장음표시 사용
291쪽
Papillum etiam eo tutore qui ιutelam non gerat, hereditatem ad eundo obligara ait. Sed obstat L . de aucto. tui. quae negat pupillum alienare vendendo,& tradendo honorario tutore auctore. Puto venditionem, traditionem ab aditione separandam esse, quia aditio animi potius est quam facti vel administrationis. l. 28. hoc titu. & suppletur facile animus quolibet tu tore, auctore .l .pupillus .de regulis luris. Venditio, traditio facti est potius quam animi.l.consilio .f. Vlt. de curat. furiosi. ideo auctoritatem eius tutoris desiderat qui negotia gerit, nec lassicie honorarii.
Si duobus filiis emancipatis alter heres institutus sis, alter prat ritus : si infimus ariem, quamuu verbu Ericti param expresium H tamen non posse eum petere bonorum possessionem, resondit, quia iudicium patro sequutus sit, nec enim emancipatam in legatum acceperis . admitta ad bonoram possesonem, siue ab heredib- ιnstitutis, siue ab us qui contra tabulas pιιιerιοι, acceperat, sed illud obseruandum, ut prator eum quι heres institutus adieris, m ιam partem qua fraptu sit tueri debeat, dum tamen non ampliarem quam habaturus esset. si bonorum possessione accepisset, ut hactenus deteriorem causam svafecerit, quod si ex minore parae sit institurus, eam dumtaxaι NIL nere post is quod exιranei quoque legara praestare cogatar, quod siuqui in pote sine est, heres 1nstitutu ', quoniam necessanus heressit non aliud dici posse quam seipsum petere posse bonorum possessionem, si modo hereditati si non immiscuerat, tunc enim quιa rudicrum pam ru comprobasse Udtiar ιn eoium loco quo emancquium haberiribere. Verum cum hac sententia Africani pugnat omnino Pacis Ius in I. is qui . s. scd si scriptus. tit. sequent. de vix est sedandae Pugnae ratio,aut modus ullus,rem fuisse controuersam verba illaindicant ui s. sed si scriptus. o complares putan . Vlpianus Disiti eo by GOrale
292쪽
dubitat. l. si duo. eodem tit. inclinare tamen videtur in Afri cani sententiam: cxistimaucrina Pauli quam&plures complectuntur opinionem esse veriorem, ut filius institutus qui adiit hereditatem patris,legata non praestes extraneis.
Bonarἄρospessione ab alio adquisita ratam haberi oponere eo tempore, quo adhuc in ea causat ut peti posι. taq; post centesimu dum ruta haberi non potest an autem e imortuu fuisse , quι petisset, vel
furere ea perit, ratum haberipost, videamus: nam si in uniuersam perinde haberi debet, ac si tunc cum ratum habeat, ter eum bonorum p psonemperat, frustra his casibus ratum habriar, sita istud consiquem futurum euam sipoeni eat istum petisse, raιum haberi nonposses quod utique sit absurdum rectivi itaque dicitur, neutram eorum causam imperire raιihabitιonem. Hoc igitur casu rati habitio neque retrotrahitur, neque mandato comparatur. de qua Iuris regula magna fuit olim controuersia inter Sabinos & Proculianos, ut indicat l. r. f. sed 3e si quod alius de vi & de vi armata. hodie Iustinianus generaliter definiuit ratiliationem retrotrahi .l.vltima. C. ad Macedo. t. 36.de sustum. Qui v*mfructum area legauerat .insulam ibi aedificauis, ea viso eo decidii. vel deusta est usum fructum deberi existimauis, eonira au. rem non idem Iuris esse, si insula legato ut ructa area deinde insiuia
ficta sit: idemque Us et sistophoram usiusfructus legatus sit. deinde massa facta, ct iterum scyphi. licet enim pristina qualisas si horum restituta sit,non tamen alios esse quorum usu fructuu legaιm sit.
Qui usum fructum areae legauerat, insulam ibi aedificauit,
ea vi uo eo decidit, vel dcusta est, usum friactum deberi existimauit. Conrra autem non idem Iuris esse, si inlotae legato usu
fructu arta'deinde insula facta sit. idem esse&si scyphorum ususfructus legatus sit, deinde massa facta, & iturum lcyphi. Disiligod by Corale
293쪽
licet enim pristina qualitas scyphorum restituta sit, non tamen alios esse quorum usus ructus legatus sit. Dissentiunt Proculiani in l. si chorus. f. penult.de legat.3.
vide quae scripsi in hano& illam sub propriis titulis.
Si ita scriptum erit, amplim quam Titio legaui, heres meus Seio decem dato: dubitandum non erat quin or Tisio suum legatum maneat se Seio nihil vora decem debeatur, nam es usitatum fere est sis legare, Lucio Titio ror, O hoc amplius uxori or libem iam tor: siti cui nihιl legatum est cum hac adiectione,hoc amplius aliquid legeιar. minimὸ dubitandum est quin id quod ira Iegauerit,debeatur, mutistaque minus dubitandumst ab eo qui nihil mihi debet, ita stipataim fuero, amplius quam mihi debet decem dari Pondes quin decem 'debeantur.
Sed obstat l. si pure tibi. de legatis. 3. quae etiam si verbum amplius sit positum in principio, secundae personae idem attribuit quod primae, in explicanda oratione hac Lucius Τitius plebi quina millia dedit, hoc amplius Scius vi scerati onem, nam Seium quina quoque millia dedita significari: verumne priori legatario quiὸ quam remere derogetur, assumpto collegatario in fundo eodem, forte legati verba strictius acciperentur. I. 18. ergeneraliter. de noxabb. actionib.
Et generaliter, si alieni serui nomine qui tibi iusti exuitatem
semirer, noxali tecum egerim, isque eum mihi noxa dederis, siue me possidente dominus vindicet exceptione doli mali, nisi litis aestimarionem osserat , eam Fummouere possum, siue ipse possideat, publiciana mihi datur ,s adversm excipientem, si dominus eius sit vibum mihi replicationem doli mali profuturam, orsicandam hac squoque me capturum, quamu stiens alienum possideam, alioqui aliter constituatur futurum, visumma iniquitate bonas rins Da sciatur ,si cum ipso Iure noxasis actio aduersitas eum competit, nece Φιαι ei imponatur,vi liiis aestimaιUM usserar, eademque dicen-
294쪽
, ss DIFFERENTIA RVM da μυουι osseum ab eo non defendereturjussu pratoris eam duxerim, quoniam isto quoque casu iustam causam positaenvi habeo.
Neque huic definitioni repugnat. l. I.3. I. de seruo corruptis dum negat bonae fidei possessorem teneri actione serui cor--rupti, quia non loquitur de actione noxali serui corrupti, sed 'de ea qua suo nomine conuenitur, illa bonae fidei possessottenetur, hac non tenetur, quia sua re se ab icti existimauit, nec dolo malo seruuin corrupit in fravdcm domini. Et magis repugnat l. 27. F. serui. ad i. Aquiliam. quae serui occidentis nomine dominum teneri ait, non bonae fidei possessorem, Se de noxali loquitur proculdubio, cum dicat serui nomine quidquid Graeci comminiscantur.' At dicere non improbabiliter possis non teneri bonae fi iaci possessorem noxali actione,ut vel aestimationem litissu D ferat, vel seruum actoris faciat, quia & illud iniquum est, de hoc praestare non potest, cum ipse dominus non sit, sed teneri ut seruum dimittat, dc toto suo I ure cedat, dominum autem teneri proprie ut seruum actoris faciat, quia vindicandi serui a bonae fidei possessore facultatem habet. argument. I. si seruus depositus.hoc titu. 18.de Iari . ni iud. Si conueneris ut alius praetoν quam euim iamdictio est. Iin diceret . or priusiquam adiretur, mutata volaniassueru, proculdubio nemo compuli1ur Gusmodi conuentioni are.
Obstat l. de iudieiis.& si quae sunt similes, quia non videntur se subiecisse, nisi qui cum adierunt, hic nondum fuerat aditus . nec t. penule .de pactis. C. quia de conuentione loqui ire contractui apposita ex continenti, ne reus utatur prae script one fori, ex qua nemo ambigit obligationem nasci, Mqia alia uis non nasceretur, tamen posset praescriptio fori apporsica repelli rcplicatione pacti conmenti.
ad aιrendo rerum dominis. quaesitum est.
αu uum est iis cui liber homo bona des re ecesserit inque is
295쪽
LIBER I. a 4ν res extiteris,qui liberum eum essemat: an aliquid per eum adqui-νat,non ese ait,ut hic bona fripossessor videatur,quando sciens liberum pos re carperit,quia etsisundum seum quis legauerit, heres qui eum legarum esse siciat, proculdubiofructas ex e uos non facieι, ct multa magis si testator eum alienum bona fide emptum possedis
circa seruorum igitur operam ac ministeraum eandem ratione e- quendam: visiue proprν ,siue alieni, vel legati vel manumisii testas. mento fuerint : nihil per eos heredibus, qui modo eorum id non ignorarent , adquiratur: etenim ut hac fere cedere, ur quo caseustum spraedioram consumptos *osfaciat bona De possessor, eodem per si
uum ex opera es ex re i μου ei adquiratur. Solet huie legi A similibus opponi l.qui scir. f. vlt. de usu ris. eo quod dicat bonaefidei possessorem fructus suos facere, Nadquirere ex opera seruorum, & ex re sua per seruos eosdem, etiam posteaquam cognouit rem esse alienam. Sed nihil est facilius,interim adquirit,id est, quandiu res non deuincitur,absolute & persecte non acquirit,sicut fructus qui sine opera hominis nascuntur, bonae fidei possessor interim acquirit, non absolute, & alios quoque interim antequam consumpserit. absolute non antequam consumpserit, ut cui creditur aliena pecunia, interim pecuniam suam facie,&est species spesve mutui, absolute posteaquam pecuniam Consumpsit, consumptio conciliat acquisitionem, quae non fuerat ante perfecta. ideo autem rem hanc temperat Africanus hoc vessio ferre. quod non semper ita simul cedant fructus praediorem,& adquisitiones seruorum.
Seruum Iuum a Titio bona side emi, se traditum possedi, deinde
cum comperassem tuum esse, ne eum peteres, celare cWι,non ideo magis hoc tempore elam possidere videri me ait, nam retro quoquesi scies ruum struum non a domino emerim,'cam clam eum possidere coepissem,postea Giorem te fecerim: ηo ideo risinere me clam possidere. Verum huic legi opponitur l. penulti pro suo. quae ostendit clam possideri partum ab eo, qui matrem bona fide emit,
296쪽
acI DIFFERENTIARUM& possedit partus tempore, si post editum partum scierit esse
Quod recte dixeris esse singulare in partu ancit Iar surtivo quia non potest usucapi ancilla furtiua ab ullo possessore ex
I. u. tabul. inde proditum est partum ancillae furtiuae non posse usu capi, nisi conceptionis & editionis tempore ignotauerit emptor ancillam esse furtiuam. l. q. f. si antequam lis non solum . in princi p. situ. sequent. cum tamen alias si ancilla non fuerit furtiua bonam fidem interuenisse sufficiat concoptionis tempore. l. iusta. f.etsi possessionis eod. tit.
usuctitiae pecunia nomine,si ad diemso tura non est, poena uti adsolet, ob operas eius qui eam pecu ram peteret, rn stipulatione erat deducta:is qui eam pecuniam peIeba , parte exacta petere desierat δε- inde interposito tempore interpellare 1nstraueraι: Consultas respondit eius quoque temporta quo ierpestat.= non esset poenam peιι posse, amplius etiam si omnino interpetratus non esset, nec aliter non committi stipulationem, quam sister debιιorem non stetisset, quominus solueret alioquin dicendum est ι is qui interpetrare caepssset valetudine impeditus interpellare desisset, poenam non commiιιi, de isto sane potest dubitari si ipse interpellatus moram fecerιι : an quam uti pecuniam postea ossorat, nihilominus poena commutatur, o hoc rectius dicitur, nam etsi arbιier ex compromisso pecuniam ceno die dare russerit,neque per eum qui dare ivsus sit, stetem, non commιιιι paruam respondit ,adeo ut es istud Seruius recte existimaueνιι, si quando dies qua pecunia daretur , sententia arbitri comprehensa non esset, modicum spatium datum videri: hoc idem dicendum , orcum quid ea lege merit,ut nisi ad diem pretiumsolutum serit,inempta resfiat. Dies ergo satis interpellat, & sine interpellatione creditoris satis moram facit, qui ad diem non soluit, nec alia ratione, ut poenae ita V surarum stipulatio, maxime earum quae infliguntur etiam ob moram, quamuis debitor non qnterpelletur,committitur,quam quod diem semper habeat.certum. I. pecu nix. f. I. de usuris . videtur quidem hac d fuisse controuersia inter Iurisconsultos: nam Labeo nolaxistente debitore qui interpellari possit, cum exigat contestationem, videtur existente debitore,vel herede debitoris omnino exige. Disiligod by
297쪽
re interpellationem. l. 2. M vlt.de nautico foenore. Sabiniani contra equibus est Iulianus de Africanus: quam sententiam comprobat Iustinianus.l.magnam. C. de contra stipulat. l. 2. C. de Iure emphyteu.
Non est nouam τι Dei sor duabuι obligationibus eiusdem n-
eunia nomine teneatur,nam 7ιn Hem acceptin . mox pure accipiatur,
ex viraque obligatur, o fidei or confideiUsori heres exiit erit,
idem erit. Et ita ex Iuliano Ulpianus ex quo etiam Africanus haec sumpsit in i .non est nouum,de actionibus empti. quae hac distinctione utitur,cum emptor emptori non eiusdem rei succedit, ncm ut si venditor venditori, si reus promittendi cum reo heres extiterit,duabus obligationibus debitorcm obligatum tenet: dE quod dicitur,no esse nouum,ut duae obligationes in eiusdem persona,de eadem re concurrant, id locu habet ultro citroque,active de passive, sed quae distinctio ponitur,quo casu emptor emptori, eadem obtinet, quo venditor venditori succedit scripsit hac de re iisdem verbis Venuleius in t .si reus. de duobus reis, quae emendanda est ex l. s. hoc tit. ut legatur in ea aliqua disserentia, non abera, & paulo post non potest reperira.ras. io scilicet. F.qui hominem I. βά linionib.
aput hominem promisit, si tituli berum siluat: magis puto, non esse exsectandam conditionem: sed se creditorem agere posse, O illi
condictionem compraere,quod si interim conditio defecerit, liberatur perinde atque si pendente conditione soluit per errorem, se an equam condiceret conditio exstiterit ιstud nulla modo dici conueniet,si mororvo Sticho conditio desiciat , tiberari debliorem , quamuis si vi-Deme eo defecerat. liberaretur, quando isto caseu nulla tempore pers cte hominem meum feceris: alioquin prope eris, ut etiam si eum si uam in quo inusseu Tin alienus est mihi solueris, isque usafructu manente decessctit ea solutione liberatus videaris: quod nulla modo pro
bandum est: sicutisi commonem soluisse; sique decessisset. Obiicitur tamen huic regulae M scripto Africani. l. Neratius,dc condictione indebiti, quae eum qui statu liberum seu
298쪽
LIBER I. a 'naret , quare si nulla stipulaιιo μιι ruentst : neque ut cred Iam pecunιam pro parIe coheredis pet posse . neque pignora tenera, quod si stipulatus quoque esseι , referret quemadmodum stipulatus esset. Hamsi nominatim, forte Tuto domino suo mortuo iam duristipuis
latus sis , proculdubio inutiliter esset stipulatu. , quod si sibi darisqulatus esset , dicendum eum hereditati atquisisse sicut enim nobi et inis ex re nostra per eos qua liberi , vel abeni strua bamus' fide seruior, adquiratur , ita hereditati quoque ex re hereditaria adquiri, post aditam vero a coheredibus herediιatem non aeque idem dici potest: inique si scierint eum sibi coheredem datum: quoniam tune non possunt vider/ bona Dei possessores esse qui nec ρ id odianimum haberent: quod si proponatur coheredes eius id ignorasse, quod forte Vsi quoque ex necessariis fuerint , potest adhue idem restonderi , qeo quidem casu ιPud euenturum , ut sipuae .conditionis coheredes isti seruus habeat inuicem bona side seruire via
obstat l. si quis mancipiis,3 .s impubes, de institur. actione, quae eum qui sciens mortem domini contraxit cum institore, ait habere actionem institoriam aduersus heredem defuncti. Nam si qui sciens contraxit adquirit obligationem , cur non & qui sciens soluit, adquirit liberationem , nec est cur separetur institor a dispensatore, nam & dispensator Kalendario praepositus institor est l.
. 3. I. l. in eum. g. Vlcimo. eodem titul. l. 37. de administratitutor. Sed utilitas commerciorum exigit ut teneri dicamus pupillum ex contractu institoris prepositi a patre, etiamsi post mortem eius cum institore scientes Concraxerint, ne au ferantur pupillo ingentia commoda , quae ex actu institorum ad dominos redeunt, ne auferatur omnis. Vtilitas commerciorum , si dixeris morte patris solutum eia se ossicium institoris mercem exerantis de quo nominatim agitur in eo . Nunquam concurrit ex eadem causa actio negotiorum gestorum, & familiae erciscundae l. filiae in fine. C. familiae erci- . Rundae,verum hi, primum opponatur. l. Maevius. S.I. familiq
299쪽
, 1 DIFFERENTIARUM erciscundae quae seruum liberum & heredem esse iussum.eo-
heredibus suis teneri ait, judicio familiae erciscundae earum summarum nomine quae penes eum reliquae sunt ex adnunt. 'stratione rationum domini, sed de pecuniis loquitur, quae ex administratione gesta vivo domino reliquae erant in hereditate mortis tempore,in specie huius legis non fuere in hereis ditate mortis tempore,sed exactae sunt post mortem domini, quas necesse non Labuit exigere in solidum heres scriptus ex parte & ita sensit Accursius,& est verissimum. Deinde opponitur l.3. C. de negotiis gestis,ex qua efficitur concurrere in eandem causam actionem negotiorum gestorum & familiς ercisc.male,nam qua ratione in eius legis specie datur familiae ercisc.actio,eadem etiam non datur negoc. gestorum sed longe diuersa. . Huic definitioni opponitur l.fundi .s.I. de adqu. possies.sed ibi de praestatione possessionis agitur, in quam erat obligatus mandator iudicio ex empto quae similis est solutioni,& de fide venditionis implenda. Haec ab ignorante mandatario impletur, recte etiam post mortem mandatoris, ut 5 soluitur ei recte ab ignorante. Deinde opponitur l. hoc iure.3.si quis dederit.de donationib. sed de interposito loquitur,is est dominus, vel qui fit dominus pecuniae crediti genere,vel alio cui mandatur, ut eam pecuniam det Titio,cui mandator donatum vult hic sua pecunianistat, oc dominum facit accipientem , etiamsi post mortem mandatoris ignorans suam pecuniam Titio dederit. ιβ. δε peculis.
Deposui apud Hiamfamilias decem se ago depositi de peculio, qua
uis nihil patri plius debet, or baec decem teneat, nihilomagis tame patrem damnandum exist-auit, si nastum praeterea teculium sit,
hanc enim pecuniam cum mea maneat, on essepeculi, inique quolibet agente depeculis,minime dubitandum ait computari non oporte re,itaque ad exhibendum agere me, or exhibitam vindicare debere.
Deposui apud filiumfamilias decem, itaque depositi de 'peculio quamuis nihil patri filius debet, & haec decem te
300쪽
neat, nihilo magis tamen patrem damnandum existimauit. Contra filius tenetur actione depositi insolidum. l. i. filiun familias .depositi vel si malit actor ad exhibendum,& in rem,l. . ad exhibendum. Dices dolus patris venit in actionem bonae fidei de pe-sulto,i 3 g. penult. commod.l.depositi, l. in bonae fidei. hoc tit.
d.l. 1.3 fit iam.inest enim actioni bonae fidei de peculio, hete clausula,& si quid dolo malo patris capreas fraudatusue siem, cui similis illa apud Marcum Tullium uti, ne propter refi-demve tuam captus fraudatusue siem.
Serum in rem domini pecuniam mutuat m, sine culpa eam perd/dit mhilomini posse cum domino de in rem verso agi σι ριmauis, nam etsi procurator mem in negotia mea impensurus , pecuniam mutuatus ne culpa eam perdiderat, recte eum hoc nomine mandauvel negotiorumgestorum actarum. Seruus in rem domini pecuniam mutuatus, siue culpa eam perdidit, nihilominus posse cum domino de in rem verso agi existimauit, nam etsi procurator meus in negotia mea impensurus, pecuniam mutuatus, sine culpa eam perdiderar, recte eum hoc nomine mandati, vel negotiorum gesto
Sed huic definitioni obstare videtur l. Io. g. versum, hoc tit.quae versum sic accipi in hoc titulo ait, ut duret versum, quod tamen ita mox explicat, & ita demum si non sit a domino, seruo solutum, nam si id quod seruus verterac in rem domini, dominus soluerit seruo, vel pro seruo alteri agenti de peculio,desinit esse versum, l. I. .vltim .hoc tit .item si postea seruus domino tantundem debere coeperit desinit esso Versum,l. ro. s. domini hoc titu. & hic casibus cessat actio dein rem verso, non superioribus quibus non videtur dare