Epistolarum Pauli Manutii libri decem, quinque nuper additis. Eiusdem quae Praefationes appellantur cum noua quoque accessione

발행: 1574년

분량: 455페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

121쪽

N parum litteris instructus, & is, cui pecunia, quam fama, sit antiquior. nos tamen, & quia de existimatione laboramus , & quod te nimium diligimus ob tuam probitatem,

nimiumque colimus ob eruditionem enitemur,-c tendemus,quantum seret acies oci prum nostrorum, ut satis

in hoc genere fiat tuae voluntati. ad quam tu me diligentiam tacitὸ vocas in tuis litteris. laudas enim,& Aldi filium agnoscere te dicis. quam sunt baec acuta, quam me pungunt atque excitant ad om0ςm laudem, non modo hanc propriam typograptime, quae iam in nostra familia inueteravit,. &, quasi debita, postulatur. Sed heus:adhuc ne tibi liber ust in manibus .atqui biectunt iam a te, & latere in angulis, obductam puluexe,.existimabam. nec tu is es,cui bonas horas malE liceat perdere, homo assiduis curis, maximisq; negotiis districtus.itaque peto ale,hoc mihi dςs , ne tuum ocium a summis rebus ad meas ineptias conseras .satis iam obseruantiae in te meae satis humanitati tui: dedisti. hoc si plus cupiam, non agam satis modeste, nee re nosse, nec me ipse videar. Verbum optabam in epistola tua de Carreti valetudine, optimi viri, ut visus sumeoniicere, tui certe studiosissimi, nam affectum pelli me, ac pene desperarum dixeras, cum essem Mantuae. Mecumactum est in hac peregrinatione prorsus inseciliter. incidit in morbos tota pene domus: sed uxor cum periculo vitae lateorum iam mensem miserrime iacuit: nec dum video quid sperem : cum iactetur acerbissima febre, nec habeat patium ullum sese colligendi .ego,cum non optimἡ valuerim corpore, neque nunc valeam, quo fuerim animo, quo nunc sim, vel me tacente potes existimare . fortitudinem laudo: ted eam in me ipso nunc requiro. vincor enim aduerili,nec possum planE, quod tu potes, a philosophia illa vera 3 quam Aristotes ignorauit, praesidium petere. Sed lon gius progredior, tuas litteras exspecto. solacium fortasse aliquod in malis afferent. Vale. Asulae. . . EIDEM, Mantuam. Evin in reditu consilium hoc fuit, ut Mantuae conscenderem, idque maxime tui salutandi caussa: tum, y t, quod antea de tuo libro imprimendo inter nos conuenerat,id comprobaremus. non licuit ob viarum difficulta

te ma

122쪽

iem, & Rigora. scis enim, quam tenui cute sim,quam imbecillo corpore. Caneti igitur ineo,& meorum consilio, tranquilla tempestate conscenduMantuamque praeter retiis,viginti, opinor milliariorum interuallo, Clodiam re duo incolumis appuli. hic me amici, & propinqui laetitia incredibili exceperunt , qui de reditu meo , saeuiente iam hieme, pene desperassent negotia nunc repetimus t quae elim neque pauca sint,npque ponderis ritigui: nullum ta meisSabeo prius , nullum antiquius eo quod ad t*pert net .vide igitur ipse,quid statuas. nam, si perstas in sententalia mittendus libe est ante medium Ianuarium equo sp tium habeamus eos alloquediae rogandi, quorum iniussu nemo imprimit impune urget etiam Philippi Regis ψrator de libro edendo,quem ei misit, homo,ut aiunt, Graech Laiatinεque benὸ sciens , arcanorum ipsius Regis particeps, Gonetalus Pereg: cui roganti per littetas , ut omnino suus liber meis irpis exeat impressus, & in eo si m ac locatam

suae fauὸis aliquam partem existimanti, deesse non possum, pollicitusq; sum:& persetuam fideifi. sed cupio tuum librum anteire, si tu vis i sin commodiuς videtur; in aliud tempus differri, quam primum litteris significa. ego id

Vnum specto,tibi ut satistaciam. Vale. I l.

Nondum redditus liber est i nec mea tamen in ea re . diligentia defuit. deuorandum est hoc utrique no- atrum, quidquid est melestiae. nam me quoque mora toti-gior incipit ita grauiter assicere, vix ut feram: sero tamen, quia Nattae negotium est. alioqui hastas mehercule, ut ille inquit abiicerem. sed obduremu paucos praeteri a dies. si res ducetur, librum repetam , & cum pecunia sibi remittam. Ama me. & tibi persuade,te mihi essem animo assiduum,in oculis,in ore. Vale.

. , . . .

'li Eque nihil respo de se neque tamen id adi exoptas vehementer, ego buterii sic, ut tecum in cu- Uditate cotiteham. Librum habet in manibus homo ero- ditus egregie sacris litteris, de philosephiae seseutia excel-

123쪽

lens,Sixtus Medices: cuius omnia iudicio propter doctrinam,fidei vero ob integritatem recte commutantur. is le- git accuratE,perserutatur omnia:examinat,& pendit acerrime. nihil adhuc, ut saepe iam mihi significavi: alienum a recta sententia deprehendit, tuamque mire laudat pςrpe tuam tam longo in opere eloquentiam, singulari doctrina coniunctam,is,quid tuo de libro sentiat,suo testimonio, acriuraurando cum ostenderit, aggrediem uai: quod abesse iam longe vix potest. Te interim rogo, optime Natta, ne quid alionae culpae in me transfera&:nqc me curare parum

' Liquando is, qui tuum librum accura tὸ legit, absol- t vite,stqlaM eam,qua ii is litteris respondit. d re tu, iudicabis: de homine, nc habeto virum esse bonum, prae, nullum sitate,singulMi d9ctrina, praeconem vero laudum tuarum. quare est lane, cu rei gratias agas, quod te ornet,efferatque laudibus:quod a me iam,qui te unicὰ diligo,tuo nomine factum est. quam primum autem cupio a te responderi,ut, si quis remanet Icrupulus, auferatur, M. cxeat tuus liber hono publico, tua non mediocri gloria:

quod utrumque sere confido. Bonamicus neque dum venit, nec, venturus ne sit, aut quando sit, ex eius ad me scriptis proxime litteris licet comicere. tu cognosces reique ad me suciculum dabis epistolarum mearunVquas tamen,tu quoque Opinor mecum lentis, comprimendas potius,

diuulsandas: sed efflagitantibus,praesertim amicis, legitii m inutius non possunt i Vale. .: ij

E IDEM, Mantuam.

I Luribus tecum verbis agere non licet: ita mulcis di-uri solior curis.vnum hoc eis, qui tuum ibr*legit dominis litteriri disci tissime scriptis , is spondebit. quod ut ce-- krrime faciat, operam dabo, quantum in me est. tuam, cadum certe,ut mihi videtur,praeclarὸ tueris:&,quantumi. tibi

124쪽

EP Is T. LIBER , III. Dy

xibi ex optima mente,tantiam ex ingenio,& doctrina lau

mur voluntate, consiliis,& hortati, is amicorum, gloriae nonnulla cupiditate es nec omnino diffidimus ingenio. verum illa, qua tu excellis, quae iiis fis dictis, S factis elucet, prudentia distiladet. me natura pertenu I finxi corpore: 1ludiorum accessit non mediocris labor,ex quo imbecillitas, tu morbi.quid res domesticariu quo est angustior,

uenda diligentius est. quid ripographiat qua ita mih a

tractandam intelligo, non ut omnia ad utilitatem, sicut mussit sed pleraque ad me-m cxistimationem reseram, dignitatem.quo proposito,nihil est 'perae,nihil studii, rex uiandum:ac Lepe,ut ait poeta Ille tuus, sudamus,& algerius. Amicis etiam vel salutantibus horae dandae sunt,uel aliquid petentibus ossicia tribuenda. qui si excludantur,

aut reiiciantur,s me consuletur otio meo, rebus meis, va-lςtudini meae, sed ubi liiunanitasὶ quae quam sit hominis .ropria, nomen ipsum inqicat. Iacent isitur inchoata,plane rudia, temere vel dissipaxa,ve colafa, mea scripta:quae nonium quam, sic gu, mater lAnguentem filium , cum dolore tacitus adspicio : opem ferre, quam videntur postulare, non queo. Quate, ii quid apud te hominis tui aman-xtam, sal us estinon debes. me ad scriptiuisem vocare, t assidue, tam v j fis tanti momenti occupationibus distentum. adiuva mi potius consilio, si potes: aut minue molemam cin 'lanilo: opta ultem, Sc hoc ipsum significat ve haec, qo nunc sit si in eo, perseram, & is, quem volumus, principiis exitus respondeat .id quod,nisi fauente,qui fons

namicu in Ias,quq Ia sunt editae, Iraeliare te omnibus, qui memoria nostxa ius ciuile litteris mandarutorii rei scientia

125쪽

Ires: tum sei. otiis elegantia, mihi persuadeam : intelligo posthac tua scripta longe fore meliora. no aio tecti blande: metior veritate ipsa re,&, ut sentio,plane loquor,val-dὰ,mi Natta hoc biennio in latin ad ingua prosecisti:quotidieque, ut ex epistolis tuis facile coniicio,ad vetere illam eloquest iam propius accedis. itaque videre mihi videoti ae Frorsuς ideo,quantus in iure ciuili explicando, si studium adhibueris , es possis. quod vi facias, auctor tibi Hagnopeia su si modo tu in tua laude quenquam,prae-eter re isum,auctorem,Eortatoremue exspectas. Vale.

EIDEM, Mantuam. I Iiterae tuae, luas idei tibiixas tabellatius attulit,facilε

, tuam 'edendi libri quem efflagitari iam a multis audio, non Hediocrem ci piditatem declarant. nec me tamen studio tibi concedere velim existimes . nam & πιν - ώάΘ ιαν quandam commouit iam in sensibus meis virtuo tua : & res ipsa, de qua tantopere laboras, commendationem haset a se ipsi nec tuum ineium apud me, aut ori natio apud quenquam bona mente praeditum , desiderat. Vnde igitur,inquies,tot dierum prolatio Equidem culpa vaco : nec in osticio praestando Sixti nobis humanitas de sui . sed ab eius voluntate pendemus, cui tota demandata facultas est. Is cum Sixti primum, deinde etiam nostro se acquiescere testimonio confirmasiet: Sixtum etiam, ut E plinte de Christiana doctrina sentientem, sacrarumque Jitterarum disciplina perfectuma audibu extulisset: illinadiunxit: sibi tamen esse concedendum,eui ratio temporum paulo seueriorem, qua ' ipsius volubras serret, pe

Ionam imponeret,ut librum leuiter attin etet :'qiiod esse perpaucorum dierum negotium pollicebatur. negandum non fuit . egimus etiam gratias quo dilabi aula peteret,ut suam obliuisci potestate tu, humanitati S csulsa, videretur. Nime tibi, mi Natta, deuotanda est haec non multorum, ut spero , dierum mora. vides, hominum recentiorum libri, quidunque desacris rebus loquantur, quam diligenti hodie 'itutina perpendistur: vides,quam multi,nullo personaru distrimine , in iudicium vocentur, quam pauci mox elabantur. tolle, obsecro te, festinationem in re tatieta:& habe rationem temporis . & utriusque nostrum otio,

126쪽

illa

Inam mea quoq; res agituri breui interposita mora,consule. Nam,quod iniecisti de tua laude,opinor,ut quasi dorinientem excitares:id mihi nouam diligentiam non attulit, potius admirationem quandam,cur ea, quae ad tuum decus pertinent, curari a me frigide suspiceris. Etiam appellas me ob testimonia epistolarum mearum. quasi verbego te diligam constantiae caussa, non iudici j. quod si te non esse dissimilem tui putaueris, cuius etia probitatem, doctrinam, eloquentiam, assidua studia vehementer augent : me quoque, qui aliquando in te fui, eundem sore1emper,hoc est,amore incensunt,tuaeque cupidissimu gloriae,debebis existimare.Commentarios meos quod euol uis libenter, amicὸ facis. ii vero etiam, ut scribis, aliquid ad tuam utilitatem excerpis,magni facio industria meam: qua tu,vir ingenio, & eruditione summus,modb noli improbares,satis habeam: fructu ut ex ea caperes,vix unquaiperaui. itaque scribam posthac paulo lidentius, iudicio tuo confirmatus:& auctoritatem tuam,si quis contra senserit,pro sexcentis rationibus opponam. Litteris tuis,caue putes,non esse a me responsum,quia neglexerim. obstitit occupatio: quae diem quandoque totum eripit a mane ad vesperam. quod etiam si non scriberem, tamen opinari, tuae prudentiae,& humanitatis esset. Vale.

EI D EM, Mantuam.

AD oculorum dolores: quos diuturna ebnaeiudine

satis ians modicξ sero,accessit molesta febricula, periculi tamen expers,ut medicus affirmat. ataq; obgor breui respondere litteris quis elegantissim P & humanissime scriptis. Liber statim traditus est viro optimo,atque eruditissimo,c6muni amico,Sixto Medici. is, licet occupationibus districtus,tamen & mea,& tua caussa pollicitus est, operam sedaturum diligenter, ut eam parte,quam tu a3 didisti,ac mutasti,quam citis limὰ legat. quod cum fecerit, rursus ex eius testimonio ius erit impetradum libit diuul- gandi scis enim,quam se ueta hodie sit librorum omniuiti 'examinatio, quam sint, fili quid scribimbs, ambigua cauenda : ne qua omnino secus interpretandi, trahendique in deteriorem partem, occasio praebeatur. Sixtus me diligit, Iaseaque caussa valdὰ cupit, de te autem honorifice &

127쪽

sentit,& loquitur.itaque, quod acripsum attinet, nauigamus in portu. Academia tuum ossicium amplectitur: ac laudat sua vero a te,singulari viro, probari ac magni fieri instituta. irabiliter gaudet. Plura volebam , ductust suauitate sermonis, cuius imaginem habet epistola: sed interdictum est, non modo ne quid scribam mea manu ,VCI um etiam ne multa,nisi necetiario,dictem.Vale.

EI DEM, Mantuam.

HAbeo, quod petieram. sedasti animum meum conGlatione, coplitio iuvisti nili i l sapientius, nihil. humanius e Pistola tua.& cum multa sunt a te grauissimς, atque ingeniosissimae come murata:tum ver0 mirifice sum exemplo tuo commotus, quem statuo imitari, quantum in me est, licet meae probe quidem conicius infirmitati : cui si Deus aderit,quoa equidem spero:vincemus humana o na-inia,& triumphabimus in aduersis. Asteret ad te rabest rius cum his litteris indice,quem petis, sum ab Academi , tui studiosissima. tradidi enim legendam epistolam:tugna: nec improbauit quisquam. qui Ut nem* ης ex τl cfmplissimis laudibus. ego autem & qua sim ex eorum lucticio affectus laetitia,& quid ipse de tuis existimem scriptis:quia te puto illud, vel me tacente, pro amore nbstro1uspicari, hoc autem ex meis Uc oribus litteris cognouisse. non exponam hic pluribus verbis. tantum agam gra

Batiuum hic futurus sum: nec enim diutius licet per Va- ctudinem : nec venit id leuibus caullis. Liber tuus prope cilcm pr.clo committetur, I diligenter emendabi- ur. si gox cquidem, qu d ab os cogar qaod accidit pro-st Z uqn minus contra voluntatem, quam praeter opinionem se haec in manu nostra nos sunt ducimui coim, vel trabimur potius fatorum v itaq; hum na omnia ferenda.quanquam non b c tibi, quem religio probum, si ori- .na p udentem facit, sed mihi ipsi,ab iis praesidiis, quae teiri uniuiat,

128쪽

muniunt, parum instructo, tanquam intus cano. De re-hus .meis, de valetudine,de studiis, exigit omnino amicitia nostra ut aliquid significem: sed neque nunc satis otii suppetit: neq; ut v erE dicam,libenter scribo , quae tu non libenter legas. meliora tamen omnia paucis diebus fore videbantur : itaque uberiores a me litteras exspectato. Haec dictaui propere , multis diiuictus negotiis, animo euris impedito.Vale.

EIDEM, Mantuam.

Egi,quas renusisti,epistolas meas, & correxi leuiter, o ut honlini licet occupat' de editione quod hortaris,

ram:ita faciam,non spe laudi l seripi sentcnim,quQd res ipsa indicat, indiligenter , ac raptimi sed quia notam esse aequis & iniquis nostram amicitiam volo: quae me ornat iudicij tui testimonio:cum tamen ad judicium lingularis

accedat humanitas. Vale.Venctus.

Naas AR animi, 'nec fieri quicquam do bse me uno miscitus opinabar: ita multa nqcv anno praeter exspectationem Piorsus auelu r-d semeis lationibus , obtigerant: fratris prI- mutn amantillimi, dein ae filioli su uissimi interitus, uxoris morbus in ualetudo mea, rei familiaris

Incom

129쪽

incommoda. quam facile,nullo penὰ strepitu , rerum ea rum conuersus orbis est. de fratre, & filio iam sero moaderatius: vel quod, ut solet, medetur dies:vel quia, quod aeterna lege Deus constituit,id abrogare velle non solum iniustitiae , verum etiam imprudentiae videtur esse. uxor conualuit: ego satis firmus .domestica vero damna, quapsarciri vix unquam arbitrabar posse,facile copensat amohin me tuus, cuius mihi recordatio molestias olithes di-Iuit: quandoquidem via me ad omnes casus trecordor enim tua verbal subsidium in tua benignitate maximum constituere. itaque leuatus a te grauissimis curis , premi iam onere ossicii me sentio: in quo sustine do viribus enitar cunctis & animi, & ingenij: tantum ne 3 immis etiam iis,quas beneuolentia erga te nostra, & singularis addet obseruantia.quid porro tam difficile , aut tam amplu est, quod incitata studio voluntas non assequattv eruntamen in hac re sentio esse haud paulo dissicilius mihi sati

sacere , quam tibi. te enim nihil in conserendo beneficio spectare praeter ipsam virtutem, quae suis gaudet ae frui tur bonis, nihil extrinsecus assumit. satis mihi multo antea persuasum est: praeterea nulla re indigere , non gloria,

qua iam pridem abundas, non diuitii ς, quas & possides

iam,& contemnis .ego veris,qui & ante annos sex, quo te primum die sum allocutus , eo ipso die benignitatis tuae praestantiam non vulgari munere sum expertus : & nunc ab eadem benignitate mulio etiam maiora, te iubente, cogor exspectare: prors as apcipiti cura. 'strahor,qui neque gratiam tibi unquam referre , neque nuda voluntate contetus esse possim. Su uir u enim multa,quae libenter cogitem: primum, humanitas tua, qua me semper

Complexus es. deinde liberalitas,qua subleuastnp Istismo consolatio illa, Christianae pietatis , d sapientiae plenissima, qua me quidem proximo Quintili mense, cum ad te honoris causa Cenetam accessulem , assiictum erexisti. atque haec quibus meis erga te ossiciisὶ nullis o ino, salutatione excepta, quae ipsa mihi tum utilis ex pruden- ia, atque eruditione tua , tum etiam ex dignitate perhonorifica fuit . Quae cdm omnia colligo . eximiam istam, planeque diuinam beneficentiam , insitam tibi, vel potius ingeneratam a natura, auctam doctrina, usu confirmatam , atque perfectam, satis admirari non p6ssurii.

130쪽

E P I S T. LIBER IIII. Iis

Et simul ad quosdam , opibus affluentes, multis imperantes nationibuS,cogitionem conuertens , doleo vicem bonarum artium, quae deserantur ab iis , quorum patrocinio si uterentur, fluctum retribuerent eum,qui est omnibus imperiis anteponendus. quid enim est immortalitate praestantius Z quis autem eam , nisi beneficio litterarum, consequitur Z laterent in tenebris, obruti vetustate, Caesares, Alexandri, plane omnis antiquitas, nisi rei umpraeclarissime gestarum,quas cum audimus, imitandi cupiditate accendimur, testem haberemus historiam. Quo magis tibi gratulor , Antistes, & idem Princeps egregie, quin e verae laudis penὰ vacuam hodie possestionem

tam libenter occupes , veteremque maiorum tuorum de omnibus bene merendi consuetuclinem , nulla prorsus tuarum fortunarum ratione habita , constantissimὸ retineas. Quod vero istam virtutem multis praeterea virtutibus , vssi rerum maximarum, prudentia, doctrina, eloquentia , maxime vero humanitate cumulas atque exornase idcirco & antea Romae , atque in tuis legationibus, Ecclesiae causa susceptis magnificentissime gestis,& nunc in urbe tua, quam diuino simul & humano iure temperas, concursus ad te quo ridie fiunt optimorum virorum , &eorum maxime, qui aut ipsi ingenio,litterisque praestant, aut saltem de ingeuiorum litterarumque praestantia iudicare possunt. in quo saepe sortunam accuso , quae mihi facultatem veniendi ad te, quod eram hac aestate pollicitus,& cupio vehementer, adhuc quide eripiat. quod cum licebit, accurram.quid enim ista amoenitate iucudius isto coelo salubrius3 quid porro ad beate vivendum deesse potest ei, qui tecum vivat 3 cuius in aedibus primum oritur ex tua disciplina virtus , deinde excipit virtutem liberalitas. Hoc igitur. cum per negotia licebit &. utinam mature liceat. interim memoria tui fruar: tξque,licet hoc terrarum spatio disiunctum,colam ut praesentem, nec ullum erga te, quod ab homine tui studiosissimo possit exspectari,aut omcii genus, aut studii praetermitta. Vale. Venetiis.

CVm, tui studiosissimus, praeclarae non solum indolis,sed iam etiam virtutis adolescens,proxime reuersus

SEARCH

MENU NAVIGATION