장음표시 사용
771쪽
proh buit alienari volente muliere. Eademque ratio est arborum quae fructus non sunt si eas maritus deciderit. nam S: si interam eius fiant tamen earum ratio redditur in actione de dote, ut vel ipsae praestetur, vel pretium excarum venditione receptum mulieris voluntate. d. l. si ex lapidicinis ac praeterea venit id omne quo deterior factus est fundus. Arborum autem deiectarum vi tempestatis, vi ventorum pretium duntaxat venit. d. l. 7. f. si fundum. Eadem ratio superficii in d. l. si ex
lapidicinis. Nam Sc vendi hodie superficium potest volente uxore,quia venditio superficii alienatio non est, & domino soli pro eo penditur solarium. Imo dc res soli quae ab initio aestimata data fuit in dotem, licet postea conuenerit ut res ipsa redderetur l vlti. de pact. do t. l. aestimatis. sol. matrim. Sed ut ad lapidicinas reuertar, si fundus datus sit in dotem in quo crat lapidicina, exemplo fluctuarii arbitror maritum quasi bonum patremfam. usurum commodo lapidicinae tanquam fiuctu aut reditu , nisi id mulier sibi recepciit dando fundo. l.
8. l. mair. l. frugem. de verbor . signi f. l. item sit fundi. g. r. de v-
fructetiam si lapis in ca non crescat. Quod si maritus ipse lapidicinam inuenerit oc aperuerit suis sumptibus, aut agrum fructuosiorem fecit aut non . Si fructuosiorem, ut si ibi lapis crescat 3c plus reditus sit in eo quam in vineis vel arbustis vel
olivetis,lapides in fructu numeratur, sicut alia nactalla cretae, arenae, auri,argenti, serri, & sumptuum in eam rem factorum repetitio est. Si deteriorem fundum secerit, puta si agri culturae nocuerit, si partem agri vciliorem huic rei occupauetit aut rem ob hanc vastaverit totum agrum instituta lapidicina, eo nomine tenetur, nec sumptuum rationem inducere
potest. quae distinctio ponitur etiam in fructuario. l. I 3. g. inde quaesitum de usu fruct. li Cet interim lapides cius fiant quos exciderit etiam si no exportauerit,licet his uti possit ad usum suum & villae, sicut arboribus delectis vi tempestatis, non ad compendium , exemplo fructuarii, l .arboribus eod. ii tu . ubi
quod ait, vel aliud quid adscio necessirium sane & de lapidibus intelligi potest. secundum quam distinctionem, l. item si
fundi eod. tit. haec verba accipi conuenit. Sed si haec metasta postvsumstu. legaιum sim inuenta, hu usurum, Si per haec metalla lapides intelligit & cretas M arenas,ut l.3.3. vlt. De Icb. eo L. qui. Dissilirco by Cooste
772쪽
Emendatur initium I. H. D. licat.
Sicut euenit aliquando ut emptionis & venditionis contractus claudicet & obligetur emptor non Venditor, ut in specie l. Iulian. f. si quis a pupillo. D. de actionibus empl. ita scriptum est l. 2o. D. loca. interdum conductorem obligari non locatorem ex Pauli xxxIv. ad edictum & species mutila subiicitur his verbis, veluta cum emptorfundum conducit donee pretium exsoluaι quam nemo adhuc peregit benα & sane nihil esse possit operosus quam si tentes eam ex his tantum verbis conficere.& necessie ost te praeterita l. 2I. Iauo leni quae est
intermedia, statim ut eam conficias iungere extremo d. l. 2o. initium l. 22. hoc modo, expleta sententia omni simul ac emendato initio d. l. 22. Interdum locator non obligatur, conductor obligatur, veluti cum emptor fundum conducit
donec pretium exoluat, id est, si pretio non soluto inemptares sit facta, tunc ex locato erit actio. unde species ita constituenda erit. vendidi tibi fundum lege commissoria ut si intra diem certum mihi pretium non solueres, fundus inemptus esset & interim ut eum fundum conductum haberes certa Inercede donec pretium exsolveres uti. serui emptor. D. deper. & com . rei vend. Committis in legem,& non soli is in praestitutum diem. erit mihi in te actio ex locato ut soluas mercedem pro rata temporis quod tibi reliqueram conquirendae & conficiendae pecuniae gratia, ut intermedia lex Ia uolent docet, & non erit tibi in me actio ex conducto, ut se in liceat, quia finita simul conductio & emptio est commissa per te venditionis simul ac quae conductioni sane inerate Main conductionis lege. At similis etiam casus in Basilicis inter i. dominus & l. cum domini. D. loca.
Certum est eum qui exposuit infantem ingenuum, seris
773쪽
uum,libertum Vel conditionarium illum postea in suum dominium vindicare, aut illius se patronum adserere non posse l. 2.&3. de ins expos. quod idcin & si in patre licet velit valere Constantinus in l. I. C. Th. de expos. ante eum tamen
idem in patre non obtinuisse si se patrem adsereret ostendit t. patrem. C. de nup. quae filii aut filiae quam exposuit patri vindicationem dat.adeo ut &si filiam a partu extraneus sustulerit, eduxerit & perduxerit ad pubertatem omnis eius filiae collocandae potestas sit in patre,nec possit eo inuito educator illam filio suo uxorem dare, honestius quidem esset patrem
naturalem agnoscere beneficium educatoris, te vel hoc ei concedere ut alumnam conlocaret filio suo in matrimonium. Sed inuitus non cogitur hac in re educatori obsequi naturalis pater, I in hoc dumtaxat tenetur ut ei soluat alimenta, quae exhibuit filiae:& in hoc solummodo casu, ut est scriptum in d. l. patrem, quam scripturam Thalelaeus agnouit, qui tamen ad eam falsa notat in tit .de ins expos extare constitutionem,quae nolit educatori alimenta solui. quin imo t. r.eius d. tit. patrono vcl domino vindicanti libertum, aut seruum, aut conditionarium proiectum ab alio se inuito vel ignorante, quo casu dominium retinere eum constat uci Ius patronatus, statuit soluenda esse alimenta educatori praetcr- quam si is furtum fecerit infantis.& nulla est,quae generaliter definiat non esse soluenda,quae sane etiam solui aequius est,ue recte pater educatori apud Senecam Contr. 26.riti quamlum-uispro disciplinu, imputa quantumuupro alimentis. Et educator patri vindicanti filium quem exposuerat apud Quintil. dccl. 278.obiicit, Recipere istum nisi holutis alimento nonpotuisti. & in fine declamati o nis. Alimenia soluisti, computasti mecum ut expo situm reciperes. Nam si qui non exposuit ea soluit d. l. i. & multo magis qui exposuit. & quamuis quae pietatis causa alimcnta praebentur repeti non possitns t. ex duob. S. vlt. l. Nesennius. D. de ne g. gest. l. I. M. I S.C. eod. quae tamen praebuit is qui infantem cxpositum extulit ut aliquando eo uteretur
quo si seruo vel liberto vel filio, quod licebat olim vi indicat
stitiatione in Iustiniani, id est. l. 3. & viti. C.de in f cxpos si sit qui expositum agnoscat, eique auferit, utique ea educatori
774쪽
reddere debet,quia nec ea pietas educatoris fuit ut moran iis beralitatem exercet in infamem, sed ut eum adultum aliqua- do haberet sibi eoque uteretur ut mancipio, vel liberto, vel adscriptitio aut colono suo. Ac praeterea video in d. l. patrema quibusdam libris abesse ea verba: In hoc solammodo casu, hoc tamen ad latus adnotato, Nota in hoc solummodo cirβ.quod qui
scripsit,hoc Voluit, ne extra eum casum daremus petitionem alimentorum, ut plane ex nota videantur ea verba transisse
in contcxtum. Et pollet dici hodie quia ex ea Constitutione Iustiniam frustra quis ad expositi educationem accedit, ut eum aliquando habeat pro suo, iam eum qui colligit sanguinolentum infantem misericordia sola& pietate moueri non ignarum Constitutionis, & ob id alimentorum reputationem aut repetitionem non habere, puellam quam exposuit vindicante patre nisi in casu d. l. pater. Si ingratus pater nolit fauere voto educaroris cupientis alumnam elocare Atio βuo. Nam si non alia quam pietatis causa erogari ea hodie verum est, spe damnata dominii aut patronatus, expositis Iure ipso raptis in ingenuitatem, consequens est nec repetere ea pium educatorem posse, quem mouit sola voluntas amica misericordiae, ut ait l. a. C. eod.& Tertullianus in Apologetico. Filios exponitis Fusicipiendos ab aliqua praetereunte mestricordia extranea. Et haec probarentur satis, nisi eadem ratione esset dicendum locum hodie dari non posse l. r. C. eo. quae omnino vult alimenta educatori non furi restitui.& malo verba illa, In hoc solummodo casu, notae tribaere quam legis auctori & statuere etiam si Constitutione Iustiniani tollatur c ducatori omnis spes habendi expoliti, non polia tamen per consequentiam induci, alimentorum ei repetitionem non esse, quasi abrogato Iure veteri quo repetitio datur, quod specialiter In ea non inueni
tur abrogatum. Contibatis l. 4. D. de . temp. praes cum l. 21. destip. sis.
Facile est conciliare l. 4. D. de diu. temp. praef. cum l. 2DD.stipulat. ter. Vna de re is loquitur, altera de actoribus. Reis,
veluti fide iustam b. qui pure in diem certum fideiusserunt, veluti usque ad Lx. dies, tempus cedit statim paratio exclpurc
775쪽
actionem, δc ideo si intra eum diem cum eis actum non agentem creditorem postea repellent praescriptione tempo. tis in obligatione positi d. l. 4. Actoribus autem qui b. actio competit temporalis, tempus actionis non cedit antequam agendi facultas fuerit leg. nec non. ,.si cum. D.ex quib. caus. maior. l. I. D. de diu. temp. praest.& ita accipienda est d. l. 11.
quae non loquitur de tcmpore satisdationis, ut d. l. 4. Sed de tempore scilicet actionis, non de tempore dato fideiussori, sed de tempore dato actori, non de tempore in quod quis fideiussit,sed de tempore quo finita actio est.
Inuenio in fragmentis quibusdam Vlpiani vel Gaii lege
Iulia iubente eos fieri Latinos quos dominus liberos esse voluerit, siquis pcr vim coactus manu miserit, non venire seriauum ad libertatem, quia, inquir, non intelligitur voluisse qui coactus manumisit & tamen l .si priuatus. D. qui & a quibus mand. ait cum accommodasse voluntatem. Simili quoque modo Celso dicente heredem non fieri eum qui me coactus adiit hereditatem, quod non fiat heres nisi volens l. 6. . vlt. D. de adq. her. Contra l. si mulier. g. pen. D. quod mei. Cau. l. si motus. D. de adq. her. dicunt eum qui coactus adiit hereditatem, heredem fieri, quia quamuis si liberum esse noluisset,lamen coactus voluit. Et similiter regula Iuris dictante velle cum non videri qui obsequitur imperio patris vel domini l. 4. D. de diu. reg. iv. Celsus tamen eodem libro filiums a patre coactum uxorem ducere, quam non duxisset si 'sui arbitrii fuisset,scribit voluisse videri,&matrimonium consistere I. si patre. D. de rit.nup.&sane reuerentia patris facit ut voluisse videatur , quae perinde ac οἰδε - λῖνα isi, ut Adamantius Sophista ait. Igitur & si delatam sibi hereditatem adierit iussu patris voluisse videtur,tametsi citra imperium patris non erat aditurus. quamuis igitur non credatur velle qui obsequitur imperio patris d.l. q. tamenisaluisse id videtur quod pater voluit verecundia immutante
rentius, coactin Da voluntate: quasi nauis leuandae gratia qui
776쪽
iacturam facit qui vult se liberare periculo, nec tamen facero damnum l.8. D.ad leg. Rhod.& in aditione nuptiisque sum-cit qualis qualis voluntas etiam coacta etiam remissa, non simulata te fallax, ut d. l. 6. f. vlt. l.simulatae. D. de rit. nupt.
Etiam taciturnitas filii vel filiae sussicit Ac pro consensu habetur l. ia. D. de sponciuxta tritum sermone prouerbium, tapuitaret consentire videtur. Namque id Nazianzenus scribit elle
commune prouerbium II. de pace,his verbis G in Ἀνα--Gλανε ὶ δεδά ειυς η-ρωμὰ . In manumissionibus exigitur expressa, integra libera voluntas, nec igitur in eis habetur taci- . turnitas pro consensu, nec coacta voluntas pro voluntate.
Recte abesse negationem a Pandectis Florentinis non deesse in l. cum illud 3. heres D. quando dies eg. ced. iamdiu. probaui. quod hoc argumento quidam ita refellunt. Si pupillus inquiunt, ex contractu sine tutore habito locupletior factus sit, de leget creditor id pupilli nomen , Vtile legatum est etiam ante solutionem,quia ex rescripto D. Pii ex eo nomine datur utilis actio,cuius non erat Papinianus ignarus. Sic sane, triuialis scientiae magister, si non libet quandoque Papiniano, ut de Aristone Plinius scribit, sic antiqua Iuravi recentia tractare,si non & idem Papinianus in l. cum tale .g. I. D. de cond. &dem. tractat similiter de eo Iure quod obtinuit ante Constitutionem D. Marci remissa cautione fidei commissi, si non Λ alii de interdicto de precario sic tractandac si non esset ex eo, quam hodie constat esse actio ciuilis praescriptis verbis l. I 4. D. depreca.l. eum qui. g. is qui precario. D. de fur. quam vero simile est introduxisse nouam Constitutionem aliquam,cum & ex bona fide oriri dicatur l. 2. D. de precar. quae verba significant bonae fidei actionem esse, utl .penuit. C. depos. Sed omissa est in s. in actionum. De act. quia interdictum magis frequentabatur. Constitutionum autem est bonae fidei iudicia facere ut 3. erat. Inst. de act. l. vlt. C. de pet. her. 3c ita sic tractane Papinianus &Scaevola de pupillo contrahente sine tutoris auctoritate ac si nulla esset Constitutio D. Pii. d. s. heres. εcl. si pupillus. de Verborum
777쪽
obligat. 3e l. Stichum. f. aditio. De sol. cuius ergo contextum non immuto, sed assero liquido cum eo tum in g. heres Flor. 3c castissimam scripturam . nec quod in trium fit de stationibus ad Ligerim prouerbio notissimis ex pupillo hac in re quem sine diltinctione aetatis unum auctores faciunt, duos fieri sino,unum infantiae alterum pubertati proximum de seruo curate quod l. non tantum. D. de excus tur. fuit proximitatem semestri tempore, ut l. properandum. f. dc si quidem. C. de iud.
Emendata quadam tibνν quinta Codicu.
In l. 9. s. quod de in his C. de nat. lib. delenda sunt haed
Verba vel ascendentium . nam ut iniquum de falsum est patrem naturalem non succedere ascendentibus filii naturalis, hoc est patri suo vel avo aut proauo.In l. 2. C.rcr. amot .legendum edιcro perpetuo promittitur actio,vt l. I. C. de alte. iud. mut. edicto perptiuo promittatur,ut in Basil. - νη ,& similiter i. vlt. de act. empl. promisse non permisse. &l. I. C. si adiu. solui. promissam benesicium a.ήλια,& in t .adfinitatis. C. Com. de suc. in I. . C. solui. mat. aut pecunia pro peculio accipitur singulariter, aut rectius Thalelaeus legit .sil peculium. vi l. donationes. g pater. D. de donationibus. In titulo de Iur. dors.II. rectissime libri vet.& Accursius, Res quarum is ructu sibi deducto ,μ- crin in dotem dedit, ut sit .. sicut l .filium Cod. iam .ercisc. I. eam quam Cod. de fidei comm . l. filiustam. f. diui. D. de leg. l. I. qui Romae. g. Flauius. D. de verbor.obligat. Et in eodem titulo i Σ3. legas, ρonte necne contractum habueras. vulgo male, contractum ratum habuerit. In l. I 3. C. denupt. amissa scriptura non omissa. ut in Basil. Mi aD-ίου. In l. io. Qui da. tui. pocul glossa notauit, de suadent quodammodo haec verba, negotiis pupiliaribus, legendum, tutorem habenti. falsum enim est curatorem habenti curatorem dari non posse l. ventri. D. de tui.&cur .dat. Et in inscriptione delenda est vox, militi. nam miles ne volens quidem ad tutelam vel curam admittitur. Sc intelligenda est lex de absente sui negotii non Rei p. causa. Nam absens Rei p. causa periculo medii temporis non obstringitur l.I. Cod.si tutor vel cur. Reip. causa aberit. oc in Disiligod by Corale
778쪽
locum eius alius tutor datur l. quaesitum. D. de tui. In locum absemis ex alia causa neque tutor, neque curator I. curator. D. de tui. N cur. da. quatenus in ea afuerit, id est,adsuerit. in l. 8. C. arb.tui. legendum,nouatione atque acceptilatione,ut in
Basil. ε -ἡe,quod est, stipulatione Aquit. De clausula I. Luci-. P. de νυ η.substit. qua abes a PaηLA.Fώrentinis. Merito videntur abesse a Pandect. Flor. in l. Lucius. D.de vulg. subst. haec verba: O liter si eius m atatis liberi instituis inuicemquesubstitutifuissent,tunc enim altero defuncto intra pubertatem eiussuccesso non ad matrem, sed adseubstitutum fratrem eius deuoluitur. Nam cum velle videatur opponere his quae ante. scripta sunt aduersum casum, dum ait, aliter, non opinponit tamen. Posuit enim supra Paulus factam substitutionem reciprocam a patre heredibus institutis filiis impuberibus legitimo & naturali, ubi legitimum vocat quaestum ex iustis nuptiis, non adoptiuum, cum de matre eius tracter, uxore defuncti, naturalem quaesitum in seruitute vel ex concubinatu,qui ipse ante Constitutiones de nat.lib. solidi capacitatem habuit, ut extraneus quilibet. Hi igitur liberi de quibus egit supra sunt eiusdem aetatis, sed non eiusdem conditionis.Vnus enim est sui Iuris,alter in potestate patris. Proinde ex aduerso casus ita proponi debuit, Aliter sieiusdem conditionis,consequenter superioribus, vel, Autersi eiusdem conditionis se at diis liberi, &c. Sed&sic ex diuerso posito casu, vefuerint ambo eiusdem conditionis, ambo scilicet in potestate patris,legitimi ambo, impuberes, stultum est adnotare altero impubere defuncto fratrem substitutionis Iure praeferri
matri, cum M in Iure legitimo matri praeferatur, quia consanguineus frater est. F.frater. Inst. de Senatus Consul.Tertyl. l. 3. g. plane si mater concedat. D. de Carb. edi. l.2.C.Th. do inossicio.testament .l.2.C. Τh. de secund .nupt. Frater naturalis, qui in eiusdem patris potestate non fuit, ut ante docuit Paulus, nec Iure substitutionis quae intelligitur in casum tantummodo vulgarem facta nec Iure legitimo, praesertur matri .Quod autem dicitur diuersae conditionis vel aetatis liberis factam substitutionem reciprocam. Valere tantum in vulga-
779쪽
tem casum. l. iam hoc Iure. D. de vulg.substit.l. 1. C. eod. hoc adeo verum est ut etiam si miles cui datum est visuiberi non inutiliter substituat in secundum casum, quod in eum casum verba diiccta tradantur ad fideicommissum l. precibus. C. eod. si miles inquami liberos non eiusdem aetatis inuicem substituerit, vel ut in specie l. 6.C. de testa .mil .fratrem suum iam puberem & filiam impuberem, mortua impubere intra pubertatem, mater in bonis filiae praeferatur patruo, nisi probauerit patruus eam fuisse Voluntatem militis, ut in utrumq, casum omnimodo substitutio haberet locum.
Papinianus lib. H. Quaestionum tractauit de dotibus ,. de inter caetera cum scripsisset idem quod Vlpianus i. si constante. 3.quotiens. D. tu .matrim. luto matrimonio ante diem
soluendae dotis in iudicio rei uxoriae condemnari virum ut mulieri caueat sua die dotem reddi subiicit generaliter. Et ras omnibus bona fidei iussicis cum nondum dies praestandapecunia veni si agitatiquo ad interponendam cautionem, id est, satisdationem ex iusta causa, puta quod dcbitor labatur facultatibus, condemnationem fieri l. in omnibus. D. de iudie. Quia dicit in bonae fidei iudiciis,ergo non in strictis nisi scilicet cum bonorum separatio fit l. . D. de se par. l. quotiens.* si semel. D.
de pecul. Et ita plerumque ubi quid obtinere dicitur in iudiciis bonae fidei, id existimandum est non obtinere in strictis, ut cum dicitur, in bonae fidei contractibus ex mora usuras deberi , in bonae fidei iudiciis pacta facta incontinenti inesse ex parte actoris, in bonae fidei contractibus patrem non solum de peculio conueniri de de in rem vcrso, sed & si quid praeterea dolo malo eius captus fraudatusque actor est,in actionibus bonae fidei haberi rationem furti ab aduersario commissi, in bonae fidei iudiciis affectus rationem haberi, in actionibus bonae fidei etiam maioribus ossicio iudicis subueniri. Excipiuntur autem actiones legatorum & fideicommissorum. Nam & si strictae sint, tamen pleraque mutuantur ex bonae fidei iudiciis, puta ut cautio legatorum praestetur ante diem, quae tamen est ex edicto praetoris, ut quae de hereditate imDiuiligod by Cooste
780쪽
terponitur ante diem non fidei commissoria tantum l. Imp. D. ad Trebell. sed & directa l. inter. D.qui satisdare cog.l. 8.D.de praei. stip. In bonae fidei iudiciis ex ossicio iudicis interponitur d.F. quotiens l.quod si in diem.D.de pet. hered. Si ita d. .in omnibus,cum sit sub titulo de iudiciis, etiam accipienda est,ut ossicio iudicis ante diem pecuniae dcbitae cautio interponatur. Et ait, In omnibus , id est, siue generalia sint siue specialia l. pro socio arbiter D. pro soc.& siue sui origine bonae fidei sint siue postea fiant beneficio exceptionis doli mali, ut l. Seian. D. de mori.caus .don. Qui agit ad pecuniam ante diem, repellitur ipso iure, quia & haec ecceptio, cuius pecuniae dies non venit, inest bonae fidei iudiciis. Qui ad cautio
nem, ex busta causa admittitur & condemnat reum.
Nondum restituit quisquam Graeca verba quae desiderantur inl.ro.C. de causis exquib. in n. alicui non irrog. nec enim legendum est ἐπ-φαπνσαι,vel d.l.I6.vel II. Sed I7. υφω- quo verbo interlocutorio non irrogatur infamia, quam quam idem sic statuendum de verbo causa cognita pronunciatumst l. I. D.ad Turpillia. In lege autem I 6.
ρ tam . quod me docuere Balitica, & sententia igitur haec est, Ictum fustium per se solum non importare infamiam, ut l. ictus. D. de his qui not. in tam . Sed si inter caedendum praeco ita dixerit, ne sis adeo vilis ut sine iusta causa aCcusationem instituas. hoc enim perinde est ac si dixisset, ne calumnie. risin posterum, vel ne sis adeo infamis. quae causa irrogat infamiam. Inter caedendum praeconem poenae causam dice- re solere nemo ambigiti quod superdicere est, in l. si duo g. vltim. de iureiurand. ad quam similes locos notaui plures Obseruation. 8. praeter quos Ambrosius Sermo. 9o. Iusit ad lupanar. duci sub voce praconas , dicentis, Gunem facrilegam virginem, Diu bla*hemtam inferentem ,sconum lupanaribus δε-tam. Et simili ratione Petronius Arbiter , t e carpis verberare non perfunctorie, adiectis es petalantibus dictu, ne d Ridere cum fratre nolito. Et de Pisistrato apud Suidam ne-