장음표시 사용
201쪽
18a DIFFERENTIARUM sirum est cum uxor inrea quinquennium deceserit, an liberia ρυ-priet viis petitio iam,an vero implere quinquennio competat quia pe
acto quinquennio testator proprietatem legauerat sondit: II coma putum quinqueonium fondum ad libertos periisere. Nihil autem obiiciunt glossae,vel doctores, quod non le
genti stomachum moueat vel risum, S vel maxime quod stultis etiam obiectionibus: qua ratione sit respondendum aut plane non esse respondendum, non vident, in l. aliquan 'do s. vltimo. ad Senatusconsuli.Trebell. quae obiicitur si mulier in diem ea promiserit pro alio, ea intercessio mulieris inis firmatur statim antequam dies venerit ex Senatuscons. Velleiano , S: datur actio in veterem debitorem , non in muli rem denique no expectatur dies, in quam mulier intercessit quidni nihil enim attinet, Vt idem 3. ostendit, nec intercicuiusque eam diem exspectari,csim in ca causa sit vetus debitor ut omnino debeat suscipere actionem veterem , in I. sun
dus,si usus fructus petatur, quae etiam obiicitur, fundum tibi legauit, detracto vi ustuctu, & mihi eiusdem fundi usum fructum sub conditione, ego exspecto conditioncm,tu interim fundum possides pleno iure, & eodem planc modo in hac specie liberti exspectant diem; interim licres fundum possidet habet Sc tenet, tantum abest ut haec dissoncnt. ut vel in
' xime consonent. l. 37. xori mea.
xxori mea usu ructum lego bonorum meorum 6que dum filia mea annos impleat octodecim, quaesitum est,an praediorum tam rusticorum quam urbanorum, o manciPorum, esse Eectilis, itemque Calendar, Uinfra d ad uxorem pertineat. Resondis, secundum ω qua proponerentur smnium pertinere. Functus auic integri legatario cedunt,quod obtinuit olim . indistincte,siue liberi aut parentes siue extranei heredes instituti essent. γει hodie ex Nou. Iustmia .i8 de triret .ssemisi liberis aut parentibus heredibus institutis, de viafructu omni u bonoru uxori legato liberis auet parentibus heredibus institutis, ut dixi,debetur bonoru,quae morientis fuerunt, falcidia plena, non deducto usu fructu, S reliquorum dutaxat bonorum
202쪽
LIBER . I. v susscuctus pertinet ad uxore,& ita minuuntur corpora, fructuu minuitur bonoru ratio λ Namq; pars quadrans bonoru, ut hodie triens aut semis, datur liberis, ut eam habeant pleno iure. Pars autem reliqua datur uxori cui relictus est ususDuctus omnium bonorum.
ram ira legatum essu fruaus annoes fundi Corneliani rabit.' Galauio do ego perinde putas accipiendum esse, Labeo ac si -ctus fundis militer esset legatus , 3 a haec mens testatens fuisse
videtur. Nopponitur autem huic separationi reditus ab usustucta l. 4I.Infr. hoc tit.cum qua congruit omnino l. si quis ita. dcvsus v. quibus meminime respondere in l. I t. su p. tit. prox. si paterfamilias ita legauit , fructus annuos fundi illius Publio Meuio do, lego, ex voluntate defuncti usus fructus dcbetur, mens ea videtui fuisse testatoris, qui dixit fructus annuos lego,ut legaret usumfructum, hanc ait esse sententiam Labeonis,& duci ex mente testatoris, ex mente certe pocius, quam ex verbis,suia fructuum verbo non Ius,sed corpus significa- ἀ.tur.l. vaccae .de euictionib. sed haec plerumque est mens testiotium, hic quoq; loquendi mos, ut ractum accipiant pro usu- fructu, proinde qui fructus annuos legauit fudi certi, usum- fructum eius fundi voluisse legare videtur, quamquam minus apte legatum sit. Adde & vsumfructum fundi ex menterestatoris legatum videri,si velle se dixerit, ut quis frueretur fundi redito,quod ostendit l.34 3. qui Semproniam. sup.hoc
Isti cum illo habitaristum tuo: perinde est, at si ita isti o i iugasset.
Idemque locum habet non tantum in heredibus & legatariis, sed etiam in rebus legatis, nam & qui legauit fundum
203쪽
eum domo, utrumque coniunctim legasse videtur, &duo sunt legata, non Vnum,t .si quis inquilinos.*.si ita,de legatis.I. Verum huic parti obstat l. s.cui etia addi potest,t.I. de inst.
S: instruin. legatis. ubi hoc interesse dicitur inter legatu fundi' cum instrumento M legatum fundi &instructi. quod priore
casu fundo alienato a testatore post testamentum factum,instrumentum fundi non debetur,posteriore casu debctur. Sed ut respondeam non negat utrumque deberi, debetur enim utrumque fundus M instium clima. Si testator non mutauerit voluntatem,sed non pari modo, pariue iure. Fundus enim debetur tanquam res principalis, instrumentum tanquam ac fessio fundi, cum ita dixit: fundum cum instrum; to,do, lego.
ui duas tabernas coniunctis habebat, eas gulas duobus lega uis A aid exsuperiore taberna in inferiorem inadiscatum es: num inferior oneri ferundo insuperioris tubernae loco continetur. Restodit seruitutem impositam videri Iulianus norat,videamus,ne hoc ita verum sit,si aut nominatim haecseruum imposita siι, aurita legatum, datum est tabernam meam,vxι nunc est do,lego. Neque vero his quicquam obstat l.damnas s. I. pra titu prox. ubi legatum ususfiuctus fundi tacite, nec necesse est ut nominatim)sequitur via ad fundum sine qua nullius viil tatis esse usuffructus legatus quia ad fundum forte aliunde non' patet via vel aditus frucndi causa. Fateor enim ea iura sic qui ,etiamsi non sint excepta nominatim, sinae quibus legatum legatario Vsui esse non potest, ut
in l. refectionis f. vltimo Comm .pra d. non etiam ea, sine quibus per se legatum utile est, nisi nominatim impolita sit, aut demonstratione certa quae sit vice nominis,& potcst utile eo se leo atum superioris tabernae, etiamsi onera illius non sustinea inferior. nam tuli sesuinastina,tibicines,refecta tabe
204쪽
Etsi maxime testamentis Ito cumseruis alienis ex persena dominorum est , ea tamen, qua seruis relinquuntur, ita valent, sitibem relicta posent valere, sic adfusdam domi'i , vi eruo fruina legatur. Tentant tamen vulgo,aliud esse dicendum in fundo peculiari ex l. 17. de legatis 3 .ex his verbis: seruitus quoque scruo praedium habenti recte legatur, seruus inquit, don potest habere praedium nisi peculiare, ergo ad praedium peculiare seruo scruitus legati potest, quae tamen verba nullum idoneum sensum referunt, primum seruus nihil habet proprii, habere potest peculium, sed dominium peculii non habet ipse, sed dominus,quinimo peculium serui nostri, peculium nostrum dicitur,l.I6.3.vlt.de usu & habitat. Semper existimaui,deesse, negationem, S illam vocem seruo abundare, quae non est ita aliis libris,& ita esse legendum serui m quoquepradium non habenti,recte legatur,id est nunc non habenti,& ita congruit Omnino haec sententia cum superiore.
Celsus libro vices mo Digestorum scribis, si sicer norui dotem relegaui si quidem rus actio de dote voluis relegare: nustius momenti esse legatum 1 quippe nupta es sed si voluis :eam recipere dotalem pecuniam Pinquit,etolle erit legatam si tamen haec δει- receperat,nihi ominus marirus dotis persecutionem habebit: siue heres in Ilissim effi familia hercisundae iudiciosiue non, ossit actione ego puto, suo niam non hoc volui socer,ut bis dotem herespraeset: O mulierem agentem ex testamento cauere debere defensa iri heredem adversm maritam . ergo or marisus idem debebis coere, aduersus mulierem δε-
205쪽
Accursius opponit l. mortis. de donat. inter virum & uxo, nec explicat bene, certon est donationem valere si vir uxori donarit mortis causa, id est, mortis suae causa, quia in id tempus excurrit donationis euentus, quo vir ω uxor esse desinunt , mortuo marito nimirum . at non valet tamen, si socer nurui donauit mortis suae causa, videlicet si socer moriatur nondum soluto matrimonio , quia cisectum habere donatio non potest casu mortis soceri existente, manente matrimonio,& hoc vult d. l. mortis .vnde quaeris Accursus, cum leg tum dotis valeat,tamen non valebit donatio, quam socer fecit nurui morias suae causa,& legatum dotis valet, quod effectum non habet, iussi post mortem soceri. Dico siue dotem socer legauit, siue dotem donauit nurui mortis causa, utrumque valere dc donationem & legatum: sed si aliam rem donauerit mortis causa, non dotem, donationem non valere propter rationem supra dictam quia morte soceri nuptiae non soluuntur, quae quandiu manent, nihil ad uxorem a marito vel a socero, cuius in potestate maritus est,donationis titulo perueniri potest, non valere. item legatum si aliam rem quam dotem socer nurui legauit, vi Fulgosius recte sentit hoc loco, quia & legatum donatio est. itaque ut in aliis speciebus Iuris quemadmodum definiti. 1. C. de mortis causa. donat . ita etiam in hac specie nulla est differentia inter legatum Sc donationem causa mortis, nam si nurui alia res sit legata, vel donatὸ causa mortis, neque legatum,ne que donatio valet,si dos, Utrumque Valet.
Dote relegata non est heres audiendus ,si velit ob dationes in ma-lierem factis inutionem disserre, vel ob impens- alias, quam quae ipse Iure rium minuunt. aliud est enim, minorem esse factam δε-um, q*odper necessa π i enses accidi : aliud, pignoro nomrnae retineri dotem ab ea qua mulierem inuicem prasiare aequum est.
Verum huic sententiae obstat l. t. s. a me herede.de legat. a. quae tota explicanda est, quia maxime pertinet ad hane quaestionem:& invisum obstat superiori sententi si maritus
206쪽
uxori ita legauit, ut in eo g. proponitam, a te herede peto, quidquid ad te dotis uxoris meae nomine a me peruenisset, ut tantum uxori des, videtur uxori remitisse impensas non tantum utiles,sed&necessarias, quas fecit in res dotales, ergo totam dorem non habita ratione impensatum quam accepit initio mariti heres uxori praestabit. sc enim inquit in s. i. hic enim I. in testamento Viri, qui dotem uxori legauit. haec verba, quicquid ad teperuenit, taxationis loco habentur. I. pro eo res habetur, ac si expressa ea prorsus quantitate, quam initio matrimonii ab uxore acceperat, ita legasset mille uxori dare damnas esto, si mille acceperit, ut in l. 2.didicimus.f.I. quod maxime dissonat ab hac lege. quae remissas quidem videri ait dote legata, impensas utiles, sed non etiam nece tarias quia quanti sunt impenta necessariae ipso Iure,iam to minus videtur esse in dote quae legatur. Verissimum est quod Bariolus respondet in specie huius regis, maritum non taxasse dotem, non dixisse quicquid ad me, vel quicquid ad te dotis uxoris nomine heres meus pcr- uenerit, sed dotem legasse Θnpliciter, ergo minorem effectam per impenses necessarias uti tunc erat per impensas ne- 'cessarias.
- ι. 'ηultima. raui dotem a matre uxoris acceperat, o stipulanti ei premiserat. restamento uxori dotem legavit, cum quaesitum est, an uxorisIis s.mmam constequiposset Resondis Scaevola non videri dari uxori, quod necesse is matri reddi. aliassic resondit, non videri nisimanifeste Oxoν docuissu eam testantis voluntatem fuisse, m onerare here des duplicipraefatione dotis vestet.
Legitur autem Florentiae hoc loco, cum resertur prius responsum Scaeuolae, non videri dari uxori, quod iussit matri reddi. & in posteriori responso etiam legitur non videri repone utroque loco deberi pro videri,priori loco non dicitu dari,& posteriori non deberi, & simile mendum in I. penultima.
207쪽
Diuus Pius Caecilio Proculo rescripsit, eum cui semorum legata esset electio,ires posse eligere. Cuius rescripti ratio haec est, quia frugi hominem quamuis locupletem deceat contentum esse tribus seruis, Valerius cap. q. de continentia. Athacneus cap. vlt. lib. 6. Iulium Caesarem Britannica expeditione secum duxisse tres sesuos
. iam est: si Stichin sub eooditione libre esse lassussit, se
mihi optio serui data esset, vel siruin generaliter legatus esset, quid Iuris esset dixi commodius constus , eum qui sub condisione liberta- tem Sticho det, ut optionem seruorum non cogitare de Sticho , sicutic stat non cogitare eum de eo cui praestentem libertatem dederis, β-candum quod si Stichum optauero, vel elegero, nihιl agam, se ex cauris nihilominus optabo. Obstat l. 39. in principio.de statvlib. quae diserte ait, legatum statvlibertatis tolli. haec dicit datione statvlibertatis legatum non perimi. t quae videntur esse repugnantia γ lcgatum statu libertatis perimitur, si exsistat conditio, ut&ibi Graeci interprctantur in Basilic. non tollitur sola dationestatu libertatis,& illius loci sensus hic est: species, hereeleg uit Titio Stichum,&item Stichum liberum esse iussit sub conditione, si Titio centum dedisset, &ait interim seruum esse heredis, non legatarii, quamuis si dederit Titio centum,
non possit eam pecuniam ab eo heres petere. caeterum in te rim antequam expleat conditionem, videtur esse seruus heredis, non legatarii, quia expleta Conditio tollit legatum, de statu libertatcm illico ,id est, ipsa libertate vel statvlibertate, cuius conditio e sti λ - . v
208쪽
Homine letato a eratius ait tibii agi repudiato Pamphilo, itaque cum ipsum eligi posse. Et frustra huic legi opponitur,l.si unus.f.sed si generaliter,
de pactis.quia non de repudiatione loquitur,sed de pacto. interque duo, quantum sit interuallum, animos adhibere docebo, non repudiamus nisi quae nobis delata sunt l.r.3. decretalis de Liccessiedicto, paciscimur etiam de nondum delatis, veluti de fideicommisso coditionali l.pactum de pactis l.r. C. eod.& sic etiam homine generatim legato frustra Paphilum repudiamus,recte tamen paciscimur de Pamphilo non pete- do.& Stichum forte petentibus nobis obstat exceptio pacti,& adde quod Accursius attigit aliqua ex parte pactum perfici duorum pluriumue consensu,repudiationem v mus voluntate,denique repudiatio non valet,quae fit antequam conditio exstiterit qualis,qualis fuerit conditio,vel casualis,vel potestativa l. ΑΙ .f.I. de legatis I.&l.I3. 3. I. de acquiren, heredit. quia intempestiua repudiatio est.
arisus uxori sua codicillis per fideicommissu m odii predia,
iIem lances, quas elegeriι quaruor, quaestium est, an ex his lancibus, qua mortis temporesint sugere poO .respoηrit, pust. Neque vero obstat huic l. vet. in principio. de auro S ar gent. legat. quae est ex eodem lib. ubi testator per fidei commissum reliquit argentum viatorium, quo Vtebatur in itineis re,his verbis,dari violo ei argentum meam viatonum. Haec verba dari volo. sunt verba fideicommissi, Be tamen debetur, ait, id tantum argentum , quod testator habuit testamenti facti tempore , breuiter hoc ideo est , quia edixit meum. quo verbo praescias tempus significatur ut expresie m l. 8.
Non obstat etiam l. nomen s. s. de legatis 3. legauit silio
209쪽
Isto DIFFERENTIARUM nomina viginti, id est obligationes viginti, cautiones viginti. quas elegerit. Qu id fecit filius,ns cum ei pater permisisset o m.
nium reaeum suarum administrationem , cum filius procuraret omnia negotia patris securo patre, ipse tanquam procur, tot patris plura alia nomina fecit, ampliora &Ioculentiora hoc animo ut ex eis eligeret l. viginti sibi legata,cum non ex- , ferent eius animum, quae fecerat pater, qui secerat exiguarum summarum, ipse fecit ampla rum : an poterit eligere ex eis quae fecit Minime,quia ea in re fraudulenter versatus est, poterit tantum eligere ex nominibus, quae testator ipse fecit,quae testamenti tempore habuit,quoniam caetein ipse facit dolo malo,non potuit ipse sibi adiungere Confirmat. l.Omnia s.cum ita de legatis 2. Sc lnis. 3. Sabinus,de instructo & instrum. legat.
Ex tit. de tritico. mino,*el oleo legato.
Cum certas numeras amphorarum vini legatus esset ex eo , quod is fundo semproniano natum egis, se minus natum essu, non amisplius deberiplacuiι: o quasi laxationis vicem obtinere hac verba, quod naιam eris.
Verum huic legi videtur obstaret.r3. infquae siquis legarit decem amphoras vini in annos singulos ex eo, quod natum erit in fundo illo, etiamsi minus natum sit primo anno, vel nihil omnino natum sit, ait nihilominus deberi legatario decem amphoras vini,idque verissimum esse, si nihil refragetur voluntas defuncti. Nihil est quod tam facile expediri possit, non eadem est species huius i. de l. i 3. in l. s. cum certus testator semel dumtaxat legarario praestari voluit decem amphoras vini ex eo, quod cx fundo nasecretur, quae postrema vcrba plane tunc taxationis vicem obtinent in l. I 3. testator non semel ducem amphoras, sed singulis annis decem amphoras praestari volui. quo casu etiam uno anno non bene prouenerunt scule atum, quod
210쪽
LIBER I. . I, Ictus etiamsi minus tulerit unus annus qua decem amphoras, id facile reparari potςst , ex ubertareat terius anni in rioris vel superioris, itaque decem amphorae omnino debentur singulis annis, etiamsi quo anno ager dominum fefellerit,
quoniam non ex uno anno Voluit Inferri lcgatario illas decem amphoras sed ex uniuersitate annorum , quamdiu viueret legatarius. Vnde ita concludamus in annuis legatis haec verba quod naium erit. non habere vicem taxationis, Idque confirmat l.I7. g. vlt. supra legatis. in g. mi dulcia. L him. εω inum.
Cui Aleia legata essena . si nihil aliis testamento significetar,
.mnia hae esse legata musam passum destinum, Grsimiles potiones: item uuas isos,palmas, camas. quod si ita esset legatum vinum amphorarium, aminaum,gracum, O dulcia omnia: nihil inieν dulcia, nisi quod potissu fuisset, legatam putat Labeo ex cuti ione vini amphorarij, quod Oon improbo- . Aminaeum vinum quid se non dica, quia notum est omnibus quod ex vite Aminaea dicitur,quae reddit,ut ait Virgilius, firmissima vinar cum vinum. Non quod ex Graecia, sed quod in ipso latio conficitur ea ratione, quia id confici Ma cus Cato docet, id fit ex uuis aniciis. Verum huic sentiae halas F. ueariolus opponit, I.quaesitum. f. penulti m. lites. sequenti,& dici non potest,quam maxime laboret in explicando isio s. visim. ne pugnet cum hoc nostro nullam esse pugnantiam, nullamque rationem huic s. ob iniiciendae, i. quaesitum s. penulti m. titui. sequent. statim
apparebit. in dict. F. penultim. legato fundo instructo gen uraliter, testator subiecit speciem per imperi viam, ut sup plet recte ui s. de superiau. legat. Non dedita opera , subiecit species certas. mstructo itaque fundo generaliter legato, per imperitiam subiecit speciem, stula re go fundum instructum cum supellectile , exili imans s pellectilem non cootineri instructo , qua in re imperitia labitur, vel etiam dixit, iandum instructum cum mancipiis.