장음표시 사용
211쪽
Nautae, caupones. stabularij.& quid si quis, quos volso dicunt & huic tenebitur: sed huius factum praestat heum sit & nauta. Sic enim Florentiae est,& apud Alciatum lib. 3. Dispuneti quamuis idem libro I. αρέργων Noricam editionem,quam perpetuo sere illis libris est secutus probat. est autem hς couos vulgo με-ricti me, Graec I dicunt. Cap. s. de insiliatoria actione.' Idem ait, si libitinarius, quem Graeci ν vocant seruum pollinctore habuerit, isq; morio tuum sipoliauerit:dandam in eum quasi institoma actio unem. Sic Haloander Albucium secutus,apud Alcinium libro 2. Praeter mi. Sed in margine adscripsit - εα quod Budaeuς dixerat scribendum. Ego vero Florent ae reperi. Si libitinarius , quem Graece νεκροθαα ὶμ vocant, seruum pollinctorem habuerit.Sed νεκροθα αν scribe dum est. dicitur autem et,ὸ Κ -ἀει, πυς νεκρά e. hoc est a cadaueribus sepeliendis, quos BudaeuS νεκροφρρουe appellat.
Cap. 26. depositi. b Habere me a vobis auri pondo plus minus decem,& discos duos saccum signatum, ex qui- 'O bus debetis mihi decem. quos apud Titium deposuistis
item κουροτροφειων. decem. item ex ratione patris vestri
decem & quod excurrit. Alexander Alexandrius, cistophori decem: quod neq; dudaeus probat. neq; quicquam aliud substituit. Alciatus recte libro I. Dispunct. Item quod trophimati dece: hoc est quod in nutriciis expendi. Nutricia, inquit Vlpianus c. I. de eaetra Or. cogni. eo usq; producemus,quoad infantes uberibus aluntur. Quet Budaeus τρόφια appellat.sub titulo de ossi. P. P. Idem Budaeus o prime verba illa , Quod excurrit, interpretatur.
. Nam & Meteianus in libro de asse sic ait: Ingeniosissime
autem cum ad denarium ratio conficeretur, excurretis
aeris nota inuenta est, quae sedecies multiplicata id essiceret. Capite 33. de legatis.' Graecum verbum deest ini omnibus quos vj di libris. Sed Florentiae ita legitur. Si animal Iegatum occiderit, puto teneri, non vi carnem . praestet. vel cetera, sed ut praestet pretium quati. iesset si viveret. Sunt autem λειψανα, reliquiae: sic etiam . Constantinus ficras illas diuor. reliquias appellat , lib. . i . t Itu. 3. προχώρου. Quod enim constitutione 3. de sacro. ecc. dicitur. Nemo martyres distrahat memo mercetur, O
212쪽
sic ille vertit 3 4que λέψαμ αγων me ασ m. Sed in DI- gestis intelligemus carnem, corium,& cornua: vi cap. o. de legatis labro secundo. δ Mortuo boue, qui legatus est. neque corium, neque caro debetur.& Iq. de cond furi .hBoue subrepto,& occasio, condustio & bouis,& cor ij,&carnis domino competit: scilicet si & cori si,& caro contrectata fuerint cornua quoq; condicentur. Cap.quoque ε8. de legatis libro tertio .c aliud Graecum verbum deest, maxime Neces lirium. Verba eius haec Florentiae sitnt. VIpianus libro 22. ad Sabinum. SI cui lana lege tu ,1d legatum videtur quod tinctum non est,sed άυm, υQ. siue autem facta est, siue infecta, lanae appellatione continentur. αυά νυες appellati quod ita
per se natum si nulla arte secatum, cuiusmodi Vergilius finxit, Nec varios discet mentiri lana colores: Ipse sed in pratis aries iam siuaue rubenti Murice, iam croceo mutabit vellera luto. Sponte sua sandix pascentes vestiet agno S. Nihil autem aliud α *trie est,quam quod ille per Spote sua expressit. Sub eodem titulo alter locus es in quo Graecis litteris pro Latinis acceptis,errandi causam Nebrissensi n3stro, & Haloandro veteres librarij dederur. Est enim Florentiae hoc pacto: ' Cui Corinthia vasa legata essent,& βασειρ quoq; eorum vasor. colloca lorum causa paratas deberi Trebatius respondit.Labeo autem id non probat si eas gubest testator numero vasorum habuit.proculus vero recte ait si aeneae quidem sint, noautem Corinthiae, non deberi. Librari j saces descripserunt,unde factum abaces a Nebrissensi. qui in eo quoq;
errat quod existimatam eas legato accedere. cum corra
Proculus densuerit, Bases Beroaldus & Riciatus recte hic legendiim putarunt, ut sub titulo de verbor . signi. Pomponius libro decimo Epistulur. Statuae adfixae basibus structilibus. aut tabulae relegatae carent S, aut erga parietem adfixae, aut si similiter coli rent lychnison sunt aedium. Sic enim & haec emendanda sunt. Caput 87. ad L. Falc. in Norico : Dixi -ν hane quaestionem esse, qui tractatus apud dialecticos α--δ, νου dicatur. Etenim quicquid constituerimus ve-
213쪽
rum esse salsum reperietur. Alciatus libro primo παρεργων ἐκ πιδνακερον, qui tractatus apud dialecticos di citur sic enim inquit plerique legunt, tametsi aliis etsi magis placeat. Pseudomenum me nistinentem appellat Cicero labro secundo De diu in cuius etiam mentio fit in Academicis. Florentiae multo meta lius. Dixi - άmesis hanc quaestionem esse, qui tracta- tus apud dialecticos dicitur. --vero , perplexa dicuntur. quale aliud est Caput i5. De condi. insti. a Si Titius heres erit, Seius heres esto. Si a UiΤitium. Seius heres erit 'Titius heres esto. A. Gellius libro de cod. incnon O. Exponit igitur tentamenti, inquit, gratia controuersiam parum consistentem , quod genus Graeci ρον vocant, Latine autem id non minus commode
inexplicabile dici potest .aliis locis eiusmodi argumeniata ori τρεφον appellat. Et quoniam de dialecticis mentio facta est, illa etiam emendanda sunt, quae de sophismate sub titulis ge verbor. signific. & de diuer sis regulis iuris dicuntur. Natura cauillationis, quam
, Graeci appellauerunt, haec est , ut ab euiden- et
ter veris per breuissimas mutationeS disputatio ad ea ' Est. i. diu e. quae euidenter falsa sunt, producatur, Sic Florentiae. teι. Valla libro sexto σκῶμ μα legit, Alciatus libro quarto De verbor. signific. ri ισιν, alij 4 ,αβολην, aut γητέαν De so rite autem quem acerualem Cicero appellat, multa Aristoteles, & ceteri tradunt. Eorum cauilla tio notior est, cum paulatim augendo, aut minuen
do aduersarios fallebant. Vt si quis dicat , plures colia legium facere : rogabit sorites an ne septem , quod si, ille assismet unum deminuet, deinde item unum quoad eo perducyt, quo alter principio Venturus non erat.
Eodem p a Cto augendo si dicat oues duas gregem
l non facere . aut modicam summasu esse duorum au- reorum : tum ille minutissimum nummum addet, saepius, quoad illum fallat. Ille etiam locus ex dialecticis,
aut ri toribus sumptus mendosus est, Cap. vir. ad S.C. Trebel.Deest enim Graecum verbum, quod an aliis lo- l.Qu.ad S. C. l cis ab Haloandro & Alciato eleganter declaratum est: Treb. i Sic vero est Florentiar:Polycrates fidei commissum ped
214쪽
Ver. sig. l. detestatio. in fi.
consulem Achaiae, Appellatione facta, cum solus Phoe-
,,bus egisset maνομερος, victus est vi cap. 13. de tui eiuran- , do. & quasi μονομηρηt condictio ei dari debet , aduersus, . furis heredem. Quod interpretantur illi, sine exceptio, , ne, aut replicatione, a quasi peremptorie dicas. id enim capiti ultimo aptius est. Caput I. de aqua , & aqua: plu mae. ' Haloander Alciatum secutus libro secundo Praetermi .sic edidit: Sulcos tame aquarios qui Grsce νέραυλα eappellantur , si quis faciat, aqua: pluuiae arcendae eum teneri. Sed idem Alciat. libro secundo - ρεργ. helices mauult scribi. Et certe Florentiae sic est: Sulcoso tamen aquarios, qui stat Me appellantur, si quis faciat,a- quae pluuiae actione eum teneri ait. Et sextus Pompeius ait: Elices sulci aquar ij per quos aqua collecta educiture lyris.Cap. q. vi bonor. raptor. -Ηaloander turbam autem appellata Labeo ait, ex genere tumultus, idq, verbum ex Graeco tractum Hoc videtur Alcia.in lib. de ver b. sign. probasse.' Sed Florentiae est iasi 4. 2πρυ- βειν, hoc est a tumultuando.Budaeus volebat haec adde Te, σαιροὶ τοῦ θορυβου , hoc est, turba enim a tumultu ducitur.Cap. 3. de incen. ruina, nau. f Qui eiecta naue quid rapuit,hoc educto tenetur. Eiecta hoc est quod Graeci aiunt, ἐξοκειλα--. Sic Haloander , Budaeum& Alciatum secutus: quanquam ille εκκλυζομ , vel ἐξοκειλά e, hic prius αει x Τιε, post ἔκεολὴ, tandem restituat s Florentiae tamen est λ, quod is εκβειεζω dictum est Cap. s. de iniuriis,Haloander Attiatum secutus libro secundo Praeter mi. edidit: Eodem poena ex senatusconsulto tenetur is, qui, aliudue quid,siue scripturam, in notam aliquor. produxerit. quod a terum Alciatus probat libr.I. παρέργ. Sed in Ethrusco libro est: Eadem poena ex S. M C. tenetur etiam is, Qui ζ γράμματα, aliudue quid sineri scriptura, in notam aliquota produxerit. Cap. I. de e fracto, & expila. Haloander, Budaeum & Αlciatum secutus edidit: Expilatores,qui sunt atrociores fures, hoc est , in opus publicum, Vel perpetuum, vel temporarium dari solent. Budaeus tamen substituebat: hoc est enim σαλαγωγοὶ , vel συλHai. quamuis dicat Demosthenem λωποδίτας appellare. Alciatus libro secundo Prat
215쪽
go Praeter m. aut λα-οημααν. sed libro primo παρεργ'NOricam editionem probat:& quod nollem secisset,addit: Dictionem Gi arcam eo modo reponenda,& antiqui pleriq; codices, & Ethruscae Pandectae nobis indicarunt Neq; enim est ullum eo loco verbum Grae eum in illis Pandectis, sed hoc pacto ea scripta sunt: Expilatores, qui sunt atrociores seres hoc enim est expilatores in opus publicum, vel perpetuum, vel temporariudari solent. Quam germanam esse lectionem apparet, ex Alexandri constitu. in de cau. ex quibus in D. ali. irro. Si te expilasse hereditatem sententia Praesidis constitit, non ex eo quod non & alia tibi poena irrogata est seris improbioris infamiam euitasti. & lib. . Instit. sub tit .vibon. ra. hi qui rapiunt, improbi fures appella4latur. Cap. 9 de poenis,Florentiae est: Erit & illa poena. ne quis ne- Vix de Poeni gotiis publicis interueniat. hic enim priuatis quidem 'interesse poterit, publicis prohibebitur: ut solent quibus sententia fraecipitur clivumων α ροχε. s. Significant' autem Graeca verba, publicis abstinere: quae in Norico 'o libro desunt Budaeuς αανέπου. alij ,- - 'fra maptis scribunt. Cetera aliis persequemur.
Multis locis in negationibra erratum, in vulgo editis libris:quor. des ex Flo'rentinis libris constat.
lci Est.& non, cuncti monostyllaba nota frequentant:
Hix demptis nihil est,hominu quo Θ sermo volutet . Non male a poeta nescio quo dictum est. namq; Vt po
Omnia in hi ς & ab his sunt omnia, siue negoti. Sive oti quicquam est, seu turbae liue qHieti S. In nostris presertim libris id usu euenire cognoscimus, in quibus & illa mire conueniunt, Si consentitur mora nulla interuenit. est.est: Si controuersia est dissentio subiciet non. Quod toties factu esse, dedecori est. Quam ob re extremo hoc capite aliquot loca enumerare decreui maxima
216쪽
ea. de Ver. obl. I. ea C. de condi. ob causi
heredes. de er. ob l. ubi Ias. in prin. x l. omnem
audaeia a librarii et & interpretibus in contrariam sententiam couersa. Quale illud est, quod Bariolo,ommunostror. interpretu post Iustinianum Optimo, debemus. Qui cum ex facto dubitaretur, an hoc pactum valeret, ut ne liceat debitori hypothecam vendere, quibusdam amrmantibus Cap. 7. de distra gno. y dici nullam esse conuentionem, aliis nullam esse venditione,& utriusq; lectionis libror.testimonia proferrentur, testatur se PI- fas, ubi tuc Florentinae Padectae erant, misisse, repertuq id quod optauerat, nullam esse vendit 1onem Quod ne facile obliuisci possemus, permultis locis testatum reliquit. b Controuersiam Bariolo . ait Foro corneliensis Alexander , fuisse cum Baldo. h Et quidem Baldus hcet
controuersiae mentionem non faciat, tamen cotrariam
Bariolo sententiam defendit. Bariolus vel o Francisci Accursij iiiij mentionem facit quem non existimo aduersariu fuisse. Angelus quoq; Perutinus in Barioli sententiam libenter it, ob Pisanas Pandectas. Qua dilige tia si maiores nostri usi suissent, non toties ab leuissimo quoq; librario eluderemur. Sed maxima culpa penes Accursium residet qui quae no probar, negatione addita,aut ablata eme dat. Cuius illa sunt frequentia, vel lege adfirmative, vel lege negative, vel lege interrogative: quem ceteri imitantur.Nos igitur aliquorum locor. Et bruscam te Chionem hoc loco indieabimus: ut qui sietam faciles in quamcumq; partem proba R iam conuertunt, huic uni sententiae se addicant, ne Barioli pretiudicium contemnere Videantur. In Norico libro editorum omnium optimo , Caput 2 o. De iudiciis g ita scriptum est: omnem obligationem pro contractu habendam, existima dum est: ut ubicunq; aliquis obligetur, & contrahi videatur.qua uis ex causa crediti debeatur. In Florentino vero & allis Quamuis non ex crediti causa de beatur. & Caput 6 De inoff. testa. t Haloander edidit ut at ij : Polt humus inoffciosum testarrientum potest diceste, eo r. quibus suus heres vel legitimus potuis , set fieri,si in utero mortis eor tempore non fuisset. Sedia est Florentiae: Si in utero fuerit mortas eoru tempore. Quod uin existimo accipi e dum, ut si post humus in Viero fuerit mortis eor. tempore, in ossiciosum testimentum
217쪽
tum possit dicere. Et hoc, & superiori loco in margine
Norici libri est nostra emendatio adscripta. Caput vero II. a Florentiae sic est, ut in multis libris: Modestinus tu tibro tertio Responsior. Etiam si querella in ossiciosi testamenti obtinuerit. non ideo tamen donationeS. quaS.
vivus ei perfecisse proponitur, infirmari, neq; in dotem . dator. partem vindicari posse respondi. Quod ita, ni fallor intelligendum est, ut si contra eam cui res a Viuo illius patre, qui postea in quere la obtinuit, in dote datae sunt,agatur,quasi omnia perditura sit quae ab illo accepit. Modestini resiposo se tueri possit. Haloander vero edidit: Etiam si querela in ossiciosi testamenti non obtinuit: eorum opinionem secutus, qui existimabant dotem filiae data, quae postea querelam mouit: Sed, ut dixi, ei data dos est, aduersus qua mota fuit querella. Caput quoq; ultimum de usu frustu ear. re r. quae usu consumuntur, pesset me acceptum est. Cum enim Floren- ..tiae esset hoc pacto: Marcianus libro I. instit. Cum pecunia erat relicta Titio ata , ut post mortem legatari jad γ Mamium rediret: quamquam adscriptum sit . ut usum eius Titius haberet proprietatem ta Men ei legatam.& usus mentionem factam , quia erat restituenda ab eo pecunia post mortem eius Diui Seuerus & Antonius rescripserunt. Haloander edidit, quanquam non adscriptum sit & usum eius Titius haberet, proprie tamen ei legatum esse usum fructum. in margine adscripsit: alias proprietatem ei legatam esse vis metione Acha. paulo melius, etiam si negationem abstuleris, quam multi non habent. Caput 6. communia praedior. hFlorentiae legitur : Si tamen alterae unius propriae sint
aedes, alterat communes: neutris seruitutem vel ad-HQuirere, vel imponere me posse , Pomponius libro octauo ex Sabino scripsit. in Norico vero , imponere non posse. quod veritus Haloander est ne an Accursiana tela incideret : quib. facile ab eodem Accursio ,& aliis interpretib. liberamur. Caput 17. quem'. admodum ferv. amitt. 4 Labeo ait, si is qui haustumi habet, per tempus quo seruitus amittitur, ierit ad son- . . rem, ne aqua hauserit: iter quoq; eum amisisse, Sic Florentiae . at in Norico, Non ierit ad sontem,quod nullius
218쪽
h l. cu duob. s. idem resp. socius. pro
,, dubitationis esset. Cap. I. de aleatoribus: Et est relaturiis apud Pomponium , solummodo p cenalem actione deri negatam:quod non puto verum .Pistor enim simplici, ter ait. Siquid subtractum erit iudicium non dabo. Si Florentiae. Halo .ander, quod puto verum , edidit ad
uersus omnium interpretum multis in locis senteni 'stiam. Cap. q. de rebus creditis, Florentiae est: Respigno
D ta data , pecunia soluta condici potest . di fructus ex in . Miulia causa percepti condicendi sunt. Nam &si colonui post lustrum eompletum fiuctus perceperit, condici
eos constat .m Norico, etiam fructus ex iusta causa per ,, cepti. Sed tam ei Min margine, ex iniusta, ut in multis
est, adscripsit. Cap. vlti. de iureiurando: Si fideiussor iu- Drauerit, sedare non oportere, exceptione iurisiurandituruς est. Atquin si qua1i omnino idem non fide iustisset, iurauit, non debet hoc iusiurandum reo promittendi prodesse. Haloander, se dare oportere. Cui contradicut, x, quae sequuntur illic verba. Et illud, quod in calce il- asilus capitis dicitur : Eadem ratio est . & si fideiussoris, a defensor iurauerit, reo enim datur exceptio. abj scribunt, reus promittendi tutus est. Cap. II. quod ex noni Capitis calce pendet, de S. C. Macedoniano,' negatio ablata ab Haloandro est. Cum enim cap. 9.in fine dicaritur: Quanquam autem soluendo non repetunt, capite, , Ii. necesssimo dicendum est: tame si non opposita exce- ptione condemnati sunt utentur benatusconsulti exce-
, pilope, non ut in Norico est, Tamen & si opposita. Cap., 2. pro socio. h Potest tamen pro socio agere ad hoc, ut , , cole quatur quod sua antererat. Finge enam . malle eum, , magis suum consequi,quam dominium insulae. Oratio Denim Diui Marci idcirco quatuor mensibus finit cer- ras usuras, quia post quatuor dominium dedit. Sac Florentiae. In Norico iolo: Finge enim hoc malle eu suum non conse otii. quod absurde dicitur. Cap. qO. de contra. Nemp. Sed si ita pactum esset ut emptor in diebus pro- 'ximis landum metiatur, & de modo agri renuntiet, & si in diebus triginta renuntiasset, minore modum agri' esse: quamuis multis post annis, posse eum, quo minoris modus agri fuisset repetere ic Florentiae. Haloander vero solus edidit,&,si in diebus triginta non reduntiat se si
219쪽
set. Cap. vlt. de rescin. vend. Ethruscus liber, ut multi, l. vli. fine. babet. Respondit , si conuenisset, ut non prius pecunia de rescin. soIueretur quam fidei usibr venditi causa daretur nec ad factum esset, cum per emptorem non staret,quo minus ' fieret e non posse posteriorem legis partem exerceri. 'Noricus, cum peremptorem staret, Cap, τ . de 3 ii Q 'as stb iis,
emp. ' Quiam uis supra diximus, cum in corpore con ' i. qui rivi, sentiamus, de qualitate autem dissentiamus, emptIO- '' emp. nem esse: tamen venditor teneri debet, quanti interest tuo non esse deceptum.& si venditor quoq; nesciet, veluti si me fas quasi citreas emat, quae non sunt. Noricuς habet,
i ut ceteri ,emptionem non esse. Cap. 6. de aedilitio edi sto. VSpadonem morbosum non esse neq; vitiosum, ve-ε
rius mihi videtur sed sanum esse sicuti illum qui unum c. '' testiculum habet qui etiam generare potest. Sic Florentiae. & in aliis libris. Sed in Norico, qui etiam gene- rare non possit. Quod si de eo qui unum testiculum ha ber. intelligitur. falsum: si de spadone, aduersuς iurisconsulti verba est Ne q. enim verum est,eum spadonem lso vocari, qui uno testiculo caret, quod Accursius censuit. neq; generare no posse, quod Haloander credidit. Cap. .
ly 4ς ς0 qui pro tutore. Celsius libro vicesimo quinto lj de eo qui
Digestorum. Si is qui pro tutore negotia gerebit, cum . 8 9JR 'tutor non esset rem pupilli vendidit, nec ea vi capta est: 'petet eam pupillus, quanqua ei cautum est. Sic Florent tiar in Norico ver solo,cum tutor esset. Cap. ΙΑ-dst in . 1 si ta diusto rupto. Paulus libro lingulari de adsignatione li- ,h 'μ' 'bertor u. Si ita facta sit exheredatio : si filius natus, natave sit, exheres esto e utrisq; natis non rumpitur testa-io mentum. Noricuὲ tantum habet, rumpitur. Cap. 8 . delegatis.' Nos enim impugnatur iudicium ab eo qui d I. filio p
iustis rationibus noluit negotiis hereditariis implicari. ' ter. de leg. Haloander, voluit, librarior. fortasse errore. Caput. 6.
De Optione , vel elec. leg. Pomponius libro sexto . ad el- macipi Sabinum. Mancipiorum electio legata est, ne venditio QP 'quandoque eligente legatario interpelletur : decernere debet Praetor, nisi intra tempus ab ipso praefinitum 'l elegisset, actionem legator. ei non compete se. in No si f l habeo seo solo, non ela gente legatario interpellatur. Cap. I. id. Tubero.
De suppellcctili legata ,s Florentinuς liber habet, ut alij. de lup. te.
220쪽
is Equidem non arbitror quemquam dicere Quod non sentiret, Vt maxime nona ine usus sit quo id appellari solet. Noricus, non solet. cap. 23. De condi. & demo. Iulianus libro s. Digestorum. Iure ciuili receptum est, , quotiens per eum cuius interest conditionem ampleri, di fit quo minus impleatur, ut perinde habeatur, ac si am-ν, pleta conditio sui fiet. In Norico conditionem non impleri. Sed in margine adscriptum est . alias deest ne gati O. alij, non impleri 3c non fuisset. Caput 7 o. hPapinianus libro I 8. Quaestionum. Cum tale legatum V esset reli flum, Titiae, si a liberis non discesserit, ne Sa Nerunt eam recte cauere : quia vel mortuis liberis le-
qati conditio possit existere. Sed displicuit sententia:
'non enim voto matris opponi tam ominosa non m ter
'ponendae cautionis interpretatio debuit. Sic Floren-miae . Sed in Norico , tam ominosa interponenda , D&c. alii , tam oneros a non interponendae. Est autem haec iurisconsulti sententiam on placere propterea, quod fili j ante matrem mortem obire possent eam cauere non debere , cui ei ominosum sit huius rei mentionem facere. Apellabant autem omen veteres , cum ea se quicquam dictum . aut factum esset, quod rei euentum portendere posset. Sic Turnus apud Vergilium Ne quaeso ne me lachrymis neue omine tanto Prosequere in duri certamina Martis euntem. Erit itaque malum matri omen, haec interpretatio non interponendae cautionis Mucianar. Caput 78. Floren- Miar est. Nec enim parem dicemus eum cui ita datum sit, si monumentum secerat: & eum , cui datum est ut monumentum faciat. Quod agnoscere videtur Accursius. Noricus liber habet, Ut multi, monumentum non faeiar. idem tamen reste habet, Non pro conditionalib. in quo Accur. vatiatum esse ait. cap. I 4. De legatis praestandis .it Nec enim occasio emancipati praeteriti debet institutum lucro adiicere, cum praeteritus iure suo non V utatur. Sic ira ulti,& Florentiae. in Norico vero . iure suo 'utatur Ca. I. De collat. maximum mendum est in Norico tantum ii. Sic enim dicitur: Si cum duo b. conferre de beret alteri contulerit,alteri no: vel cum cauet, vel cum