장음표시 사용
301쪽
cum es sorte idem mediocrium facultatum μι, se non vltra δε-ptum periculumsubire eum oportet. Huic definitioni obstat l. ex mille de euictionibus,quq deseruo loquitur nominatim, Sc ait non minui ob ationem duplae ob cuictionem , si seruus venditus deterior factus si, nec etiam augeri si melior effectus sit, idemque esse in fundos deterior aut melior factus sit, vel si alluvione fluminis auctus aut deminutus sit, & totus euincatur. Verum Accursius, Ac omnes animaduertere probe l. ex mille, loqui de actione ex stipulatu interposita evictionis nomine , quae stricta est. Haec committitur uti concepta est, in duplum, in totum tota re euicta, siue ea res melior, siue deterior facta sit, de siue amissa, siue deminuta sit, eadem enim est quae fuit ante, etiamsi aucta, vel deminuta sit, alioquin nos ipsi non essemus iidem qui quotidie committamur
aliud seruatur in actione ex empto, nam etiamsi tota res euicta sit, in id tantum intenditur, quod ex bono bc aequo dari oportet,non stricto tute. s. us .locati. Si fundus quem mihi locaueris publicatus sit , teneri se actione ex conducto, τι mrbifrui liceat, quamuis per te non stet quominus Lupraeses quemadmodum, inquit, si insulam ad candam Iocasses, orsolum corruisset, nihilominus unebris , nam etsi vendidem mι bifuνdum Spra quam vacum ιraderetur publicaIus fuerit tenearis ex empto quod hactenus verum eriι, ut pretium restituas : non υιrtiam id praestes, si quid pluris mea intersiι, eum vacuum mihi tradi, si niliter igitur . ct circa conductionem seruandum puto , ut mercedem quam praestiterim restitavi: eius sicilicet temporis quo fruitur
non tueram nec ultra actione ex conductoprastare cogeris, nam et i
calonus Io si fundo frui a te aur ab eo prohibetur, qsem f. prohibere ne id faciar po ns, tanιum ei praestabis, quanti eius interfuerit frui. in quo etiam lucrum eius cρνοπcbisur vero ab eo interpellabit un
302쪽
quem tu prohibere propter vim maiorem, aut potentiam eius non po-ιeris , nihil amplius ei, quam menedem remistere., aus reddere δε-
Quod est contra id quod vulgo dici solet perfecta emptioue , periculum omne pertinere ad emptorem, l. id quod.& l. 'sequent.de periculo Zc commod .rei vendit. perfioitur autem emptio nudo consensu etiam re non tradita, aut pretio non
Verum ita accipienda ea regula est ut pereat res emptori,non pretium. id est si res perierit ante traditionem, S periae videtur,quae in publicum redigitur,Vt pereat emptori , n id quod interest supra pretium rei consequatur,non etiam,vivet pretium repetat quod soluit, vel quod non soluit, venditori soluere compellatur,quod confirmar,l. quod si neque de periculo, & commodo rei vendit. Contra quae obiicitur l.Lucius, de euictionibus quae fundo ex praescripto Principis victoria de hostibus parta erepto emptori,& partim distracto,partim veteranis adsignato, pro emerito periculum ait esse emptoris, & venditori integram esse de pretio actionem. Sed recte Aeto in specie legis Lucius fundum traditum fuisse emptoti,ante traditionem, perempta re vendita, pretii remissio vel repetitio est,post traditionem,pretii remissio,vel . repetitio non est. At rursus huic distinctioni obiicitur ν. cum autem. d emptione & venditione, in quo perspicue traditur, pe secta emptione, periculum rei venditae statim ad emptorem pertinere, tametsi adhuc ea res emptori tradita .non sit, MCompelli emptorem soluere pretium. Sed iuris regulae in institutionibus proponuntur, quae omnes sunt ex summo iure, & rudimenta: in Digestis incrementat iuris, εc diligentius res exactae ad aequitatem, MVero aequius est, Vt qui rem non est nactus emptor, pretium non soluat,nisi mora per emptorem fuerit t.licet.&l.Iq. de imre dotium.
303쪽
Cum mancipium morbosium vel vitiosium seruus erat se redhi- . bitoria vel ex empto domihus experiatur, omnimodo scientiam serui, .nou dominioectandam esse ait τι nihil intersit, pecutian an domini nomine emerit , or ανιum incertumue mandaure est emeris: quisione o i deae bona fide est .seruum eum quo negotium sit σestam, deceptam non esse. ct rursus delictam eiusdem, quod in contrahendo adm/serit domino nocere debet: stasi seruas mandalo domina hominem emerit, quem dominus vitiolum esse sciret, non tenetur venditor , circa strocuratoris persinam. rum quidem 1 e sicum morbosum, vitiosam esse, non dubitandum quin quamnu spse domιno mandati vel negotiorum gestorum acrione sis obstratrus, mhrumagu eo nomine agere possi, at cum ipse linorans esse vulosium , mandata dominiqui id βινα emerit, s redhibitoria agat expersona domim viilem . exceptιonem ei non puIabaι Uponendam.
Opponitur quidem i. α de litigiosis, &l. iis, Se sequentide liberali causa,verum non sunt se actione redhibitoria. Sed de aliis casibus, at si in ilibus, imo dissimilibus, & in quibus non est pars utilitatis ratio, ne proniores simus ad --
. can. δε-Zmnib-. 7 duas. Si duos simos quinis a te emam , se eorum alter euincasur, nihildobj fore, quin recie eo nomine ex empto acturas sim quamuta alter
x ignus μι , nec referre separatim singulos an simul virumque
obiicitur l. si quis aliam , de solutionibus quae si pro
nummis vel qua alia re mihi debita volenti mihi dederis duos fundos in solutum,euicto altero fundo, ait posse agi pri stina actione in solidum, quasi non aliter videatur sublata Pristιna obligatio, quam si utrumque fundum quem dedisti in solutum feceὲ is meum. De prilisca actione loquitur,non de actione ex empto, ut
304쪽
. LIBER I. 27 possit ea etiam agi in solidum, perinde ac si uterque fundus
euictus esset. I. fra re astat ride condictione inadisi.
nafre a friare eum in eiusdem potestate essentpecuniam mutuarus, post moνιem paινώ riseisit, qu situm est an repeterepsit Presondiι υδι ae quidem pro ea parae qua ipsipa νι herti exstitisset. repetitam si non mrarias ex peculio βιο ad fratrem peruenissis, naturalem enim obligationem quafuisset, hoe ipso sublatam videri, quod peculii partem frateri consecuιus,adeo ut sit legatum Atio Diumque debitori id fuisset, deducito huius debur a fratre ex eofleret ,rque maxime consequens fieri sentenιia, quam Iutianus probarur si ex .rraneo quid de siti, o ab eo post mortem patris exactum esses,tantam ιudicio eum familia erescunda recuperaturum a cohaeredibus fissie, quantum ab ho creditor actione depeculio consequi potuisset. igitur etsi re μισυ familia erciscunda agatur, ita pecalium Laidi aequum esse, ut ad quantitatem eius indemnu a cohariae praestetar. porro eum quem aduerseus extraneum defendi oportu, longe magis imeo quod fratra debuisiti nimnem esprasandum. Illud sciendum estconfusione tolli nou tantum ciuilem, sed etiam naturalem obligationem .l. Stichum. F.aditio. de solui. l. heres. s. quod si stipulator.de fideiussorib. Verum huic sententiae opponitur quod est in l. 6. 3t 8 C. ad i.Falcid. l. r. s. si debitor. infra. eossem.& atris plerisque. inponenda ratione legis Falcidiae heredem deduc cre de retinere quod si defunctus debuit. & bonis computare quod defuncto debuit,deductio retentio, computatio, effectus sunt naturalis obligationis, ubi igitur hi sunt effectus, & obligatio natui alis est,denique ex effectis docemur non esse confusam naturἡlem obligationem, & simili argumento utitur ter Africanus . huic legi opponitur etiam l. debitor. ad Trebellianum, quae ctiamsi debitor creditori, aut contra successe scrit, ait, propicr pignus manere naturalem obligationem.
Nihil est quod tam facile expedire p, ssim, ac primum inponenda ratione legis Falcidiae deductio & computatio se eius quod desunctus heredi debit: t, & contra, hoc ideo qui ii, ut ratio omnium bonorum quae mortis Lempore fue-
305쪽
runt, perinde atque si quae tum fuerunt,& nunc esse, nee vlla confusio superuenisi et: mortis autem temporc in bonis fuit debitum vel creditum heredis, ac propterea vel bonis contribuitur, vel bonis deducitur, quin & ex causa eius debiti
ageretur quasi non sublata ciuili obligatione, si esset qui ageret, dc cum quo ageretur, & necesse esset agi,quo magis aut quo melius iniretur quantitas bonorum, Ac poneretur Iegis Falcidiae ratio, de quod ad i. debitor. attinet, ipsa e aperit satis,dum propter pignus ait manere naturalem obligationem. significat enim propter alia non manere, Zc esse confusam, confusione tollitur omnis personalis obligatio,etiam naturalis, obligatio realis, id est, pignoraticia non tollitur. confusio
personarum non mutat causam rerum, quod confirmat etial cum qui s. f. vlt.de solutionibus. Obligatio autem peculiaris sequitur peculium, &ideo annali de peculio tenetur legatarius,non heres qui peculium habere desiit.l. si quis seruum.de peculio.& in hac l. l. quaelistum. Iulianu S l. .f.per contrarium .de dote prane.
Sed huic sententiae Iuliani opponitur l. I. f. item si res. quando de peculio an. quae aperte definit actionem de peculio non dari in legatarium, quamuis res peculiares habear, sed in heredem. Fuit hac in re controuersia inter Sabinianos Sc Procul ia-nos,quod refertur in dicto 3. per consarium, est ex Iuliano, quod in d .l.at cum heres ex Iaboleno & Cassio, qui Sabiniani fuere,contra quod refertur in do. item si heres, ex Caecilio. qui Proculianus fuit l. vit mulieri, de donationibus inter
Si duobas eandem rem separatim vendiderim, ea possessio qua utramque venditionem praetesserit, siti priori emptori cui or ιrudita sito Ucii.denique orsi quam rem tibi vendiderim, rursus a se ema,
O Titio vendam: omnem or meam es tuam possessionem Titio accesseram, viὐθαι or quod is mihi, or ego riposscssonem praestare debeamus. vendidi tibi seruum, es conuenit, ut nisi certa die pecunia soluta esst,inemptus es et .quod cum euenerit, quaesitam est, quid de
306쪽
accessone tui se eruputares messondit: id quo eruetur eum redhibitiosis facta. hunc enim perinde haberi, ac si retrorsam homo mihi vansiet, ut scilices venditor posscssonem postea nactus sit. O hoe ipsum Iempus, s quod vendisιonem praecesierat, se amplias accessori detur cum eo quod apud eumfati se quo homo redhibitus si.
Verum his omnibus opponitur l. si a te. g. vlt. de excepi. rei iudica.quasi non debeat praescriptio temporis, aut possies.sio quae ad eam parandam conducit magis ab emptore transi
ire ad venditorem,quam exceptio rei iudicatae. Sed discrimen etiam inter eas exceptiones nullum constituimus, quin imo neutram transire dicimus ab emptore ad venditorem,si venditor rem non redemerit, aut non intelligatur redemisse, sed qua alio casu ad eum eius rei possessio peruenerit, quia ab emptore causam non habet,υι Llii a te. g.uti.& utramque transire ab emptore ad venditorem, si rem ab emptore venditor redemerit, aut intelligatur redemisse quasi a venditore scilicet ad emptorem, quandoquidem certissimum est a venditore ad emptorem utramque exceptionem transire.& hic est finis quaestionum Africani, nisi libue arit addere quod exeo refertur in l. f. sed si sint.ad S. C. Te tyll. quod interpretatione non eget. Saluto te Deus omnipotens pater Domini nostri Iesu Christi, quod hanc me op ram ad finem perducere voluisti, Deus Omnipotens tibi gratias,tibi laudes, tibi honores.
307쪽
LIBER II. EX RECITATIONIBUS SOLEMNIBVS
Iacobi Culacii Iurisconsulti. Ad lib. I. Quaestionum Pauli.
Ex titu.de adquirenda mel omis tenda heredita.
Grais pro berede, qui animo agnoscis successonem, licet nihil a tingat hereditarium. unde orsi domum pignori datam,si ι bereditariam retinat cuim possesso quatis quatis fuiι in hereditate, pro herede σerere videtur. idemque es. eis alienam rem ut hereditariam
IECl. est de eo genere acquirendae hereditatis, quod pro herede gestio, siue pro heredi de geritio vocatur, quo gerere extranei, id est, qui non sunt in potestate & familia mox rientis,cuius de bonis agitur sibi delatam he---t; redimam acquirunt, extranei inquam non necessarii, non sui, at hoc loco Paulus tractat de eo qui per se pro herede gerendo acquirit hereditatem. gerit, inquit, pro herede qui animo agnoscit successionem, licet nihil attingat hereditarium,an hoc vult Paulus, animo solo agnosci hereditatem,an animo solo eum videri se pro herede gerere, etsi ex hereditate nihil usurpet vel attingat. pro herede autem geritio factum aliquod exigit, ut in l. xo. supra hoc tit. Sciendum est, hanc Pauli definitionem non esse generalem, & adminiculandam esse sub intellecto articulo in te . dum Diuitigod by COrale
308쪽
LIBER J I. ay I rium exl. 2I. I.hoc titu. quae lex posto eodem excmplo, quo hic Paulus utitur, ut puta, si re hereditaria quasi hercs utatur, ait interdum solum animum obstringere heredem, id est, se pro herede gessisse videri, eum qui animum habuit se gerendi pro herede,licet nullam rem hereditariam attingat.
Si de interpretatione legis quaeratur: imprimis inspiciendum emqtio Iare riuitas retro in ei modi casibm usa fuisset, optima enim est legum interpres consuetudo.
De lege municip.loqui videtur. nitul aliud est consuetudo qua usus longi rcporis,Vel ut ait l. 4. hoc II. obseruatio pluriuannoru duos constituit interpretcs, consuetudinem S res iudicatas, siue auctoritatem rerum iudicatarum, bc consuetudinem intellige perpetuam,id est,non interruptam, ut in l. 6. g. I. quod cuiusque uniuersitatis, S ita res iudicatas perpetuo ut ait t. proxima. perpetuo inquit, uon raro, & si liter non varie, nam quod varie iudicatum est, vim legis non obtinci, ut in hac quaestione fidei commissum hereditatis relictum in. ter eos diuidatur pro virilibus portionibus, an pro hereditatiis quod ait lex nonnunquam. ad Trebellian. varie nidicatum fuisse nullum momentum adfert, vel Ius nullum constituit.
Breuiter hoc docet Paulus, libelli dationem non haberi pro vocatione in Ius, ut in l. quaesitum .ad S.Turp.& ratio differentiae inter vocationem in Ius & libelli dationem, cur impune libertus libellum det principi, vel praesidi aduersus patronum,sine venia ni toris,&non impune tamen Vocet cum
in Ius sine veni a. e ens est, quia qui libellum porrigit ad-uestus patronum, non rapit patronum inuitum. at quian Ius vocat patronum si volentem quidem,hoc impune fecerit,nihil est certius. l.I. hoc tit.at inuitum trahere, & rapere in Isis obtorta ceruice non potest sine verecundia, sine venia verecundiae patronalis.
309쪽
Libertus aduersu patronum,nec disi mulato si liberium eius esse, an si ad desiderium eiuι rscribatur, etiam remissa Edicti poena essemideatur restanssi, non puto ad hunc casum Edictumpratoru pertinere, neque enim qui tibestum principi vestraesidi dat, in Ius patro
Huic responso Pauli obstat l. I. C. quando libell. princip. datus pro lite contestata hab. quae ostendit aperte libellum datum principi pro litis contestatione haberi. Verum nihil est quod tam facile expediri possis. non est generalis definitio eius i. non hoc vult generaliter libelli dationem pro litis contestatione esse, sed specialiter ea sententia falsa est, specialiter vera, in causis quaestionum interrum pendarum tantum videlicci in hoc,ut dationem libolli,5 re scriptionem principis: nam utrinque requiritur perinde, a que litis contestatione actiones perpetuentur, nec aduersus eas praescriptio temporalis currat,& non omnes tamen actiones,ut definit t.2. eius titu .sed. praetoriς tantum annales actio. nes, non etiam ciuiles aut praecoriae quq vivunt longiori tem .pored. l.2. & l. 3. de praescriptionibus triginta ann. & non libello dato principi,sed libello tancum dato principi,ad quem etiam rescripsit princeps Postremo etiam obstat huic responso quodammodo I. si quis maior. C. de transactionibus. ex qua contra transactioncm iuratam per Deum vel per principem facere intelligitur, qui libellum dat principi, visiderans sibi permitti ab ea transactione recedere, qua ex causa statim incidit in poenam
de qua conuenerit,& rem amittit,& infamia notatur. Haec est vis conuentae iuratiouis, alioquin poena de qua tantum conuentum est,plecteretur, ncri etiam res amitteretis,n fama laederetur, haec est vis Iusiurandi, quod id -- cit,& est singulare ex Leonis Novella 72.ut pactio nuda, quς est confirmata Iureiurando,pariat actionem.
Nesenniuι postimaris Iulio Paulo salutem: avia nepotis siri ne-
310쪽
, ιι i. ριμι defuncrus utrisque. ia heredes conueniebantur a nepotueredibus negotiorum gestorum actione, reputabant heredes aurae alimenta prasita nepoti. resondebatur auiam Iurepletatis de suo praesiisse nee avi desidera e vι decernerentur alimenta, aut decreta essenι. ρυιerea constituium esse dicebatur, τι si mater ali isset, non posse alimenta, qua pietate cogeηι defvo praestιιrsset repetere ex contraria dicebatur, tunc hoc recte dici, ut destio aluisse materprobare. ar. at in proposito auiam quae negotia administrabat, veri iis ede re ipsius nepotis eum aluisse tractatum est, nunquia utroquepaινimonio erogata vIdeatur quaero quid ιιbi iu=- videatur, rel=ori haedisceptatio infactum constitu : nam es lyud quod in matre consti- sum est, non puto ita perprauo obseruandum. quid enιm si etiam protestata eraefluum ita alere,vr aut Usum,aut tutores ram conuenrret
pone peregre patum eius obrasie, O matrem dum in patriam reuerti- tarsam sitium quam Dimitam eius exhibuis , in quasseese etiam in ipsum pu stum negotiorum gestorum dandam actionem D. Pius Antoninus constituit. igitur in re facti facilius purabo aviam, vel heredes eius audiendos, si repurare velint atimenta: maximes eιiam in rationem impensarum ea reiulis auiam Uparebit, istud nequaquam admistendum puto,vι de viroque Zaιrimonio erogata videanIur.
Obiici posset exemplum legis, si , sponso. C. de donatio.
nibus ante nuptias. Vbi a sponso rebus sponsae donatis interueniente osculo , ante nuptias hunc vel illam mori contigerit, dimidiam partem rei donatae ad superstitem pertinere, pertinere dimidiam ad defuncti defunctaeue heredes, ut donatio stare pro parte dimidia videatur.
Respondeo, in illo casu singulari ita diuidi propter interuentum osculi,quod erat apud Romanos quasi arrha concubitus,ut paret vel ex Ouid. & castitatem sponsae attingere videtur. ideoque addidit in ea lege, quod quando sponsus donauit sponsae sine osculo, de unus obiit, repetitur omne datum. quod si sponsa interueniente, vel non interueniente osculo,donationis titulo C.quod raro accidit, fuerit aliquid sponso largita, ante nuptias hunc vel illam mori contigeri mni donatione instimata, ad donatticem in sponsam siue eius successores donatarum rerum dominium transfertur.