Apologia argyropoeiæ et chrysopoiæ. Adversus Thomam Erastum medicinæ in schola Heydelbergensi professorem. Ad illustrissimum Principem Ludovicum Gonzagam Nivernensium & Rethelensium ducem. Authore Gastone Claveo subpræside particulari Nivernensi.

151쪽

ARcvno P ET CHRYS 'factum fuerit, nusquam permutabitur, Ergo metalla non sunt argen o re auro

proxima materia aut rudimeta eorum.

I sonsio nonum arguetientum. Nimis tibi incumbendum non est.

Eraste,in probatione huiusce argumeti,cuod totum tibi concedimus esse veruin mineris terrae. At ex eisdem metallis extra minerarum locum argentum visuum prolici non posse a causis naturalisbus arte adiutrice & perfici in argetum aut aurum, tibi quidem,Eraste , est impossibile, quia ignoras, nec vidisti, Athis, qui sciunt & experti sunt possibileta facile. Haec autem superius demonstrata sunt,ut longiori responsione opus non sit huic argumento. Decimum metumentum. Quod natura in mineris suis non eo ficit , ars quoque extra mineras non eo Atqui ex mistione vaporum diuerset speciei in mineris una & eadem species P di m T ii

152쪽

i g A P o L o G I Ametalli non oritur, sed diuersae, Ergo ex mistione metallorum diueruersae speciei cum argento vel auro extra mineras unum specie metallum noorietur, Ergo vana est Argyropoeia Chrysopoeta.

Res onsio ad decimum argumentum

Priori propositioni idem respondendum est,quod alijs argumentis,naturamysse praecipuam causam agentem,artem vero rum diutricem & materiam subij cietem, Ut causa efficiens agat in eam: Et eamdem causam naturalem efficietem arte adiutrice aliud efficere posse extra minerarum locum, quod in eodem loco sola efficere non potest: Scilicet metalla resoluere in proximam argento vel auro materiam, Quod in mineris sola praestare non potest. Nihil igitur mirum si ex diuersis vaporibus diuersia speciei metalla in eisdem venis oriatur, nec si aliud in aliud in eisdem non mutatur. Nec minus mirum, si ex vulgarita imperfecta mistione metallorum perfusionem suas quaeque formas species

153쪽

retinent. Non enim ijs legibus coeunt, quibus diximus perfectam effici mi-itionem Post haec a te, Eraste,scripta,quae urgere magis videbantur, dc quae ad syllogismi regulas reduximus,ijsque respodimus,multis verbis diuersas chemicorum opiniones de materia metallis proxima in mineris terrae enarras . Sed verae an falsae sint,parum refert, quantum

ad propositae quaestionis dissol utionem

attinet, An sit ars. Non enim aurum e-Arsaliam laboraturi indigemus materia illa pro- si itXima, quae erat in mineris, priusquam materiam, illa cocrescerent, Iam enim diximus id esse impossibile,maxime cum sint de materia illa proxima opinione, , non solum inter chemicos , sed re inter alios. Sed quaerimus materiam a gento re auro proximam, quae est argetum vitium vulgare, quod natura nobis

vltro obtulit, & illud quod ex metallis

arte eruitur. Itaque quae contra chemicorum opiniones attulisti argumenta de materia illa metallis proxima in mineris terrae,silentio praetereo,ne in illis co-futandis operam h oteram. Haec

154쪽

enim Argyropoeiam aut C hrysopoeiam non oppugnant, quae alijs nititur principijs. Sed ias tantum argumentis respodere proposui, quibus artem hac oppu- QMDa gnare contendis. Multa tamen a te dO- scripta in refutandis chemicorum optinionibus non inficiabor,Scilicet rem nullam vere & perfecte mistam aut oditam iterum in idem illud resolui ex quo proxime mista sit vel orta. Neque cnim si ex pane & vino fiat sanguis,hic in panem re sanguinem resolui poterit. Sic nec metallum in id ex quo proxime inistum fuit. Nam & si dixerimus metalla in argentum vivum resolui, non propterea concessimus ex argento vivo in mineris terrae ipsa proxime concremuisse, sed ex alia materia proxima soli

naturae cognita. Fatemur etenim generationes nusquam reflecti, sed prorsum ire semper,dum tandem extrema dissolutione ad prima elementa seu ad materiam primam ventum sit. Hac quoque ratione diximus materiam proximam metallis in mineris non esse materiam artis,sed argentum vitium quod metallis resolluitur,quod ab efficiei

155쪽

i R GYROP. E T diapys is re causa in argentum vel aurum statim vertitur. Nihil etiam respondebo his, quae contra chemicorum opinionem de causa efficiente metalla in mineris terraescripsisti. Haec enim differt ab ea, quae

materiam nostram proximam mouet re perficit extra locum minerarum .Hactenus,Eraste,obiter allata a re sunt si periora argumenta aduersus Argyr poetam ta Chrysopiniam,cum de mate. ria & causa efficiete,quae & qualis vitaque esset in mineris terrae , disputasti. sequuntur argumeta tua aduersus mPdem altem oppugnandam directere aperto marte tendunt. Ea igitur ad

syllogismi figuram reducenda sunt, ut

quid verum , quid j sum sit, iue cari

sessit, Undecimum argumentu si lapis philosophicus vim facultatem habet transinutandi metalla vel argentum vivum in argentum vel aurum,certa debet esse eadem materia, decerta praeparationis & agedi methodus,

Alioqui vana & futura sunt, qux D C

156쪽

i,5 A P o L o G I Aenuntiantur, At qui de eo siclipsere, nee de materia,nec de modo praeparationis, aut agendi methodo inter se conuentui, imo de milia alia re magis inter se sunt dissentienteS, Ergo vana & futilia sunt,quaecunque de eo enuntiantur,hinc sequitur vanam

esse Argyropoeiam & Chrysopoeiam, hippo ignorata materia & causa efiiciente x qua re aqua lapis philosopliscus conflatur, nihil agitur, Omnium enim operum fundamenta sunt materia & causa efficiens.

' onsio ad randetanu argumentum

Validissimum est hoc argumentum, quod e pressius urgere videtur, Praesertim cum de materia agitur ex qua si men argentificum aut aurificum prolicitur, Non enim omnis materia omneSobtinet facultates re vires, sed sua est cuique Hopria, unica est & si1mplex, veri cognitio. Et re vera variae sunt de materia opiniones apud chemicos.Namu Geber in sua summa persectionis Q cinam, quae coagulat argentiam

viuum

157쪽

tallicis prolici posse profitetur,vel ex ijsdem cum suo sulphure vel arsenico pri-

paratis, vel ex solo eodem argento vitio. Ex tanto opinionum divorsarum conflictu artem arguendi occasionem aliquam habuisti,Eraste, & idem pronu-tiandi quod Davus Pamphilum alloquens apud Terentium, Quae res in se

consilium nec modum habet ullum, catust ratione certa post Ules regere, nihilo plus agas,quam si des operam, Ut Curatione insanias. Quod ad agendi modum attinci, non adco me motici, modo de materia aut subjecto constiterit. Plures enim sunt viae ad unum etam le- queeflectum conspirantes. Vtrique t men obj cchioni responderi potest , materiam argento aut auro producendo proximam,eamque indefinitam,scilicet argentum VIUUm aut Vulgare aut quod corporibus metallicis reliquis inest,sola concoctione egere, ut definiatur & perficiatur,huius autem causam cilicietem csse calorem externUm adiuuante qUam

litates materiae proximae insitas. Quod vi materiae , quam quisque sibi elegerit

iuuam ess

158쪽

pidem, vires & facultates igneas accer-ferc aliqua methodo noUerit, & experientia comprobaucrit iisdem facultatibus materiam nostram proXimam concoquere & perficere, Nihil est, quod a

subiecti varietate quisquam deterreatiar, Eo enim tendunt omnia , Ac tandem in unum redeunt, eundemque effectum pariunt. Nam siue pullus ab ovo calore gallinae fouente edatur, siue alio chlore simili,nihil refert. Quid si etiam sine aurifico semine argentum in aurtim mutari posse dixero,& cuius in superi xibus patefeci experimentum Huiusce cnim effectetus causa est: vis ignea aquarum acrium, & aliae causae , quas retulimus. Quod si opinionum diuersitas replerunque ex diametro contrarietas sit argumentum sufficiens ad damnadum artem,quid magis contrartu quam physicorum, medicorum & iureconsultoruin scholis pugnates opiniones in plerisque,de quibus est: disputatio Nonne in

iureconstillorum nostrorum Pande alium alius opinionem condemnare saepe si let,sua aute tueri Nonne in fo-

159쪽

resibus iudicijs & iudices & consiliariotin diuersas trahi sententias quotidie experimur , in ijs praesertim quaestionibus quae in iure consistunt Sed re ex medicis , qui in consilium adhibentur , ut

morbis aegrotantium consulat & rem dium adferant,raro videas plures,qui in unam eandemqne eant sententia. Quiaepe omnia haec probabilitatem tantum habent,non dem5strationem. At quodnam subiectum semini argentifico aut aurifico producendo sibi quisque elegerit , aut inutile aut utile aut utilius fuerit,experientia ipsa demonstrabit . Nec ita metuendum erit, si alitCr successerit, quam sperabatur,uti contremiscendum est in exhibitione medicamentoru,quae plerumquc hominem rapiunt & coram clunt. Neque tamen propterea medici

na contemnenda aUt condemnanda c-

rit: Sic nec Argyropoeia aut Chrysopoeia, sit, quae materia Argyrogoniae aut Chrysogoniae concipiendae & demum parturiendae sumenda erit, quatae m thodo agendi opus fuerit,obscurum sit. Expertis quid cad easdem inuestigadas nulla alia opus est arte quam experietia.

160쪽

Sed quonia qui experti sunt,aut scriptis patefacere detrectant, & iure quidem, aut illis fides non adhibetur, nisi coram

demonstrent, quod miniis etiam ferendum est, ad naturam citisque opera inquirentes relegarunt. Nam etsi ipsa natura Argyrogoniam aut Chrysogonia ex se sola non produxerit, tamen eX similitudine aliorum corporum naturalium,quae arte ministra natura in lucem edidit , viam demonstrant, qua illa: in lucem proferri possint, materia protulit, methodum agendi demonstrauit, & solam manum artificis exposcit Nullum verius aut utilius quam a nam tura petendum, capiendum aut sperandum est: consilium. Ex illius oraculo in ambiguis & ancipitibus responsa verisssima referuntur. Hinc Videas OmneS, qui hanc artem norunt ad eandem naturam eiusdemque opera Argyrogoniae mih=gis N Chrysogoniae producendae studiosos demittere. Illorum igitur tantum Opilosoph et Dioni subscribo qui naturam imitantes es auru et a mura de suum argentrum mutam Proflin a X materia aut subsecho seminis argentificitum)m, aurifici assumunt, soluunt, re coco