장음표시 사용
581쪽
se,non tamen legato vino cum vasis, id quod in vasis non est, id est quod est in doliis,ideo minus dabebitur. Tam ergo do liare,quam vasarium debebitur,sicut seruis cum Iaeculio legatis,tam non peculiati serui debentur, quam peculiati . l. 6. detit.vin. & oleo leg. Haec si diligenter expendantur Se conseiarantur cum illa l .pen .eius, ut opinor, sensus unicuique liqui- Hdo constabit. Illud adiιcicndum est, in ea lege corrupte legi
Pristia .existimare me,cuius verbi loco lubenter sane reposuero Prometur, Horatius,'emere languidiora vina,Benignis deis prome quadramum. Ouidvis αμaque puer quondam primu dis erat annis nomis fumoso cenLIa vina cado. Variasse Papinianum .rehuebui. quaedam in Iushnidni Pandectis
Vatiasse Papinianum, &mutasse aliquando sententiat 1 scribit Iustinianus in I.vit. I. sed cum.C. de furi . sed hoc idem ipse Papinianus de se ipso profitetur in l. si venditor . s. vlt. D.
de ser.expor. quod uti frustra cum eo. s. eiusdem titui. seruus ea lege. interpretes nostri adducere in concordiam conetur, manifesto indicabit, si totam eam quaestionem, in qua variauit Papinianus diligenter exposuero. Igitur si scruus hac lege Varia ierit ut exportetur eX Italia,vel Vt ne exportetur, & si co-tra legem factu csset, si venditor poenam stipulatus sittactio ex stipulatu omnimodo competit siue vindictae vel assectionis, siue pecuniae nomine venditoris intersit.Quςsitum est,an eadem sit vis actionis ex vendito,quq quidem lege non scrvada, non tantum si pactus sit poenam ab emptore praestari, sed etias nihil ea de re conuenerit venditori competit. Et quidem si pecuniae siue rei familiaris nomine venditoris intersit,ut puta quod ipse ob legem non seruatam in poenam inciderit, ne mo dubitat ex vendito actionem csse. H quc bonae aste-ctionis ratione,ctiam si nihil ob eam rem venditori absit, ut- puta si seruus contra legem exportatus fuerit, venditori actio competit: quoniam hominem beneficio affici, hominis interest propter naturalem hominum cognationem inter se. l. ut vim. Digeli. de iust. &tur. At solius vindictae ratio, id est, quod animo saeuientis non sit satisfactum, Papiniano
582쪽
aliquando placebat ne ex pacto quidem in continenti apposito actionem csse: atque ita saepe fit alias ut stipulationi plus quam pacto ex continenti apposito tribuatur. l. quod si locus. D.de religios .l auia. C. de iur. dot. Id autem Papiniano placuit lib.io. quaestionum, id est , i. seruus ea lege. quod crudele nimium sit & indignum, si res familiaris nullum damnum patiatur ob poenam vel contumeliam homini non irrogatam. li ominem experiri. Sed idem Papin. libr. a7. mutauit sentcntiam , & a Sabino rc status cst se in contrarium trahi, quod semper intersit venditoris, propterea quod vi lc X serta a re tur, ideo viliore pretio seruum vendidisse videatur:& hoc continetiar in l. si venditor. ε. vir. Vtinam qui hoc tempore ius nostrum interpretantur, Papinianum unitati, quae vel falso vel in epic aliquando de sensorint&scripserint, ingenuere tractent,nec in eis contra quam postea resciverint,tam obsim to, tamque obfirmato animo,Vta faciunt, perseuerent.
Multum a demonstratione conditio distati Demonstracio in praesens,Conditio in futurum tempus consertur. Haec omnimodo existit necesse est, ut Iegatum debeatur. Illa etiam si vera non si, attamen debetur. Et ideo non frustra quaeritur in l.6. D.de lega. lib. I. utrum haec verba Stichum qui
mem eris cum monar, demonstrationem an conditionem faciant. Labeo autem ea pro demostratione accipit I. s. i. D. eo. tituta. nupera. vltim. de legat. lib. I. TrebatiuS contra procoditione, nec putat quicquam interesse, ita legetur, al)ui meus erisAn Si meus erit. Ideoque si tempore mortis in totum aut pro parte seruin alienus fuerit, ex sententia Labeonis totus debetur ex sententia Trebatii non debetur, nisi quatenus eo tempore defuncti fuerit. Trebatius praeceptor I uit Labeonis: scd Labeo, auctore Pomponio & Gellio,in his quae Yprae ceptoribus accepisset, non perseuerabat, ideoque no mirum
si Labeo hac in re a Trebatio dissideat. Obtinuit autem sententia Trebatii, ut in illa, l. s. 6c l .nuper traditur. Proinde in l. 6. dum Iulianus ait magis conditionem legato iniecisse,
583쪽
quam demonstrare volu ille patremfam. eo in loco articulus Magis non vc sentit Accurs. --,verum θακοὶ accipiendus est, ut Se in g. is quoque qui b.mod.re contra. oblig. dum Iusti. ait soluentem magis velle negotium distrahere, quamcotra here, apud Paulum in tr. D. commia.diui. dum ait actionem pro socio magis ad personales pr stationes,quam ad communium rerum diuisionem pertinere. Sumitur tamen alibi συ -- ut in i .iubere D.de iurisdic.utramque vero huius articuli significationem sic eleganter Diogenes Laertius expressit in Pyrrhone Heliensi vi a 3το Wλον η συπιζακως κφερε - τ μως ο - φωμωρωιμον τὸ μελι γλυλω η την Παφίδου, ποτε γενι φέρε- , ως ωτὸν *cIAM /-λλων η-ωφελ EU ηβλα si ' σεμμένοι ι γ οχ η οῦ ε ωφελέ, βοιώει δ' ου. Mo-uctur tamcn Accursius i. scribit. F.Vlt. D.auro Sc arg. legat. Vbi haec verba uodparatum m Q Mucius ait habere in se &demonstrationem legati Sc argumentum. Sed mouetur loco admodum rupto atque deprauato: nam cum dixerit Q.
Mucius hanc scripturam: Auodparatum est, in se demonstrationcm habere: quid haec ab illa distabit si demonstrationem illa quoque in se contineat deinde, quid sibi vult eo in loco Argumentum Ego ducta coniectura ex quibusdam clibris in quibus legitur augmentum scemendaui Rectissis cribit Muciis ut hae scriptura habeat in se sedeminutionem tigati s augmentum. Haec est igitur ex Mucii sententia inter duas illas te. gatorum formulas differentia, quod que in futurum concipitur,dem in ioncm in se atque augmctum legati contineat: illa vero quae in praesens concipitur non item. Simili pone loquendi figura Vlpianus ait in l. item veniunt. D. de pet . h re. hereditatem Scaugmentum recipere &deminutionem.Non
dubito quin doctissimus quisque hanc emeraationem nostram approbaturus se. 4AR BARTHOLOMAEUM FAYVM U. C.
ta catur sicin difficilis in I. re e dum. c. item eum quidam. Picati. Si nautae, qui onus transuehendum conduxit, vectura
584쪽
prorogata fuerit, naufragio facto , ab eo repeti vecturam in persona procuratoris Caesaris A ntoninus rescripsit, quia transuehendi munere nauta perfunctus non est: quod & in aliis personis onus vehendum locantibus obtinero locum ἄVlpianus tradit in l. ex conductos. item cum quidam. D. loca.cui, ut recte Irnerius animaduertit,nihil obstat. l. pen. f. vlt. D. eodem tit. in qua onus publice retentum est culpa domini. An vero in F. item cum quidam ,error est in illis verbis, Pro inuecto An pra manu legendum, Vt Vecturam nautae prorogatam M praesentatam intelligamus,quomodo apud Terentium in Adelphis, Huic aliquid paululum prae manu dederis unde utatur: vet,quod magis probarim, eodem sensu, Vecturam quam in promptu acceperat. Nam& Harmenopulus in fine libr.et .Epitom .illa verba sic interpretatur ε ρυγιε . Sed hac inire,ut & in caeteris omnibus, suum unicuique liberum de integrum iudicium relinquo, libentiusque nunc Pctri Pithei adolescentis eruditissimi 8c acutissimi iudicio adquiesco qui recte Flor. legi, Pro mutua, & quasi mutuum dari quodcunque pyo gytur, atque ita Vecturam prorog tam praecipi pro mutua,& non zransuecto onere in credito remanere mihi dicebat. His vcro testibus utebatur l.nomen g. vlt. de legat. 3. Caesare I M. debell. Ciuil. insequentis anni vectigal pro mutuo. Est certebn d. l. penultim. g. vltim. pro Exigeren legondum Exigere nauta
Exphsuimus libro secundo satis,ut arbitror,diligenter dea finitionem locatoris & conductoris:quod cisii non minimum lucis adferat I. Σ.& vlt. D.de lese Rodaamen quia nonnihil immo multum in eis adhuc dissicultatis superest, libet pauca iamdiu a me in eas leges adnotata depromere. Apponam amicm ipsas adnotationes breuitatis causa. Ait l. vlti.Si vehenda. Hic nauta conduxit, vector vectorumve dominus locauit. Siaaconritione. Hic nauta locauit, vector conduxit. Cum id sum refleri nosse. Inuito vectore atque ideo nauta tenetur ex conducto. Ex conducto lorato. Vna est actio cx conducto,
585쪽
quae dicitur etiam ex conducto locato, ut in l. multum. D. de
dito:& apud Varronem lib. 2. de re rus cap. 2. Ex conducto lo-raio. Immo ex locato conducto.l .item quaeritur. 6. I. D. locat.
verum aliter in ea lege inita est locatio: nam vector onus vehendum dedit,hic autem nauem utendam accepit: atq; adeb conductor hoc casu est illo locator. Priore nauta. qui priorem nauem locaueratam o contra. Superiori sententiae Labeonis Paulus varias exceptiones adnectit, puta si utraque nauis perierit, si cum priore nauigare non potuerit,quod vel publice retineretur, vel morbo impediretur, vcl quod nauis. ipsa prior vicium fecisset.namque his casibus nauta ex conducto non tenetur, vel ex locato, etiam si posterior nauis perierit.
Idem iuris cum ea conditione. Hic nauta conduxit, vector locauit ut in lege initio, Locasset. Sic Flor. sed legendum omnino est Locuses. a uamuis remissa sibi ea poena θectaret. Sic Flor. malim tamen, Remissa ibi eam parnam moc sensu, quominus munere vehendi perfuligeretur: atque ita ea se poena exolutum spectaret. Cερσιιionis. Sic malim potius legere, quam Cogitarionis. Nausam. priorem, 2 auis. prior, Pretium. Pretium promercede. nauersione. Auersioni opponitur numerus. Si auer
sone nauis conducta sit, merces de qua conuenerit, integradebcbitur, etiamsi parum aut nihIl in nauem conductor immiserit. Originem verbi exposuimus libr.3. Institu. Nunc sequitur vi lcgis 2. annotationes apponamus. Quaestio legis haec est, Qua actione is qui iacturam fecit , eliciendae contributionis causa, cum nauta experiatur. Haovero uti distinctione lex videtur, Aut vector qui iam ram fecit merces vehendas locauit,aut nauena conduxit. De eo primum qui locauit, deinde in vers. At si non ,de eo qui conduxit lex tractat. Et ita o stendit vectori modo ex locato, modo ex conducto actionem dari. Ex locato. Agit cum magistro nauis ex locato,Vt is ex
coducto cum caeteris vectoribus agat,quorum vchedas merces suscepit.sicin l. cum in plures g. messem. D. de loca. l. Iulianus 6.pen .de act. cmpt.l si tibi .g. vltim. de Opt.legat.Bruis . serums ait ex locato agi, non ut ultro agat ex condicto, scd Vt retineat merces: quod sane Comodius est. Immos iretineat
mrces, vitro. Malc addi a quibusdam negatione indicat arti Disiti eo by GOrale
586쪽
culus ille Vltra. Vltro autem, id est, prior: ut in L r. s. interdictum. D. Vti possidet. i mo, inquit, nunquam voto possessori datur, id est, possessor nunquam prior agit. Prilis enim expectare debet ut secum agatur, quam ipse de Iure suo experiatur. Liuius ib. I. Latram captum regi Amulio trariis, ultro ae .cusantes, vitro, id est,priores, cum ipsi potius latrones accusandi essent. quod de in illo Terentii loco: Sed his vltro arrideo. Donatus adnotauit. Ait igitur Paulus fieri posse, ut nauta
merc. retineat,& vltro tamen agat, id est,eo non expectato, dum vectores suas merces reposcant. finge enim alios sarcinas in naue immisisse,alios no immisisse. Sarcinae sunt quae onerat naue. Gemmae, margariis anuit,vestimenta,sarcinae n5 sunt earum tamen reru iactus beneficio seruatarum nomine vectores contribuunt. cum in eadem. Et hoc quidem casu nautam commodos est sarcinas retinere, nec ultro cum his qui farcinas intulerunt ex conducto experiri. Caeterum cum aliis qui nullas habent sarcinas, etiamsi sarcinas aliorum rcia tineat, vitrb ex locato acturus est uti conserant.Ideo ex locato agit cum vectoribus sarcinas nullas habentibus, quod ab eis sarcinas vehendas non conduxerit, sed nauem dumtaxat eis aut loca quaedam in naui utenda locauerit. Unde satis apparet ex conducto cum eis non esse actionem. Oosinonto.
tam . Rarcte Flor At si non totam nauem, dc c. quod ab eis qui e cudendis Pandectis Florentinis operam dederunt, depraua tum est .addito scilico & particula, or, quam tamen ideo parethesi prudenter circu scripserui ut intelligosem' nouissime additam esse integro, uti tum eis videbatur,sensui reddendo. at vero addita sensum perturbat potius. Puro ego, cum supe rius dictum sit de dominis iactarum mercium,qui merces Vchendas locassent, in hac parte Paulum dicere de his qui nauem conduxissent. Et quidem hi aut nauem totam conduxerunt, aut loca in naue. Si totam nauem conduxerint, quae stioni huius legis locus esse non potest: quandoquidem cum nullo alio magister contraxit,ut possit cum eo agere, vel eius merces retinere. At si loca in naue conduxerint, huic quaestioni locus est, de tunc dicemus vectoribu ui iacturam se Cerunt ex codducto actionem in magistrum dari, ut is vel vltro cum caeteris ex locato cxperiatur, vel ut merces CXtς .
587쪽
bcs DIFFERENTIARUM. 'rum retineat,& hoc est quod ait, At si non totam noran condi
xerint, ex conducto agent, ficu: vector qui loca in naueconduxe qui scilicet iacturam fecerunt. Flor. male legitur, conduxerit, ex conducto ages. Summa igitur haec est: Pro modo gesti negotii obtinendae contributionis causa, dominos iacta-xum mercium cum magistro nauis vel ex locato vel ex conducto agere. Quod sincemuri sit quemadmodum gestum fuerit negotium, in promptu est actio praescriptis verbis. I. I. V. de praescrip t.verb. Exposui legem longe difficillimam.
De testamenta conscripto notu, or explicata Nou. Justiniani. Io .
Nee ciuili nec praetorio I me testamentum pagani valet. quod conscriptum est notis: necesse enim est testamentum conse ibi litteris. Notae autem non sunt l. lcrael. Lucius. D. de mil. testa. l. sed cum patrono. g. vlt. D. de bon. posses sed sunt compendia quaedam dictionum, sue ut Plutaretii ver
iuvώνων m, quas suo tempore vocatas fuisse scribit Iustinianus in Graeca Pandectarum auctoritate, unde forsitan Galli dixere Si fias. Porro militis testamentum conscriptum notis valet d. l. Lucius. & ideo licet edicto non promittat Praetor nisi bonor. possessionem secundum tabulas litteris perscriptas tamen ,rt etiam dccreto datur bonor. poss)ssio. secundum nuncupationcm , l. Vlt. C. de codicili. l. 2. C. debon. possi sec. mb. & secundum voluntatem intestati ex impcrfecto testamento .l.si duobus. F. si prius. D. de bonor. possicon. tab. 3c heredis nomine post consummationem testamenti ante mortem testatoris incaute deleto secundum voluntatem, ut alio me loco apertissimedemonstraturum spero: nec non secundum municipalia gesta, videlicet si gestis municipalibus iudicium supremum aliquis composuerit : ita
militis testamento per notas conscripto bon. possessionem recte dicam secundum notariam decerni. Notariam verbbreuem quamlibet atque compcndiariam scription V quo nomine utitur L pe D. Augustinus in collationibus operis breviculi,& Apuleius lib. .de asimo aureo,licet nostri aucto-xes multitudinis numero din erint Notoria,ut ostedi lib.I. ca. Disitigod by Cooste
588쪽
33. Augustinus modo Notariam, modo Notoriam indiscriminatim. At secundum pagani notariam non dabitur bonor. possessio, nisi inter liberos facta sit ex constitutione Constanti nil. I. C.Th.fam. ercise .l .vit. C. eod.nec enim inter suos vel emancipatos liberos Constantinus litteras exigit: quod ex No. Theodosii porrectum est etiam ad liberos qui sui futuri
non erant in l.hac consultissiuna.f.ex impersedes. C. dotesta. sed hoc puto Iustinianum emendasse in No. cvII. nam etsi euidenter id tantum exigat,ut unciarum modus των . τάελθ describatur, tamen paulo post subii- Citutis ι- ῶκ--m omnia designentur. Ergo inter liberos te, statio mentis nostrae necesse est etiam uti sin ex No. Iustiniani. Caeterum in eadem No.superesse haec verba videntur, ν ά. quae etsi Harmen Opulus agnoueris, Vetus tamen interpres is Iulianus antecessor non agnouit: i& sana pugnant,Vt idetur,cum his quae sequuntur: si quidem aperte Iustinianus definit, ut no testamentum imperfectum ita factum, ut ipse constituit, inter liberos ram patur alio testa. mento imperfecto, sive exscripto id fiat siue ex non scripto: quod summe notandam est nam non aeque te stamentum imperfectum Iure militari factum dicimus, nostrumpi testa mento imperfecto intra missionis annum. L eius. . vlt. D. de milit.testa. facilius namque rumpitur testamentum Iure militari factum, posteaquadriestator miles esse desit, quod Mpost missionis annum.ipso Iure infirmatur. Igitur septem inea Nouella testes omnino exiguntur, nec soli quinque sessiciunt, nisi ea verba, ad eum casum referamus, quo &quinque testibus testamentum perfici constitutum est in Iuli. .de testam.
Libertautin potestate, aut emancipati sunt. Qinsunt in potestate, iure ciuili eius iniussu, in cuius potestate sunt, nuptias non pos Iuni contrahere. Alioqui iniustae sunt nuptiae, iniusti liberi. Apul. lib. 6. Impares, inquit,nuptiae, o praeterea
Min , O patre non consentiore facia, legitima προ pessant νυ
589쪽
deri, de per hocs urtu isti Oscetur. Iussum exigimus, nec suscitrati habitio. non tamen exigimus, Ut parens dicat se velle: satis namque est non nolle, & taciturnitas iussum imitatur. At cum manifesto Paulus lib. 2. sent. tit. I9. propter publicam utilitatem nuptiarum eas quae iniussu parentum contractae
sunt, non dissolui tradat, imperfecta illa lex ciuilis cst, quae
vetat nuptias iniussu parentis conirahi. Censet enim uxorem iniustam esse, iniustos liberos, iniustas nuptias, nec eas tamen
dissoluit. & hoc, meo quidem iudicio, proprium exemplum est iniustae uxoris, de qua in l. si uxor. D. ad i. Iul. de adult.
quae iure viri adulteri jaccusari potcst. nec enim concubinae, aut ejus, quae Uxor esse non potest, exemplum recte dabitur, quando quidem ejure viri accusari non possitnr. Liberi autem emancipati, ut vulgo traditur, parcntum iniussu nuptias contrahere non vetantur. qua tamen in re separandi sunt mares a feminis. Filius, etiam si minor sit annis x x v. iniussu
patris nuptias potest contrahere: filia non item. Qvinimo si morte patris filia minor annis xxv. suis iuris effecta sit, matris consensum & propinquorum exigimus, propter sexus imbecillitatem. & hoc quidem obtinuit pyinatim in pupillis, i. r.C. de nupt. tum in viduis. l. viduae. C. eod. deinde in virginibus puberibus. l. inconjunctione. C. eod. ex qua cum, Vt e C. Theod. apparet, in l. viduae scriptum esset, Vt in pupistarum, Tribonianus adscripsit, Ut in virginam .ex eadem quoque puto, M ex Basilicis in l. viduae. f. I. pro Patris, legendum csse , Matris mutata specie eoque posto patrem vita functum esse. At magna hinc existit quςstio inter suris professores,an ob id solum exheredari filius filiave possit, quod iniussu patris nuptias contraxerit : quod ipse quidem sine ulla distinctione semper negaui,&apud Genthinum Heruetum virum optimum & eruditissimum relata Theodori Balsamonis patriarchae Antiocheni sententia id aperte confirmat. Sive igitur sui, seu emancipati liberi nuptias iniussu patris contrahant, licet illo casu iniustae sint nuptiae, non tamen a parente iuste ob id exheredamur liberi. At utroque casu, si se ad turpem dc infamem persorum nuptiis contractis applicauerint liberi,
iusta exheredationis causa erit: pertinet enim ea res ad infamiam ac dedecus familiae,&a Iustiniano quoque in No. cxin
590쪽
nonnihil attacta est.Tum vero multum constriRatur a l.3. s. si emancipatus. D. bon. posco n. tab. cuius S sententia,&specie hic subiicia lubens. Si filius emancipatus uxore ducta in iussit patiis nepotem procreaverit vivo filio, nepos non admittitur ad bon. posscssionem, unde libeti vel contra tabulas aui, quia filius eum praecedit. Mortuo filio admittitur nepos, licet in potestatr aut nunquam fuerit .d. l. . in princ. l. si emancipatus. F.I.l. si retentus. l. vlt. eod. tit. l. I. g. I. D. si tab. testa. . nul. ex tab. quia ex iustis nuptiis cum sit procreatus, auo suus heres eo casu futurus crat, si filius emancipatus non fuisset. Et quamuis emancipationem rescindat hon .possesso contra tabulas. l. sed cum patrono. D. de bonorum possessio. l.si aliquis. C. Th. de bon. proscrip. non perinde tamen hoc casu omnia esse statuimus, atque si nunquam emancipatio intercessiliet ne alioquin& iniuilae nuptiae, B iniusti efficiantur liberi, atque ita rescissio illa capitis deminutionis adimat po- . tius,quam tribuat Ius successonis: quae tamen quo magis,
non quo minus nepos admittatur interuenit. Et idem fere de ademptione legatorum dicitur in l. lcgata inutiliter. D. de adlmen .legat. At in bonorum posscssione c5ntra tabulas hoc imputatur ic statori,cur liberos non instituirit.d. l. 3. g. liberi. Vel si hoc merito facere potuit, cur non exheredaucriti in quaerela hoc tantum, cur Non instituerim. postumus. D. de in ossicioso testamento. An igitur illo nepote praeterito id imputatur auo cur non instituerit, vel exheredauerit Iac potem Et alterutrum imputari placet, vel si ex honesta nuru sit editus cur non instituerit,uel si ex turpi & ignominiosa. Vt puta . ex mima,vel meretrice,cur non cxheredauerit. Potuit c nunhoc casu non ipse filius tantum, scd etiam nepos, qua in uis omni quidem ipsc culpa careat, merito exheredari, nec
quasi inofficiosi testamenti quaerelam Iure inllituisset: quandoquidem iudex qui de inossicioso testamento iudicat, non minus perpendisset filii delicta, qui se ad foeminam turpem dc volu V πω quoddam suae fantiliae applicauit, quam nepotis merita. Ergo etsi bene sit meritus de auo nepos, Cum La men ideo exheredatum esse merito iudicassct quod ex ignominiosa nuru ac turpi, Zc ex matrimonio ad familiae totius infamiam dedecusque pertinentem procreatus fuerit,ia dioc