장음표시 사용
91쪽
otta hoc de se norunt & ientiunt, sibi facile persuaden ingulos alios homines idem de se ipsis sentire, quoniam in eo nihil est quod ab alio pendeat. Is
circo neminem unquam contemnunt, & quamvis saepe videant, alios ea admittere spiralmata quae ostendunt ipsorum imbecillitatem,sunt tamen proniores ad eos excusandos quam carpendos,& ad credendum, eos potius ex notitiae quam bonae voluntatis desectu peccare. At prout non se putant multo inferiores iis qui plura bona aut honores possident, aut qui ingenio, eruditione, sormave praepollent, vel aliis exteros superant in aliis quibusdam persectionibus, ita nec se multo supetiores existimant iis quos similiter praecellunt, quod haec omnia ipsis videantur haud magna consderatione digna, prae bona illa voluntate ex qua sola se existianiant, & quam supponunt quoque esse aut minimum posse elle in singulis aliis bominibus.
In quo confisat Humilitas honesta.
AT que se Generosiores solent quoque Humiliores esse, & Humilitas honesta consistit solum in ea reflexione quam facimus superinfirmitatem nostrae naturaen errores quos olim potuimus commisisse, aut deinceps possumus commitalete, qui non minores sent iis qui ab aliis committi possunt ἔ essicitque ut nos mismi ui praeseramus, reputantes, parili ter caeteros qui pollent nobiscum suo libero Arbitrio,aeque bene ac nos illo posse uti.
Τnt proprietates Generositatis, σ quomodo medeatur
exorbitationibuu omnium Pasironum.
Gi hoc modo Generosi sunt, naturaliter ad magna patranda seruntur; fie mmen ut nihil suscipiant cujus non se capaces sentiant. Et quoniam nihil majus reputant quam bene sacere aliis hominibus, &proprium commodum ideo contemnere, semper perfecte humani, affabiles &ossiciosi erga unumquemque sunt. Ac praeterea absolute dominantur suis Affectibus, specialiter Cupiditatibus, Zelotypiae, & Invidiae: quod reputent, nihil cujus acquisitio a se non pendeat tanti valere ut multum debeat exoptari; &odio erga homines luia eos omnes existimant; & Metui, quod fiducia propriae virtutis fiant se ri; & denique Irae, uod parvi pendentes quaecunque pendent ex aliis, nunquam tantum concedantiis adversariis ut se ab illis laesos agnoscant.
OUotquot vero bonam opinionem de se ipsis concipiunt quacunque alia de causa, non pollent vera Generositate . sed tantum turgido fastu, qui semper valde vitiosus est, etsi eo magis' quo causa propriae existunationes injustior fuerit. Omnium
92쪽
Omnium vero injiistissima est, superbire absque causa, id est, eum quis etiam nihil cogitat sibi inesse meriti propter quod exis limari debeat, solummodo quia meritum non magnifacit, libi quo imaginando, gloriam nihil aliud esse quam usurpationem, credit, eos qui ejus sibi plus arrogant, ejus quoque plus habere. Est que hoc vitium ita irrationale & absurdum, ut vix crederem dari homines qui illi se prostituerent, si nemo unquam injuslc laudaretur: Sed assentatio tam late domi natur , ut nullus sit ita imperiectus, qui non se videat saepe laudari propter res quatnullam laudem merentur, imo quae vituperio limi dignissimae; quod occasonem praebet stupidioribus in hanc superbiae speciem inc idendi.
E Guus ejus contrarios esse essectibus Venerositis.
SEd quae in sue si causa propriae οκhinnationis, s di .ersa fueris a voluntate
quae lentitur bene semper utendi suo liOcro Arbitrio, unde dixi manare Generositatem, producit semper saltum valde vitiQsum, & qui adeo differt ab hae vera Generositate ut habeat tacinus absoluic contrarios. Cum enim alia bona, ut ingenium, pulchritudo, divitiae, honores &c. eo magis soleant aestimari quoiupaucioribus extant, imo sint serme omnia ejus naturae ut pluribus communicari non possint id esticit ut superbi conentur citeros omnes deprimere,&suis cupidi talibus mancipati habeant animam iudesineater agitatam ab odio, Invidia, Zelo typia, aut Ira
ARTICULUS CLIX. De Dumilitate mitiosa.
OUoad Aliatio iem aut Humilitarem vitiolam, ea consstit praecipue in ea quod quis se imbecillum sentiat aut parum constantem, & quasi dum tutus usu iureque liberi sui arbitrii nequeat ea non facere,quorum tamen debet postea ipsum poenitere; tum etiam in eo quoi credit, se non posse per semetipsum subsistere aut carere pluribus rebus quarum acquisitio pendet ab alio. Atque se di resto opponitur Generositati. Et saepe evenit ut illi qui ingenium abjectius habent, snt arrogantiores&superbiores: ut generosiores, sunt modestio: es & humiliores. Sed cum illi qui mente forti & generosa praediti sunt, animum non mutent ob prospera vel adversa quae ipsis accidunt; qui econtrario abjei ho&iu firmo sunt animo, a sola sortuna diriguntur; nec eos prosperitas minus instat quam deprimit adversias. Imo saepe videas ut se demittant turpiter apud eos a quibus aliquid vel boni expectant vel mali metuunt, ac simul insoleuter se efferant supra eos a quibus nihil sperant vel timent.
Aualis Ili motus stirituum in his Passionilus.
CAEte in inde iacile cogitoscitur, Superbiam & Λbiectionem non solum vitia esse, sedetium Passiones , quod eorum eommotio valde se prodit e ti tria
93쪽
trinsecus in illis qui subito vel inflantur vel dejiciuntur ex nova quadam Measione. Sed dubitari potest, num Generositas & Humilitas, quae virtutes se iit, possint etiam ess s Passiones, quia vorum motus minus conspicui liint, nec videtur ita virtuti cum Passionibus convenire ac viziO. Attamen non video qui idem motus spirituum, qui inservit confirmandat cuidam cogitationi, cujus standamentum malum est, nequeat similiter eam confirmare cum justo nititur fundamento. Et quoniam Superbia & Generositas in propria existimatione consistunt, ac in eo solum differunt quod ea sui existimatio vel injusta sit vel julta,mihi videntur posseresetri ad unam eandcmque Passionem,quae excitatur motu composito ex moribus Admirationis, Laetitiae, & Amoris, tam ejus quo quis se ipsum amat, quam illius qui habetur pro re ea quae enicit ut se ipsum existimet ; sicut e contrario motus qui excitat Humilitatem, sive honestinitive vitiosam,compositus est ex motibust Admirationis, ristitiae, de Amoris proprii mix: i cum O lio defectuum qui essiciunt ut alia iis se despiciat. Nihilque differentiae in his motibus obiervo, nisi quod motus Admirationis duas habet proprietato ; primo quod inopinata occupatio eum reddat velle mentiorem ab initio; deiade quod sit aequalis in suo progressu, id est, spiritus continuent se movere eodem tenore iacerebro. inarum proprietatum prima magis reperitur in Superbia & Abjectione quam in Generositate&Humilitate honesti,& contra ultima melius observatur in his quam in illis. Cujus ratio est, quod vitium vulgo ex ignorantia nascatur, de illi qui minus se norunt facilius superbiant, aut se demittant plus quam decet; quia quicquid iiss recenter accidit, eos offendit inopinato, & essicit uidum id sibi tribuunt se ipsos admirentur,& de se bene judicent vel sequitis, prout existimant illud quod accidit in suum
rem modum cedere vel secus. Uerum quoniam saepe post rem ex qua superbi erant sequitur alia quae eos deprimit, ideo moriis Passionum quibus agitantur vatius est. Sed econtrario nihil est in Generositate quod non queat convenire cum Humilitate honesta, nec quiequam alibi quod eas immutare possit: Unde earum motus sunt firmi, eonstantes & semper sibi ipsis valde similes: sed non ita ex inopinata occupatione procedunt, eo quod qui se ita existimant , satis norintea usas propter quas se existiment: Attamen potest dici, has caii sas adeo miras esse Oem pe facultatcm suo utendi libero Arbitrio, ex qua quis se ipsum existimat, & in si mitates sibjecti cui inest haec facultas; quae e ciunt ut non nimis se existimet ut quoties de novo menti occurrunt, semper novam Admirationem excitent.
Quomodo Generositas acquiri possit.
OUin notandum est, Virtutes , vulgo sic dici solitas, esse habitus in anima qui eam ad certas cogitationes disponunt, ita ut sic disserantab illis cogitationibus, ut tamen Scers producere&reciproce ab illis produci possint. Observandum quoque, has cogitationes produci posset ab animasola, sed sepe evenire ut in- αε in . e , super
94쪽
super aliquiet motus spirituum eas confirmet; atque tum simul sunt actiones virtutis &Passiones animae: sic eis nulla sit virtus cui magis praeclara natalia conserre videantur, quam ea per quam nemo se ultra suum justum valorem existimat; &credibile st, omnes animas quas Deus indit corporibus nostris, non aeque nobiles& sortes esse; quapropter hanc virtutem nominavi Generositatem secundum usum nostrae linguae Gallicae, potius quam Asagminimitatem secundum usum scholae,in qua parum cognoscitur certum est tamen, bonam Institutionem multum inservire ad corrigendos natalium desectus; & eum qui saepe se occuparit in attenta consideratione liberi arbitrii,& quantum emolumenti situm sit in firmo proposito eo bene utendi; & ab alia parte quam vanae & inutiles sint omnes curae quae ambiti sos excruciant, posse excitare in se Passionem, & exinde acquirere virtutem Generostati : quae cum sit quasi clavis omui una aliarum virtutum, & remedium gene rate omnibus Affectuum vitiis, videtur haec consideratio esse digna quae observ
te Veneratione. V Eneraris sive cultus est inclinatio animae, non solum ad existimandum obteiactum quod veneratur, sed etiam ad se illi subjiciendum cum aliquo timore, ejus favoris demerendi gratia. Adeoque non veneramur nisi causas liberas,quas posse nobis vel bene vel malefacere judicamus, etianas nesciamus utrum sint facturae. Amore & Devotione prosequimur potius quam simplici Ueneratione eos a quibus nil nisi malum praestolamur: Et nisi judicaverimus, causam hujus boni vel mali liberam esse, illi nosmet ipsos non subjicinius ad ejus favorem nobis conciliandum. Sic cum Ethnici Veneratione prosequebantur sylvas, sontes, aut montes, non proprie illas mortuas res venerabantur, sed Numina quae illis praeesse putabam. Et motus spirituum qui excitat hunc Assectum, componitur tum ex eo qui Admirationem excitat, tum ex eo qui excitat Timorem. De quo postea loquar.
ARTICULUS CLXIII. De Dedignatione.
I quod vulgo diremus Dedignationem, est inclinatio animae ad spernendam
causam liberam, iudicando, eam, etsi natura sua capax sit bene vel malefaciendi, tamen adco insta nos esse ut nobis neutrum facere possit. Et motus spirituum qui eam excitat, componitur ex illis qui excitant Admirarionem, &Securitatem live Audaciam.
GEnerosias vero & Imbecillitas animi sive Abjectio determinant bonum Semalum usum harum duarum Passionum. Quo enim anima nobilior&g
95쪽
m rosor fuerit, eo major inest ei inclinatio reddendi cuique quod suum est: Αtque sic non solum prosundissima adest Humilitas respectu Dei, sed etiam absque repugnantia prastatur omnis Honor & Cultus qui hominibus debetur, unicuique secundum ordinem &authoritatem quam in naudo obtinet,& nihil pretiet vitium contemnitur. Contra vero qui sunt animi abjecti&imbecillis, solent perexcessum peccare, quandoque cum reverentur & timent res solo contemptu dignas, & quandoque cum dedignantur insolenter eas quae plus reverentiae merentur. Et saepe celerrime transeunt ab extrema impietate ad superstitionem,& ite- tum a supelstitione ad impietatem, ita ut nullum sit vitium, nullaque inordinatio animi cujus capaces non sint.
Syra est dispositio animae ad sibi persuadendum, id eventurum quod cupit, quae producitur motu speciali spirituum, conflato ex motu Laetitiae & Desiderii inter se permixtis. Et Metus est alia animae dispositio, quae ipsi persuadet, id ipsum non eventurum. Ac Observandum, has duas Passiones, licet sibi contrarias, tamen posse simul alicui inesse; nimirum ubi senui objiciuntur menti diversae rati nes, quarum quaedam suadent, eventum Cupiditatis facilem esse, aliae diffieilem
ARTICULUS CLXVI. De Securitate π Desteratione.
TUnquam autem altera harum Passionum comitatur Cupiditatem quin asteri L quend m locum relinquat. Cum enim 'essatis ita firma est, ut planὸe putat Metum, mutat naturam, & vocatur Memmim sivenducia: Et cum quis persuadetur, id quod cupit, eventurum, &, si continuet velle ut eveniat, desinit tamen agitari ab Affectu cupiditatis, quae ejus eventum exquiri faciebat cum inquietudine ; saeuii cum Mettia adeo extremus est, ut omnis spes decollet, sese convertit in Deδει aris eras,&haec Desperatio exhibens rem ut impossibilem, extinguit plane Cupiditatem,quae nonnisi inpossibilia sertur.
F Esit pia est species Metus qui spectat Cupiditatem sibi eonservandi possessi
nem cujusdam boni; nec tam procedit ex vi rationum, quae judicare iaciunt, illud amitti posse, quam ex magno aestimio in quo est; quod cit ut examinentur vel minimae suspicionis causae, & sumuntur pro rationibus maximi momenti.
IO quo haec Passio honesta essepossit.
V quoniam major habetnda est cura conservandorum bonorum quae majora, quam Diuitigod by Corale
96쪽
luam quae minora sunt,haec Passio in quibusdam occasionibus honesta & iusta e Ge potest. Sic exempli gratia militiae Dux qui urbem maximi momenti servat, jure movetur zelotypia pro ipsa, id est, metuit omnia ilix quibus occupari & intercipi posset: nee honesta mulier vituperatur quod sui honoris sit χelotypa, id est, non solum a maleficiendo abstineat, sed quoque studiose vitet vel minimas obtrectati nis causas. ARTICULUS CLXIX.
ASt ridetur Avarus, cum Zelotypia ducitur pro suo Thesauro, id est, eum illi
oculis incubat, nec ab illo unquam recedere vult, nequis eum seretur: nec enim pecunia meretur tanta cuti asservari. Et continanimus virum qui suae uxoris zelotypus est,cum indicio sit, eam ab ipse non amari uti par erat, quod vel de C. vel de illa male opinetur. Dico quod illam non recte diligat: nam si vero Amore eam prosequeretur, nulla ratione ad sequius de illa suspicandum propenderet; Ac proprie non eam amat, se a solummodo bonum, quod in eo situm arbitratur, ut solus eam possid eat: nee metueret iacturam huius boni, nisi eo se indignum aut suam uxorem infidelem esse judicaret. Caeterum haec Passo non nisi ad suspiciones & dissidentias relertur: proprie enim non est Zelotypia, conari aliquod malum vitate, cum ejus metuendi justa causa subest
AN ctuaria est quoque species metus. Quae dum retinet Animam
quasi in dubia lance inter plures actiones quas nee re potest, in causa est ut nullam exequatur, & sic habeat tempus ad eligendum antequam se determinet; In quo revera habet quendam usum qui bonus est: Verum cum ulterius duratruam par est, ct illud tempus deliberationi impendit, quod requirebatur ad agenum, pessima est. Dico autem, eam esse speciem Metus; quamvis accidere possit, cum datur optio plurimarum rerum, quarum bonitas valde aequalis apparet, ut incerti &fluctuantes haereamus, etsi nullus propterea subsit Metus. Haec enini species fluctuationis procedit solum a subjecto quod se offert , non autem ulla commotione spirituum. Quare Affectus non est, nisi in quantum metus errandi in electione ejus auget incertitudinem. Verum hic metus tam ordinarius & tam vehemens est in quibusdam, ut sepe, etsi nihil occurrat eligendum, nec nisi unicares sese offerat vel sumenda vel omittenda, eos tamen detineat,& efficiat ut inutiis liter subsistant in aliis exquirendis. Et tum est excessus Fluctuationis, ortus ex nimio Desiderio bene agendi,&imbecillitate Intellectus, qui destitutus notionibus perspicuis & distinbis, nonnis multas confusas habet. Quare remedium contra hunc excessum erit, assuescere formandis judiciis certis & determinatis de omnibus rebus quae sese offerunt, & censendo semper, officium praestari, cum sit
quod milius esse judicatur,etsi sorte pessime judicetur.
97쪽
Nimositas eumAffectus est, non habitus vel inclinatio naturalis , est certus quidam calor sive agitatio quae disponit animam ad agendum viriliter in exe cutione rerum quas meditatur, cuiuscunque nanirae sint. Estque Audacia Αnimositatis species, quae disponit animam ad res exequendas quae plus periculi habuerint.
ARTICULUS CLXXII. De P ulatione. ΕStque Emulatio pari liter ejus quaedam species, sud alio sensu: potest enim
Animositas considerari ut genus, quod dividitur in tot species quot extant diversa obiecta, &ia tot alias quot causas habet: Priori modo Audacia ejus species est, posteriori Emulatio. Haec vero nihil aliud est quam calor qui disponit animam ad scici piendas res quas sibi successuras sperat , quia aliis eas bene succedere videt, atque sic est species Animositatis, cujus caussa externa exemplum est. Di eo causam externam; quia insuper debet semper alia quaedam interna subesse, quae in eo sita est quod corpus ita sit dispositum, ut Cupiditas & Spes majorem vim habeant in sensitae copioso ad corpropellendo, quam Merus aut Desperatio in eo impediendo.
Euomodo Audacia a Spe pendeat.
Notandum enim,quo ilicet objectum Audaciae sit difficultas quam vulgo sequitur Metus aut etiam Desperatiosa ut in rebus periculosioribus & desperatiotibus pIus Audaciae & Animositatis actiocatur,debeat tamen sperari vel ce to credi finem qui intenditur successurum, ut sortiter occurrentibus dissicultatiabus resistitur. At hic sinis differt ab illo objecto: nec enim simul potest dari Ce titudo & Desperatio ejusdem rei eodem tempore. Sic cum Decii in consertos hostes irruebant, & currebant ad mortem certam, objectum Audaciae ipsorum erat difficultas conservandae vitae in hac actione, pro qua dissicultate nil nisi Desperationem habebant, mori certissimi: Sed eorum finis erat animare milites suo exemplo, & i psis consequi victoriam quam sperabant; aut etiam finis eorum erat gloriam post mortem consequi,cujus certi erant.
De Pus Eanimitate, GT Consernatione.
PUsillanimitas directe Animositati opponitur. Estque languor sive frigus quod impedit animam ne seratur ad ea peragenda qus ficeret si illoAffectu careret. Et Cinsternatis,quae contraria est Audaciae,non solum frigus est,sed etiam perturbatio &stupor animae, qui ipsi aufert facultatem resistendi malis quae proxima esse putat. ΛR-
98쪽
amvis autem mihi persuadere nequeam, Naturam indidisse hominibus ullum Affectum qui sempervitiosus sit, nullumque ullum bonum &laudabialem habeat, tamen vix conjicere possum, cui bono hi duo queant inserviret Mihi solummodo videtur Pusilanimitatem quendam usum habere, cum homines eximit a suscipiendis Iabotibus ad quos serendos incitati possent velisimilibus quibusdam rationibus, nisi aliae certiores rationes ex quibus inutiles judicentur, excitassint hune Allectum. Nam praeterquam quod eximit animam ab his laboribus ; inservit quoque corpori in eo, quod retardato motu spirituum, impedit quominus ejus vires dissipentur. At vulgo & utplurimum admodum noxitis est, quia abducit voluntatem ab actionibus utilibus. Quoniam vero non oritur aliunde quam ex eo quod non satis habetur Spei aut Cupiditatis, illi corrigendo sufficiet, hos duos Aiseelus in se ipse intendisse & auxisse.
OUod attinet Consternationem, non video qui unquam laudabilis vel irtilis possit esse: nee Assectus specialis est, sed metus excessus Pusillanimitatis, Stuporis & Metus, qui semper vitiosus est; sicuti Audacia exccssus cst Animostatis, qui semper bonus habetur, modo finis qui intenditur sit bonus. Et quia praecipua erusa Consternationis est inopinatus incursus, nihil meliu si illi praecavendo quam uti praemeditatione, seque ad omnes eos eventus praeparare quorum metus eum producere potest.
Morsu Conscientiae est speciesTristitiae ortae ex dubitatione sive scrupesci qui injicitur, num id quod fit vel iactum est bonum sit,necne. Et necessario praelupponit dubitationem: Namsplane constaret, id quod si, masum esse, ab eo faciendo abstineretur, quoniam voluntas non sertur nisi in ea quae aliquam bonitatis speciem prae se ferunt. Et si constaret, id quod jam sectum est malum esseajus poenitentia qui fecit tangeretur non simplici morsu. Usas autem hujus Affectus est, quod esticiat ut expendatur num res de qua dubitatur sit bona nee ne,& impediat ne fiat ia viee, quamdiu non constat bonam esset sed quia malum praesupponit, praestaret nunquam ejus sentiendi causam dari: ae praeveniri potest iisdem mediis quibus Fluctuatio potest excuti.
ARTICULUS CLXXVII LDe Irrisione.
99쪽
datur leve aliquod malum in persona quae eo digna putatur: odio habetur illud malum,& gaudetur in illo reperiri qui eo dignus est. Et eum ex inopinato id aecidit , repentina occupatio Admirationis causa est cachinnorum, juxta ea quae diacta suerunt supra de natura Ritus. Verum illud malum leviculum esse debet; si enim magnum fuerit, credi non potest eum qui illud patitur eo dignum esse, nisi simus pravae admodum indolis, aut ipsum maximo odio prosequamur.
Cur Imperfectissimi quique soleant maximi Irrisores esse
9Uinvidemus, eos qui deluctus habent laetiosignes, exempli gratia qui elaudi sunt, monocus , gibbosi, aut qui aliqua contumelia vel infamia publice ais .it, specialiter proclives ad irrisionem esse; Cum enim cupiant caeteros omnes in pari gradu videre, laetantur ob mala quae ipsis eveniunt, & eos illis dignoa existimant.
Quod attinet Ioeum modestum ' qui reprehendit utiliter vitia, ea ridicula reptaesentando, jocantibus ipsis interea nec ridentibus nee ullum odium t stantibus inpersonas; Λffectus non est, sed qualitas honesti viri, qua indolis eius alactitatem denotat & animae tranquillitatem, que notae virtutis sunt;&sepe quoque dexterita m ingenii,in eo quod possit dare speciem aliquam jucundam rebus quas irridet.
ΛRTICULUS CLXXX LDeusu risus in Ioco.
Τ Ee turpe est ridere eum jocos audimus aliorum: imo tales esse possunt, ut I motosnatis nimiae serer,de illis non ridere. Verum cum ipsi iocamur, magis decet abstinere risu, ne videantur derepente & inopinato occurrere res quas dicimus, vel nos ipsi videamur mirari dexteritatem nostram in illis inveniendis: Quin ita fit, ut eo magis ex inopinato occupent Auditores.
ARTICULUS C L X XA ILDe Invidia.
inae vulgo dicitur Invidia, est vitium situm in perversitate indolis, qua fit ut quidam doleant de bono quod evenire vident aliis homin s. At hie utor AI voee ad signifieandam Passionem quae semper vitiosa non est. Invidia igitur ratenus Affectus. species est Tristitiae mixtae odio, quae inde procedit quod via emus bonum accidere iis quos eo indignos arbitramur. Quod de solis sortunae bonis cum ratione putari potest. Nam quod attinet bona vesanimae , vel etiam corporis. quatenus ea a nativitate habentur, satis videtur his Dj0itigod by Corale
100쪽
TERTIA PARS.' Mhabete is ad illa diguitatis, qui ea accipit a Deo antequam ullius mali perpetrandi capax esset.
uomodo justi vel injusti esse possit.
SEd eum fortuna alicui bona siubmittit quibus revera indignus est, nee ideo Invidia in nobis excitatur, nisi quod naturaliter amantes Justitiana, indignamur, eam non observari in distributione horum bonorum, Hlus est excusabilis; praesertim cum bonum quod aliis invidetur, ejus est naturae, ut in malum abire possit in eorum manibus, ut si fuerit aliquod munus vel ossicium in cujus exeriseitio male versari possint. Imo cum quis sibi ipsi appetit idem bonum , nee potest illud consequi, quod ab aliis, qui illo indigniores sunt. possideatur, ita redditui haec Passo violentior, nec tamen ideo desinit excusabilis esse, modo odium quod continet solum respiciat pravam distributionem boni quod invidetur, de non personas duae illud possident aut distribuunt. Sed pauet admodum adeo justi di generosi curt, ut nullo odio prosequantur eos, a quibus praeve nivmur in aequisitione boni, quod pluribus communicabile non est , quodque sibi exoptaverant, etsi qui illud acquisiverunt illo sat aeque digni vel etiam dignio res. Quod vero frequentius invidetar, gloria est: quamvis enim aliorum gloria non impediat quominus ad eam possimus adspirare, ejus tamen accessim disficiliorem reddit, & latendit pretium.
unde sat ut dimidi plerumque sint colore timido.
CPEterum nullum est vitium quod aeque obsit felicitati humanae ae Invidia. Nam praeterquam quod qui ea laborant se ipsos exeruciant, conturbantinia super quantum pomini voluptatem aliorum. Et utplurimum eoloris sunt lividi , id est pallidi, mixti flavo εζ nigro, de quasi contuso sanguine: unde fit ut Invidia Latine vocetur Livor. Quod optime convenit cum iis,quae supra dimsunt de motibus sanguinis in Tristitia de odio. Nam hoc essicit ut flava bilia quae venit ex parte inferiori jemris, dc atra quae venit ex liene, sese diffundant ex corde per arterias in omnes venas 3 dc illa facit ut sanguis venarum minus habeat ealoris mentius fluat solito; quod lassicit faciendo eoloti livido. Sed quia hilis tam flava quam atra potest quoque submitti in venas ab aliis plurimis causis, nec Invidia illas ed propellit satis copiose ad mutandum vultus colorem, nisi fuerit intentissima Si diuturna, non censendi sunt omnes illi, in quibus is ecolor apparet, ad eam proclivestae.