장음표시 사용
161쪽
hominem quam Dominum prae oculis,Christi militiam prodiderunt. Alij tertiam
rationem proponebant,quorum talis erat opinio,quod modo, quo diximus corrupti muneribus, per proditionem exercitum de loco aptissimo ad locum inutilem fecerant transportari.
De partimento quod nostrifecerunt ut ob derent i scalonem. OVis possct cogitare laetitiam quae fuit in Damasco,quando Turci viderunt ita
hostes suos recedere ita estectu vacuos,& honoris immeritos : econtra confasionem exercitus&Principum dedecus & ruborem, qui tam felici principio floruerant. fine tam misero rubescebant. V nde valde doluit per totum regnum uni- iouersitas popularis, & totum regnum fuit inde miserabiliter desolatum. Post reditum illius exercitus imperator, Rex Franciae & alia Principes collegerunt iteru par-
lamentum, ubi magni Barones cum minoribus sicut antea fecerant conuenerunt. .
Fuit igitur primo inter eos sic locutum: quod bonum esset aliquod nobile factum incipere, in quo praecipue esset Dominus honorandus, & per quod de eis in bono posterius loqueretur. Ibi mentionem secerunt aliqui de ciuitate Ascaloniae, quae quasi in medio regni posita adhuc Turco tum dominatui subiacebat,& si obsidione cingeretur, ab omni parte regni eossent ad exercitum sine periculo victu alia deuehi,& defensores omni spe succurius deauxilio destituti, possent continuis insultibus coartari & ad deditionem cogi, quia non possent diu tantae gentis sortitudinem sustinere. Satis de diu fuit inter eos de isto negotio ventilatum, sed nihil finaliter fuit ordinatum: quia ibi erant aliqui nobiles de regionibus alienis, qui magis officiebacquam iuuarent ad negoti um promouendum. Malebant enim redire ad partes proprias , quam ad usus alienos in Syria ciuitates obsidere. Nec mirum si de Francia dc alienis regionibus peregrini propositum de feruorem deuotionis amisissent ad ter- me sanctae negotia erigenda; quando videbant indigenas domini de seipsos prodidisse,& utilitatem Reipub. regni Hierusalem impedisse, sicut patuit in obsidione Damasci. Et verisimile videbatur quod Dominus odiret eorum opera, nec veller per eos aliquid fieri, unde posset eis nec honor, nec commodum prouenire. Et sicia effectu aliquo solutum fuit pallamentum. I De regis Imperatoris δ Regis Franciae a reii lustransmarin s. VIDENs autem Imperator negocium terra: sanctae male proficere, & Barones non eiusdem animi ad grande aliquid occupandii, nec in suis consiliis uniformiter conuenire. Vnde dicebant aliqui homines probi,quod hoc erat diuinum indium,dc quod Deus scrutator cordium nolebat suis operibus coelitus aspirare. Prae terea considerans Imperator, in partibus suis aliqua sorte magna & ardua negocia emersisse, & thum imperium sua praesentia indigere; salutato Rege Franciae & Rege Hierusalem & Baronibus, qui in illis partibus remanebant,naues suas intrauit, Nvento flante prospero in breui sanus & incolumis in suam Alemanniam se recepit: 'sed post illum reditu tribus annis nec amplius superuixit. in urbe quς dicitur Paem-bori obiit,& sepultus honorisce, ut maiestatem imperialem decuit, in illius ciuit tis Ecclesia cathedrali. Imperator iste fuit multis gratiis commendandus,pictate demasuetudine plenus,corpore procerus,fortis,pulcher, audax animo, & mile pii mus & fidelis,&etiam cunctis moribus perornatus. Post decessum suum rexit imperium Ferricus nepos suus Dux souauiae,vir quidem aetate iuuenis, sed virilis animi, &polles mirabiliter sapientia naturali, de quo fecit historia superius mention Rex Franciae qui per annum integrum perendinauerat in terra Syriae die Palchae cum uxore sua de Baronibus regni sui in Hierusalem Pascha Domini celebrauit. Sentiens igitur, maxime post discessum Imperatoris, moram suam in nullo vel in I in dico profuturam, nauigium priςparauit; licentiaq; a Rege Balduino, Patriarcha. aliis Baronibus accepta, portu Acconensi nauigium conscendit, nullo marisque impediente periculo, ad regnum proprium est reuertu . Et post paruum temporis
spatium Alienordis Regina peperit sibi filiam, quam in sacro baptismate Alaydam
162쪽
Ibemodo Rex Ludovicin resiluit duratum Hormannia Henrico Atio Goseissi
PA R v M post reditum terrae s auctae Gaviridus Comes Andegauiae de Henricus filius eiu qui postea fuit Rex Angliae,una die coram Rege comparuit, grauem querimoniam deponentes de Rege Angliae Stepliano, qui ducatum Normanniae α regnum Angliae suam sibi abstulerat,maxime ducatum Normanniae, qui ad proprietatem & dominium regni Franciae pertinet, quasi sibi proprium possidebat:
unde Regi humiliter supplicabant, ut a ducatu tanti viri expelleret potestatem, Meam sibi restitueret, sicut de iure tenebatur. Rex corum querela dc petitione audis o ta, volens cuilibet secundum rigorem iustitiae ius suum obseruare, & reddere unicuiq; quod suum est: mouit exercitum, de potenti brachio intrauit Normannia, de
ea in breui viriliter occupauit,& eam Henrico filio Comitis A ndegaui et restituit, de eum ad titulum totius ducatus in fidelitatem homagia in patris praesentia suscepit. Et ipse Henricus de assensu patris sui pro tanto beneficio totum Normannicum Regi contulit perpetuo possidendiarii; videlicet ab Ethe fluuio usque ad flumen Andele: in quo continentur villae de oppida in serius nominata. Castrum Giso ch, castrum Nealisse, Estrepigni, castrum Dangu, Gamaches, Haramalla, castrum
ximus restituit pius Rex Ludovicus illi Henrico ducatum Normanniae viro infi- O deli&peruerso, nec Rex columbinae simplicitatis protinus intellexit venenosam malitiam, nec malum quod ei postea suscitauit: qui erga Regem dominum suum ita se habuit sicut in prouerbio Rustici dicitur: Quanto magis impium exaltaueris, tanto magis contra te superbiet.& acrius suum calcaneum elevabit. Ita secit iste Henricus contra Regem qui ei ducatum Normanniae contulerat, & maioribus Principibus totius regni fecerat coaequalem. Qui citatus ad curiam venire noluit ad ius faciendum vel capiendum in Regis praesentia iudicium omnino rea spuit de contempsit. Quod Rex videns ut decuit, indignationis stimulo agit tus collegit exercitum, de castrum Vernonis obsedit de cepit: εc aliud quod ninum mercatum dicitur smiliter obsedit, de illud potenti brachio in deditionem Io coegit. Tandem cum videret ille perfidus, quod nec per calliditatis malitiam, neque per armoru potentiam domino suo posset resistere, vulpina malitiam imitatus, coepit veniam postulare,&veram humilitatem fingens, quam innata non habuit. Hamissa castra reciperet, tentauit Regis indignationem demulcere, promittendo de cetero contra Regem nullatenus caput erigere,& quandiu viueret mandatis palam cum obedire. Et Rex propriae mansuetudinis non immemor, ab eo illatas in iurias iam oblitus,eum ingratiam recepit, & duo castra quae non immerito sibi abstulerat,plane restituit, de ea sicut prius possidenda sibi concessit. De diuorti acto inter Regem Ludovicum se uxorem eius Alanorari. OIN T E R x λ aliqui venerunt ad Regem de cognatione sua progeniti, qui ortum&deriuationem parentelae suae nouerant, & dixerunt & sicut verum erat, quod inter se de Alienordem uxorem suam erat consanguinitatis assinitas talis, quod inter eos de iure lex matrimonialis non poterat conuenire; de inde per iuramen.
tum probationem legitimam Oiserebant. Quibus rex sic respondit: quod contra Deum de contra legem Ecclesiae eam nolebat habere, volens per omnia statuta E Uesiae de legem matrimo iiij inuiolabiliter obseruare. Et ut istius rei veritas posset veracius indagari, die martis ante festum Paschatis Floridi in castro B augeneiael Hugonem Archiepiscopum Rotomagensem , de quartum Lausredum Burde so galensem cum pluribus suis coepiscopis& Baronibus Franciae fecit solenni aer conuenire. Ante quorum praesentiam steterunt illi, qui genus inter regem dc reginam se probaturos obtulerant; qui etiam eiusdem generis crant parentes de cognatio Et per iuramentum suum dixerunt, quod rex de regina sese cognatione continge bant,& quod secundum Deum de legem coniugalem debebat inter eos diuortium celebrari. Quo iussicienter probato in praesentia Praelatorum fuit inter eos
163쪽
per consensum partium matrimonium dissolutum. Deinde sic accidit,quod Alle .nordis regina cum rediret ad terram propriam post disiccisum a regno Franciae, quod a Duce Normanniae Henrico, qui postea fuit Rex Angliae,fuit solenniter despontata. Et Rex Ludovicus duas filias quas sibi Alienordis regina pepercrat, duobus viris illustribus matrii nonio copulavit: Maiorem natu Mariam nomine Heorico Comiti Campaniae,&minorem fratri suo Theobaldo Comiti Ble sensi, quae in laydis vocabatur. Rex qui secundum legis praeceptum volebat vivere praecipientis, ut homo secundum legem Ecclesiae firmi nam sibi coniungeret, de essent duo in carne una, de consilio i caelatorum N Principum, in spe haeredem legitimum procreandi, qui post decessum suum nobile regnum Franciae gubernaret, in quandam puellum nobilis limam,Constanciam nomine, filiam Regis Hispaniae animum Conuertit : Et propter hoc Hugonem Arctiacpiscopum Senonensem ad partes Hispaniae destinauit,ut eam ad se adduc cret sibi matrimonio copulandam. Quam cum ad Rogem cum honore praecipuo adduxit et , eam in urbe Aurelianensi in muliorum Praelatorum & Principum praesentia nuptiali scedere copulavit regali stemmate pariter coronauit. Non multo post clapso tempore concepit de peperit regina filiam nomine Margaritam, quae usque ad annos pubertatis cdi cata filii, postmodum Henrico filio Regis Angliae ordinatione Romanae Ecclesiae dei poni ua. Cui Rex Ludovicus pater suus conccstit in matrimonium totum V ulcas linum Normannicum quem Rex Angliae patet suus ubi contulerat libere possi, Lodendum: sicut in historia luperius ilex pretium . . . . t T 4
hospitari, quod propolaeramus fieri non potuit. Vbi autem ipse quali quadam
prognostica praeoptauerat, attentantes contra omnium opinionem , omnes c-
nim impeditum locum aestimabant, quantum nec plus, nec minus longitudini & latitudini corporis eius conueniebat, locum reseruatum inuenerunt, ubi 'cum orationum & hymnorum frequentia, & celeberrimo deuotoque exequiarum ossicio, more regio depositus resurrectionis futurae consortium cxpectar, tanto sanistorum spirituum collegio spiritu Psopinquior, quanto corpore ianetis Martyribus ad suffragandum proxime sepultus assiliit. Resex qui posuit munia --ψeruma, quo iaceatyras, loco. Cuius deuotillimam sanctis Martyribus ani- Iomam ipsis intercedentibus ipse Redemptor resuscitet,& in parte Sanctorum collocare dignetur, qui posuit animam suam pro salute mundi Iesus Christus Dominus noster, qui vivit & regnat Rex regum & Dominus dominantium per omnias cura seculorum, Amen.
SEQUUNTUR CESTA PHLLIPPI AUGUSTI FRANCORUM
grapho Regio. ERENiss IMO & amantissimo Domino suo Ludovico Dei gratia Philippi Regis Francorum semper Augusti illustra filio, regiae indolis
adolescenti gloria & honore sublimando: Magister Rigordus natio Gothus, professione Physicus,Regis Francorum chronographus, beati Dionysij Areopagitae clericorum minimus vitam & sospitatem ab co per quo rcges regnant. Exultat&laetatur in Domino sancta mater Ecclcsia, quia vibstans visitabit Dominus populus uum de in seruis sitis miserebitur. Vox siquiduexultationis & salutis in tabernaculis Francoru passim in s nuit,quia vident regcsuum regis Augusti filiv,acuius sapien tiae laribus educatum,ad regalem sapientiae citrona mature conscendere,& diuina sibi studenti arridente gratia c intum haurientem, iniustitia & iudicio sibi solium praeparare. O solemnea α legales nostci Salomonis
164쪽
nuptlast o copulam qua non est in terris vlla seliciori cum δe Rex sibi conglutinat
sapientiae contubernium, A sapientia relativo iure assumit ollicium iuxta diuinum Platonis oraculum; qui tum demum beatum orbem terrarum futurum praedicauit, cum aut sapientes regnarc aut Reges sapere coepissent. O admirandam huius gh pueri maturitatem, qui eum iit adhuc in annis teneris: in quodammodo su- ipso maior est, do iam fit tempestiuus honori, quia maturus virtuti. AEtatem nam que superat sensus, de ratione potenti aeuo concludit animus. Regia si quidem magnificentia damna male sustinens, tarda non expectat annorum molimina, quia Caesaribus virtus contigit ante diem. Iam videre mihi videor in temporibus huius clementillimi Principis , de pauperibus pacem, ec antiquam Eceseci iiis resormari dignitatem , quando & collata erit ei potestis ad iudicium sceleris, di per scientiam compti mores ad exem lar honestatis, quando scilicet de poterit& nouerit reddere,que sunt Caesaris Caesari, id quae sunt Dei reddere Deo: Tunc siquidem ipse motum columen de militum gloria, non minori laude promet exemplum, quam gladium; quia tunc de ceteris hostibus triumphabit, cum per i Pientiae praesidium de vitiis triumphauerit. In altero scilicet meritis libertatem, in reliquo statum regni conseruata: incolumem. Quicquid enim animo, quicquid manu, quicquid lingua ei admirabile, huius sapientia suis in temporibus ad cumulum laudis perducet. Hinc est, O puer auauis edite Regibus, quia literas di-αo scitis & diligitis quod ego serentissimae prudentiae vestrae literas meas mittere praesumpsi, dc lucubratiunculam quandam, quam de gloriosi patris vestri Philippi semper Augusti gestis utcunque contexui, vobis primum videndam & legendam destinaui: Duplici nimirum intentione, vi ερ vos deuotionem meam erga regnum Francorum de gloriosum patrem vestrum perfecte cognoscatis, dc vos tanti Principis commendabiles . . . . factionesJ quasi speculum prae oculis semper habeatis in exemplar virtutis. Licet et enim viri sortis prosentes armorum faciem interipsos matris agnoscatamplexus, de dum naturae obloquitur, discat amare terro rem, per exempla tamen non minimum animaturad virtutem. Accipite igitur, a qu*so, gratanter, puer inclyte, de manibus clerici vestri nuncium paternae virtu-3o tis opusculum ; quod quamuis rudi nimis de incompto stylo te indignis tantae materiae verbissim persequutus, tamen ex humili sermone veritatem,& in vetita te poteritis contemplati virtutem. Nec regia soboles regia fastidiat sercula,quamuis luteis, sed tamen mundis vasis sibi sint propinata. Rccognoscite igitur de recolite, regia progenies, heroum laudes de vestri facta parentis: vidc vos possitis, quae sit virtus, agnoscere: & nos in vobis tribus Auguste virtutem gaudeamus parent re. Vt postquam firmata mirum mos feceritatas, Iamiampacatum patriis virtutibus oritim in iustitiae de pacis oleulo gloriose gubernetis. In fine tamen huius epistolae
Saluatoris exoremus clementiam, ut ipse, in cuius manu fiunt omnium potest
res,d iura regnorum, respiciat ad Francorum benignus imperium, de per glorio. si mar ris sui de patroni nostri Marath, Dionyse , sociorumque eius intercesso-nc, ipse vos ea scin gratia qua selicitet educauit in puerum, selicius vos plomoueat in iuuenem, Jc tractu temporis per prosperos ad vota successus selicissime vos inperferim consummet aetatem ad sui nominis laudem de gloriam, ζ: Ecclesiae sua tinctae defensionem.
sti a Deo dati. ., Is RV M gestorum Philippi i Chrisianissimi Araneorum Retὐ mihi
beregrinenti, multa concurrerunt impedimenta, egeris, seu rerum inopia. acquistis via altam instantia negotiorum ocitas, semens in i
modi minus exercitata. D maxime quia cum tu auribus mustorum aliquid
165쪽
re, i rue, quod audit, laude dignumpraedicare: Etam vera ignorantia ductum seu lis is
acusio, velodysmis eruersum etiam enedictu detra ere. Et mirum eis, humanum genus aprimastorsi: ecundum quem cunctascit Deus, Me bona crear unt; ita essedepraua tum, ut promptius sic ad condemnandum quam indulgendum, o faciliussit et ambigua d prauare.quam in partem interpretari meliorem. Vultum enim in utramqueparte amamentitur crebra, ct tam de bonis mala, quam de malis bona mulsorum ora concelebrant. H tus en insem'rmut paret Ur venantium aemulorii Abiacer latraribus. Scripturus enimΠ- a C si iam fimi Philippi Regis cuncta tae virtutibus ritis congrua dixero, aduLr utabor: Si quaedamsubtractione incredibilia videantur, damnum laudibus eius mea faciet verecum M.Hoc Copertimescens, opus decennio elaborarum,habui in voluntatesi primere, aut pcni, vintus desere, vel certe quantum viverem n occultosi bre. Tandem ad preces ventrabilis patia Hugona, beati mi Dion siij Abbatis,cui istisamitiariter reuelaueram, o adistius instantia hoc opus in luc protuli ; τιμ demum per manus i ius Regis inpubi a veniret isontime ra. Hreuntamen sectores huius operis exoratos esse volo, visi quid in his satyra dignum inuenerit, confiderent abιtudinem materiae,osi dicitatem mea literatura, nec au tam a duum opus vires meas superere: CT ad haec habito resecta, discant saltem M dsensatione tolerandebere pleraque, quasi qui forte diluentius discuteret, possit de rigore condemnori. Scripsi enim quaedam quae propriis oculis viri, quaedam quae ab alii diligentius iniuri ita forsan minus plene edidici, quadam mihi incognita penituspraetermisi. Se iste miramim quod in prima fronte huius operis voco Regem Augusum. t a flos enim vocare consueueruntscriptot escaeseres qui Rempublicam augmentabant, ab augeo,auges dictos. I mde iste menio dictus ea Auga sabaucta Repubbca. Adiecis enim regnovi toram Vis cmandram, quam ρ decessores ut multo tempore amiserant, ct mulos alias terras. Eeitus etiam regni plurimum augmentauit. Natus eis enim Mense Augusto, quo stilicet Men erep&ntur horrea ct torcularia. se omnia temporalia bona redundant. Uprimum ananiarate situs Regis miraculosa Deo disponente initium Amamus, i o iuuante qui omnium Princeps tu cy
Auctor sequentis operis Magister Rigordus Chronogr Phus regius. 3:
N N o Dominicae incarnationis millesimo centesimo sexagesimo quinto natus fuit Philippus Rex Francorum, mense Augusto, undecimo Kalendas Septembris, in se isto Timothei di Simphoriani. Iste antonomasice debet vocari a Deo datus, quia cum sanctissimus patere- quius Ludovicus Rex numerositari sobolem filiarum de tribus uxoribus suis suscepillo, successorem regni masculum habere non poterat. Tandem cum V xore sua Adela illustri regina dc uniuerso clero dc omni populo totius regni, ad ora tiones conuersus&eleemosynas, silium a Deo petiit, non de meritis suis iactan sed de sola Dei misericordia confidens & dicens : Obsecro Domine, memen to mei, & non inises in iudicium cum seruo tuo, quia non iustificabitur in comspectu tuo omnis vivens; sed propitius esto mihi peccatori : de si peccaui si ut ceteri homine,, tamen Domine parce , ne percant apud te quae feci coram te : Miserere mei Domine secundum magnam misericordiam tuam, Se da mihi lilium regni Francorum haeredem , & sirenuum gubernatorem , ne dicant aduersar j i vana facta est spes tua, & eleemosynae tuae, & orationes Peri runt. Sed tu Domine, secundum voluntatem tuam fac mecum , & in lino dierum meorum praecipe in pace recipi animam meam. Sic eo orante, cum in V niuerso clero α Populo totius regni, exauditae sunt preces eorum in ca spectu
166쪽
Domini: Et dat iis est ei a Deo filius nomine Philippus, quem ipse sanctissime nutriri secit, de in fide Domini nostri lcsu Cluilli pleniter eruditi. quem ipse solemniter Remis coronati secit, de postea per annum fere vivens in solio regni Francorum gloriosissime regnant cm vidit. Dc quo Rex Ludovicus, antequam natus esset, talem in somnis vidit visionem : Videbatur ci quod Philippus filius litus tenebat calicem aureum in manu sua plenum humano sanguinc: de quo propinabat omnibus Principibus suis,& omnes in eo bibeban t. Hanc autem vi sionem extremo tempore vitae suae retulit Henrico Albanensi Episcopo , Apostolicae sedis in Franciam legato , per nomen Domini adiurans, ne alicui ante mortem ipsus .eto Regis reuelaret. Rege autem Ludovico dcfuncto, Henricus Episcopus hanc vi- sonem multis viris religiosis manifestauit. Cuius rogni anno primo Christianissimus Rex Ludovicus pater praedicti Philippi in ciuitate quondam Lutetia,nunc Parisius vocatur, feliciter migrauit ad Dominum. Sed de his insta plenius dicemus.' Nunc ad gesta primi anni regni Philippi Augusti illustris Francorum Regis i)
ω primi anni regni Nilippi Argusti Francorum Regis.
ΛNuo Dominicae incarnationis millesimo centesimo septuagesimo nono, o Ludovicus Christianissi inus Francorum Rex pone septuagena :us , Cotili-αo derans humanae vitae breuitatem, sentiensque se aduersa valetudinc para', siciliquantulum praegrauari, conuoc. iit Parisiis generale Concilium otimium Archiepiscoporum, Episcoporum. Abbatum, nec non de Baronum totius regi Trancorum in palatium venerabilis patris nostri Mauricia Parisiens s Ppi: copi. Vbire. sidentibus omnibus, solus Ludovicus capellam ingrciliis pii mo, ut omnibus operibus suis facere consueuerat, oratione tua ad Dominum, deinde vocatis singulatim Archiepiscopis, Epistopis, Abbatibus, de omnibus regni Principibus, communicauit eis consilium, quod dilectissimum filium suum Philippum a Dco da
tum in instanti Allumptione beatae virginis Mariae, cum consilio eorum de vo e luntate , in Regem Francorum subleuare volebat. Audientes autem Praelati debo Principes voluntatem Regis, omnes unanimiter clamauerunt dicentes : Fiat,
fiat. Et sic solutum est consilium. Adueniente autem festiuitate iam dicta beatissimae virginis Mariae, Christia
nissimus Rex Ludovicus cum dilectissimo filio suo Philippo Larnopolim FaH
polim venit: ubi Domino ordinante aliter quam sperabat, euenit; quia dum ibi Rex moram faceret, prout fama multorum rescrente didicimus, inclytus Philippus a patre accepta licentia cum venatoribus Regis, nemus causa venandi intrauit. confestim ingressus aprum inuenit. Quo viso mox venatores discopulatis canibus insecuti sunt aprum per deuia nemoris re vastae ibii tudinis,clangentcs cornibus, diuersas siemitas nemoris prosequentcs.
Interea Philippus equo velocissimo insidens segregatus ab aliis cursu rapidis
simo diu aprum insecutus est solus per aliam secretiorcin sentitani ,& post Paululum respiciens, declinante iam die, millum de venatoribus ei cognouit. Videns autem se esse solum relictum in illa valla solitudine nemoris, non immerito timere coepit, pergens huc de illuc soli uagus S neminem videns, cum gemitu de suspiciis Deo de beatae Mariae virgini, de beati stimo Dio'ylio Resum Francorum patrono &defensori, signum sanctae crucis fronti imprimens, se assectum sissime commendauit. Finita oratione ad dexteram partem respiciens, cininus rusticum quendam, statura procerum, pruna, in igne sutilantem subito prospexit aspectu horribilem, carbonum nigredine insectum, vultu deformem, superio collum securim magnam tenentem. Quem vividit primo, sicut puer aliquantulum timuit, Ged timorem illum magnitudine animi superans, propius acccssit, de hominem illum benigne salutauit. Et cognito quis crat, & via de & quare venerat, protinus dimisso rusticus negotio, per viam compendi , Dominum suum ipsum esse cognoscens, Karnopolim sc linus reduxit. Ex hoc cnim timoru
167쪽
Philippus a Deo datus grauiter tunc acuto morbo laborauit. Qua de causa prode lata est eius sublimatio usque ad sequens festum omnium Sanctorum. Sed Domi nus no ster Iesus Christus, qui nunquam reliquit sperantes in se, per orationes αmerita sanctissimi patris Ludovici, qui die ac nocte incessanter pro eo Dominum deprecabatur, dc perorationes uniuersalis Ecclesς emuris aliquot diebus, pristinae sanitati restituit. Superueniente autem omnium Sanctorum festiuitate, Philippus Augustus conuocatis Archiepiscopis, Episcopis, & omnibus terrae Baronibus a V Vilhelmo illo reuerendo Rementium Archiepiscopo tituli sincis Sabinς presbytero Cardinali Apostolicae sedis legato, ipsiusque Regis auunculo coronatus est Remis, astante Henrico Rege Angliae, de ex una parte super caput Regis Franciae ex debita subiectione scoronam J humiliter portante: cum omnibus Archiepisse pis, Episcopis, ceterisque regni Principibus, dc uniuerso clero de populo clamantis bus : Vivat Rex,uiuat Rex. Cuius aetas fuerat annorum quatuordecim in festiuit te Timotbei de Simplioriani praeterita. Et tunc coeperat volui annus decimusquintus: ita quod in anno quintodecimo suae aetatis in Regem est in unctus; in sesto scilicet omnium Samstorum, adhuc vivente patre suo Christianissimo Rege Ludovico, tamen aduersa aegritudine nimis grauato : videlicet paralysi, quae ei gressum
De his aut cm quae in exordio regni ui gessit, pauca scribere proposuimus,
ne prolixitas voluminis, de nimia simplicitas sermonis, delicatis auditorum auribus fastidium generaret. A primaeva igitur aetate tua, timorem Domini pro saedagogo habuit, quia initium sapientiae timor Domini: rogans in orationibus suis de humiliter deprecans Dominum, ut omnes actus de grcssus eius dirigeret, iustitiam quasi propriam matrem dilexit: Misericordiam superexaltare iussicio contendit: Veritatem nunquam a se alienari permisit: Continentiam coniugalem prae omnibus aliis Regibus in domum siuam transtulit. Veruntamen quia a tenera aetate in his gloriosis virtutibus seipsum cxercitari complacuit: ideo tempore procedente factum est,quod sicut ipse Rex Dominum timebat de reuerebatur: ita ab omnibus incuria i a manentibus obseruari praecepit. Et quod mirabilius est,iuramenta quae ab aleatoribus frequenter in curiis vel in tabernis aleatorii fieri solent enormia, in tantum abhorruit; quod quando fortuito casu miles,vel quilibet alius ludens praesente Rege ex improuisse iuramentum incurrebar, statim ad mandatum regis in flumine vel in lacu aliquo proiiciebatur. Et tale edictu ab omnibus firmissime seruari in posterum iussit. Macte virtute cuius talia erant principia,qualis erit finis. Etenim majraus Domini crat cum eo.
Reuolutis autem quam paucis diebus ex quo nouus Rex post sacram inunctionem Parisiis rediit: opus quod longo tempore mente gestaverat, sed pro ni nata reuerentia, quam Christianis limo patri suo exhibebat, perfice e tormidabar, aggressus est. Audierat enim multoties a Principibus qui cum ipso pariter in palatio fuerant nutriti, Ac hoc sine obliteratione memoriae commendauerat, quod
Judaei qui Parisis manebant, singulis annis Christianum unum in opprobrium Christianae religionis, quasi pro sacrificio in cryptis subterraneis latentes in die Coenae, vel in illa sacra hebdomadas enosa, iugulabant i de in huiusmodi nequitia diabolicae fraudis diu perseuerantes, tempore patris sui multoties deprehem si fuerant, de igne consumpti. Sanctus Ricardus, cuius co Pus quiescit in Ecclesia sancti Innocent ij , in capellis Parisius, sic interfectus a Iudaeis de crucifixus se liciter per martyrium migrauit ad Dominum: ubi ad honorem Domini per preces Z: per intercessiones sancti Ricardi multa miracula, ipso Domino operante, facta fius se audiuimus. Et quia Christianissimus Rex Philippus diligenti inquisitionea maioribus haec oc alia quamplurima nefanda de Iudaeis plenius didicerat: ideo zelo Dei inflammatus ad mandatum ipsius, eodem anno quo Remis sacra regni Francorum suscepit gubernacula, decimosexto Kalendas Marti j in sabbato, capti sunt Iudaei per totam Franciam in Synagogis suis. Et tunc expoliati sunt auro dc a sento vellibus, sicut de ipti Iudaei in exitu de AEgypto AEgyptios expoliauerant. Hoci
168쪽
Hoc ips , significata fuit futura eorum eiectio, quae procedente tempore Deo disponente subsecuta est. Factum est autem quasi post mensem dierum, ex quo sacram suscepit inunitionem Philippus Augustus,quod Hebo de Carantonio in pago Bituricensi coepit tyrannidem in Ecclesia Dei exercere,&grauibus exactionibus clericos ibidem Deo
seruientes opprimere: cuius saeuitiam clerici sufferre non valentes, miserunt nun
tios ad Christianissimum regem Philippum Augustum, de violentia a iam dicto
Hebone sibi illata conquerentes, oe a rege iustitiam humiliter exigentcs. A udita rex virorum religiosorum conquestione, Telo Dei accensus pro detensione Ecclero siarum, dccleri libertate, contra illum tyrannum mouit arma,& cum manu valida terram ipsius vastavit dc praedas duxit, de in tantum eius audac iam repressi, quod necessitate compulsus, videns quod manum regis effugere non posset, procidit ad pedes regis, impetrans ab co veniam, de sub attcstatione iurisiurandi promittens,
quod secundum beneplacitum de voluntatem ipsius regis, omnibus Ecclesiis de clericis Deo seruientibus plenissime satisfaceret, & de cetero te ab huiusmodi obtemperaret. Hoc primum bellum gessit in initio regni sui Philippus a Deo datus in aetate quindecim annorum: quia ad liberationem Ecelesiarum de cleri, de ad custodiam totius populi Christiani datus est a Deo in regem. Porro eodem anno regni sui, videlicet primo, ad suggestionem antiqui serpen-αo tis,hostis humani generis, egressi sunt filii iniquitatis, scilicet Ymbertus de Bello loco, de Comes Cabilonensis cum complicibus suis aduersus Ecclesiam Deri qui
cum grauiter contra regias immunitates ipsis Ecclesias grauarc praesumpsissent, clerici de viri religiosi ibi iugiter Deo servientes, significauerunt Omnia alia mala domino suo Christianissimo Francorum regi. Tunc rex pro defensione Ecclesiatum & Cleti libertate, collecto exercitu, terras eorum intrauit, de magnas praedas duxit, di in tantum superbiam illorum d tyrannidem Domino operante confir
sit. quod eis inuitis ablata Ecclesiis in integrum restitui fecit, de cieticis ibidem
Domino famulantibus pacem temporis reformauit, eorum orationibus humiliter se commendans. Et certo merito debet uniuersalis Ecclesia orare pro Claristiani sit morem Philippo, quia iste est,qui assidue stat pro ipsa Ecclesia , eam protegens ab inimicis dedefendens, exterminando Iudaeos fidei Christianae inimicos, propi l- sando haereticos de fide catholica male sentientes. Bona enim illius opera stabilita sunt in Domino , de ideo tachi eius de duri debet enarrare omnis Ecclesia
Porro anno primo regni Philippi Augusti, &aetatis ipsus anno quinto lecto oortis quibuClam simultatibus, dc setis odiis inter Principes regni: quidam de Principibus ei us stimulante diabolo, ecclesiasticae pacis inimico, conspirationem contra dominum suum regem Philippum Augustum facere praesum plerunt; qui collecto exercitu terras rinis vastare coeperunt. Videns autem haec Christianissimus o rex Philippus nimio furore succensius infinitae multitudinis contra illos duxit exercitum,& paucis reuolutis diebus, omnes fugauit, Sc tam potenter & viriliter perse cutus est, quod Domino miraculose operante, omnes sibi suppeditauit, & ad ionem volu utatem eius faciendam potentiis me coegit. Veruntamen omnium Dominus retributor bonorum &remunerator, qui nullum bonum reliquit irremuneratum: quia duo prima proelia in initio regni sui pro defensione Ecclesiarum& Cleti libertate Christianissimus rex Philippus Aunustus ad honorem Domini nostri Iesu Christi, de beatae Dei genitricis & virginis Mariae strenue gesserat: ideo Dominus noster Iesus Christus, qui non reliquit sperantes in se, in fraude i storum
circumuenientium illi assuit, ut omnes aduertarios suos vinceret, de potentiam a G1o uersus eos, qui eum iniuste deprimere moliebantur: Dominus enirn est qui dissipat consilia gentium, reprobat autem cogitationes populorum , di reprobat conlidia Principum. Hic enim vir non est derelictus a L eo in die certaminis, quia Angelus Domini stans a dextris eius, confringit capita inimicorum
sitorum. Et quare hoc ὶ Quia fideliter permanet in
169쪽
C sta secundi anni regni nil pi ugusti Francorum Regis.
Λ NNO Dominicae incarnationis millesimo centesimo octogesimo primo Κa-- lendis Iunii, ea die qua Dominus noster Iesus Christus baiulis nubibus coelos ascendit, in Ecclesia beati Dionysii ad suggestionem & consilium cuiusdam boni viti, qui zelum Dei videbatur habere, idem Rex Philippus secundo imposuit sibi diadema, & tunc iuncta fuit Eligabeth uxor eius venerabilis regina filia Balduini illustris Comitis Haenuensis, neptis Philippi magni Comitis Flandrensium, qui cadie prout moris est,eniem ante dominum Regem honorifice portauit: sed dum haec in Ecclesia beati ili mi Dionysii solenniter agerentur, de ipse Rex cum Regina Ioante maius altare flexis genibus & inclinatis capitibus,nuptialem benedictionem a venerabili Gii idone Senonensi Archiepiscopo, astantibus multis Episcopis&Baronibus humiliter reciperent: accidit quiddam dignum memoria, quod huic peri inserendum utiliteri stimavimus. Interea dum multa turba populi de circumpositis ciuitati bus, suburbiis,vicis & villis,cum magno gaudio .ad tantam solennitatem videndam conuenissent,&vt viderent Regem cum Regina diademate insignitos conflictum cum tumultu facerent: quidam miles de ossicialibus Regis tenens virgam in manu sua,cum ad sedandum tumultum populi, virgam huc & illuc in incertum iaceret, tres lampades super capita ipsorum ante maius altare pendentes subito uno ichii fregit,de oleum illarum super capita Regis N Reginae, in signum plenitudinis donorum Spiritus sancti coelitus miniam, miraculose emissum fuisse credimus, de ad dilatandam famam nominis ipsius & gloriam in omnem terram circunquaque diffundendam. Vnde in Cantico amoris Salomon de isto prophetice videtur dixisse;Oleum estu sum nomen tuum. Quas diceret ; Fama nominis tui& gloria de sapientia diffundetur a mari usque ad mare,& a flumine usque ad terminos orbis terrarum,& inclinabunt capita sua ante eum Roges, de multae gentes se utent ei. Ex his de aliis huiusmodi coniicere possumus, quod ea quae circa ipsum regem Deo ordinante gesta sunt, sic intelligi possunt. De obitu piissimi Regis Ludovici. EODEM anno decimoquarto Kalendis Octobris, seria quinta obiit Ludovicus Francorum Rex, in ciuitate quae nunc Parisius dicitur, & est caput regni Francorum. Forte Domino ita procurante iactum est, ut ille qui Rexerat, de caput rotius regni Francorum, in ciuitate quae caput regni Francorum est, in palatio suo Deliciter migrauit ad Dominum. Vt etiam sic omnibus manifestum fieret, quod de palatio ad palatium, de regno ad regnum gloriose transiret: de palatio terreno ad latitudinem coelestis paradisi: de regno transitorio ad regnum aeternum, quod
nec oculus vidit,nec auris audiuit, nec humanus animus comprehendere potuit.
quod ab aeterno praeparauit Deus his,qui diligunt cum in veritate. Cuius corpus
gloriose sepultum fuit in Ecclesia sanctae Mariae Barbael,quam ipse fundauit:ubi ad Milonorem Domini nostri Iesu Christi, & beatae Dei genitricis de virginis Mariae, de
omnium Sanctorum die ac nocte a sanctis religiosis viris diuina celebrantur ossicia pro anima ipsus , dc omnium praedecessorum suorum,& pro statu regni Franc rum. In eadem Ecclesia super sepulturam ipsius Regis Adela praedicta illustris Francorum Regina, mater iam dicti Philippi Augusti Francorum regis fecit cor strui sepulchrum miro artificio compositum,ex lapidibus auro de argento, ic aere dc gemmis subtilissime decoratum. Tale opus tantae subtilitatis a diebus Salomonis non fuit repertum in uniuersis regnis. Sed de his hactenus. Nunc ad ea quae circa perfidos Iudaeos Domino inspirante,ab ipso rege facta sunt,transitum faciamus. Causa quare rimant imus Rex Phil pus semper L fetusim exterminauis
Iudaeos de tota Tramia, Disponuntur.
Eo tempore multitudo maxima Iudaeorum in Francia habitabat, quae a longis e roactis temporibus de diuersis mundi partibus, ob pacis diuturnitatem, de
170쪽
Francigerrarum liberalitatem ibi conuenerat: audierant enim Iudaei strenuitatein regum Francorum contra inimicos, dc pietatem magnam erga subditos. Eradeo
maiores eorum de capientiores in lege Moysi, qui ab ipsis Iudaeis Didascali vocabantur, Parisios venire decreuerunt: ubi longam habentes conuersationem in tantum ditati sunt, quod icte medietatem totius civi tatis sibi vendicauerant, & quod contra Dei decretum ess dc institutionem ccclesiasticam, Christianos in struos de ancillas in domibus suis habebant, qui a fide Iesu Christi mandeste receiicies, cumis lis ludaeis iudaizabant. Et quia Dominus per Morsen in Deuteronomio dixerat; Noa foenerabis fratri tuo, sed alieno, per alienum Iudaeus praue omnem Cla. illi num intelligens,ira sentes Christianis sub suris pecunias tuas, in tantum grauauerunt ciues e milites C rusticos de suburbiis, oppidis, dc vicis, quod plurani ex eis compulsi sunt possessiones tuas distrahere: alii Parisiis in domibus Iudaeorum sub
iuramento astriisti, quasi in carcere tenebantiit captiui. Quod audiens Chrilbanissisimus rex Philippus, pietate commotus, consuluit quendam hetem iram nomine B et nardum, virum sinctum de religiosum, qui co temporc in nemoro vicenarum degebat, quid stasto opus esset. De consilio cuius relaxauit omnes C luistianos dotegno suo a debitis Iudaeorum: quinta parte totius luminae sibi retenta. Secunda causa hie ponitur. Λ D cumulum etiam damnationis suae, vasa eccletiastica Deo dicata scilicet cru- Q ces aureae de argenteae, habentes imaginem crucifixi Domini Iesu hristi, calices, quae pro initanti necessitate Ecclesiarum nomine vadii fuerant eis supposita, in vituperium de opprobrium Christianae religionis tam viliter tractabant,
quod in calicibus,in quibus corpus de canguis Domini nostri Iesu Christi conficimbatur, infantes eorum ossas in vino factas comedebant, & cum ipsis bibebant, noureducentes ad memoriam illud quod legitur in libro Regum; quomodo Nabugo-
donosor rex Babyloniae undecimo anno regni Sedechiae regis Hierui item, peccatis Iudaeorum ex gentibus, per Nabuzardam Principem militi et, lanctam ciuitatem Hierulalena cepit,& templum expoliauit,lc vasa pretiosa Deo consecrata, quae S lomon s4pientissimus secerat si cum portauit. Sed Nabugodo nolor licet Gentilis 3. de idololatra, tamen timens Deum luci orum noluit in vasis illis bibere nec ad ulcissitos transferre: imo quas sacrosanctum thesaurum in templo suo iuxta idolii conseruari.Sed superueniens Balthasar, qui sextus ab eo regnauit, grande conuiuiuari suis ficiens optimatibus de principibus, praecepit ut asserrentur vasa, quae suus auus Nabugodonosor de templo Domini asportauerat, do biberunt in cis rex de optima res de uxores concubinae eius. In eadem hora iratus Dominus contra Balthasar, ostendit ei signum destructionis suae, scilicet manum contra eum in pariete scribon- tetan, Mane,Teche Phares: quod interpretatum sonat ; Numerus, appensio, diuisio.
Eadem nocte capta est Babylon a Cyro de Dario, de interfectus est Balthasar in ipso conuiuio ut Ysaias longe ante praedia erat: Pone mensam contemplare in specula, id est in pariete comedentes de bibentes in vasis Domini: siurgite principes, accipite arma,quia ciuitas capta est. Et itatim ex improuisse superuenietibus Medis do Periis interfectus est Balthasar in ipso conuiuio. Caeterum quis obnubilare audeat,quod Dominus reuelare disponit. Tertia causa cie nou Iudaeorum hic ponitur.
Eo igitur tempore ludaeis itinentibus ne ab ossicialibus regis scrutaremur eotii
domus: factum est quod quidam Iudaeus, qui eo tempore Patisiis inor.ibatur, hibens vadia ecclesiastica,videlicet crucem auream gemmis insignitan',de librum Euangeliorum auro de lapidibus pretiosis mirifice decoratum cum ci phis a eicis, o de aliis in sicco ponens i n sollam profundam, ubi vel rem purgare solebat. pi Oli do lor, vili sit me deiecit. Quae omnia paulo post, Domino rcuctante, a Cilostraim tb dem sunt inuenta, de ,soluta quinta parte totius debiti domino rcgi, propriae Eccle aiae eum stri mo gaudio di honore sunt reportata. ille annus potest merito xo. cari Iubilaeus: quia sicut in veteri Lege in anno iubilaeo omnes pOile iliones libcro. reuertebantur ad pristinos posset fores, de omnia debita remittebantur: ita tanta