장음표시 사용
861쪽
rum retento usufructu, eundemque morientes testamento
uniuersorum bonorum heredem instituerunt,&si sine heredibus vita decederet, ut est scriptum in testamento patris sisne liberis, ut in testamento matris, ei Mariam Communem
filiam substituerunt per fideicommissum, & Mariae nepotes ex ea susceptos,& his deficientibus caeteras filias. Porto is filius decessit relictis filiabus quatuor. Quaeritur,an dimidia pars bonorum donata filio inter vivos fidei commisso contineatur. Item his fideicomimissi verbis, Si sine heredibus,
vel si sine liberis decesserit,utrum mares tantum an & foemi- .nae contineantur. Respondeo dimidiam partem bonorum donatam filio inter vivos fideicommisso non contineri,quia in donatario inter vivos fideicommissum relinqui non potest , quandoquidem eorum tantum fidei commitia tere quis potest , ad quos morte eius peruenit aliquid. l.I. s. penusti m. D. deleg. . & quae donata proponuntur filio non morte parentum ad eum peruenerunt sed inter vivos. qua de causa recte in l. cum quis decedens .f.pater. D. dele gat. 3. ponitur, patrem qui filio donauerat inter vivos ab eodem stipulatum donata restitui cui ipse vellet,ut ab eo fidei. commissum relictum valeat quasi a debitore relictum ex coinstitutione Diui Pii. Nam a donatario inter vivos non debito. re fidei commissum relinqui non potest, & multo igitur minus fidei commisso hereὸitatis tacite continebuntur bona
donata inter vivos que etiam citra hereditatem,puta alio herede existente, habiturus filius esset. l. Sequens. D.de legat. 2.quod usque adeo verum est, ut etiam si donatio inter vivos ex earum genere sit quae non nisi morte donatoris confirmatur, quam constat fidei commisso onerari posse nominatim, non intelligatur tamen contineri fideicommisso hereditatis aut bonoruind. l. Sequens. Neque vero eadem est causa donationum causa mortis .nam & fidei commisso hereditatis eae Continentur &nominati in fideicomista onerari possunt quoquo tempore,l.abeo. C.de fideicom .l .cum pater. 3. I. D. de lega 2. l. cuinhi. . idem erit diccdum. D. de transqura per Omnia legatis aut fidei commissis comparantur. Donationes inter vivos non item,ac ne illae quidem quae morte confirmantur legati aut fideicommissi partibus funguntur in omnibus.
862쪽
Nam legatum aut fideicommissum uxori, exempli gratia relictum heredi institutae in fideicommissiim hereditatis cadit, res eidem donata inter vivos, ut ante dixi, quae donatio morte confirmatur in fidei commissum hereditatis non cadit. ac praeterea donatio causa mortis poenitentia facillime
reuocatur. Donatio inter Viuos poenitentia non reuocatur,quia plenum ius tribuir accipienti & maxime ea que matrimonii contemplatione fit filio ducenti uxorem, quae omnium praecipue fauorabilis,cerra, constans, ireeuocabilis est. At ei cui donasti addere substitutum,quodammodo plenum ius quod in eum contulisti reuocare est. His consequenter eoncludimus substitutionem factam filio in specie proposita pro dimidia parte bonorum quae ei ab utroque parente donata est non valere, pro altera dimidia valere non in solidum tamen ,sed detractis duabus quartis, id est, dimidiae dimidia. nec enim cogitur filius in quartam legitimae portionis, vel in
Falcidiam imputare donationem inter vivos, nisi hac mente donatum probetur ut imputaretur.l. Si non mortis. D. de inoffic. testam. l. cum quo. s. vltim. D. ad legem Falcid. I. Si quando. .generaliter.C.de inoffic.testam.Scio donationem propter nuptias imputari,i. quoniam.C.de in Off. testam . . vininstit.eod. tit. Sed donatio de qua agitur fuit mera x directa donatio filio facta inter vivos, dc quod etiam in tabulis nuptialibus filii haec donatio propter nuptias appellatur, error est testatoris vel librarii, quia omni vero verissimum est d nationem propter nuptias quae imputatur filio in legitimam, eam esse tantum quam propter dotem donat nurui socer Slii nomine, qualis illa certe non fuit. Quod ad quaestionem aliam attinet, an his verbis, si sine heredibus, vel sine liberis decesserat, contineantur tam mares quam sceminae, respondeo contineri utrumque sexum liberorum appellati ne , t. cognoscere. S.vita. D. de verb.sign.& eandem in fideicommissis vim esse appellationis heredum & liberorum, i .ex facto .Lvit. D.ad Treb. Igitur defecisse conditionem fidei immissi, si heres filias reliquerit. De voluntate tamen quaeri posse. nam si intellexit testator de maribus tantum, & heres mares nullos rcliquerit, secundum mentem defuncti dicemus fideicommisso siue substitutioni locum esse.Porro mera
863쪽
testatoris aestimanda est ex dignitate & conditione testatoris,d .l. ex facto. . Si quis rogatus. Nam si testator fuerit nobi lis, quo exemplo ibidem recte utitur Accursius, dici potest e vciba, Si sine liberis vel si sine heredibus, de matibus solis accipienda esse, qui soli propagant familiae nomen, cuius rei nobiles studiosissimi sinat. & hac ratione in fetidis etiam
heredum nomen pro filiis latitum masculis accipitur, ut in lib. L. Aud. tit. de lege Conradi. Et quo magis ita sensisse apis pareat testatorem utrumque observemus lubstituisse virum. que Maiiae filiae suae filios marcs Ze his deficientibus ceteras filias, Scita argumentemur. Si praetulere nepotes ex Maria filia sua caeteris filiabus, caeteras filias neptibus ex eadem Maria, & in primo quoque substitutionis gradu videntur praetulisse nepotes ex filio Mariae, Mariam neptibus ex eodem filio, id est, in omnibus gradibus pariter affecti nisi
QVi D.dotis nomine se accepisse cauerat instrumeto dotali, testamento cauit se dotis nomine accepisse M.eamisque summam uxori reddi iussit his diebus , & proinde ac dotali instrumento comprehensum esset,& praeterea legiuit eidem ornamenta & vestimenta quae eius causa parata essent. Quaeritur an mille debeantur. Respondi deberi quasi legata. nam reddendi verbum legati est verbum, cui etiam dandi simplex significatio inest. l. cum quida. F. I. D. deleg. 2. &qula paulo post dixit se praeterea legare quae eius causa parata eL sent, manifestum est x mille eum legasse& quae eius causa parata essent. I. Seio s. penulti m. D. Qe ann. leg. Nec quicquam legato ossicit falsa demonstratio, Dotis acceptae nomine , cu sit expressa quantitas certa,l.3 C.defat. caus. legaui inst. D.de lib. leg. l. i. in fi. D.de dot.praeleg. Nec quod his diebus reddi iussit, de ita ut instrumento dotali comprehensum est, quia his verbis non minuitur quantitas quae legata est, sed his Iantum diebus &eo iure declarat testator velle se reddi mille quo Dissiligod by Corale
864쪽
quo dotem sungi conuenit instrumento dotali, & quod de
relatione facta ad instrumentit m dotis est in t .vltim. C. de sal caucaliam rationem habet. ibi enim testator reddi iussit dotem quae conscripta esset instrumento dotali, non adiecta certa quanti rate, atque ita quantitatem sumi voluit ex instrumento dotali , quam in specie groposita non ex instrumento dotali sed ex scriptura testamenti aestimari voluit. Non moueor etiam eo, quod proponitur testatorem haec clim dictaret nuncuparctuc fuisse proximum morti, adeo ut testamento non plus quadrante superuixerit laorae, cum etsi vox eum & anima defecisset, statim perfecto testamento, non ideo minus rata foret morientis vltima voluntas. l. Si quis cum testamentum. D.qui testament. fac. po II. l. I. Cod. de sacr. eccles Itaque sic statuo uxori deberi mille quae legata. Sed addo exceptionem, nisi liquido ab herede probetur non mille testatorem legare voluisse, sed errore lapsum eum existimaret se accepisse mille in dotem, mille reddi iustasisse. l. I Cod. de sal scaus. onus probandi competere heredi, de nisi probationem impleuerit heres, legatarii efficacem actionem re.
Depretaria substitutiane. CVm proponeretur filium heredem institutum A rogatum si sine liberis decederet hereditatem sorori restitue. re,omne quicquid obuenerat ex hercditate aliena sic partimatris alieni hereditarii exsoluendi causa, partim sua sponte, ac deinde sine liberis decessisse, & quaererctur an iure fideicommissi soror ab omnibus emptoribus bona quae possiderent vindicare posset. Dixi neque posse ab his quibus initio vendidit frater admodum aeris alieni, ut pecunia eX Venditione redacta hereditatem aere alieno liberaret, qua ex causa si soluisset, nec quicquam alienasset, habiturus erat in sororem actionem pro rata fideicommissi .l. I. Cod.ad Trebell. Si actionem & reputationem igituri neque ab his quibus vendidisset ad modum usque trietis legitimae portionis Se ad
865쪽
modum quadrantis Trebelliani, quoniam ad utriusque portionis modum alienatio valet.l.3. .res. D.ad Trebel. Nou.39. dero. Se ut his deductis ante omnia,cetera bona constat fideicommi obnoxia esse, ita exceptis emptoribus illis consequens esse ut cum diis dumtaxat qui nouissimὸ emerunt sit irerem actio perinde atque i nulla venditio intercessisset . vlti. f. sed quia .C. communia de leg.
Varia, ersa. leues ειν inus, Cr opiniones aduocatorum.
SAEpe me adierunt aduocati sori male, aut parum in iure versati, qui, ut in tragoediis legimus, clamosi rabiosa fori
iurgia vendunt improbi, iras & verba locant. & adierunt percontemptum,atque ira comparati,Vt quicquid interrogantubus illis responderem de iure reiicerent atque damnarent prolatis sylvelccntibus in ore eorum consiliis, opinionibus, decisionibus Doctorum innumeris, quas ego non minusquam ipsi contra quam existimabant multa nimis diuturnaque lectione triueram, adolescentia pene omni mea in ea re consumpta male, ac proinde melius quam ipsi noueram quam nima,qua inue maxima decisiones illae iuris prudentia constarent. & vix unquam accidit, quin quae illi scriptis Doctor uin prodita affirmabant,ego in medium prolatis eorum libris vero praesentibus conuicerim aut non esse,aut aliter esse prodita. Sane cum interrogarent, an esset hypothecaria adito personalis, 5' ego negarem exl. pignoris. Cod. de pignoribus. & l. 2. Cod. si unus ex pluribus lier. cred. quae pignoris vindicationem ait non personam obligare,sed rem sequi: illi contra adducebant Doctores multos qui scriberent actionem hypothecariam csse personalem, quorum nemo postea inuentus est adeo vacui capitis. Eadem audacia, me negante, affirmabant omnem actionem de re immobili esse realem, veluti pro socio, de pariete communi,vel damni infecti, abutentes Barioli scripto adleg. I. Cod. Si aduersus trans. quod non intelligebant. quia non hoc Bariolus tradit actione melia in rem vel in personam, sed mobilem esse, Disiligod by Corale
866쪽
vel immobilem secundum qualitatem rei quamn actionem deducitur, &idipsum etiam improbat rectissime, quia iura iocorporalia separantur a rebus mobilibus &immobilibus,ut I.unica.*. exactio.C.derei VXO.acti O .l.2.&3 C. de quadr. prς l. quam Tuberonis.f. in peculio. D.de pecul. Et quod est stultius incidi etiam in aliquos, qui donationem causa mortis nullam esse negarent nisi quam fecisset aeger, cum certissimusit etiam a sano sola cogitatione mortalitatis mortis causa donationem fieri l. Sc natus .f. mortis. D. de mor.caus donat. Itein qui propiores sobrinis, qui Gallis sunt Rem ues de Germius, affirmarent concurrere cum amita magna in successione defuncti quod omnes essent quarto gradu, cum nihil unquam fuerit iure magis hoc cerro certius, quam propiores sobrino esse quinto gradu,amitam magnam quarto, dc amitam igitur esse portionem vel ex l. 2. Cod. de suc. edict. quae auunculum magnum praefert propiori sobrino. Itaque in his quae defunctus acquisiuit,qui amores Galliae proximum vocant, amita magna propiori sobrino praeferetur. In bonis autem quae a patre habuit, potior est is qui per patrem etiamsi remotior sit, eo qui per matrem coniunctus est. Et similiter in bonis maternis praeferuntur qui per matrem coniuncti sunt, & hoc est quod dicitur paterna patern IS, materna maternis,quod i .de emancipatis.Cod.de legit. hered. constitutum cum esset tantum in fratribus, mores ad omnes cognatos protraXerunt.
r Vtua acceptilatione auia mea & mater inuicem remi-auserunt quicquid debebat altera alteri,sed quod sibi debebatur mater hac lege fineque, ut, quod etiam agebat auia, id mihi quemadmodum fecit donaret inter vivos,& contemplatione matrimonii .Quaeritur, an id imputare debcam, in legitimam mihi debitam ex bonis matris. Respondi non imputari, quia non venit directb ex donatione matris, sed ex donatione auiae. Non venit etiam directo ex iudicio
867쪽
D 2 DIFFERENTIARUM matris, sed ex iudicio aulae, quandoquidem id ultro auia
mea dum affectat ut milai donet optimo iure omnia sua bona, remittit matri obligationem, ut&vicissim mater bona aute absoluat omni onere omnique obligatione. Constat autem si quid alieno iudicio obueniat filio, id non imputari in legitimam, veluti ex substitutione, ut si filius patri per fidei commissum substitutus sit, vel ex iure accrescendi, ut si deficiens usus fructus morte patris aut matris qui fuerit patri de filio relictus accrescat filio. quod in v sufiuctu ideo ponit ita l. icimus. F. repletionem. C. dein ossic.testament. quia non ut usus fructus,ita proprietas post acquisitionem ius adcrescendi admittit.l. I.i. penulti m. D. de usufruct. accrescend. His autem casibus quod erat patris aut matris licet recta traseat in filium, tamen quia alieno iudicio transit, non imputatur in legitimam S multo minus igitur si quod iam amplius non erat in bonis matris, sed in bonis auiae, ut in spe cie proposita, transeat in filium non tam matris quam etiam auiae iudicio, quae quicquid gessit cum filia nepotis contemplatione gessit, ut in eum bona sua libera, optimo iure,optima conditione transferret. Etiam illud obseruandum est,imputationem legitimae non fieri ad iuris stricti rationem, sed
ex beneuolentia quadam, siue ut ait d. f. repletionem, humanitatis gratia filiis concedi multa quae non imputant in quar-ram legitimae portionis, quae tamen in aliam forte quartam imputarentur. Priterea etiamsi quis ponat,quod non concedo id quod mater remisit auiae ut mihi donaretur,donatione esse matris, non est cur imputari debeat i n legitima. Est enim donatio inter vivos, quam constat non imputari in legitimam nisi hac conditione facta sit ut in legitimam imputetur,leg.si non in ortis. D.de inofficioso testamento,i. si quando. g.& generaliter. Cod.eodem,hac ratione, quia Vivente parente donatio intor vivos bonis eius separata est, & legitima liberis debetur corum bonorum tantum quae morientis suerunt. l. cum quaeritur.Cod. de inofficioso testamento.qua ratione etiam olim dos vel donatio propter nuptias non imputabatur in legitimam ut Codex Gregorianus docet, sed hodie imputatur dos & donatio propter nuptias ex constitu-MOmbas.l. quoniam nouella.Cod.de inofficioso testamento
868쪽
I.prima,quo a nobis. Cod. de rei uxoriae actione . quasi scilicet iusta praesumptione haec videantur liberis dari, hac contemplatione ut cedant in legitimam, & quasi mortis causa. l. f. pcnuit. D. de bon.lib. Eandem praesumptionem constitutiones non introduxerunt in absoluta donatione inter vi- uos: ac proinde in legitimam non imputatur. Ea cnim tantum imputari proditum est in legitimam, de quibus specialiter legibus expressum est ut imputentur. l. penuit. Cod. decollat.quae definitio summe notanda est . quia valde coarctatim putationes in legitimam. nec enim vult liccre nobis intcrpretationibus nostris aliud quicquam imputare in legitimam quam quod specialiter legibus expressum est. & haec tantum legibus inueniantur expressa, hereditas, legatum, fideicommissum,mortis caula donatio, dos, donatio propter nuptias, casus militiae pecunia parentis comparatae, ὸonatio inter vivos facta hac lege ut in quartam imputetur, l. quoniam. l.omni modo. l. si quando. g. dc generaliter. C. de inoff. testamen. l. Papinianus .f. si quis mortis .l.s non mortis. D.eodem. l. petilia Cod. decollat. Donatio igitur inter vivos non ca lege facta, quoniam legibus non est nominatim annumerata his quae computari debent in legitimam non computabitur. Neque vero etiam si proponatur in hac specie voluntate matris aula mihi donasse inter vivos contracturo matrimonium, Sc contemplatione mei matrimonii, recte quis co- tendat donationem esse propter nuptias ut imputetur in legitimam. nam primum hodie nulla fit donatio propter nuptias. Est in usu tantum quaedam quae donationis propter nuptias vicem vel instar obtinet. haec est illa quae vulgo Dotalitium dicitur,id est,quod morte mariti soluto matrimonio ex bonis eius uxor lucratur, non donatio quae fit a parcnte filio
ducturo uxorem contemplatione matrimonii. neutra Vero
harum imputatur in legitimam. non certe dotalitium , quia non filio conceditur Icd uxori cius, & non ex bonis parentis sed ex bonis filii. non etiam quae a parente in filium confer-zur contemplatione matrimonii, quia nulla lege specialiter expressium cst ut in quartam imputetur. & ut definit diista lege penultima Cod.de collationibus, ea tantummodo legitimae porclom computantur,pro quibus Occialiter legibus, Ut
869쪽
hoc fieret, expressum est. quae regula satis euidenter docet quam non sit temere quiduis imputandum liberis in legitimam, quamque hac in re fauendum sit liberis potius exheredatis , vel ex minore parte heredibus institutis quam aliis heredibus scriptis.
EX facto proponitur Cornelius, cum haberet quinque filios,ex prima uxore Titium, Gaium, Maevium, ex secunda Lucium,SI Sempronium: eos omnes ex aequo heredes instituisse Be prohibuisse antequam Sempronius minor natu ad annum vicesimum quintum peruenisset, ne bonorum inter eos diuisio fieret,& ut ne eis interim cuiquam, quicquam pignerare, vendere,alienare,aliudue quid facere liceret, hoc nimirum volens bona conseruari fratribus, quos etiam inuitauit Ac praetulit extraneis post diuisionem, si quid ex sua parte eorum quis pigneraret,venderet alienaret. tum post moristem eius priorem Maevium decessisse intestatum . deinde Gaium facto testamento antequam Sempronius complesset annum vicesimum quintum, in quo herede instituto fratre Titio pleraque legauit reliquis fratribus Sempronio, Lucio, sororibusque, & pauperibus, Ac amicis, ac domesticis,inter quos etiam actori suo,vel oeconomo, eidemque scriptori t stamenti. huic testamento subscripssse tabellionem non testatorem,non testes septem qui adhibiti sunt, quibus etiam
heredis nomen enunciatum non est. cundem tabellionem
solum testamentum obsignasse sigillo suo si ei credimus, non suo si uni ex testibus potius credimus. de fide testium constare cx actis habitis intercessione oeconomi apud magistratum eius loci quo Gaius fato functus est. hinc oriuntur quaestiones multae: Prima haeccst, an propter prohibitioncm ascriptam testamento Cornelii testamentum quod Gaius fecit arare Iugitimam aetatem Sempronii irritum siti Et quidem si extrancum Gaius icitamento heredemti. stituisset, lure qui. dein ideo irritum tostamentum non fuisset, sed habuissent isti tred by Cooste
870쪽
fratres superstites bonorum pro parte Gali persecutionem Iure fideicommissi quod eiusmodi prohibitio contineat etiaexteri institutionem, l. peto , 6.fratre. D. delegat. 2.At cum Titium fratrem heredem instituerit, satisfecit voluntati patris,nec necesse habuit reliquos etiam fratres instituere. Satis namque est unum eligi ex corpore eorum quibus testator Consultum voluit,l. pater. 3. quindecim. l. is qui complures.
D. de leg. 3. l. filiusfam. g. penulti m. D. de legat.I. Rursus quamuis ea prohibitione hoc etiam cotineri putem, ne quid in exteros legati Iure conferatur, l. si qui prioris. g. certum. Cod.de secundis nupt. seruabo tamen iudicium Gaii non solum quatenus fiatribus legauit,sed S quatenus sororib. Mextraneis, atque ideo eorum legatorum retentionem, aut
persecutionem Iure fidei commissi ex testamento patris neque Titio heredi, neque Lucio & Sempronio legatariis dabo,ne quid faciant contra voluntatem Gali testatoris ex qua lucrum sentiunt. l. ex qua persona. D. de diuers regulis Iur. Maevio,cui nihil testameno Gaii relictum est, persecutionem darem exl. filiusfam. F. cum pater. D. de legat .I. si vixisset tempore testamen that is iam ante Gaium decesserat intestatus, aliae tamen sunt causae ex quibus legata rescindi possunt, ut quod sibi oeconomus adscripserit. Id enim constat esse pro non scripto& apud heredem manere. l. I. D. de his quae pro non serripi. hab. l. 3 5c g. C. de his qui sibi adscript . Et hoc amplius eo nomine oeconomum falsi teneri ex Senatusconsulto Liboniano. Putem de dispensationem relictorum legatorum pauperibus, Λ domesticis, quam sibi ille oeconomus adscripsit circunscribendam & in Titium heredem transferendam.quod ultro eam videatur oeconomus affectasse, quae res non leuem fraudis suspicionem facit. l. uxori. 3. I. D. ad Ieg. Cornel. de falci.ex sententia D. de testam . tui. item quod ab
oeconomo vetuli rationes exigi cx eodem Senatusconsulto
prorsus erit inutile. Quod autem ab Aufidio sub hac exceptione accipietur, ut in exigantur ab eo reliqua Zc volumina rationum id si quid dolo malo interuenti it t. si quis rationes. l. Aurelio. s. vlt, i. Aurelius. f. Matuta. D. de lib. lcgat.l. si seruus vetitus. D. de leg. Sequitur secunda quaestio an Gali testamentum valeat testamenti vel codicillorum Iure. Et qui