장음표시 사용
221쪽
diuidit videndum est, utrum sextatis tantum ei adseratur emolume tum , an vero triens totus detrahi debeat & puto siquidem per contumacia caueat, totiuS trientis ei denegandas actiones. Dicendum enim, ut in Flo- ιrentino libro est: Virum sextantis tantum ei auferatur semolumetum,an vero trientis totius detrahi debeat:&puto, siquide per contumacia non caueat, totius trientis ei denegadas actiones .ca. 2. De bonorum possessio - ne secundum tabulas Vlpianus lib. I. ad edictum. Ae ι . quissimum ordinem Praetor secutus est. voluit enim pri mo ad liberos bonorum possessionem contras tabulas ς pertinere, mox ii inde non sit Occupata, iudicium de sun icti sie quendum. Sic Florentiae. Sed in Norico,& aliis, Si inde sit occupata. cap. 3. in fine. De assignandis libertis, . Floretate dicitur: Si quas duobus adsignauerit libertum . .& alter in ciuitate esse sine liberis de 1ierit, alter non. & iacap. q. Pomponius libro 6. Senatusconsulior . Vel vitius noluerit ad se hereditatem liberti pertinere sic enim scribendum est, non voluerit, ut aliqui edidere ) cap. s. dicit Ulpianus lib. I . ad Sabinum : Vtrum portio eius qui in ciuitate esse desiit, vel repudiauit, in familia re-Mdeat: an Vero ei potius adcrescat, in cuiuS persona durat scad lignatio λ & Iulianus lib. 7 I. sic ripsit, adtignationem uin huiuς solius persona locum habere, & solum ad mitia tendum: quod est verum .Quod si ii O sine liberis deces- l serit, an cum vivo admittantur λ& putat adhuc solumi admittendum. Haloander cap. quartum, quod ad sententiam attinet non male edidit hoc pacto: Nec viuu hereditatem ad se liberti pertinere voluerit. Sed cap. s. 0 male ut multi illud : Quod si sine libertis decesserit Ze e. Capitis I. unde cog n. emendandum est exordium hoc pacto : Ulpianus libro vicesimo sexto ad edictum. Haec . bonorum possessio nudam habet Praetoris indulgenta . .
tiam . neq. ex iure ciuili originem habet. Nam COS inui ..tat ad bonor. possessionem, qui iure ciuili ad successio .. nem admitti non possitnt, pro nuda, nondum , Halo an .der & ali; edidere. cap. I 8. De manumi. vladi c.' Apud collegam suum Praetor manumittere non potest i siliu ς' quoq. volutate patris apud patre manumittere no portest hii quoq. volutate patris apud patre manumittere'
222쪽
poterit. Si e Florentiae scriptum est,& ita error scripto. ris emendatu sinam q. id illis notis significatur. Quamobrem nonnulli habent .aPraetor manumittere potest: alij, in quibus Haloander, apud patrem manumittere non poterat. Sed ut vides priori loco manumittere non potest, scribendum est posteriori, manumittere poterit.
Fa. I9. qui ,& a quibus. . Modestinus lib. I. Regulorum .' Nulla competit libertas data ab eo, qui postea seruus ipse pro nune latus est. Haloander, & alij primum verbum omiserunt Ca.23: De adquirendo rer. domi. Generaliter dicendum est, quod ex re sua. hoc est eius' cui bona fide quis seruit, ei adquirere non potest , sibi 'eum adquisiturum. Quod autem non ex re eius sibi ad quirere non potest, ei adquisitur u cui bona fide seruit. V Haloander, & alij: Quod autem ex re eius sibi adquire 're non potest. Accursius ait:alij potest, alij non potest. Cap. Io. De sepulchro violato. Papinianus libro 8. M Quaestionum. Quaesitum est, an ad heredem necessa- , , rium, cum se bonis non miscuisset, actio sepulchri vjori lati pertineret λ Dixi recte eum ea actione experiri, quae, , In bonum & aequum concepta est. nec tamen si egerit se hereditarios creditores timebit: cum & si per hereditari rem optigit haec actio, nihil tamen ex defunctu capitur Voluntate, ne q. id capiatur quod in rei persecutione, sed in sola vindicta sit constitutum. Hoc totum caput Juas ob causas descripsimus, tum ut Haloandri solius erratum emendaremus, qui cum se bonis immiscuisset .edidit: tum etiam ut conseratur cum ea parte capitis vicesimi De adqui . vel omit . hered. e quam antea retulimus, cum de Graeco olo. aut Iudaico dicendi modo scriberemus: fCap. II. De lege Cornelia de falsis Ordine ' decurionum decem Misis aduocatum motum, qui sal Hsurri instrumentum cognoscente Praeside recitauit. post Vfinem tempotis dignitatem respondi reciperare. Quo- Dam in Corneliam falso recitato, non facto, non m ci dit. Haloander, ut vulgo, non facto incidit. Ca 6. De castrensi peculio. h Vlpianus lib. 3ι. ad Sabinum. Si militi filio familias uxor seruum manumittendi causa donauerit .an suum libertum fecerit, videamus: quia peculiares & se tuos & libertos potuit habere. dc ma
223쪽
gis est, ut hoc castrensi peculio non adnumeretur: quia uxor ei non propter militiam nota esset. Sic Florentiar, S in aliis. Sed in Norico scriptum est, Quia uxor ei propter militiam nota est. Cap. I78. De verbor . sign. 'Vlpianus lib. 8. ad Sabinum sic enim scribendum est
non ut apud Alciatum,lib.48. ad S.C. Pecuniae verbum non solum numeratam pecuniam complectitur, verum omnem omnino pecuniam .hoc est omnia corpora. Nam corpora quoq pecuniae appellatione contineri, nemo est qui ambigat. Halo. edidit, nemo est qui adprobet. Alciatus,qui agnoret. Huiusmodi sunt alia non- .. nulla, quor. aliqua non satis integra & incorrupta Flo- rentiae sunt Neq. enim optimi illi,vetustissimiq. libri,a.. quibus omnes hi quibus hodie utimur, manarunt. Ο-mnibus mendis carent. Sed tamen tam multa librarior. & tempor. peccato in ceteris mendosa re perduntur,ut praeclare de iure ciuili mereatur, qui sacrosanctos illos thesauros patefecerit,& eor.Opes Omnib. voluerit esse
224쪽
a l. ad exhibendum. C. ad exhi. h l. vl. de
eost. pri. l. tu tores. loca. l.
Singularis. Erennius Modestinus . iurisiconsultus non contemnendae auctoritatis, sic enam a Gor diano Imp. appellatur a , Excusationum libros sex Graece conscripsit. e quibus multa multis locis Ius tinianux refert. . Sed lib. 2 o. &27. pandectar. qui b. De tutelis traffatur. bona eor. li bror. pars descripta esse videtur. Superiorum tamen temporum ignoratione factum est ut quae Graece Modestinus clare & eleganter scripserit, repudiauerint no stri: & Bulgari, siue cuius alius barbaram interpre lationem secuti sint. Postea vero quam barbariem exuere, Budaei, Alciati , Haloandri ope iurisprudentia coepit:& alia aliorum iurec5sul or. capita.& Modeltini 2 nonnulla ex Florentinis libri ς in omnes sunt restituta.
nuper vero etia illa quae sub titulo de Excusatio vib. de siderabantur, Heruagius Basiliensis solus scripsit, at ea quae li.26. Digestor. Modestini sint, ' in vulgarib.libris desunt. quae spero Laelianis libris editis omnes habitu ros. Sed quoniam non ita quide multi sunt, qui quan in luci; Modestini verbis Graeca scriptura adserat, propter
reui inscente nunc, ne q. multis nota eam lingua cognoscere possint: operaepretiu esse putaui Perno te, hac quoque parte iuris studiosos iuvare. Ιtaq. hoc libello habebis ea, quς ille costultassinaus vir de tutelis scripsit, totid Esere aut non multo pluisb. Verbis interpretata : quibus addo sentetiae declaratione ex aliis partib. iuriς ciuilis, tum etia Accursiano r.errores insigniores significo. Quς si cuiqua iuuenili quod a seruore arrogantius a me scri pia esse videbuntur, tibi quide certe, qua tu eruditione S prudentia es, probatur u me mei animi cadidi & simplicis libertate opinor, in quas ne & praeceptores nostri,& Florentini libri,& multor .anno r. studia vindicarunt. Sed Modestiuu ipsum Latine loquente audiamus.
225쪽
AD MODESTINUM. 21yModeninius lib. sexto Excusationum, Vt ne debis quidem tutoribus qui cosirmari possunt omittamin, de his etiam breuiter considerandum est.
Haec verba Tribonianus sub titulo de confirmando tutore vhi curatore scripsit. quae ideo a Modestino scripta fuerant quod dum de excusatione tutorum aliis libris tractasset, hoc ipsum de confirmandis tutorib. mittendum non erat. Deinde ait,
Sunt quidam, qui recte dantur testamento tutores:boc est, ct ὰ quib. oportet, oe quib.oportet. quo oportet modo, ubi oportet.
Idem Modestinus alio loco ait: a Contra leges dari tutores,qui non dati sint ab iras a qui b. Oportuit. neq.hi sint quos oportuit dari, neq.bis dentur qui b. dari oportuit, ne q. quomodo dati debuerunt, dati sunt. Hermota genianus quoq.lib. 2. Iuris epitomar. V Si quaeratur, in quit, an ex inquisitione recte datuς sit tutor, quattuor haec consideranda sunt: an hic dederit, qui dare potuit:& ille acceperit cui fuerat dadus: is datur, cuius dandi facultas erat, & pro tribunali decretu interpositum. Horum aut e membroru exempla infra scripta sunt, Aquib.cum pater,no mater tutores dat. qui b. cu his, qui in potestate lunt: modus is est, ut personae tutor, noni reb. deturilocus testamentum, aut codicilli confirmati.
Vbi pater inquit liis, vel nepotib. quos habet
in potestate, recte dat tutore, in totameto tamen. Si vero ea persona sit, quae dare non potest, matery puta vel patron',vel extranera quiui1:aut ei cui
datur, dari no possit, vi a patre filio, vel filiae, qui non mi in potestateraut silicriptum sit,Rogo,tevtillas res cures,aut codicillis non cofirmatis tutor aut curator datus sit, constitui iones permiserunt,
quod deest. Cosulari potestate suppleri, ct tutores
secundum testatorta voluntate datos commari.
Haec verba apertiora sunt quam ut ullam interpreta-; tione desiderem:barbarus tamen Incerpres ea nimia re- l. i. de confi
226쪽
ligione obscurauerat.Ea vera ratione tutor illis verbis, rogo te ut illas res cures,non recte datur: quoniam certae rei vel cauta tutor dari non potest, quippe qui per sonae, non rei datur. a Consularem aurem potestatem confirmaturum tutorem sicribit, propter veterem morem : qui lib. . Institutionum ab Iustiniano relatus est.b Nam Attiliano & Titiano tutore sublato, Consules tutores ex inquisitione dare caeperunt.
Et si quide pater erat, quid dedit plerumque so
let no inquirere Praeses,sed impliciter commare. Si vero aliM,diligenter inquirit, an idoneus set.
Plerumque inquit, nam si naturali filio cui nihil relictum est, tutor detur, non sine inquisitione confirmatur : aut si quid ex his , quae Tryphoninus notat, A locum habeat.hoc autem verbum vulgo desideratur.
Praeterea scire oportet, curatorem linamento
ne a patre quidem recte dari,sed datum confirmari a Praesidesolere.
Ide Iustinian' scibit li.I.Institutionii: Curator inquit testameto no datur, sed datus co firmatur decreto Prae toria vel Praesidis.& Costantinus ti . . tit. U. Epitomaru. SVb titulo De tutorib. & euratori b.datis caput M. in hanc sententiam seriptum est.
Idem lib. primo Excusationum. Scire oportet
metiriratuU,non oportere curas minorum mulierib.committi. Si mater ea conditione scripserit klios heredes se liberati fuerint patria potestat eui-beratis his, ct ob id heredib. ipse pater curator creari, etiam si velit no potest, ne alia via quod testatrix fieri noluit, fiat. hoc ita a D. Seuero connitu tu est.Sed si quis a parentib.prohibea
tur tutor esse, creandus no est. quod se fuerit creatus, neque sie excusauerit, prohibendus est existimatione quidem salua tutelam gerere.
Explicauit nobis hunc locum inepte antea scriptu, doctor noster Alciatus lib.2. Parergon: cui addendum videtur
227쪽
L I B. SINGULARIS. 22s,idetur quod Vlpianus scribit lib. 3 s. ad edictum : a Qui a l. 3. in sine
ob segnitiam vel rusticitatem inertiam simplicitatem, dς sue xui. vel ineptiam remotus fit, in hac causa est, ut integra existimatione tutela vel cura abeat Utroq; autem loco ιι existimationis periculum est, quoniam tutela remoti enotabantur. b b de hI,
utii iv legatione sunt, non sunt a magistrati- 'μ η' 'bm tutores aut curatores creandi, nam dum legatione funguntur, ad eos periculum no pertinet. Si prouincialem homine legatum magistratus mae dederit tutorem, liberabitur.
Existimo ego superiori membro, de eo qui Romae, aut alio in loco est legatus, ne a prouinciale magistratu tutor detur, scribi posteriori, ne a Romano. Sed Accursiani barbarum interpretem secuti pra sectorium hominem , non prouincialem: & Romanum Principem, non magistratum scribunt. Sunt autem prouinciales, qui in prouincia domicilium habent, ut Vlpianus desinit, non qui ex prouincia oriundi sunt: hoc est, non qui in alio tantum loco domicilium habet. Neq; enim Alciati nostri interpretationem probo, ut oriundi soli illis ab iurisiconsultis appellentur, quorum maiores illic orti sunt. - Hac significatione sub titulis De ossicio Proconsulis & Praesidis, prouinciales accipiuntur' probis qui in prouincia nati altive sunt, aut domicilium habent.Sed & ciues Romani, qui in prouinciis negotiarentur eo nomine a Cicerone in eleganti illa de prouincia regenda ad Fratrem epistula, aut libro pol tius, dicuntur.Sed hoc loco a Modestino hi qui cum ex prouinciis essent Romam legati venissent, prouinciales appellantur. Paulus quoq; libr. 28. ad edtistum ait: fQui non compelluntur Romae iudicium accipere, nec iurare compellendi sunt, ut legati protrinciales.De eisdem intelligenda sunt quae sub titulo de iudiciis, S de legatis scribuntur:& sub titulo De legationi b. & ut hic εσr i 6ακον , sic Vlpianus lib. 6 o. ad edi tum : ix Quid ii homo. inquit prouincialis seruum institorem vendendatum mercium gratia Romae habeat ξ eademssignificatione apud C. Plinium minorem libr.2.& '. Vt Pe l.prouineIA
g l.et. l. si quis. in legatio. de iudi.
228쪽
ex his . de Atti . rub. Coit. lib. s. sit. xj. pro chiri. g f. ite tria. iusti. de ex
h C. qui nu. tute. l. & qui non sunt. de
opinor Epistular. reperire idem verbum licet. Illud igitur tenendum est, hoc loco de eo qui legat: onis cauta Romam venerit, agi De Romano vero magistratu non de principe scripsit Te Modestinum miror quemquam dubitasse : cum αρχον hoc ipso capite magistratum saepius appellent, & capite IS. R ad extremum , de Excusationi b. Aliis autem locis solet bonus ille interpres Piarsidem appellare. b Sed & principem Vertit I S. capite. ς Mao ς mirandum est, Praetorem Plato andrum in quadam Hadriani constitutione ' vertisse. nam Alciatus, qui eadem constitutione de Athe menti mag stratu agi existimat, nomen i plum est secutus quo nec Cicero abstinuit. lic enim scmbit: Semper verum fuit molietur Epicurus cum duo &septuaginta annos vi Xerit Archonte Pytharato. Ego vero & in .llis Hadriani lit teras.& apud Modestinum semper de magistrat Ib. tra-etratum esse censeo. Deinde Modestinus scribit,
Inter ceteras caul vi magistratu oportet crea' dorum mores animaduertere neq; e uim t a facul' ltates, aut dignitas, apta sunt ad fidem eis habendam, quam virae institutu decens, mores probi.
Pro vitae instituto alij electionem , aut voluntatem strabunt. Sed haec est iurisconsilii sententia, ut a me iste vitam instituerat, inquiratur. Qua de te Theophilus Jc Constant mus Graeci consulti prudenter scribunt, sin quirendum esse t modesti sint, non egentes non orbi, non vagi, sed locupletes & qui notant pueros educare,& eas sedes arnent. Denique ait,
Semper autem hoc maxime magistratura obser- SuenΙ, ne creet eos qui se ingerunt ut creentur, aut
ob id pecuniam dat: quos poelia quoque obn0xios esse constitum est.
Haς ad statas tutelas appellare solemus, quae innumerum earum , propter qua S tutor eXcusatur, non veniunt. Sed haec Accursiam docte v c multa. Illud interpretas errore committi, m est, ut proximum caput nemo intelligeret. Est autem id Florentiar scri
229쪽
L I B. SIN G ULARIS. 21 Idem libro 3. Excusationum, οἱ μὴ βουλωαὶ
Qme ita arbitror verti Jebere.
λθι non sunt decuriones, decurionum liberis
tutor eΙ creantur: quemadmodum decuriones quoque non decurionum liberis.
Antea non decurione ς, sed senatores, aut consiliarios scripserunt .cturi dubitandum non sit, decuriones βουλευ--: esse. Sic enim Iustinianus, cum duas constitutiones de eadem re Graece & Latine scripsisset, altera decuriones, altera βουλευως appellat. aEt Plinius ad Traianum de buleti buleutis Bithyniae scribit cui Traianus de decu riomb. rescribit H iloander quoque quoties in Iustinia ni Nouellis in eiusmodi verbum 1ncidit, incidit autem Lepc, b toties decuriones, aut curiale ς vertit, e contrario Theophilus lib. l.& 3. In stitutionum. ς Senatot CS vero a Modestino Gγκλ. rivii dicuntur cap. II. de EXcusationi b. d& senatus γκλου oe cap. I. quo loco de eorum ex cuiatione scribemus. Eo autem nomine a Theophilo, Constantino, Haloandro, & Plutarctio saepe appellantur. Non tamen inficior curiam & senatorum dedecurionum fuisse. Cum enim decuriones, ut Pomponius ait , S ex eo dicti sint quod initio cum coloniae deducerentur , decima pars colonor. conii iij publici gratia coscribi solita sit: 3c nihil decuriones in coloniis aut municipiis a senatorib Romanis dii serrent: f miranduncio est si in simili re similib. nomini b uterentur. sed &eadem ratione sunt ex Graecis, qui me senato regappellent, τωὐ βουλήν senatum : tamen hoc a m reconsultis, & a Iustiniano v turpatur Atque ita arbitror hoc capite de decurioni b. traftari quos municipale senatorest appellare possis. IS. De excusationi b. S de Senatoribus Romanis, SVb titulo Vero qui petant tutore ς, caput secun db min hanc sententiam sciriptum est.
idem libro primo Excresationum: Si minores non habeant legitimos defensores,si quidem tuto
230쪽
x18 AD MODESTINUM rib.egeat ob impubere aetate,possunt cognatione, aut adsinitate propinqui parentib.eoru masculis, aut feminis petere, vi eis tutores constituantur.
Minores hoc loco etiam impuberes appellantur,paulo post puberes quidem solum , sed χ . annis minorcs, quib. curator datur. Postea ait,
Possunt id quoque parentum amici, ct ipsoru
puerorum educatores. Sed alti, libera voluntate petunt, alij id facere coguntur,mater puta, O li' berti. 'camq; illa nisi legitimos liberis defensoresperat,damno, hi poena plectuntur.
Quod damnum, quaeve poena haec sit,expressum est.
Etenim inquit mater expellitur a legitima miij ureditate, tamquam indigna ex eivi bonis legitimam portionem consequi, cui tutorem qusre re neglexerit. Neq; solumisi non petat, sed O si quem petat, defunctoriὸ petat, νι pote eum qui
se potest excusare,vel eo postea aut excusato, aut reiecto non petat, vel dedita opera malos petat.
Quod nos defunctorie scripsimus, Modestinus os aescribit: quod Barbarus pietatis gratia, fuerat interpretatus unde prauitatis in Norico lib. est, ineptissi
me utrumque.Nos Budaeum non malum huius rei au-
a Bud Le τ' ctorem habemus, ' & quod praestat, Vlpianum, cuius ἡό' Atab O tertio ad Sabinum verba sunt haec. b Non solum autem quq non petiit,coercetur: sed & quq desunctorie ipetiit,ut rescripto declaratur,vel priuilegio munitum, vel oneratum trib. puta tutelis, sed ita demum si data opera hoc fecit. Eius rescripti verba paulo post a Modestino reserutur,quae etiam apud Vlpianu reperimus.' Imperatores quoq; Seuerus & Antoninus Pompeiano rescripserunt: dSi tres tutelas,vel curas eode tepore non defunctorie susceptas ad minastras, onere quartae tutelae sed curatoris pupillor.seu adulescentiu non grauaberis. Recte enim Bud us interpretatur tutorem petitum,aut tutela,vr petetdi munere defungeretur. Marcianus Prς- uaricator