장음표시 사용
551쪽
vsumfructum legauerit. Priore casu alteras legata it, alteras in hereditate relinquit. Hoc casu alteras legauit, 3c alterarum usu infructu. Poterit ergo heres hoc casia altius aedes fructuarias extollere,& legatarum aediu lumina minuere, quod maia i festo pugnat cum sententia Labeonis, quae relata cst in I. . s. hac ratione & l. I3.3.item Nerua. D. de via D. Igitur non selegamus ut vulgo legitur,sed ut apud Paulum lcg'tur, a quo haec MarccIli sententia refertur,in l .si is qui binas si p. de usu- fiuct. Idem dicendum cst si alterarum aedium usumniictum lega acrit,quod eti*m ea quae sequuntur apud Marcellus uadent. Cum enim dixisset,legato usufiuctu alterarum aedium, alte 'as edes quas heres iure hereditario retinet, heredem extollere possc atque obscurare fructuariasqdes: Quia in coir, rium sic argumentari posset aliquis, Non pol cst accessu fructuario heres intercipem,nec crgo lumina intercipere debet, ne mane usus fructus legatum faciat ad tum ita arcellus diluit,vi aliam accessus aliam luminum esse causam dicat. Sine accessu, nullum esse usum fructum: sine lumine,vsum fructum csse: ideoque id omnimodo ab herede praestari ex voluntate testatoris,hoc non item. proinde non somper simile accessus
siue itineris argumentum esse. Alia fuit ab Gauro proposita quaestio,cui uti Marcellus responderit,non habemus, uti v ro respondedum sit,inter interpretes ambigitur: ego Accurso assetior. Idco enim aedibus lcgatis minor dubitatio existit, quam legato Vsufluctu aedium, quod isto casu heres aditum praestarc debeat,illo non itcna: nam ususfructus nomen hanc vim habet,ut & accessus praebeatur,aedium non item. Et haec quidem est syncera totius legis explicatio.
Veteribus,id est,Labeoni placet, In obscuris vel ambiguis id accipi oportere, quod venditori displicet quodque utilius& commodius emptori est l. veterib. D. de pactis l. Labeo r.
D. de contrah.empl. Cuius sententiae exemplum proponitur in l.cum in lege. D.de contrah. cmpr. Ponitur & aliud in ea l.
quae illam sequitur di ea est l. si in emptione. Caeterum quia M alibi saepe nomina ea quae adfinia inter se atque cognata
552쪽
isunt, commutantur, utputa locatoris,conductoris, tutoris,euislatoris, ita& in ea lege cum Labeonis sententia resertur, sic seribedum esse reor, eae Labeo ait eum Dichum deberi quem emptor intestexerit. Emptoris pro Venditoris no in ine restitutor quod etsi haec frequens nominum adfinium commutatio de sententia Labeonis relata in l. Labeo. 6c ipsa legum conseia quentia suadeat,satis adhuc tamen confirmari etiam id ex eo potest, quod postea verba subiungitur, ue Due res enim emimus. Nec iam ipse vereor assirmare, ita prorius hunc locum restituendum esse.
Magna est quaestio, quid sit quod traditur in l. qui viam.
D. de no . ope. nunt.ex eodem Iuliani libro, ex quo capite superiori explicatae Iuliani sententiae desumptae sunt, eum qui viam habet in ta aedificanti nuntiare nouum opus non posse, viam vindicare posse.Quaestionis causa haec est, quoniam ei qui sertinutem habet, ius est nuntiandi I. r. g. ius. D. de remissio. Et in ea quidem explicanda certatim Doctores nostri pungunt se luis acuminibus, & plane certi quod adserant ni hil habent quin immo propalam ex eis quidam coguntur mis Aristotelis verbo utar, dum quae probari non posse intelligunt, sibi dari Sc concedi nulla ratione adducta postulant. Ego, ut quae sit eius quaestionis ratio intelligatur, haec omnia quae sequuntur,esse repetenda censeo: ut si quid socius faciat in fundo communi, alteri socio ius non est nuntiandi nouum opus, i. in prouinciali 3.1. Dig.de no. p. nuntἰ quod neque cum socio socius recte agat ei non esse ius aedisecare l.in re comuni. D.de scr. praed. vrb. ut item si quid faciat in fundo fructuario dominus, noui operis nuntiatio nec eXIuliani quidem sentctia fructuario datur, quod scilicet is aduersus dominum agere non possit, ius ei non esse inuito se
aedificare. l.2. D. de no. op.nunt. necesse est cum Iulianus de caeteris idem scripserit quibus aliqua seruitus debetur l. I. f. pen. D. de remisi ut etiam is,qui viam habet in fundo alieno domino in via aedificanti, non possit nouum opus nuntiare: nam nec ita ei cessii est seruitus, ut recte possit intendere ius
domino non esse inui O QO AEdificare, sed viam quae ceta est,
553쪽
vindieare non prohibetur. Idemque pari ratione dicendum est de eo,qui iter, actum,aquςductum in alieno fundo habet: Nam is etiam cum domino agere ita non potesti us illi aedificandi non esse. Huic est similis ille cui cessum stillicidii reei piendi ius est: Nam hoc etiam inuito aedificare dominus potest, neque actio huic ulla datur per quam intendat ius non esse vicino aedificandi ,sed ius tamen immittendi stillicidii si-hi esse potest intendere, i. si eo loco D. si ser. vindic.ubi & in hanc sententiam Iulianus auctor laudatur. Haec ergo iura qui habent, ius denuntiandi domino in suo aedificanti non habent,sed seruitutem vindicare possunt. Longe ab illis diu ei si sunt hi quibus cessum est ius altius non tollendi , vel ne prospectui ossiciatur, vel ne luminibus ossiciatur. l. inter D. deser. praed.urba de pupillo. g. Sextus i. non solum. in princi p. D. deno. Oper. nunt. Vel etiam hi quibus oneris ferendi seruitus cessa est l.& si forte s. vlt. D. Si ser. vindic. nam & ab inferiore vicino,id est qui depressas aedes habere cogatur, periori vicino oneris ferendi seruitus debetur l. haru. 5 l .pro X. in prin. D. cod. tit. Haec igitur rura qui habent, rectem tendunt ius
non est e vicino altius aedificandi, atque ob eam causam recte altius contra seruitutem aedificandi nouum opus nuntiant.
Et in summa non aliis seruitutem habcntibus aduersus domi. num praedii seruientis,noui operis nuntiatio competit,quam quibus eo iure licet intendere ms domino non este in suo aedificandi, quod mihi satis perspicuum videtur.
LF per errarem.D. de iurisdictione.
Si per errorem alim pro alio praetorfueriι adis tu, nihil valebis quod actum es nec enimferendus es qui dicat conse se eos in praesidem, eum ut Iulianus scribit, non consentiant qui errent. id enim tam contrerium consensui est, quam error qui imperitiam δε-
regii'Hae sunt verba l.si per errorem. D. de iurisdict. in qua id nulli perabsurdum videtur, quod initio cum aditum ab litigatoribus Praetorem fuisse dicat, statim in praesidem subiungat eos non videri consensisse. Debuit enim potius dicere, In Praetorem : nisi legamus, In Praesentem: & hoc probo. In praesentem, id est, in eum Praetorem quem per errorem
554쪽
adierunt,ut in hoc exemplo, Si Pretiorem fideicommissarium adierint pro tutelari, in fidei commissarium consensisse non
videntur: nec enim consentiunt qui erranr,ut Iulianus libr. r. Digestorum scribit. l.2. D. de iudic. Qui in absentem Praeto. rem co sentiunt, nihil ex eo obligantur,antequam cum adierint. l. si conuenerit. D. de iurisdict. at postquam eum adierui, atque ita consenserunt in praesentem, amplius mutandae voluntatis facultatem non habent, nisi, ut in l. si per errorem. proponitur, alium pro alio per errorem adierint : nec enim tunc videntur in praesentem consensisse.
Paulus ait in lege per procuratorem. D. de adquirend.' procuratorem hereditatem adquiri non posse. Haec est vetus lectio: nec satis forsitan eo in loco emendatς sunt pandectae Florentinae in quibus ita legitur, Per curatorem herediιatem adquiri non posse. . Sed siue hoc siue illo modo legatur, ego nec per rutorem, aut procuratorem hereditatem posse adquiri, existimo. Illud enim est si quis ista ratione proζbaro velit recte Paulum dixisse percuratorem,quia tutoris auctoritate opus sit in lic reditate adquirenda. Aliud namque est tutore auctore, longe aliud per tutorem adquirere hereditatem. tutore , quippe auctore, d est, ipso pupillo adeunte, ac
sollemnia peragente .Pcr tutorem,id est,adeunte tutore, atque agente sollemnia. Illo modo recte sibi hereditatem pupillus acquirit, non tamcn auctore curatore : ideoque tui
rem habenti plerumque specialis tutor, ad adeundam hereditatem datur. l. impuberi. D. de rutor. & curat. da.l .cum in una. 3. tu ζOr. D. de appellat.Vlpianus in fragm.titu. de tutelis. quod scilicet ad eam rem non sumiat curatoris auctoritas. Caeterum ut percuratorem adquiri hereditas non potest, ita
nec pr tutorem,nisi pupillus infans sit. l. potuit. C. de tu. doli bcr.l seruo in uiro .ν. si pupillo. Dig. ad Trebelli an de multo minus per procuratorem. Quod si per procuratorem adquiri potest, nihil hac in re praecipuum habet procurator Caesaris: cui tamen hoc iure singulari lex datum ait,ut Caesari acquirat. l.δ. f. Vt ι n. D. de ossic. procurat. Caesar.id est
555쪽
rationat. Nihil denique hac in re distabit hereditas a bonorumpossessione: Nam & per tutorem, & per procaratorem adquiri bonorum postolo potest. d. g. si pupillo. l. si maritus.
C. mandat. l. si quis alicui. D.de adquirend.hered.Sed tamen hoc non est admittendum. Ius enim praetorium ciuili Iure indulgentius & benignius est, Ius ciuile directum N asperum, Ius praetorium mite & moderatum est: Atque ideo pettutorem, procuratorem,bonorum possessio adquiritur,liere. ditas non adquiritur. M hoc probo.
Statu liberum non ut seruum, sed ut liberum puniri pro-bat i statu liber. D.de quaestio. & l. moris. g. vlt. D.de poenis. His tamen opponitur l. statu liberi a caeteris. D. de statvlib. Matutiberi ait lex a lateris struis nostru nihilo pene disserunt se ideo, quod ad actiones vel ex delicto venientes id est, noxales,) vel ex nerotio gesto contractu pertinet, eiusdem conditionissur statu liberι cuius cateri. & hoc confirmat l. I. C. an ser. cx suo fac. Sequiturict ideo in publicu quoque lassiciu eosdempaenas pariuntur quas caeterisimi. & hoc est quod pugnat cum superioribus legibus. Habeo veterem librum manu scriptum, in quo ita Iegitur zEt ideo non in pubticis quoque iudicu easdem poenas patiuntuν
quas caterι strui: negatione tamen expuncta. quae res me ad nunc locum emendandum non mediocriter impulit. Censeo autem sic legendum esse, Sed non in publicis quoque iudiciis.&his verbis Pomponium explicare cur initio dixerit, Pene. Erroris causam si volumus perquirere, non est obscura: hi
enim articuli, & set. crebro commutantur. Articulus autem. .
Ideo, cum litterarum compendio per I & O signari soleae, temone superposito, facile potuit non, sic scriptumi, in hanc notam so degeneraret ut in l. falsus. 6 si quis sponte. D. de furtis, ubi quo loco vulgati codices lia ni ora F, in Florepritinis est non. Est etiam linatu liberi a caeteris, valde in g. quin tus deprauata. quod a me,faciente Domino, in secundo libro quem manu emittam breui, hoc nolirum qualecumque studium si non improbari intellexero, apertissimis argumentis demonstrabitur.
556쪽
Multa esse in Pandectu inverse verborum ordine a librari conscripta, nec dum resiluta.
Nunc ostendemus non omnes quidem, sed nonnullos ex his quos iamdudum deprehendimus errores creatos ex praua verborum aut versuum collatione, ut hoc velut indice studiosi,vel ad caeteros, quos supprimimus, inuestigandos: vel ad alios,quos adhuc non deprehendimus, inueniendos excitentur. Est erratum, ni fallor, hac in re in l. vlla. D.de soluti Vetba legis liaec sunt: Et qui mandato meo post mortem meam stipulatin est, recte soluitur, quia talis est lex obligatiovis, ideoque etiam inuito me recte ei seoluitur. Ei aurem cui rogi debitorem meum post monem meam soluere,non rectesoluitur: quia mandatum mor re dissoluitur. Quae verba videntur aliena esse a principiis Iuris ciuilis. Namsi simpliciter iussi debitorem meum soluere, fateor equidem extingui morte mandatum. At si iussi meum debitorcm post mortem meam soluere non video, cur morte mandatum finiatur, quod in tempus mortis nominatim col
dat.Non video etiam cur prior ita ponatur species, ut aliquis mandato meo post mortem meam stipulatus fuerit sibi solui. Nam etsi id non adiiciatur, Pos mortem meam, ei etiam ut me inuito, ita me mortuo recte soluitur. l. aliud. D. de solutio. Quainobrem sic cxistimo restituendam esse lepem vit .Ei qui mandato meostpulaim est, post mortem meam rectesoluitur: quia salis est lex obligationis deoque etiam inutio me recte ei soluitur. Ei autem cui iugi debitorem meum soluere post mortem meam Aon recte soluitur, quia mandatum morte dissoluitur. Quinetiam ad hanc posteriorem speciem id adiici potest, me inuito ei recte non solui, id est, si dum res est in integro ip e mutauero voluntatem. Est forsitan erratum smile in l.I. D. ad leg. Iul. de vi pri-ua. Lex initio ait de vi priuata damnatum cx lege Iulia, ter- . t. bonorum parte multari, dc esse cautum, eadem scilicet
Iege,ne enator sit, ne decurio natum aut ullum honorem capiat, ne in eum ordinem l edeat, ne iudex sit. Mox sequuntur haec verba, o scilicet omni honore quasi infamis ex Senatusconsu tu carebit. Miror cum id lege cautum fucrit, Vt & l. Vlt. co.tit. confirmatur, qu se dicat eum eX S.C. infamem esse. An igi-
557쪽
tur sic verba reponenda sunt se videlicet omni honore quasi infamis carebit. Eadem parua assciuntur qui ex S. C. ad poenam legis Iulia de vi priuata rediguntur: ut intelligatur S. C. Volusia num tax S.C. eod.cit. Est profecto ex eadem pene causa valde perturbata l. filius qui patri. D. debon. liberi. quae sic in omnibus libris exscripta est, uitu qui patri heres ex stuir fratrem
exheredatum adrogauιι, atque iιa herede eo relicto defunctus est: bonorum possessionem liberti patris naturatis exheredatin non habebit, nam cui non exheredato talis adoptio noceret, nocere debet exhereda ro. Quis vero est, qui non videat hoc potius ordine verba esse componenda Nam est non adrogato latis exheredairo nocere debet adrogato, id enim ea verba quae sequuntur, exigunt: uoniam poena quae legibus aut edicto irrogaretur, adopIIonu reme. Ho non oblueraretur.Tum vero illud constat, filio solam adrogationem in Iure patronatus nihil nocere,i. si libertus praei eis
rito. D. de bon. liberi. l. sed si hac leg. g. patronum. D. de in
Legatum ita recte in voluntatem legatarii confertur, si volet, quia conditio est: quod uno auctorum Ac interpretum consensu comprobatum est. An vcro legatum in extranei voluntatem conferri possit, magna est quaestio.Videtur enim pugnare l. nonnunquam. D. de cond.& demonst. lib. a. Sed omissis interpretum tradicionibus, ut haec verba: si Titius vo luerit, dupliciter accipiam , inclinat atrimus. Aut enim his verbis totum testator in voluntate Titii posuit, ut is arbitet& quasi dator legati sit: de hoc fit inutiliter. l. nonnunquam. Aut haec verba pro conditione accepit in hune sensum, si forte acciderit aliquando. ut id Titius velit, & hyc non fit inutiliter. AEque enim valet legatum, atque si obscuriori oratione sit reucollata in voluntatem Titii: ut puta. Si Titius Capitolium ascenderit, de hoc ita Vlpianus tradit in l. I. deleg. 2. in arbitrium,inquit, alterius Conferre legatum , veluti
conditio potest . quid enim interest, si Titius Capitolium
ascenderit, nυhi legetur, an si voluerit, veluti conditio,
id est quasi conditio, sed malim legere, velati conditionem. Et ex eo quidem loco quod Vlpianus idem alibi tradit, legatum
558쪽
in aliena voluntate poni posse, sc accipiendum esse reor, ut in aliena voluntate quasi eonditione legatum poni possiti. Senatus .f.legatum. Nam in l. fideicommisi 3. D. de fideico. liberi. idem auctor ideo libertatem ita relictam, si Titius voluerit deberi ait,quod conditio potius sit scilicet, quam legati dandi merum arbitrium: & huic conditioni eo etiam loco illa, si Titius in Capitolium ascenderit, parem facit omnimodo. Dc legatario & cxtraneo, quae dixi. De herede, quae dicam. Duplex est arbitrium. Est liberum arbitri iam. l. virum. s.cum quidam. D. de reb. dub. quod & picnum dicitur in L, fidei commissa. s. sic fidei commissum. D. dc legat. 3. & mera voluntas in I. si sc legatum. D. dc lcg.ir.lib. I. Eii SI ai bimum boni viri. Bonum virum cum dicimus,non iudicona dicimus, etiam si maxime is boni viri ossicio fungi dc beat. l. caeterae. g. I. D. de fam. ercis. sed qualemcunque omnibus virtutibus instructum & ornatum,iustum, fidum, innocentem, ut Cicero definiuit in lib.s.Tusc.& in 3.de Ossic. In arbitrium heredis quasi boni viri legatum conferri potest. In plenum heredis arbitrium conferri legatum non potest, ut puta, si voluerit: ne sit in eius arbitrio quem testator obligare cogitat, an sit obligatus. atque ideo haec etiam verba pro conditione non accipiuntur, nisi fauore libertatis, quemadmodum in initio l .fideicommissaria. 3. D. de fidei c. lib. aperte demonstratur. namque si libertas ita relicta fuerit, veluti sub conditione,non eo animo ut auctor dandae libertatis heres ipse solus existeret, si heres voluerit, libertas debebitur statim ut heres annuerit. Caeterum ita relictum legatum, si heres voluerit, nec si post annuerit heres, debebitur: quoniam inutilis prorsus ea scriptura est. Sub alia conditione, licet obscuretc-gatum in heredis arbitrium conferatur, Vt puta, si heres Capitolium ascenderit,nisi heres noluerit, villis scriptura est l.3. D. de legat. r. l. fideicommissit. f. sic fidcicommissum. delegat.3. At nisi fauore libertatis haec verba , si voluerit ad heredem relata per speciem conditionis nunquam certo defen- demus. Et in quaestione quidem illa, sentcntiae huius esse me
559쪽
Si contrahentes in materia dissentiant, nulla emptio est Materiae, substantiae, qualitatis nominibus pron,iscuo utimur. l. in venditionibus.l. quid tamen. D. de contrahend. empl. l. si sterilis. . quamuis. D. de act.empti. Id ver b ita procedit i si verbi gratia unus aes vendere, alter emere se aurum existimauerit. Quid igitur fiet,si de hic se aurum vendere, de emere ille existimarit, cum aes esset quo casu errat quidem uterque in materia, Sc pro auro aes accipit, dissentiunt tamen inter se ipsi nullo modo,quandoquidem qua de re vendenda venditor, de eadem etiam emptor emenda sentit. Denique errant in materia, dissentiunt inter se non item. Verum placet non dissensu tantum, sed hoc etiam errore vitiari eminptionem. At rursus quid fiet, si uterque aurum esse putet id, quod ex magna parte aut aeneum est,aut argenteum, id est, si aurum aerosum vel argentosum his nominibus in hac significatione usi sunt Plin. lib. 33. cap.s M Scaevola noster in i .cre ditor. D. de solui. pro auro purissimo accipiati Et Vlpiano placet emptionem valere in a. l. quid tamen . quod res quae ematur,auri aliquid habeat, atque ideo quod non omnino erratum sit in materia. Eademque ratione si inaurata vel inis
argentata pro aureis Vel argenteis V aeneant, emptionem valere putant. Utitur exemplo viriolae quae aurea dicebam, adlicitationem a cohaeredibus deductae Ae uni addidita, quae postea inuenta sit magna ex parte aenea. Est autem Viriola orna.
menti genus. Credunt quidam apud M. Tullium in 3. de
Nat. Dcorum,cum de Dionysio tyranno loquitur pro Victorious, legendum Virrohu: quanquam Valer. MaX. lib. I. c. 2. Victorias ediderit. Caterum Vlpiani sentcntiae proximum est quod traditur inl.in venditionibus.& l. prOX.ecd. tir. mptionem valere, si aurum deterrimum pro optimo vaenea vel si vinum in acorem versum pro incolTupto vino Vaeneat. nam & his omnibus casibus non omnino crratur in materia. Sed si auri calchum pro auro stannum pro argento, embamma, id est, κ μυα ἰν, pro Vino Vaeneat, sane quia omnino in
substantia erratur,nulla emptio est. Ulpiani sententiae Oppo
560쪽
ni solet.l .cum ab eo.f.vit. D.eod. tit.& explicari etiam totum id hoc modo solet, ut ideo nulla sit emptio mensae argento coopertae & pro solida emptae,quod id fuerit actum nominatim inter contrahentes, ut solida mensa ex auro. Quod etsi praeter legis mentem M verba comminiscitur Accursius, ta .men ut maxime id actum fuerit nominatim, inuenio non ideo minus emptionem valere.Semper enim id agi intelligitur, atque adeo semper pro cauto habetur,l. Cum quid. D. de reb. credit. nec tamen ideo Vlpianus emptionem valere negat. Reliquς Accursu explicationes, ut sunt ineptae, ita omnium improbatione reiiciuntur. Ergo separanda esse puto inaurata vel inargentata ab cis quae auro vel argento cooperta sunt. Illis aurum vel argentum immixtum &infusum est, &ideo
qui rem inauratam emit pro aurea, non omnino errat in ma teria et namque in ea inest auri aliquid. His autem quae argento cooperta sunt, argentum infusum vel immixtum non est.& ideo qui mensam ligneam argento coopertam pro argemtea emit i omnino errat in materia. mensa enim nulla ex pariste argentea est, sed operimento dumtaxat laminae vestita est,
ut de quadam Tib. Caesaris mensa lignea locutus est Pli .li. I3.
C. Is . vel inclusa argento, ut est in I. legata. D. de p. l.&ita ipse l. quid tamen cum ν. vlt.l. cum ab eo,in concordiam esse adducendam reor. negationem in p. Florentinis in Isisterilis. 3. qu/muῶν.
Operae pretium est expIicare an ita re iste absque negatio ne in Pandectis Florentinis scripta sit t. si sterilis. 3. quamuiS D. actionib-empl. Guamuis sivra diximus,cum in corpore con sentiamus, de qualitate autem tonitamus emptionem esse. Et quiadem opinor in aliis codicibus meritb negationem addi: nam vie nullo in loco superius dictum estάemptionem esse: qui
inad dictum est emptionem non esse, quotiens in materia e ratur. l. in Venditionibus. l quid tamen. D. de contrahend. empl. Qualitas autem pro materia accipitur in quam uis.ut ex proposito exemplo de eo qui emens alterius materiet mensas,emere se citreas Puzauit, satis ut arbitor liquet. Ideoque