장음표시 사용
561쪽
illa verba, .sumus seupra diximus, putem esse reserenda ad i. in venditionibus.& l. quid tamen .non ad Pauli libros: quemadmodum M ini. si in emptione. F. liberum. D. de contrah.
empl.eadem fere verba referuntur ad i. nec emptio. eod. tit. M in l.impuberem. F. item non continetur. D. ad leg. Cornel.
de falsadi. D. Diuus.f. item Senatus. eod. tit. proinde Triboniani videntur esse,non Pauli. Quamuis autem nulla sit emptio,cum in materia siue qualitate dissentiunt, tamen auctore Paulo, emptori ex empto datur actio in id quanti interest se deceptum non esse,veluti si mensas quasi citreas emat,quq cupressinae sunt, nam cupressinarum quMem nulla emptio est, & condictione indebiti vel sine causa pretium quod soluit emptor potest repetere. l. sitae rei. l. domum. l.cum ab eo. s. vlt. D. de contrah.empl. l .cum hereditatem. D. de hered. vend. sed ex empto etiam actionem habet in id quanti se deceptum non esse interest: qua actione Paulus ait 3c ignorantem venditorem teneri: quod cx l. Labeo lib. posteriorum. D.de contrah. empti sic necessario explicandum est,ut sciens in id omne quod interest,teneatur, ignorans non nisi mensarum citrearum nomine. cui simile cst quod de loci sic ri emptione traditur in l.hanc legem.& l.prox. 3c l.qui ossicii. F. D. eod. tit. Fuere autem citreae mensae magno in pretio, ut Plinius indicat in lib.I3. cap. II. cuius Upitis hic est titulus, in Atlantis arboribus & cedrinis mensis. Sed cum in lib. r. lega, tur citreis,non cedrinis, & Petronius dicat, Afris eruta terru citrea mense tu cum Tertullianus in lib. de pallio mensam a M. Tullio emptam, cuius in eo capite meminit Plinius, orbem citri appellet, me non poenitet sententiae G. Philandri esse, qui emendat in Plinio citreis,citri,& citrum. Sic & lib. Is .ca. 13.&IQpro cedro scribendum citro. Citri arbores sunt fru
κοοι κώ-Hae igitur inter se appellationes confundendae non sunt. Et haec sufficiant ad F. quamuis.
Papirius Iustus Diuorum fratrum constitutiones xx. libria complexus est,& eorum quidem lib.I.ex quo sumpta est
562쪽
l. Impp. D.deser. urban. praed. Imperatores, inquit, Antoniis κω se Verin L fugusti rescripserunt in area qua nusti semitutem δε-bet , posse dominum vel alium eι- voluntatem aedificare, intermiselegitimastatio a vicina insula: ubi de duobus po tissimum quaeisti atque dubitari solet. De illo inprimis,quantum a vicina insula spatii interesse oporteat, de quo nihil equidem habeo quod proferre possim, praeter id quod Sextus Pompeius scribit, inter icinorum aedificia ambitum appellari locum duo. rum pedum &semipedis, ad circumeundi facultatem relictum.quod ad hanc rem explicandam satis esse puto. Igitur inter insulas, id quod Sextus Pompeius ait, ex lcge antiqua spatium intercedebat: nec enim ita coniunctae, via domus, erant aedificiis insulae. Atqui legimus in l. si finita. g. ex hoc edicto. D. de damn . in . adiacere insulam domuit quod ceriste non adiunctam, sed proxime domum insulam esse, ac domo accedere significat. Rursus legimus in I. quidam. D. deser. urb. praed. insulae parietem communem esse cum vicino.
Coniunctae igitur insulae, nec propriis parietibus ambiri viodentur, sed prosecto nihil vetat insulae adiacentis communem esse parietem,etiam si non sit insula vicino aedificio con. nexa. Est igitur insula aedificium quod proprio ambitu constat. Deinde quaeritur, quid opus fuerit hoc rescribere Impe-citores, in suo solo posse sominum aedificare, modo si id Q. tum nulli deberet seruitutem. Quis enim ea de re unquam dubitauerit ρ Dicam libere quod sentio. Semper locus hic mendosus mihi visus est: neque possum non adnotare,quod ex amicis meis quidam non ineruditus, cum de huius legis sententia inter nos disputaremus mihi pene persuasit, ita scilicet legendum in l. Impp. dZaaluminum fruitutem debet. Et si enim aedificare is non possit, cuius area, ne luminibus officia. tur seruitutem debet, is tamen qui luminum seruitutem deis bet,aedificare non prohibetur. D. de ser. urban. praedi Et ea quidem praecipue inter haec duo seruitutum genera disseremtia intercedit, quod S si fortasse omnibus non probabir ,
non fame adnotatione indignum omnino esse arbitrao sum.
Aliud ex P piris Iusto reseriptum mMndatum.
Superius caput impellit me ad tollendum aliud mendum
563쪽
e Papirii libro secundo de constitutionibus, ex quo sumpta est L Imperatores. D.de publican. Imperatores,inquit, Antoninus deverus rescripserunt in vectigalibus ipsa praedia, non personas conueniri,& ideo possessores etiam praeteriti temporis vectigal soluere debere, eoque exemplo actionem si ignorauerint habituros. Credo legendum esse Exempto,non exempla:atque ita libri mei scripti habent. Ideoque recte subiaiicit,Si ignorauerint:constat enim scientibus actionem ex emispio non dari. Possessores igitur in eo rescripto, id est, ein
Remissio est nuntiationis remissio, quae scit. in hoc fit auactoritat magistratus, ut vicinus cui nuntiatum est nouum opus,nuntiationem negligat, & opus institutum exequatur. Hςc vis enim est nun ti at ionis,ut non ante possit vicinus fac re nouum opus,quam remissionem a magistratu impetrauerit.Tunc vero est utilis remissio,cum nuntiatio non tenet, id .
est cum is nuntiauit qui ius nuntiandi non habuit.contra,vbi inuntiatio tenet, est inutilis remissio: εc hoc proponitur in principio l. I. D.de remissio. M l.I. in principio.& l. de pupillo. s. si is cui nuntiatum.&f. qui procuratorio l. praetor. l. non solum. 3.sciendum. D. de operino. nunt. Est & de opere reis stituendo sati statio remissionis to eo. Igitur qui qdificare vult contra quam ei denuntiatum sit, vel remissionem impertare debet, vel satisdare de opere demoliendo, si iudicatum faerit iustam nuntiationem esse : quo casu etsi remissio quoque possit fieri,non tamen est necessaria. ait l.I. f. I. D. de remis. id est,superuacua est re missio. Quis vero nuntiandi ius habeat , iis deinde verbis in eadem lege proponitur, Ius habet opus nouum nuntiandi, qui aut dominium aut seruitutem habet: quod latius explicatur in i .de pupillo: g. sextus.Dig. deno. op. nunt. Emphyleuticario & superficiario & credit ri pignoratilio ius est nuntiandi nouum opus t habent enim& rei & struitutum utilem vindicationem, l. in prouinciab. . penultian. l. creditor. Digest.de no. per. nuntian. Sed de
fructuario dubitari potest an aequo ius ei comperat nuntianda
564쪽
nouum opus. Tradit autem ex Iuliano Vlpianus in I. r. D. de remissi fructuario utilem vindicationem seruitutum dari. quod Iulianus quidem libro 49. Digestorum scripsit,ut apparet exl. 2. D.deno.ope.nuntiat. Cuius ab Vlpiano integra verba referuntur in d. l.I. Referuntur,inquam, non etiam pro bantur: nam obtinuit aliorum sententia existimantium fructuario non dari vindicationem seruitutum,& meritb: nam Dintrarius landi vindicationem non habet. Absurdum autem est cui non esse constat,uti Dion & Spartianus in Adti no scribunt ex eo apparet non de Apamaea Bithyniae, sed de Apamata Syriae in ea lege tractari. Apamaea Bithyniae, colonia fuit Romanorum,de qua in l. I. Digest. de censibus i. H- tim. C.de diu. praed. Plinius lib. s. cap. vltim Intus, inquit, in
ι.in illa stipulatione. P AE erbibligat. In notis ad Institutiones D n. Iustiniani , 55 ad titulos VI-liani, multos errores indicauimus creatos ex notis quibus ibit iuris auctorum perscripti erant. Nam etsi summam in eis explanandis diligentiam Tribonianus posuerit, valde tamen in plerisque hallucinatus est. Libet hoc loco & alium in. dicare. Paulus in i .in illa stipulatione D.de verb. oblig. In ilia stipulatione inopa a,Si Kalendu Stichum non dederis, x. dare pris mortuo homine quaeritur an statim ante MLagi possit. Sabiniri, Procubia expectandum diem actori putant, quod est verim: tota enim obligatio sub c/νditione es in diem collata es, O licet ad condisione commisti videatur, Hes tamen superest. Quidam codices habent, Et liceat ante conditionem, Quidam , Et licet a conditione. . Ego Florentinam lectionem proposui, cui par est veterum
librorum scriptura. Ex ea vero etiam cum-- είων Paulus ita scripsisset A D. CONDITIO, Tribonianum notas pro non notis accepisse coniecturam duxi atque idis ita scripsisse, Er licet ad conditionem commisti videatur, dies tamen superest: quod potius ramen ita explanari debuit, Et licet ante diem conditio commisti videatur, dies tamen siverest: Constat enim veteres,
verba haec. ediem, his designasse litteris A. D. ex quibus
565쪽
non interpunctis, riparticula conflatur idque apparet, ex
Varr. in lib. l. de re rust. c. 28. de ex Valerio Probo, qui has notas A. D. P. sic interpretatur, Ante diem pridie. Sensus igitur I. in illa hic erit: Licet antequam Kalendae coci stant, conditio committi videatur, utpote cum Stichus intra Kalendas vita sunctus sit,adhuc tamen dies superest, nec ante eum diem ex .
stipulatu x.peti possunt. Alioquin eis profecto verbis nulla est idonea subiecta sententia: idque mihi sic videtur.
Maevio fundum TuscuIanum do lego, εc ad eum fundum
viam per fundum Sempronianum. Titio eundem fundum do lego,Maevius de Titius re coniuncti sunt. Vtroque concurrente,via cedi Maevio non potest, quoniam pro parte adquiri via non potest. l. pro parte.D.de se tu. Si tamen non comcurrat Titius,solusque Maevius fundulegatum agnoscat, viae legatum valet, quia sic via pro solido adquiritur. 8e hoc scribit Marcellus in I.3.D.de ser.leg. Haec deinde Marcellus proin sonit, ii Maevio fundum legaui sub conditione, viam purerendente conditione dies legati cessi. sed inutiliter: quandoquidem adquirere viam non potest qui funda nodum adiaquisiuit: purum aut e viae legatum suspendi no potest,& expectare fundi legati coditione. Aut enim pura legata statim existut ab adita hereditate,aut nunqua.l. Vlt. D.com .prqd. Idcq;.
est, ut in eode loco Marcellus ostedit, si uni parte fundi pure, alteri parte altera sub coditione, id via pure legauerita. Na pedete coditione cedens legatae scruitutis dies inutiliter cedit, propterea quod Vni ex lcgatariis, cui pure , pars fundi retusta est pro ea parte adquiri via no potest. Eadem species poni potest in uno legatario: Quamuis autem ex alio tempo se cedavpuri legati dies quod ad transmissione atti net, in hoc tamen proposito cedere die legati ab adita hereditate intelligimus: idque aperte indicat l .vit k vlt. D.comm . praed. Cedere enim est incipere deberi: Non est vero qui legata debeat ante adi tam hereditatem. Sequitur apud Marcellum huiusmodi tractatus. Vni ex sociis fundi comunis viam si per suu fundii albquis legauerit, de ito alteri de viriqi pure adita hereditate via
566쪽
fundo communi adquiritur: Legati enim dies utiliter eedit. Quod si uni ex sociis pure,alteri sub conditione viam legauerit M pendente conditione dies cesserit,proculdubio inutiliter cedit: quoniapa adquiri Via pro parte non potest, & ideo
viae legatum extinguitur. Verba Marcelli haec sunr Vt restonsum est, cum diseri ex vicinis quisundum communem habebant, via sob conditione alteripure legasset,pendente cosditione decisiis ι.Vbi pro decesiissu emendandum esse asseuero,dira cessore : ut enim in superiore casu,dies pendente conditione cessit, ita &hoc casu diem ponit cessisse pendente conditione:atque ideo efficitur,ut inutiliter dies utroque casu ccdat. Quinimo sic rursus affirmo legendum esse. Ituri pure legasset,spendens econia disione dies esisset, Quod si legas Decessset, atque ita testatore pendente conditione ponas detessisse, non statim eo efficies, ut viae legatum intereat,nis prius adierit heres quam extitisset conditio, quandoquidem non 8. morte testatoris, sed ab
adita hereditate seruitutes legatae cedunt, ut iam ante dein monstraui ex l.vit. D. comm .praed.& ita centio. in tarisientium. s.crgeneraliter. D.depass. cr restituta in I. si η-. p.M.
Ait Vlpianus in l.Iuri entium. D. de pactis. Et teneralitis
quotiens pactum a iure communi remotum est,sereari hoc non oportaret, nec legari nee iusiurandum de hoc adactum, ne quis agaι struandum Marcestus lιb. 2. Detestorumscribit. Ita in Florentinis & inscriptis Codicibus legitur. Ita Constantinus legit Graecus imterpres lib. I. Epito .cuius liqc verba sunt ι ι - κοινα νομιμα συμφων Be λεγατευξιν, υ, εα τ1ς ομιση ' H mς ου ηις ρ- ωαγειν, λι ἔρρωται, Vcrum annus est fere quartus ex quo me nobilissimi fratres, & omnibus ingenuis artibus, magnis nunc etiam & multis Reipublic. honoribus praeclare gercndis ornatissimi Nicolaus de Gulielmus Che ait admonuerunt,ita potius plerisque videri legendum esse in eo Vlpiani loco , Et generaliter quotiens pactum a iure communi remo rum est. seruara hoc non oportet, nec tigat cum nec iusiurandum de
hoc adactam ne quis Marseruandum, inanesim lib. 2. Digest. seriarii. Quod etsi non existimabam fore, ut obtineret atque probaretuLDiuitiaco by Cooste
567쪽
baretur, tamen quia iam haec opinio mentes compluriu peris uasit, ut existiment ita prorsus eum locum esse corrigendum, hoc in loco faciendum visum est,ut meam sententiam ostenderem,& illam, quod in me quidem esset opinionem amolirer. Vetus lectio, ut initio demonstraui ,& Latinorum , MGraecorum librorum auctoritate confirmatur. Sententia etiam loci eius ita recte constat, ut contra ius commune ve-
Iuti ne quis furti agat vel iniuriarum si feceris, neque pactum valeat,neque legatum,neque iusiurandu,neq; stipulatio: prae sertim cum hoc ipsum de legato & iureiurando coniunctim tradatur in t .si quis inquilinos.3. penuit.& f.vit. D. de leg.lib.
I. Itaque non video cur veterem lectionem immutandam esse censeant. Eo autem in loco pactum iure communi remorum est,quod contra leges factum est, contra ius commune, contra Rempub.&,Vt Constantinus vertit, re
ideo apud Paulum in 3. pacta. l. si unus. D.de pact. in quo eadem de re tractatur ubi sic legitur,ct insummasipactum consentam a reprauata remotum sit 'ron est seruandum Ic felicius fora stan ea verba emendabimus: o insummasipactum conuentum a repabtica remotumst. Ulpianus dixit, o generati er: Paulus es
insemma. Vlpianus,Remotum a iure communi: Paulus , remeIuma repubtica, id est, contrarium reipublicae. Nam si pactum rei duntaxat priuatae sit contrarium oroculdubio seruandum est. Putem notas vel ut Iustiniani verbo utar, sigia, id est, parua signa, siue sigilla hunc etiam errorem attuliste , nempe illa republica quibus nunc itidem frequentissime utimur. Et ausim ex eadem causa dicere mendum esse conflatum in l. pen.C. ne de sta.deLibi, A procura Iorem Reipudego enim , Apudprocura orem rei priuaIae, cum sit haec propria rationalis appellatio.
Hoc deinceps mihi loco est in animo vitiosam l. contra. C. de re milita.ab ingenti mendo vindicare. Verba legis haec fu ni, Contra publicam utristatem nolumus a numeris ad altos numeros mili es nostros transferri.Sctanι strιur comites vel duces, qui-b- regenda malitia cura comm/ssa est, non selum comitateη - aeritiιιnu numeris ad alios numeros milues ἔκ viserae non licere Oed
568쪽
ne ipsis quidem ,seu de comitatensibus, seu de eastris riparensibus caia
strensianis, casemque , cuiquam eorum transferendi miliIem copiam
attributam, nisi hoc Augusta maies p. utilitatis gratias ri is seris. Quae legis vero sit sententia, satis est perspicuum. Id
enim tota lege aperte agitur, ut ne milites a numeris iniussu principis ad alios numeros transserantur. Sed quae legiones comitatenses ac palatinae sint,dubitari potest. Sacer comitatus ibi est,ubi princeps. l. milites. g.ignominiosa. D. de re milit adhibita lege secunda s. ignominia. D. de his qui not. infam. quod & de Roma sic scribit Herodianus libro I. - ri . P ras Aramγανἰ tam ση. Comitatenses igitur legiones, aut vexillationes in comitatu sunt principis: idque indicat l. nemo.C. de re
milita. Palatinae, palatio Principis deputatae sunt. Legiones . etiam fuere pseudo comitatenses ut constat ex Notitia Romani Imperii non ita dudum luci reddita ab Sig.Gelenio v ro eruditissimo sic ,ut opinor,dictae, quod specie ipsa& ordine Comitatenses ementirentur.Fuerunt& lcgiones aliae quet Ripatienses dictae sunt, ut apparet e adem Notiria, quod riparum castris essent deputatae: ac etiam inde R Reni, Istri; Mosae Mosellae accoliae, Ripuarit,eorumque leges, Ripuario
rum siue Ribuariorum leges dictae sunt, latae ab Theodorico Francorum rege: quae in Constitutionibus Caroli Magni leges Ripuarenses appella plur. Inde & Noricum aliud medis
terraneum, aliud ripense,siue ripariense. Pannonia secunda mediterranea Pannonia secunda ripensis vel ripariensis: Da cia mediterranea,Dacia ripensis,in Novell. 13I. de in Notitia Romani imperii,& l. C.de metat. Haec essiciunt ut non ve
rear sic in l. contra esse legendum confirmare, Sed ne ipsis qui dem Pseudocomitatensibis legionibus, stude castris riparensibus ea strensianism sit sensus Non tantum ex comitaten bus vel palatinis numeris, sed nec e pseudocomitatensibus quidem ipsis aut riparensibus ad alios numeros, absque principis nutu transferri posse milites. Erroris causa in euidenti est: cum enim non intelligeret librarius quid sibi vellet, Vesricomitatensibus. . subsequerentur haec verba eo de castras riparensibu eam statim lectionem damnandam esse censuit, de scribendum ita,m de comitatensibuου. Ar credo me veterem Germanamque lectionem restituisse. Diuitiaco by Corale
569쪽
Apud Scaevolam in l. Seiae.D. de instr.vel instr.leg. huiusmodi proponitur species,Paters Seiae ex parte herodi i nstitutae praelegauit fundum instructum cum suis villicis & reliquis
colonorum. Reliqua colonorum sunt ea, quae coloni ex pretio conductionis reliquati sunt, d. l. Selae. s. liberto. S g. praedia. Plinius lib.3. Epist. Ilamor, inquit,priersaepius vendidit pia gnora , o dum reliqua colonorum minuit ad tempus, vires inpostorum exhausitr Idem paterfam. in codicillis ita scripsit, Postea mihi venit in mentem Seiae fundos, quos reliqui, ita ut sunt instructi rustico instrumento, supellectile, pecore & villicis cum reliquis colonorum & apotheca habere volo. Quaestionis est,quid legato contineatur. Si scripturam testamenti spectes,plenum est legatum: Instructum namque fundum logauit, qua appellatione non ea tantum quae in codicillis recensuit, continentur, sed etiam quae ipse illic habuit usus sui quotidiani gratia. l. quaesitum. I. sed si fundus. eod. titui. Sed melius est dicere non amplius deberi, quam instructi appellatione in codicillis,quod scilicet in testamento id obliuione praeteriisset,contineri se velle ostendisset.atque ira respondie Scaevola. Caeterum verba responsi uno in loco, nisi me fallor, deformata sunt. Ait Scevola, Respondit testamento quidem ut proponeretur Seiae insuper fundum legatum. Lego, Te mento quidem ut proponeretur Seia instructum fundum legaIum: virecte statim subsequatur, Verum non amplius deberi, quam
in codicillis instructi appellatione contineri se velle ostendisset. Alioquin, quid illic facit Insuper.
Vlpianus in l. quaesitum. g. idem respondit. D.de instrv.vel instrum.legat.ex Papiniani responsis, Demo, inquit, per fideicommissum relicta cumseuppestemii Claudio Hieroniano clari moviso ab Vmbrio Primo, or mensas, o catera oppestiariem, quam in bonu paterfa .mproconsulatum profectum contulerat τι tuιiora
570쪽
obiiciunt constitutionem D. Marci 55 Commodi ad Aufi- .dium Victorinum, ut ostendant agi frustra de libertate Sti-ehi: Ex ea enim constitutione ipso Iure liber fit, qui datur ita
ut manumittatur.Ex quo etiam id ossicitur,contra quam ibidem mox Scaevola respondeat poenalem stipulationem non committi . l. vlt. C.si manci p. ita fuerunt aliena. Dcnique frustra conuentioni huic stipulationem poenalem ad uingi. Et interpretes quidem alii Accursio assentiuntur,propemodum neganti ciuitatem Romanam ex constitutione seruis ea lege
datis obuenire: cum tamen certum sit constitutione omni
no legem traditionis subsequi l. I. C. si manci p. ita fuer. alien . ut plane in illa specie Stichus, qui vindicta manumitti debuit, ex constitutione ciuis Romanus effectus videatur. Alii sententiam Accursit lambentes tantummodo,id quidem spectandum esse non distentur, quod notauit Accursius, puta fuisse actum uti vindicta Stichus liber fieret, sed non tam a Claudio id eo actum animo,ut Stichus ciuis Romanus fieret, quam ut Stichi libertas in vulgus innotesceret. Ergo ut scilicet huic animo Claudii satisfiat, Stichus ipso Iure laber & ciuis Romanus effectus, rursum erit manum ritendus vindicta, ,
quandoquidem ait Scaevola posse Claudium de Stichi libertate agerer atque ita liber homo & ciuis Romanus, vindicta manumittetur. quod non incredibile. Nec sane video, cur minus nota sit ea libertas,quae seruis ipso Iure cotingit,quam quae per Praetorem fortasse de plano & sine lictore atque in villa Jatur. Ego animaduerti Scaevolam loqui de seruonianumissionis causa donato: Constitutio autem D. Marci MCommodi proprie pertinet ad seruos manumissionis causa vcnditos, non ad donatos. l. Paulus respond. D. deliber. cau. Scio quidcm postea quasi e sententia constitutionis idem rcceptum fuisse in seruis eadem lege donatis. l. pen. D. qui sine
manumitt. At Scaevola,qui de.Iure, temporibus Diui Marci δί Commodi respondit, verba Constitutionis nondum ad seruos donatos porrectae secutus est: nec sane tunc in seruis donatis constitutioni locus crat. Hodie igitur inanes sunt quaestiones.f. Flauius.& haec mea est opinio.