장음표시 사용
371쪽
sed in meram aestimationem praedi, mulier valens heredes conde mnandisiunt,in hoc tempus referendam,quo in dotem datis eis. Neque nos movet,quod ait leX ob aes alienum. C. de prς- diis minorum. quae ait ob aes alienum tantum. & l. vltima. eiusdem tituli. dumtaxat ob aes alienum decreto praetoris vel praesidis fundum minoris alienari posse , ergo non dotis constituendae causa inquit interpres hoc loco,ut Accursius.
Nihil est quod tam facile explicari possit, ob aes alienum
tantum fateor,si spectes verba orationis Seueri, quae hoc Ius introduxit: verum ex sententia orationis, produmonis, interpretationis , etiam cx aliis causis decrero praetoris praedia minorum alienari posse, veluti dotis causa, vel donationis propter nuptias .dicta l. lex. ex his articulis siue taxationib. ut vocamus tantum, tum, dumtaxat non semper ducitur idoneum argumentum. l. I.qui in bonis cedere possunt. 3. in bonae fidei institi de actionibus S obligationibus.
Lurius filius cum in si stestamenti propinqui accusatione novobtinuerit: quaero an de iure facIo,nec signato testamento quaereti isti competere possL resonit. non ideo reptan ab intentione non Iure facti restamentι quod infalsi accusatione non obtinaerit. Cui obiiciatur Lis. de bonis libertorum .ubi ait patronum quem libertus ex minore parte quam legitima heredem scripsit, si testamentum liberti falsum dixerit, nec obtinuerit, ait postea colura tabulas liberti, bonorum possessionem petere non posse,ne dicas cum Accursio, ideo eum non admitti ad bonorum possessionem coiitra tabulas ne secum ipse pugnet, qui sci licet ante dxit non valere testamentum . non esΙe Verum defuncti testamentum nunc autem id valere dicit petita bonorum possessione contra tabulas in hoc solum,ut sibi, leg rima suppleatue ne hoc inquam dicas: nam qui ante distri falsum etei amentum, nec obtinuit, non prohibetur postea quaere latri intendere in ossiciosi teliamenti .l .eum qui .C.
l. inofficio. testa. quamuis agendo de mosficioso fateatur,
372쪽
ipso Iure valere testamentum , quod antea non valere , id est, falsum esse dixit. ne igitur haec ditas, ne sis tam vecors,
ut cum aliam rationem reddat Vlpianus,tu confingas aliam,
ratio Vlpiani haec est, quia patronus facto suo impu gnando testamentum liberti quasi falsum, in quo ex modica parte scriptus heres hereditatem perdidit, nec enim qui spernit partem hereditatis sibi delatam, Iure persequitur 1 upp lementum eius partis. . ι. 33. legatorum. de legatis. r.
Legatorum petitio aduersus heredes pro partibus hereditaria competis,necpro his qui soluendo non Funt,onerari coharedes oportet. Quod siliuic responso obiiciatur.l inopia. g. vlt. D. de legatis. I. quae lex viriles , non hereditarias partes legatariis dc-beri ait,si certa pars hereditatis no minata sit, recto dices cum
Ioanne, id quod ita proponitur,dicta l.inopia. vlt. sic procedere, si modo praetermissa heredum appellatione a quibusdam heredibus testator ita legauerit, Titius &Gaius heredes mei,so. Sempronio decem dato. vel in hunc modum Titius & Gaius heredes mei Sempronio decem danto, cum plures avos instituisset heredes. ut in l. heredes. supra. titu.
prox. non item. si ita legatum , heredes mei Titius & Gaius Sempronio decem danto ex priori formula heredes viriles partes debent, ex posteriori formula hereditarias. priori enim formula heredum vocabulum quod subiicitur propriis nominibus, pro demonstratione est , quae nihil amicitvel detrahit,dc abundat igitur L 37. de stipulatione .seruorum. posteriori vero formula propria nomina heredum appellarioni subiecta pro demonstratione habentur, quae 5 relatae heredum appellationi nihil adiicere vcl detrahere possunt. denique id maxime notandum ex dicta l. 37. priora verba semper principalem causam,id est,quod principaliter agitur, continent atque constituunt, ac proinde spectanda potius illa sunt,quam posteriora, si praetulit propria nomina, viriles debenti ,etiamsi subiecerit appellationem heredum, si praeterierit heredum appellationem, debent hereditarias,etiamsi subiecerit propria nomina.
373쪽
Dubitationem adserunt in hac specie haec verba fidei commissi, a seipso, a seipsa, Vt quisque sumeret praecipuum suum a seipso, quod pater dabat: dc merito quidem dubita. tionem faciunt, quia heredi a seipso legatum aut fidei commissum relinqui non potest. l.legat. II 6. S. I. supra. tit.prox.nemo enim sibi ipsi debere qui equam potest, verbum dcbere non habet, nisi inter duos locum . quamobrem quaeritur an valeat fidei commissum, quod filius vel filia a seipsis capere iussi sunt , de Modestinus respondit,ea verba a seipso, a seipsa
non efficere, quominus valeat fidei commissum, quia de his verbis detractis certum est voluisse testatorem, ut quisque rem sibi relictam totam caperet Iure legati aut fidei commissi l. etiam qui .F.vit. de his quibus ut indignis. quod tam ea fieri non potest,ut si totum capiat Iure legati,sed partem tantum quam cohaeres in ea habet: partem vero alteram Iure suo, id est, Iure hereditario, Ze tamen legatum aut fidei cominmissum, non ideo minus valet: quod contra voluntatem deis functi ratio Iuris necessaria hanc varietatem possessionum inducat,ut ait eleganter,i.etiam qui .nempe tot hab. .ideoq; fideicommissarius vel legatarius partem pro herede, partem pro legato possideat: atque ita fideicommissi partem habeata coherede Iure legati, partem veri, a seipso Iure hereditario, ut in l. in quartam. ad i. Falcidia m. quamobrem non est necesse ut quisque videatur, scut testator praecepit fideicomissum capere a seipso, etiam solidum, unum ex heredibus, coheredi suae portionis pretium soluere, quo genere totum caperet a seipso quia etsi hoc non fiat, sequi tur magis ratio nem Iuris, quam scripturam codicillorum. denique ita concludit, sic interpretanda verba illa fidei commissi a seipso vel a seipsa, ut partem tantum debitor capiat a seipso, no totum, ut fidei commissum non intercidat, de ut rata sit voluntas de functi,potius quan irrita, & ut cuique gratuito obueniat be neficium, fideicommissum suum sine ullo impendio, sine redemptione partis, Ut fideicommissum lucro ei si pmni ex
374쪽
tis testatoris tempore inuentos in. hereditate,in fidei c5misso contineri, hoc non negat, quoniam si fructus plane ex hereditate sunt.l.Centurio IS.de vulgari substitui.l.ita tamen. r. ad Senatuscons. Trebellian. Quod de hoc loco eleganter Rogerius adnotat,nullo tameadducto testimonio, ut docti viri in adducendis testimoniis, maxime cum quid pro certo habent, satis negligctes sunt.sic vero intelligi possunt haec verba. l.2. in fine de dote praelegat. cum fructibus qui ad eam peruenerunt,ex hereditate scilicet non quos ipsa perceperit. at est melius dicere in ea specie. l.a. .vit.ideo quod plus est in fideicommisso quam in dote, mulierem fideicommissario restituere cum omnibus fructibus, etia iis,quos ipsa percepit,quia pro dote ibi proponitur, maritum fundos certos uxori legasse pro dote extra dotem,dotaia ne modum nihil omnino mulierem retinere voluisse, ne fru- 'ctus quidem,quos ipsa percepisset, Vt l. s.f. cum pellibus, de usuris,& ita si quis huic resposo obiiciat,quod est in extremo dict. legis a. adeo ut respondeas .si quis etiam obiiciat. l. B lista ad Senatusc.Trebell.ita respondendum,iam pridem docui obseruat. In metastum damnati,si valetudine aut aratis infirmitate inutiles operi faciando deprehendantur,ex rescripso diui Pij praeside emisti porressi qui ammabis de his demutendusi modo vescognatos,vel ad ues habeant, or non minin decem annopoena Aua an Iι fuerint. Neque vero huic sententiae, qua dicimus, eos posse dimitti iussu prςtidis, nec requiri auctoritatem principis obstat l .diui
28. In f hoc tit quain obiicit Glos. l. quia lex no est de iis, quos praesides ad poenam damnauerunt,& qui iam amplius ea poenam sufferre non possuiu, quos ut dixi, liberare praesides posisunt,sed loquitur ea lex ae innocentibus, quos praesides condemnauerunt, Vel quod eis deficerent probationes quibus purgarent innocentiam suam,vel quod ipsi stulte de se confiterentur & mentiretur: quo tu poenam praeses scinet prolata sententia tollere aut minuere non potest, esset excplo perniciosumili iudex qua protulit sententia reuocare posset. igitur
375쪽
hoc casu necesse est adire principem ut ipse mutet sententia, quam qui dixit non potest mutare iam semel functus ossicio, idque etiam ostendit.l. s.f. vlt.de quaest. Gloss. male respodet Lio.desvis er legitimὰ heriad.
si ad patrem manumi rem ij intestati legitima hereditas periueniat. vel non manumisseri bonorum possissio comperat, mater δε- βηmsubmouetur. L. 1o.si ad patrem, de suis & Iegitimis heredibus pertinet
ad ius antiquum,quo magna constituta erat differentia inter patrem,qui in emancipatione filiifamilias manumissior extitisset, & patrem qui in emancipatione filitiam. manumissor non extitisset. Nec magnopere attinebat hanc l.immiscere huic corpo-ti Digestorum codito auctoritate & nomine Iustiniani, cum
iam esset ab ipso Iustiniano distinctio illa antiqua sublata, ad
quam haec lex Io.respicit.l. 4. C. de iure patronatus,& de bonis libertorum constitutione Graeca cuius fit mentio in eam rem in s. vlt.dc legitima agnato. successi quod & posteriores animaduertentes qui condiderunt Basilica auctoritate Leonis Philosophi corpori Basilico, hanc lege inserere noluerusi& hinc interea apparet multa ex iure antiquo Modestinum in suos libros differentiarum contulisse, nec non coniectura ducitur certa magnam partem eorum quae desiderantur ex iis,iuris antiqui fuisse & obsoleti praecepta & distinctiones. Paulus in l.rem alienam,dc pignoratilia actione, hanc differentiam docuit osse inter debitorem qui cum rem alienam pignori dedisset,postea domino eius rei heres exstitit. vel qua alia ratione eius rei dominus csse coepit S debitorem, & dominum cius rei,qui debitori,a quo res sua pignorata crat, heis res exstiterat,eam differetiam etiam Modcltinus exposuit ita hoc libro nouissime sublatam esse docuit. l. 2L. si Titio. depignori bus.obligationem pignoris non contrahi re aIicna pignori data,sive voluntate domini,sed si debitor,qui rem a liei iam pignori destir,sine Volunrate domini,postea ex testame-to domini, vel alio modo,eius rei dominium nanciscatur, pi-
376쪽
gnus conualescit, quod ab initio non valuit, non quidem directo quia obstat regula iuris, sed creditori da avtili , non directa pignoris persecutione, id est, actione hypothecaria vi l. I. in principio .de pignoribus. l. F. C. si res aliena pigrio. Illa differentia quae proponitur in d. l.rem alienam, Pauli aetate obtinuit,ut dixi post qtate Modestini,qui peruenit usq;
ad Maximinum Imperatorem teste Capitolino,& Gordianuvi testatur l. s. C. ad exhibendum, illa disserentia iuris antiqui valere desiit eadem aequitate utroque casu recepta,& ita omnino haec quaestio respensa multo puluere enodanda est, dehinc liquet his libris Modestinum exposuisse non tantum iuris noul, Ac recepti,sed etiam antiqui & antiquitati differentias ,quod etiam nobis indicauit I.I o. de suis & legitimis heredi bas supra.
I. serua bbertatem I. 33 .ex parte fam.ercisi. Seruo libertatem dedis qui erat annorum quindecim,cum erit amnorum trigιnta ,eidem ex die mortis sua quoad viuerti cibariorum nomine denarios denos, vewarij denarios viginti quinque praestarisevelle signimauit,qua Bam est an utile esset, cibariorum eo vestιari rum telatum, cum Machus ante libertars tempus decesserit, etiam. με non est utile. heres qui prastiterat,a coherede repetere possi, apud quemorabatur. 4'omin. non quidem debita fuisse,sed si id, quos datum est in alimenta,consumptu is repeii posse. - Causa dubitandi magna est,quia seruo proprio inutilitet
legatur sine libertate. l. plane. g. si coniunctim.de legatis a. l. de legatis 2 l. 3 s. cum testamento.de legat. 3. l. 4. C.e Od. Plin. 4.epist.non deberi legatum, quod seruo suo daretur. . Et verum respondit Scaevola,summo iure legatum alimem
torum , seruo proprio relictum non deberi, sed repeti tamen alimenta quae praestita & contumpta sunt,non poste,quia etsi iure communi non debeantur alimenta seruo suo proprio relict i,debentur,tamen iure naturali,& heres quoque, a quo . relicta sunt, extraordinario iure & officio iudicis , ut ea praestet,compelli potest. l.seruos. de annuis legatis,l.seruos.de aliment .legat. Meruo alieno.de legatis I. & 2.
377쪽
Zoidam ad creditorem litem elusimodiscis: decem qua Luciis Titius ex arca tua acceperat, salua ratione usurarum habestenti me, domine mone de constituta pecunia eum teneri. Nec obstat.l.Titius 2 instilloc tit.prox. quia tutor qui costituit,se soluturu pro pupillis suis,quando &in usuras se obligauit nominatim,tamen in sorte duntaxat tenetur, quoniam nullae a pupillis usurae creditori debebantur,& accessio plus debere non potest, quam reus principalis siue sit fideiussor, siue reus constitutae pecu.l.hactenus.*.vILhoc ti.3. fideiutares. insti.de fideiusso. .
oedisor mandatorem conuenit, si condemnatin prouocauit, qua rendum est,an manente appestatione debitor a creditore conueniripo-
Cui tamen sententiae opponitur quod dicitur in I.quoties, de peculio.vendito seruo non posse creditorem peculiare statim ab uno diuidere actionem de peculio,agendo simul cum venditore & emptore in parres,cur tamen licet creditori diis uidere actionem inter duos reos debendi, vel inter reu principalem, S mandatorem vel fideiu reme Dicere possis,diuidere quidem aliam quamcumq; actione, .etiam ab initio statim creditorem posse inter duos reos debe-di,vel inter reum &fideiussorem,ut l. 3.3.vit. N: l .H.de duobus reis sed alio iure nos uti,ut ait dict. s.si creditor,in actione depeculio, quia autem ab initio statim creditor peculiaris non potest scindere inter venditorem & emptore serui, ut ait idei. si creditor. satis est hoc solum ei tribui,ut si ab uno,quo cuprius egit de peculio,a venditore scilicet,vel ab emptore serui partem tantum exigere,& exprimere potuerit, tum ab al- . tero reliquam partem petat.vil.quaesitum .f. n.eod. tio. non simul eodem tempore cum utroque agat.
coni erga inter legitimum escrip1um heredem ona es, atque transactio.
378쪽
iransactione facta certa lege sinita es,quaero creditores, quem conuenire passuraZResondisi idem creditores essent, Ψηi transactionem fecissest si alij creditores essent propter incertum Auccessonu, pro parte hereditatu quam uterque in transactione expresserit. υιitibus conueniend. s. Huic responso nihil obstat rescriptum principum in l. 3.in princ.hoc tit . quia non loqui thr de creditoribus hereditariis, sed de legatariis,& de manumissis testamento por fidci commissiam, quia transactione facta,& diuisa hereditate partibus
certis inter legitimum & scriptum heredem non habent legatarii vel serui manumissi verbis fideicommissi,quem couenire possint nisi heredem scriptum, quia ab intestato, nequClegata debentur,neque fidei commissariae libertatcs testam c-to relictae, nisi adminiculetur clausula codicillaris ut vocant. 'ι. 48. Tit .de assionibuε empti. Titiin beres Sempronu fundum Septilio vendidit ira fundus S pronianud quicquid Semproni' iuris suis eru ιuι emptus tot nummis, vaecuamque possessonem tradidit neque sines eius demonstrauis qua-ritur an empti radicio cogendu sis ostendere ex instrumentis hereditariis,quid iuris defunctus habuerisior es ostendere, restondi id exscriptura praestandii, quod sensesse intelliguntur quod si non appareardebere vendisorem,or instrumenta fundi,orfines ostendere,hoc enim contractus bonafidei consonat.
. Nec contradicit huic sententiae .l.cum seruo. .vit.de contrahenda emptione vel in hoc ipso titulo,quia de cun finibus loquitur non de finibus,id est,de personis vicinorum,non doterminis praediorum.
ua marito beres extiterat. ta tegamento cauis, i aerii or Semproujsiby mei dulciss praecipito te emur quidquid ex hereditare bo-nsue Tu, domini mei patris veJri, ad me peruenit mortis eius tempore,1ta tamen ut omne onus eiusdem hereditatis,tam inpra erisum,
quam i f. urum,nee non etiamsiquidpost mortemni, domiηi mei
379쪽
aenasidiis quaero an siquid seoluisset post mortem marisi cum ipsam ctus cepisset iridiset,ad onus eorum pertineret, resondi, ecundum ea quae proponeretur. a Dytaxat onera legatariis impos se, quaωα- ssent. Sic enim rectissime legitur vulgo in hoc g.nec non etiam siquid post mortem Titii domini mei solui, quod clerbum exintremum in Florent. deest,non abest. s.ciuibus. l. Lucius Titius D. de legatis. h. Nec obstat l. Paula. ue. vltimo.tit. sequenti,quoniam ibi palam est testatorem ab herede legasse certam summa, nomen, quamuis legato subiecit demonstrationem certi nominis, unde eam summa in sumeret Sc conficeret heros, ut l. quidam in principio.tit. prox. quia demonstratio non mutat causam legatae pecuniae.
Titia Uum ruaum fundi legauit Maenio elusique Deicommisit,ut
ex reditu fundi praestaret Pamphila es Sticho annuos renuenos numis mos , quoad viuent, quaero an mortuo Maevio heres alimenta debeat:
resondit nihil proponi cur debeat prastari ab herede Tisia, sit ne bherede legatorij nisi id testaior manifeste probetur voluisse, etiam=nito Uufructupraestariusi modo i quod ex in rucra receptam esset, ei reipraestandae seu ceret.
g. Titia 2.l. 2o. Stichus. de alimentis vel cibariis leg. & l.Titia. supra. dc ann. legat. tamen obiici solet. l. si ab eo. de usu- fructu legat. quae lex ab eo cui legatus est usus fructus fideico. millum tulictum,si is repudiauit legatu, aut vivo testatore insatum concesserit fidei comissum ab herede testatoris deberi
quod hic negat deberi ab herede vel testatoris, vel legatarii. At perquam diuersae sunt species. nam illa l.si ab eo, non loquitur, ut hic I. de usufructu finito & reuerso ad proprietarem, sed de usufructu qui nunquam separatus est a proprietate qui recurrit ad proprietatem, v suffructus qui semel cc pit,& postea recurrit ad proprietatem, sine oneresccurrit, qui vero nunquam a proprietate abcessi e , apud propriet arum remanet cum onere fideicommili. .
380쪽
si legationis tempore quis seruum, vel aliam rem emerit, aut ex alia causa pegidere carperit, eo inique cogetur eius nomine iudicium lacciperetaliteν enim potestas risitur legatissub haesieris, res alienas domum auferendi. Nec obstat quod ex eodem Iuliano traditur in L prox.*.vIta sup. omnimodo denegandam esse in legatum prouincialem in rem actionen vivo hiam ut Glossa notat recte, de re id a cipiendum,quam ante legationem, non de re,quam tempo re legationis possidere coeperit. Non obstat etiam quod sequitur in I seq. 23.quid enim de eo, qui legationis tempore sibi Romae delatam hereditatem adiit, nam & si aditio hereditatis pro contractu habeatur. l. 3. g. vltimo,& l. . quibus ex causis in possess. eatur: tamen quia hic contractus plerumque multos con ctus in se continet: ideo ne abducatur legatus ab ossicio legatio nis usti ei remittitur,ne a cre litori b.hereditariis vel legatariis conueniatur, qui tamen Merim rei seruandae cautain possessionem rerum hereditari aruimnitti possit,nisi satisdet,ut exprimitur in l.as.co. tir.quoniam ut Iulianus ait in l.27. hael res, id est missio in possessionem, legatum non auocat ab officio susceptat legationis. Lv. M er ba .praetersalisae deprocurat.
Fratersati amnem procurator ita defendere videtur,si iudiciam accipiat,unde quaesitum est,apud Iulianum an copedatur, an vero sufficiat ob rem non defensam stipulationem committi, es Iulianus scribis lib.3. Dig. compestendum accipere iudicium :nisses agere causa cognita recusaueri velex is a causa remotus fuerit. Neque vero huic Iuliani sentemi obstat, quod Sabinum
dixisse refertur in l. s.eodem tit.procuratorem precise non
cogi litem contestari,&sussiccre cautioncm siue stipulationc iudicatum 1 olui ob rem non defensam non committi, quanti ea res est,si bsque iusta causa iudicium accipere recusauerit.