inde a prima adolesccntia, parentis tui, summi viri, exemplo omnibus ossiciis inser uterias,nulla tibi praeterqua amoris , praemiorum spe proposita. Fuit igitur eo die mutuum,&. aequale Saudium, senatus primum,ubi tuam sibi vocem,clari pariter , & suavem , in pronunciandis magistratibus vidit esse restitu tam , qua post obitu magni Cancellari' Francisci nimium sepe desiderauerat:deinde tuum, cum illa tibi cum incredibili gaudio, ac petie cum clamoribus uniuerse consurrectio , quid de te tui ciues existimarent, quo te studio, qua charitate complecterentur,ostendit. Enimuero lettarite puto, quod quidem rure facis , summo dignitatis gradu,quo te tua virtus extulit, ut arcana illa tractares, quae ad Reipub.salutem, & huius magnitudinem imperil pertinent. verum hoc saepὰ vidimus aliis quoque contingere , optime scilicet de patria meritis. nec enim honor in quenquam, qui sese magnis in rebus no saepe probauerit, confertur : studia vero tanta, testimoni utam illustre,consensum eiusmodi quando vita omnino in re,vel in quemquam omnino hominem vidimus, aut audiuimusὶ itaque cum ad meam priorem laetitia nihil addi posse existimatalem,nunc came accellionem haud mediocre noui gaudi j factam ei se colueor: ut eam testari litteris,ac tibi, tuoquo

modo licet, indicare sim coactus. video enim te uno die, atque una plane hora mercedem cepisse non modo meritorum tuorum , quorum habes testem uniuersam penu ciuitate,verum etiam perpetuae tuς modestiae,cum,amOre,ac indicIo patriae contentus, nulla unquam commoda,

nullum honorem tibi esse petendum statueris, ut admIratio stirialix dolor propinquos , ac familiares tuos fere omnes afficeret,quod illa dignitate,quae tibi nunc incredibili omnium studio delata est, ornari antea noluisses. quorum te denique, ac simul omnium ciuium voluntas, atque cohortatio vicit, & ad honorem exoptatus, atque acce situs accedisti , nulla usus prensatione, nullis praecibus, tua virtute commendatus , quae tibi omnia omnium suffragia facile impetrauit. quando igitur, honore accipi endo, patriae latisfecisti dabis eidem optanti,atque Pulcia Li,ut ad tuendam ac sustentadam senectutem tuam quid

quid

116쪽

quid curae,quidquid potes industriae conseras ut & tu mirifico illius in te studio , & illa tuo excellenti consilio, tua rerum omnium publicarum scientia frui quam diutissime possit. idem te priuatim rogant necessirii tui, pro pridvero filius adolescens, in quo videtur tua virtus emore Dcere,tua Iam probitas, tuae ad Optimas res propensio voluntatis agnoscitur. Ego autem,cum nemini in te amando colenJoque concedam,iisdem utor precibus . ne tuam aetatem , confectam iam annis , & labolibus pro Repub. susceptis , rebus agendis nimium vexes. Vereor enim, luto mittam publici muneris curam in ne plus officii amicorum caussa quam sustinere fortasse possis, tua tibi imponat hii manitas.quod si desidiam odisti, &, quae aliis quies videtur, laborumque, ac molestiarum quasi portus expetitur , cam tu ignauiam appellas: nec homini quidquam vitandum magis existimas: habes in quo te exerceas: duo supersunt, aliquod iam annis instituta , de itinerum Sc nauigationum diuturno ac perdifficili cursu praeclara v Iumina: quae si ad primum, quod omnes libenter , nec sitane tua fiamma laude legunt, aliquando adiunxeris: eo regiam, & maioribus non ris, multisque ante seculis reconditam doctrinam , praeclaris inriginibus expressam , orbi patefacies, tuoque nomini gloriam paries haud paulo maiorem , quam quae tibi a cunctis honoribus S magistratibus, vel magnificentissim Elgestis, manare unquam possit. eoque magis ire hoc studium debes in

cumbere, quod omnem amoenitatem, quae solet ad ser bendum inuitare, tua tibi Rhamnusia illa abunde s L peditat. ita luc frueris eodem tetrapore Martingi M usis, delicus, ac amoribus tuis:& nobis, posterisque maxime vero I aulo consules filio tuo,cuius omnes egregiam indolem amamus,& ex Orietem virtute admiramur: quem .. a te,nisi graue sit, etiam atque etiam meo nomine cupio

salutari. vale.Ex Plebe sacci, Pridie Idus Octob.

M. ANTONIO NATT

Mantuam.

GRaui, ac diuturna oculorum valetudine impeditus, ieci tamen, ut litteris tuis, humanissimc atque Hegantiitime scriptis , quam primum responderem. Ego te,

'atta,

117쪽

Natta, ex illo tuo praeclaro libro, quem de Pulchro inscii pli: ti, iam pridem coepi colere. mea tibi voluntas non patuit: caeteris, quid de te sentirem, saepe in sermonibus declaraui.Nec vero mirari satis possum, qui potueris tantos processiis in philosophia facere, homo versatus, astedueque occupatus in tractando iure ciuili:in quo ipὶ te excellere, & audio de multis, & res indicat: quandoquidem certatim viri Principes te accersunt, sumniisq; muneribus praeficiunt. Equidem ut beneuoletiam tibi meam praesens praesenti patefaciam, cupio Mantuam excurrere: sed me deterret valetudinis infirmit s. tametsi affirmabatis,qui mihi tuam epiliolam reddidit,posse me a meis laribus Mantuam usque non incommode nauisare. itaque audebo fortatic. igniculum enim desiderii vix iam sexo:&,si quid est in itinere difficultatis,homini praesertim imbecillo, vincit amor in te meus. De tuo libro, quid iam exspectas, ut rescribam 3 videsne me in aere tuo totu esse impera mihi, quod vis,& utere me, quantum vis : subibo omnia, N. perferam tua caussa. Meum librum de legibus ad te mitto. iisdem typis,si tibi placuerit,utemur in tuo libro. sumrtus omnino maior erit, quam si littera minor esset: verum hoc tui consilii ac voluntatis est. statue arbitratu tuo:perpende magnitudinem libri:deinde significa, quid velis. mitto etiam aliud characteris genus,ut alterutrum deligas. utrunque enim in soli j, quod aiunt,sormam apte conuenit. tametsi dignitas maior est in maiore. De

ratione sumptus, si numerum paginatum tui libri significaueris, & simul versuum in unaquaque pagina, & litterarum in quolibet versu: facile summa fiet,& ad te scribetur. Num quid praeterea3 boc. de meo libro quid sentias, cupio significes. vix enim credas,qua a iudicio tuo pede

EIDEM, Mantuam.

P Raeclare Hector ille apud Naeuium t Laudari abs te

pater cupio,laudato viro possum ego nunc idem usurrare. V id co me laudati, a quo viro 3 a M. Antonio Natta, in quo sunt ingenii, ut animi ac virtutis ornamenta plurima. ego porro aliquid fortasse,s cum aliis conserar, videri pollina:cum vero ad te unum cogitatione conuerto,

vix credas quam mihi ipse displiceam. Quare permittie

mihi,

118쪽

mihi ut eas laudes,quas in me contulisti,reiiciam, aut ipse

maiores in te transferam. nam' mihi Vtrumque nostrui aequa lance pendere, masni negoti j non est. vi ut est, amo voluntatem tuam. ea mihi est, eritque semper, ut debet, aluiquissima. De aduentu meo, muto consilium in horas singulas . tu me allicis , vςl attrahis potius: reuoc*t sc Ie. .

tinet valetudo cum ad te specto , navim. c0nsce o. -.hor, appello Mantuam , tecum sum sic est amor, α illidi,

quae fluunt ex amore, Voluntates. rursus, cum ad me conruuertor, ει meam imbecillitatem intueor: qua macie sim Mquam tenui cute,quam natura mollis,& procliuis ad morbos: relanguesco paul lium, & quasi nauim incitatam leuiter inhibeo. vides adsuc, & sentis fortasse, tentari corpora frigore , leui quidem, sed tentari tamen: vides pqrflari coelum ventis: rationem esse temporis prorsus incertatam, & inconstantem, quae firmiores non timent: ego va letudinarius nisi timeam, parum videar me nosse, parum. vitae consulere. quod nec humanitatis est, nec latis pium: eum nos iusserit ille summus Imperator quas suos milites in hac statione, donec ipse reuocauerit permanere. Calores , ut spero, quae mea solet esse anniuersaria medicina, me mihi restituent. Itaque Iunio ineunte, aut eo certe mense te, ut spero, complectar. sin videbo sine mco ρο- riculo fieri non posse, ut in viam medem : docebo te litteris , quid consili j ceperim. Tuum librum tractabo. qqalicebit diligentia, animo ceria erga te singulari. vale.

Venetus.

E ID E M, Mantuam. , A Deo ne erraui, & lapses sum in sebducenda ratione,

vi de soliis quinquaginta coiecerim,quae nunc octuaginta fore video pudet indigentiae meae. verum, Vt Vt est, commodo meo rem suscipere non possum: nec audeo rc- .cusare, ne mea fides in dubium apud te veni t. it que peto a te, ut cum tua ratione meam quoque ducas, nec cxigas a me plus quam res δc sortunae meae p*tiantqz. Nam, quod ais , redituram ad me pecuniam cum senore, libro vendito: videlicet communi quadam,non propria me regula metiris. non enim ego, ut alij qui libros imprimunt, nabebo statim eertos homines, qui eos diuendant, lon-

119쪽

sin uas in urbes, regionεsque di seminent. venduntur biestatim a meis omnes ita paruo pretio , ut lucri quidem mi-vinium , sed minimo simul labore, minima molestia fiat. Meum ergo librum itidem, inquis,vendes.De doctrina libri tui, de elegantia possum ego facile iudicare: de venditione quis praestati an iiescis, libros latinos, optimos veteres; ita nunc iacere, ut tene sordium in genere putentur: vix iam Ciceronem ipsum, Caesarem, Sallustiuin legi, a multis etiam ne legi quidem, planeque contemni3 quare noli mitati me lain 'else diligentem in iis rebus, quas me docuit usus pene quotidianus, & in quibus non licet emesine magna mercede negligenti. De tempore, quod urges: facultatem imprimendi non concedunt, libro non inspecto. atque utinam, inspecto, concedat. quod si dixi eos me faciles haberes non sgnificaui, posse me, libris non lectis, impetrare ius imprimendi, sed consequi, statim ut legantur:quod ita multas non contigit. saepe enim vidi, nonnullorum seripta apud eos, quorum potestatis haec tota ratio est, per multos menses custodita, neque legi,neque reddi Mittas igitur librum oportet uniuersum : mecum autem amicὸ ages, pro eae,quam tu doces quotidie prsesaris exemtilis,aequitate ita at erravi,non tuam grauius,quam debeo: in error a me non est,a te vero aucti libri magnitudo tota pendet: ius tuebere pro tuo iustituto,& amico simul confises. Vale.

EI DE M, Mantuam.

VT concluda paucis: quando nec mihi ad scribendum, nec tibi ad legendum oti j setis est: si librum miseris,hn prirnetur. nolo enim meam apud te fidem in dubium vocarit nihil est tanti .de tempore, incertum est. pendet,ut saepe iam serips,haec tota res ab aliena voluntate. credide rim tamen intra mensem cofici & expediri iem posse,ium studio nostro,tum intercedentibus amicis,nobilibus viris, & gratia forestibus. libro non inspecto, facultas imprimendi nunquam dabitur. scio nullam in eo labem esse, quae te gentium animos pollit inficere. noui tuos sensus, mores, probitatem.quae ego Pluris etiam in te aestimo, quam eam doctrinam,qua pare tortasse aliquem, superiore certὸ habes neminem. verum mos est gercdus consuetudini .communis

120쪽

munis haec est, non tua praecipua conditio. Ad me aurem quod attinet,voluntati tuae,in qua vim esse cupiditatis intelligo,nulla interiem mora satisfiet. Vale.Venetiis.

EI DE M, Mantuam.

Hodie, tribus medicis adhibitis, aeeuratὸ disputatum

est de meo exeundi consilio. rem probat, sed illud addunt,totam aestatem dandam esse otio,iucunditati,exercitationibus modicis: nec redeundum urbem ante mensem Octobrem . itaque vehementer animi pendeo: nee, quid consili j capiam, satis tribeo exploratum. in hae ditati, ne venit in mentem de tuo libro:quem,si exeo,vid e5 te: vi serius iactasse, quam tua voluntas ferret, imprimatur: quare monendum te litteris existimavi, ut aut statim eum mitteres, aut imprimendi consilium differres. Eqb hie vel tua unius cauli a commorabor,dum liber absoluatur quod si statuis de subita impresstine, qua velis forma, quo charactere, quo numero, significa. Suaderem omnin5,ut aliorum opera, me absente,utereris:sed timeo mendas, & Lrdes: quibus inquinari, & corrumpi tua scripta per opera rum incuriam, nolim. quod tu iam sensisti in libro de Punchro,qui tractari non potuit indecentius. His litteris cupio a te primo quoq; tempore respoderi:vt,quod ad me ipsum attinet,certi aliquid possim statuere. meam enim voluntatem ad tuam accommodabo. Vale.

SI DEM, Mantuam.

LItteris tuis perlectis, aggressus sim legere tuum IM, bellum. Legeram iam antea Venetiis, allatum ad me a Carreto tuor mirificὸ semper placuit. genus enim scribendi non minus elegans, quam eruditum,complexus es. Quod ad typos attinet,video paululum detritos esse vetustate:itaque specie illa,quam recentes habere solent prorsus carent. & compactum nimis atramentum videtur: ex uo fit obscurum quiddam, quod legentium oculos ostenat. Menda quaedam deprehendi nimis foeda, nee elusinodi, ut dissimulari possint. cuius incommodi eaussam puto tibi non latere. Cepὰ enim hie, dum imprimitur, vel emendationi nemo praeest, vel praeesse solet homo mercenarius, si L

SEARCH

MENU NAVIGATION