장음표시 사용
31쪽
tuentur. accipere tamen quod datur, quocunque animo detur inscitiae non est: nec hodierni mores,& ratio temporii iecus postulat. Caetera sunt in meis rebus non planc cuiusmodi nos optabamus, sed cuiusnodi tame multi non speraiunt: 'uibus haec ,Quae nunc agimus,amplissima videntur ciste,cum nos prae iis,quar, niti quis casus nostris consiliis occurerit, agere aliquando cogitamus, tenuissima iudicemus. qua quidem ad rem, quod tu Omnia, quae
in te iunt,liberat illiine polliceris : quodque Alexandrum
etiam Farnesiuin, & praestantem omni virtute Cardinalem,in eandem rationem propensum esse assirmas: equi dem de te sic existimo,& multas esse res, in quibus 1uu ri a te pro tua summa, tum dignitate, tum etiam fortuna possim : & in iis rebus nunquam omnino mihi tuam esse humanitatem defuturam: Farnesium aute, diuinum adolescentem, natum ad liberalitate, & ad gloriam, non mi .ro reo esse erga vi Itutem a aim O, quo quia semper fuit
auus eius, idcirco ad eum gradum, qui est in terris summus,& angustissimus, diis hominibusque volentibus adscendit. ac sane ille cum domestico exemplo, tum multo etiam magis,egregia ipsius natura ad immortalitatis laudem excitatus,sepo alias, quati bonas artes faceret, ostendit .sed proximE vel in primis, cum Hieronymum Ferrari una,iuuenem rarisiimae virtutis,sanequana pro eius mei Iiri S Ornauit atque auxit.in quo, cum apud unu posuisse beneficium videatur,a multis tamen gratiam iniuit.nam,ctim vos, tales viri, patrocinium litterarii fruscipitis: quicunque bonis artibus delectantur,animo recreati, veni uti in socm aliquado fore, ut, post diuturnos labores, & molestiarum quas teinpestates , in quietis & otii portum, vobis adspirantibus , deserantur. quos si in cursu st udiorum in1tituto vestiae benignitatis aura deficiat, haerebui,
nequciam poteIunt, quo intc di bam, sine ope auxilioque vestro peruenire. verum huiusmodi dubitationem vestra iam consuetudo sustulit. magna enim optimae voluntatis
documenta saepissim E dedi liis,maiora etiam dare cogitatis:cem quidem,ut Antonius Blassus ad me detulit, pulcbci rimam rem,& vobis dignissimam aggressi, omnes libros Graece scriptos, qui nunc in bibliotheca Palatina
condici asseruantur, praelo subiicere cogitetis r ut, multiplicatis exemplaribus per orbem terrarum, in usum Omnium
32쪽
nium gentium, omniumque seculorum, diu utSentur.cui se muneri Bladus a te cuc praepostum aiebat: iraque venisse ad nos,ut & cos t7pos, quibus atram cto illitis cliarta imprimitur,constandos curaret, oc, si qua praetcrca sunt ad opus neccssaria,maturiirct. s me sum laetatus pluritatu, hominemque sua sponte diligentis limbi tamen cohortari non desino,ut in ea re,quae ad commodum liuoiosorum, maxime vero ad tuam, ut ego sentio , gloiiarn spectat, Operae ne parcat: vique dixi, ut ad omnia me & fratribus uteretur. neque minus prolix ,quae vel bis pollicitus suis, ubi ille petierit, re praeliabo. nam & hominem diligo, α vero tua voluntas maximi est apud me ponderis. In Ro- mulo quidem tuo, qu cm initio sum coplexus ut sta trem tuum,deinde amare coepi ut te statre dignum, Dihil praetermitto,quod aut in Cuicio cohortadi, aut etiam in studio iuuandi postum fit. sed ille, cui notissimae sunt occupationes meae, pudore, credo, secit, ut rarius ad me feri- baci cum mihi Oel ita max: mis negotiis ei vacare, no modo molestum, sed etiam gratissimum sit. quod tu, si videbitur,ad illum scribes: snmtq; litteris admonebis,ut, quo consilio Patauium est proserius , id studio S diligentia
consequatur. neque tamen hoc dico, quod eum. adhuc quidem, lapsum esse putem : de quo etiam ea, quae volumus,& videmus,M audimus: sed quod, infirmitatem eius aetatis cum recordorsinterdum vereor, ut pollit consistere.Vale. Venetiis.
Episcopo creato Romam. VBitet audiui Epistopum esse creatum , laetatus sum
non tam ob ipsa in rem, quae ianc est sc rhoncrifica: propterea quoes Episcopatus S. sacerdotium estn maximum sacerdotium: qua quia de te iplo cogitati S,intelligebam te eum esse, cui ad istam honestaudam dignitatem summa facultas in optima volutate no deestet.a ibi erut, quς multis solent esse laboriosa, virtus,& vigi: alia, ex tua vetere consuetudine facillima. non enim bono rciniquasi legem bonitatis,ad qua te fingeres accepi sti, sed ad houo rem bonus accessisti, multis antea, magnisque rebus Paulo
II I. probatus cui Potifici3 omni usi pictissimo,& optimo: qui & ipse Duo probatus est,& no probat nisi sui Iamiles.
33쪽
Gratulor igitur tibi,non ut gratulantur ij,qui serε, quibus fructibus auctus sis , unum cogitant, caetera magnopere non spectant, ted ut ij, quibus dignitas, & religio prima sunt: quae tu coles maxime, & eris in Chrilli militia antesignanus. Grauem sane personam Episcopi sustinetis.
velirum est,errantes animos in viam reducere. & reducitis vos quidem praeceptis diuinae doctrinae tradendis: sed
magna vis est in exemplo,cum ea quae traditis ,ipsi vita &mocibus exprimitis, quod tu praestabis utrumq; omnium maxime qui & habes non dotrinam modo , verum etiam eloquentiam. luarum altera imperitos eris dias,altera languentes c xcites:& viuis,ut homo, satis extra culpa. quod memini ni e multis abhinc annis in tua prima adolescentia miratum cum ea in te laudarem. quae tame imitari vix
poteram. quod fecisti adolescens, cum tua te singularis, optimaque natura ad decus inuitaret, & quasi manu prehensiim duceret:nunc, aetate confrmata, cum ad volun talem accesserit ratio , dubite quin ide multo sis alacrius constantiusque facturusZdubitet,qui te ignorat:mihi,ciutua studia, tui sensus ex nostra familiaritate notissimi sunt, dubitare non licet. Quare, ut ad prima redea,no eo λlum nomine tibi gratulor,quod Episcopus es,in summa dignitate constitutus: quod tibi si is csse comune cum multis, sed quod is es, qui cu ista dignit, te virtute aequare possis quod quia vides quam non multi potuerint, eo magis tu, ut potes,boc iplum, quod potes, acceptum Deo referrecbes,tantumque munus iii ie collatum, illudquid e plurimi facere, sed ,quoniam est proprij erga te amoris argumentu, muneris caussam multo,quam ipsum munus, plaris aestimare. V ale.venetiis Kalend.Maij, MD XLV II.
E Pistolas a te habeo duas,utramque scriptam elegantissime, sed illam fleniorem, quam X I. Kalend. Sept.
dederas: nam haec recentior, cui nonarum Oct. dies erat adscripta,argum etiam habuit sere nullum .venio igitur ad priorem: in qua caetera iucundissima , illud permolestum, uod te minus como de significas valere:scribis enim,val- θ te ob aduersam valetudinem vereri,ne non illud,quod
instituisti, absoluere ac perpolire tibi liceat. Mi Catiane, Brixiam
34쪽
excita prudentia tuam:& occurre morbi principiis: ne ille grauior deinde factus, te,& amicos tuos,qui, te aegrotante, valere non postulat, diutius vexat. Hoc loco mihi veniunt in mentem , quae tu me olim , minus recte cum haberem,prudentissime & amantissime monuisti .illa, illa ipse tibi nunc in memoriam redige:&,quae tuae tunc partes erant, eas nunc fac esse meas. Tu mihi non ex Hippocrate, aut Galeno, sed ex veterum philosophorulibris ea remedia, quibus ad salute mea praestantius e Ile nihil potuit, attulisti: fgQ nunc idem in te facto , tuamque tibi medicinam restituo.vis, quae meu morbum, te medente, sanarunt, ea tuo ipse in morbo praetermittere non vis, opinor non enim id te dignu est:qui ea saepe legisti, unde homines alijs caucre cum discant, sibi eos non cauere turpe est.quare adhibe eam, quam ad omnes res soles. ad
te eurandum diligentiam a &, quod oneris suscepisse te scribis, id si grauius videtur, quam ut perferre postis, depone prius, quam otprimare. magnum est, quod moliri , ε magni non solum ingenij , quo tu non eges, sed etiam otij : quo nisi ab unaas, quo modo te speras ea, quae in Iure ciuili dispersa sunt, que scis esse minime pausa , .pri im posse cogere, deinde coacta ita disponere Πςxsertis generibus totum ius ciuile cognoscaturὶ atque ςgo tamen sic kxistimo: si quis est, qui hoc praestare
pollit,aut eum te tale,aut omnino nemine: sed, quoniam res & fortunae tuae, quemadmodum tu quidem assirmas, ita ferunt, ut in forum tibi necessario sit eundum : quae ratio,si modo tibi dc populo placere velis, multi tem poris cxcrcitationem desiderat ' haec autem quae a te est
iusis ciuilis insituta digestio , elusinodi est ut nihil operosius sxistimetur: vereor, ne duarum rerum dissicillimarum tractatione distractus, utraque dum vis neutramailequaxe. quamobrem quid suscipias, tui consilii est: ego
m QRcydi Partes, quae sunt prudentiar,non assumo : neque enim plμs vlla in re me existimo videre, qἡam tu vides: id quq d est beneuolentiae meae, faciam, ut magnopere te non tum ho er, verum extam rogem , valetudIni tuae mimus, quam gloriae,ne seruias:quae quidem nobis, qui te summe diligimus, latriae curae est,ut plurimas nostret salutis partes in tua salute positas existimemus. De Alciati libro, va de te amo:sed, cum , hqc quidem tempore, cur
35쪽
mittas. non est, sunt quaedam , quae magis urgent. Quae scis a nobis anno proximo superiore instituta, iam petiec bliblii imus. Doincstica sere sunt ut volumus. fratres valent optimξ,imo sicut soleo , hoc est,et si non optimὰ sic tame ut studiis nostris fiui liceat.quod si perpetuo detur;
equide hae mea tenuitate contentus ero: illa firmitatem, illa athlet&tum latera no appeto: neque mihi unquam de natura queri veniet in metem, quae me corpusculo finxerit imbecille:gratias agam potius,quod effecerit, ut omnibus penu horis , aduerta valetudinis metu, spectanda mihi tarto sit,&continentiam, quae virtus est, aut ceria ad virtute ducat, cogar amplecti. Atriamur a multist si modo ex vulsu, e verbis amor intelligitur: colimul etiam4 115- nullis, qui, falsa de nobis opinione adducti, nostram consuetudinem, quasi docti hominis, videtur expetere quibus ego si me patet ccro,facile hunc et rore eripiam.&, puto; faciam,ne totos dies salutatoribus tribua. Vale. Venetiis.
S I ncstisdiuitae, quantisti, ego amori nostro tribuam
cognosce ex hoc, quod& superioribus me sibus licere mihi per Cirhutaui ad tuas litteras,humanissim h scriptas, nihil respon/ere:& nunc,eodem fietus ,etia malε respon . U.Non esi hoc inquis, ossicium colere. Quas iam proa 1 eris,' ita non coluerim,ided me turpem esse. non pla cet rea duris legibus amicitiam adstringi, Ut nitiiqinim relaxentur. suinma diligentia maximis i rebul , si ab amico requiris in re iacis: icd li etiam in minimis , non aequus es. est enim protecto quaedam suauitas in negligentia: quani qui ex amicitia tollit, horridior est,quam ut urbani more, ferre pol sint.quare,si amabilia elle vis, quanquam quis te uno amabilior estZὶ veruntamen , ii id tibi propositum est, ut om tribus in rebus aeque amabilis, aequὰ iucundus fis: permitte mihi, ut liccat aliquando tecum esse ncgligenti. Nam quod ad tuas litteras attinet,ita iudico, scriptas esse non solum Eleganter , in quo tamcn non minima laus est, sed etiam sapienter quod quia Ibi et ab aetate tua longius abesse, non io una laude, sed etiam admiratione dignum cst. vitium hoc in plera que adolescentibus,atque etiam inla roba
36쪽
robustioribus quibuΩ.i fama celebratis animaduerto, ut inania colligat, & eloquentiam non ,ut veteres it i, in sen tentiis. Sc verbis a communi consuetudine alienis , sed in quibusdam vulgaribus,ac pene puerilibus ineptiis constituant. Quocirca non ego te, Lui sine, hortabor, ut ex istat iaperite scribentium turba te eximas: sed gratulabor po si as , quod ita cffecisti,ut hortationi loeum no reliqueris.
hoc cum adolescens adhuc,& petie imberbis, nondum'ea prudentia, qdae extrinsecus aisummi r , propter aetatem copiose instructus natura quada ingeniis acultate,& acia dua Ciceronis lectione sis consecutus: cum illa accesserint Aristotclica,in quibus nunc totus es V sumque rerum,qui in adolescentem non cadit, praecallueris, qualem tς virum suturum putemusῖnon sum natura bland is: neque soleo
cuius qua auribus inseruire: potius offendit quo da liber tas mea. itaque quod dicturus sum gratiae caussa dictu imne putaro. si quando accidi vi interroger de iis,qui antiquam illam perfecte ser:bendi laude polle nobis videantur iam pene amissam restituere: leo te duobus praestantissimis adolescentibus, meis familiarissirnis, Catino MAmaltheo,tertium inumere. Culinum, puto, non nosti:
qui clarissimum iuuensi, Aloysi in Cornelium, singulariuviri, Ioannis Comet ij filium,in Cyprum insulam secutus tertium iam annii abest. sed mihi noc velim credas assirmanti:ea bona, quae magister tuus' Aetistoteles la ad ab ilia' esse dicit, omina fere in Ulo ado escente ant ex iam , aucbreui, ut ego auguror , sutura. De Amaltheo autem quid suntiaui, nexspectas, opinor,vis gnificem,noque ut C tri bicium quasi latentem indicem , que in illustri quadam
specula viritis constituit. quare coniunge te cum hi Meloquc ntiam tres optimi adolescentes , aetate fere parcus
concorgi sitidio . scuti pulchea rimam v:rginem, diligite. qu od si me etia socium recipitis, & riualem in hoc amore
feros: erit praeclara consensio: & latinae linguae Ah limam, quam, luperioribus temporibus turpi: tar barbarie vitiatam , nunc agnoscere vix. ἰοῦ possumus,posthac. ut opinio meani. r. seri,intactam,illibatamque tuebimur. Vale m Venetiis . :ὶ . V . SPAVL
37쪽
CVm Venetijs proxime discessi, vi in hae solitudinem
ex ista frequentia me conferrem , magna sane laetitia perfruebar :& quod ad ea, quae homini charissima sunt in vita, uxorem ac liberos meos rediba,& quod mihi, otium ad studia,amoenitatem ad valetudinem quaerenti, hunc esse praeter caeteros locum expetendum atque adamandum intelligeba. sed,vt in rebus humanis nihil est simplex, in summa voluptate molestiae tamen hoc erat, quo vita. fortuna tulisset, ut, quo tempore tibi per anniuersaria Patauini Dinnasii ferias Venetiis esse,& comorari liceret, tum ego a te disiungerer,magnamque manendi cupiditatem maxima discedendi necessitas vinceret. nec vero mihi dubium est,quin cu meo sensu tuus quoquo sensus congruat, &, quae me cura torquet, eadem te pungat. vinci enim in officio,atque amore, quam sit turpe,si te no mea
vox aliquando docuis et ipsi te libri, unde hauris, illa praeclara , quibus ad laudem informamur, penitus erudirente quod si ut una simus, quod&tu,ut opinor, sperabas ego certὸ cupiebam,per interualla locorum non licere a quod prorimum est,ut v na esse videamur, non video cur praestare litteris & consequi non liceat. nam si propterea, limul esse iucundum est,quia mutuo sermone . fruimur:m: litteris no ego quidem tuam voce audio,neque tu meam: sed ,quae voci subest res,eam nihilo minus,quam una cum sumus, precipimus hoc etiam maiore cum fructu, quod aliquanto scribamus accuratius . quam loquimur. quar: velim ad scribendum te des:&,cum me tuae consuetudinis usura, ob ingenii t ui suavitatem .& sermonis elegantiam mirificὰ capiat: haec,quae in te astio , quae nunc abesse doleo, fac,s me diligis,ne omnino desiderem. debes hoc mea
caussa non nolle, tua vero maxime cupere . nam, Cum te
aliquot ab hinc annis in rectam. illam antiquae eloquentiae viam sederis, patris tui, viri optimi, ac sapientissimi vocibus consilijsque cΘmmotus, patrui vero,clarissimi ac praestantissimi ciuis, exemplo incitatus: turpe tibi est, in mediocri laude consistere, & ad summam peruenire, sine stylo alliduaque exercitatione non licet. quid enim ille noster. cuius tu libros nunquam de manibus deponis,
38쪽
quid aiebas timere se nis frequenter declamaret,ne,quod
adeptus erat in arte oratoriς facultatis,exaresceret.Attende, mi Paule, & tuam caussam, a qua mea disiuncta no est, si placet, mecum considera. Ille ubi homo Romanus,lativae orationis inopiam metuebat, cum tamen omnibus in
hoc genere diuitiis abundaret: nos, quibus latina lingua peregrina est, qui in optima scribendi aut dicendi ratione rudes,& infantes pene sumus, de summa eloquentia sine summo studio cogitabimusὶ & unam omniu disiicillimam rem,eandemq; omnium gloriosissimam, ludibundi consequemur λ Vides me ipsum, qui quid sim, ego quidem non statuo,sed sunt, quibus non esse nihil videar, nullum penddiem intermittere, quin aliquid latine scribam λ cum tamen , ex quo lapidem hunc volvo , annus iam vigesimus abierit. Est adolescens in vestra nobilitate, tibi non ignotus,mihi admodum familiaris: quem excellenti praeditum ingenio, gloriae cupiditate flagrantem,nisi a Romanae eloquentiae laude ad huius maternae linguae studium salsa quaedam opinio traduxistit: erat, cur de illo sperarem ea, quae summa sunt. tantam enim operam in scribedo ponit,
quantam tu videlicet in legendo. sed neque illi in summa industria iudicij satis est,qui de latinae linsuae dignitate no optime sentire videatur neque tibi, rectissimὰ iudicanti ad id ipsum, quod probas , obtinendum suppetit industria.
quare vellem, ut & tu illum in diligentia, & ille te imitaretur in sententia quod utrumque si contingeretmae Ugo vcstrae utriusque laudi praeclare consultum putarem. Sed ille de suo conii lio viderit idcico enim se non existimat errare, quia, quos sequatur, auctores habet eos viros, qui, quod optimum esse dicunt,in eo facile omnibus hominibus antecellunt.Te vero,qui mecum in iisdem aedibus per triennium fere rixisti:qui,quidquid es,de meorum consiliorum praeceptorumq; fonte fluxisti: cuius a laude mea laus quodam modo pendet, te, inquam, mi Paule, quantum in me erit,errare non patiar,teque coactus amore,& officiis tuis, bortari nunquam desinam, ut in veram ac sinceiam eloquentiae formam, cuius ego tibi excellentem pulchritudinem, duorum veterumviratorum exemplo, saepe demonstraui, tuae mentis oculos acriter intendas, eamque tibi a me veris, ut arbitror, lineis designatam, ut aliquando tuis scriptis,quasi coloribus coneris exprimere. Graue,inquies,
39쪽
onus imponis, & difficilem mihi laborem mandas. Fateor ita esse: addo etiam illud, non esse nobis optandum, ut aliter sit.nam, cum omnium hominu in appetenda laude par prope voluntas, similisque sensus sit: quod omnes appetunt, id si esset elusinodi, ut consequi multi possent:
quanti, obsecro,aestimares λ opinor, minimi. copiam enim vilitas, & vilitatem sequitur contemptus. quare non tibi cst dolendum, quod de findoribus manat gloria. laetare potius,quod,cum eam omnes amabilem esse, valdeq; expctendam sentiant, plerosque tamen laboris magnitudo terret,& aemulandi studiu rei difficultas imminuit. Est autem tibi ad hanc laudem, quo te voco, aditus eo facilior, atque apertior, quod , quae duo sunt ad comparandam eloquentiam instrumenta maxime necenaria, ingenium,& memoria, utrumque sic tenes, ut in altero excellas, in altera iis, qui excellere putantur, non admodum concedas. haec tu bona si languere sinis, gratiam naturae non optimam refers et quae non in te benigna fuit, ut suum beneficium negligeres, sed ut ad decus, ad dignitatem, ad immortalem aeternamque laudem conferres. Neque vero is ego sum, qui te velim eloquentiam a philosophia seiungere, totosque dies in hoc uno expoliendae orationis studio consumere. cetras, si me ita sentire putas. ego philosophiam diuinum quiddam csse dico, indiccan veritatis, magistra vitae, omnium virtutum, omniumque laudandarum artium parentem. sed idem ita statuo, si, ut op tinii: sciat,non optime loquatur,plerunq; fieri,ut id ipsum, quod sciat, nescire videatur :& ut in conuiuiis non parum interc st, qua epulae ratione condianturisic in sermonibus, aut scriptis magni reseri, quibus animi cogitata verbis enuncientur. quod si cui ita stupidus, aut ita deprauatus est sensus,ut ornata,& bene structae orationis suauitatem,& tanquam harmoniam auribus non percipiat: hunc tu si sapis, neque consules in re tua: quia, rectὰ qui non intelligit is virecte iudicet, sperare non licet: neque ipsum monebis, quia, quibus desunt principia naturae, iis inutilem. artem esse constat.tu,si me audies, musarum vocem ab rusticano sono distingues: dc ut inanem multorum locacitatem oderis, sic clinguem quorundam sapientiam no amabis. qna in sententia video talise, quos viros' Platonem,ScXenophotem:quibus ego plus crederem solis nutu significantib
40쪽
solitibus,quam omnibus,qui nunc ubiq; sunt, psoloso phis cum iureiurando confirmantibus . nonne vides magnum utrumque & excellentem in philosophia sui ild, utrumque tamen in hac, quam homines inepti repreheni dunt, exornandae orationis facultate ita praestitisse, deci-rum scripta cum legimus, nihil omnino purius, nihil elcgantius, nihil illustrius fieri posse iudicemus Θ a qua laude plurimum abfuissent, nisi temporis industriaeque multum in eloquentiae studio col locassent. neque verb eloquentiae studuissent, nisi ex ea decoris ornamentique plurimum ad philosophiam accedere, tanquam ad formosam virginem a corporis cultu iudicassent. Hos igitur ego te imitari malo quorum nomina adhuc vigent,cum ipsi duobus abbine annorum millibus obierint, quam istos, si qui sunt, qui temfirmiissimis rationibus a pulcherrimo consilio conantur abducere. Perge, ut satis, in disciplina philosophiae, in qua Pataui j artificem habes eximium M. Antonium Genuam: eloquentiam vero,cuius, ut opinor, in via me ducem non contemnis, ne dimitte.utrumque enim & debes,si tibi magna proposita sunt:& potes,si quod me saepὸ dixisse memini, diei horas apth, & cum ratione distribues. Vale, & patrem tuum, & patruum, quos ego plurimi san E facio, α communes amicos meo nomine saluta. Ex plebe Sach.
AVdio te de nobis & loqui,& sentire perhonorificὸ. praeclarum hoc est, laudari a Principe viro, & ab eo
Principe, qui cum fortuna virtutem ita coniunxerit, ut in utraque pariter emineat. atque ego te sena Der antea, cum nunquam essem allocutus, nunquam vidissem, tamen vehementer colui. mouebar tuis praestantissimis actionibus, hominumq; constanti sermone, omnia de te summa praedicantium. neq; vero, si quis in te laudaret opes,aut nobilitate, aut dignitatem admirabar. comunia multorum haec
sunt, optabilia potius, quam laudabilia. sed illa, quae tua propriὸ sunt,cum audire, unum esse Christophoru Madrutium, qui virtutem ipse coleret studio singulari,in aliis or- Daret praemiis amplissimis, omnEsque liberales disciplinas fato quodam,tempora dicam,an hominum iniuriis)cxulantes exciperet,amplecteretur, foueret:qui denique soli-