장음표시 사용
71쪽
est,id est, cum eum non comitatur quaedam vehemens Laetitia aut Cupiditas, aut Tristitia, pulsum aequalem esse , & intentiorem robustiorem pie solito; sentire dulcem calorem in pectore & eoncoctrinem ciborum prompte fieri in st macho, adeo ut hic Assectus sit utilis valetudini.
Contraobservo in odio pulsum esse inaequesem Sc debilem, &saepὰ frequentiorem ac vermiculantem; sentiri frigora mixta nescio qua calore aspero &pungente in pectore: stomachum cessare ab ossicio, & proclivem esse ad nauseam&evomendos cibos assumptos, aut saltem ad eos corrumpendos & convertendos in pravos humores.
IN Laetitia, pulsium esse atqiralem & solito frequentiolem, nee tamen aeque inistensum ac sortem ut in Amore, & sentiri calorem gratum, qui non solum in pectore est, sed qui diffunditur etiam per omnes exteriores corporis partes, cnm sanguine qui eo affluere eopiose cernitur; & interea prostratum quandoque apperitum esse, quia digestio minus bene procedit quam alias.
IN Tristitia pulsum esse debilem & lentum, & quasi vincula sentiri circa eor quae illud coarctant, ac stirias quae illud congelant, &suam communicant frigiditatem reliquo corpori; & nihilominus quandoque vigere appetitum, dc sentiri st machum non cessare ab ossicio, modo nihil odii eum Tristitia mixtum sit. ARTICULUS CI.
DEnique observo hoe speciale in Cupiditate, quod agitet cor violentius quam ulla alia Passio, & suppeditet cerebro plures spiritus, qui inde transeuntes in musculos, omnes sensus reddunt subtiliores, dc Omnes partes corporis mo-
Juotus sanguinis σ1'irituum in Amore.
HAE observationes ac plures aliae, quas scribere prolixum foret, oceasionem mihi dederunt iudieandi, quod eum intellectivi sibi repraesentat aliquod objectum Amoris, impressio quam haec cogitatio iacit in celebro, deducat Lithusanis
72쪽
animales per nervos sextae conjugationis ad musculos qui citra intestina & stoma clium sunt, modo convenienti ad essiciendum ut succus cib rum qui convertitur in novum sanguinem, transeat celerrime ad cor, nec subsistat in jecore, & eo pro pulsus majori vi, quam qui est in aliis corporis partibus, illud ingrediatur copiosi us, ibique excitet fortiorem calorem, quia crassior zst eo qui iam saepius rarefactus fuit circulando per cor: Unde fit ut mittat quoque ad cerebruin spiritus, qnorum partes crassiores& agitatiores solito sunt: &hi spiritus corroborantes impressionem quam secit prima cogitatio objecti amabilis, cogunt animam immorati in illa cogitatione. Atque in eo consistit Aillic us Amoris.
Contra in odio, prima cogitatio objecti quod aversamur, Ita de dueit spiritu;
qui sunt in cerebro ad musculos stomachi & intestinorum, ut impediant ne succus ciborum secum sati gutilem liceat, coarctando omnia ostiola per quae solet eo fluere; & ita quoque deducit eos ad parvos nervos lienis & insimae partis jecoris ubi est receptaculum bilis, ut partes singuinis qui versus illam regionem solent rejici, inde exeant & stuant, cum illo qui est in ramis venae cavae, ad cor: quod essicit multum inaequalitatis in ejus c. lore; quia sanguis qui ex liene venit non nisi aegre calefit & rare fit; & econtrariis is qui venit ex parte inferiore jecoris, ubi sena persei est, ardet& se dilatat citissimP. Quocirca spiritus qui adeunt cerebrum, habent quoque partes valde inaequales, & motus valde extraordinarios. Unde sit ut ibi corroborent Ideas odii, quas jam impressas reperiunt, & disponant animam ad cogitationes plenas acerbitatis & amaroris.
INLatitia non tam agunt nervi Lienis, Jucoris, Stomachi, aut Intestinorum, quam qui sunt in reliquo eo pore, I specialiter ille qui et ea orificia cordis est, quia ea aperiens & dilatans, facilita m suppeditat singulat quem alii nervi ex venis propellunt ad cor, illud subeundi & ex illo egrediendi majori copia solito. Et quia sanguisqoitum cor subit. jam lapius illud pertransivit, veniendo ex arteriis in venas, ideo se facile diluat. & producit spiritus, quorum partes cum sint v l- de aequales&subtiles, aptae sunt sormandis& firmandis impressionibus cerebri; quae dant animae cogitationes laetas & tranquillas.
Contra in Tristitia orificia eordis valde contrahuntur per nervulum quo ei cum dantur, nec ullo modo sanguis venarum agitatur. Quod essicit ut ex eo ς 3 patum
73쪽
parum admodum eor adeat; &i, uelim viae per quas succus ciborum fluit ex sto maelio Sc eximestinis ad jecur, apertae manent; vade appetitus manet imminuistus, nisi csim Otium, quod saepeTristitiae junctum est, eas clausta
DEniaue Cupiditas Passioni id proprium est,quod voluntas obtinendi aliquod
bonum, aut fugiendi aliquod maliam transmutat celerrime spiritus cerebri adon ines partes corporis, quae inservire possunt actionibus eo tequisitis, &specialiter ad cor , dc partes quae ipsi plus sanguinis suppeditant, quo ejus majorem solito coopiam rectriendo, emittat majorem spirituum quantitatem ad cerebrum, tam ad conservandam & coniarmandamin eo Ideam hujus voluntatis,quam ad transeua dum inde in omnia organa sensuum, & Omnes musculos qui possunt adhiberi ad obtinendum quod evideratur.
ARTICULUS C . si aest causa horum moIuum in Amore.
DEduco autem rationes horum omnium ex iis quae superius di m sunt, nempe dari talem nexum inter animam & corpus, ut ubi semel iunximus aliquam actionem eo oream alicui cogitationi, alter deinceps se nobis non osserat quia alia se patiter exhibeat. Ut videmus in iis qui aegri pharmaeum aliquod hauserunt magi a cum aversione, eos non posse quippiam postea vel bibere vel edere ejusdem fere saporis, quin rursus eand-m habeant avertionem: nee similiter posse eogitare de aversione, haberi solita circa pharm rca,quin idem sapor ipsis in mentem redeat. Videtur enim mihi, primas Passiones quas anima nostra sensit, cum coepie nostro corpori iungi, inde ortas esse, quod aliquando sanguis vel alius succus qui ingrediebatur cor, erat alimentum solito convenientius conservando ibi calori aut prineipium est vitae r quod in causa erat ut anima sibi voluntate coniungeret Me alimentum,id est, illud amaret; & simul spiritus fluebant excerebro ad musculos eos qui poteram comprimere vel agitare partes ex quibus venerat ad eor, ut ipsi adhue amplius ejusdem generis submitterent. Hae vero partes erant stomaehus&intestina, quorum agitatio auget appetitum, aut etiam Iecur & pulmo, quem musculi diaphragmatis premere possint. Ideo hic idem motus spirituum semper deinceps comitat est Affectum Amoris.
ALiquando e contrario veniebat quidam peregrinus suetas ad me, qui nee
erat aptus conservando eius calori, vel etiam illum extinguere poterat, undet fiebat
74쪽
fiebat ut spiritus asscendentes ex corde ad cerebrum excitarent in Anima assectum odii. Et simul etiam hi spiti: us progrediebantur ex cerebro ad nervos, qui poterant propellere sanguinem ex liene, & ex parvis venis jecoris ad cor ad impedien dum ne siceus ille noxius illud ing cederetur; & deinde ad eos qui poterant repetalere hunc eundem succum ad intestina, & ad stomachum, aut etiam aliquando eo gere stomachum eum evomere. Unde fit ut iidem motus soleant comitari Asse Elum odii. Et videre est ad oculum, dari in jecore plurimas venas aut canales satis Iatos, per quos succus ciborum transire potest ex vena porta in venam cavam, &inde in cor, nullatenus immorando in jecore; sed & dari quoque infinitas alias minores, in quibus sublistere potest,&quae semper continent aliquid residui sanguinis, ut etiam lien; qui sanguis cum crassior sit eo qui in aliis eorporis partibus est, potest commodius cedere in alimentum ignis qui in corde est, quando stom citus &intestina illud non suppeditanti
Contingit quoque aliquando sub initium nostrae vitae, ut sanguis contentus invenis esset alimentum satis conveniens ad conservandum cordis calorem, &tali quantitate eum ibi contineri, ut is calor aliunde alimeatum suum arcessere opus non haberetr Quod excitavit in Anima affecthm Laetitiae, & effecit simul ut orificia cordis sese solito magis aperirent, & ut spiritus abunde fluerent ex cerebro, non solum in nervos qui inserviunt aperiendis his orificiis, sed etiam in genere in omnes alios qui propellunt sanguinem venatum ad cor, &impediunt ne eo recens veniat ex j ecore, liene, intestinis & stomacho. Quare iidem motus comitantur Laetitiam.
A Liquando contra evenit ut corpus opus habuerit nutrimento; atq; id est quod
primam Animae Tristitiam sentiendam praebere potuit, saltem eam quae non iuncta fuit odio. Id ipsum etiam effecit ut orificia cordis sese contraxerint, quia parum sanguinis recipiebant, & ut pars magna hujus sanguinis venerit ex liene, quod est instar ultimae cellae ex qua eordi sippeditati potest, cum aliunde non satis copiose illuc commeat. Idcirco motus Φirituum & nervorum qui inserviunt ita contrahendis orificiis cordis, & ad eo deducendum sanguinem lienis, comitantur semper Tristitiam.
ΛRTICULUS CXL In cupiditate. .
TAndem primae Cupiditates quae animam potuerunt subire; cum recen iqn cta esse eorpori, suere, recipi eadi res sibi convenientes, & repellendi noxias.
75쪽
In hune autem finem spiritus eaeperunt exinde movere omnes musculos, &mnia organa sensu una, omnibus modis quibus moveri possunt. Q rod in eausa ut nunc, cum anima aliquid cupit, totum corpus fiat agilius & magis dispositum ad se movendum, quam alias solet: Et eum accidit insuper, corpus sic di positum esse, id reddit animae cupiditates validiores dc serventiores.
λι υἰnt signa externa harum Passonum. l
inod hic posui, satis aperit causam di isserentiarum pulsus, &omnium aliarum proprietatum quas supra vindicavi his Passionibus, ut non sit opus ultra im-m anari in illis magis explicandis: sed quia solum observavi in singulis quod obse vari potest, ubiunaquaeque illarum sola est, & inservit cognoscendis motibus si guttis & spiri utim qui eas producunt, superest adhue ut dicam de plurimis lignis
externis,quae eas comitat iloleat,& quaemelius observantur eum plures simul sunt mixtae, ut vulgo obtinet quam cum separatae sunt. Praecipua horum signorum sunt actiones Missorum.&vultus, mutationes coloris, tremores, languor, Iespotha mia, risus, lacrimae, Semitus, suspiria.
Ulla est Passio quam non specialis quaedam asto oculorum indicet; & hoc .L tam palam est in quibusdam, ut etiam servi stupidissimi possint ex oculis finheri observare, mini in se iratus sit nec ne. Verum etsi percipiamus facile has oe lorum actiones, & lciamus quil fgnificent, non ideo facile est eas deseribere. quia unaquaeque eomposta est ex plurimis mulationibus quae accident motui &figurae oculi, quae adeo particulares&parvae sunt ut earum unaquaeque separatim deprehendi non possit, etsi id quod resultat ex earum conjunctione observare sit facillimum. Idem sere dici potest de actionibus vultus,quae Passiones quoque eo mitantur; etsi enim majores sint oculorum amonibus, dissicile tamen est eas diastinguere. Et tam parum disserunt, ut dentur homines qui eundem ostentant vultum cum ptarant ac alii cum rident. Verum est aliquas esse satis notabiles, ut sunt rugae frontis in Ira,eerti quidam motus ius & labiorum in Indignatione & Ιωrisione; sed non videntur esse tam naturiales quam voluntariae. Et in genere mnes actiones tum v illus tum oculorum possunt ab anima mutari, eum volens occultare suam passiouem , sibi sortiter imaginatur contrarium; ita ut possint aeque adluberi ad dissimulandos Affectus, ae aditos declarandos.
ARTICULUS CXIV. Damutationibua coloris.
Non ita facile potest impediri Erubescentia aut Pallor, clim quaedam Passis disponit ad alterutrum; quia liae mutationcs non Peudeat a nervis & must iis, ut Diuili od by Corale
76쪽
Iis, ut praecedentes, sed proveniunt magis recti & immediatθ a corde, quod sens Passionum dici potest, quatenus praeparat sanguinem dc spiritus ad eas producendas. Certum autem est colorem vultus non nisi ex sanguine venire, qui continuo fluens ex corde per arterias in omnes venas, & ex omnibus venis in cor, plus minusve faciem colorat, prout plus vul minus replet parvas venas quae sunt versus superficiem ipsius.
ARTICULUS CXV. Euomodo Laetitia inducat ruiorem.
ΙTa Laetitia reddit colorem magis vivum & purpureum , quia aperiens cordia eataractas efficit ut sanguis citius fluat in omnes venas, & calidior subtilior que factus iactet mediocriter omnes vultus partes; quo facies sereuior de laetior redditur.
aeuomodo Trisitia passcere faciat.
TR istitia contra contrahendo oriticia cordis esticit ut sanguis fuat lentius iavenas, & stigidior & crassor factus minus loci debeat occupare, ita ut sese recipiens ad latiores quae sunt eordi proximiores, deserat magis remotas, quarum visibiliores eum sint in vultu, ea ratione apparet pallidus & emaciatus; praecipue cum Tristitia magna est, aut cum subito advenit, ut in Consternatione videmus, cujus inopinatos adventus auget actionem quae cor contrahit.
AT saepe evenit ut tristes non pallescant: sed contra rubeant. Quod tribvidebet aliis Affectibus qui se Tristitiae iungunt, nimirum Amori, aut Cupiditati,& quandoque etiam odio. Nam hae Passiones calefacientes aut agitantes sanguinem qui venit ex jecore, intestinis ali. sque partibus interioribus, eum propel-lΗntadeor, & inde per magnam arteriam ad venas faciei, Tristitia, quae contrahit ab omni parte orificia cordis, id necquicquam impediente, nisi cum profundinsima est sed quantumvis sit duntaxat mediocris, ea impedit facile ne singuis qui ita ad venas vultus devenit, descendat versus cor, dum Amor, Cupi litas, aut odium eo alium ex partibus interioribus propellunt. Idcirco hic sanguis subsistens circa faciem eam rubentem reddit; imo rubicundiorem quam in Laeti. ia ; quia eolor sanguinis eo magis apparet quo minus celeriter fluit, de quoniam insuper majori copia congregari sic potest in venis saciei, quam cum ori licia cordis sunt magis aperta. Id patet in Pudore, qui componitur partim ex sui ipsius amore, &desiderio urgente vitandi prasentem infamiam; qua ratione adducitur sanguis ex partibus interioribus ad cor, dc inde per arterias ad faciem; partim ex mediocri
77쪽
Tristitia, quae impedit ne idem ille sanguis ad cor redeat. Idem apparet etiam oriadinario cum ploratur; nam, ut postea dicana,Amor junctus Tristitiae producit lachrymarum maximam partem. Et idem apparet in Ira, in qua saepe subita via&cta cupido miscetur Amori, Odio,&Tristitiae.
ARTICULUS CXVIII De Tremoribus.
TRemores duas diversas causas habent. Quarum altera est, quod aliquando
nimis pauci spiritus veniant ex cerebro in nervos, & altera quod aliquando nimis multi veniant ad recte claudenda ostiolamusculorum; quae juxta ij quod dictum fuit Muci xi. debent esse clause, ut determinentur motus membrorum. Prima causa apparet in Tristitia & in Metu, ut etiam cum stigus tremorem inducit. Nam hae Passiones, aeque ac frigus aeris, sic postunt condensere sanguinem, ut cerebro non suppeditet sat spirituum quos inde in nervos committere queat. Altera causa apparet saepe in iis qui aliquid servi de cupiunt,aut ex ira valde aestuant, ut &in illis qui ebrii l unt. Nam hae duae Passones aeque ae vinum aliquando tot spiritus ad cerebrum mittunt, ut inde ordine non positat deduci in musculos.
LAnguor est dispositio ad telaxationem D cessationem omnis motus, quae sentitur in omnibus membris. Provenit sicut tremor ex eo quod non sit multi spuritus nervos i ngredia ntur r sed modo diverso; nam cause Tremoris est, quod non satis sit spirituum in cerebro ad parendum determinationibus glandis cum eos propellit ad ad aliquem musculum; at Languor provenit ex eo, quod glans eos non determinat ad aniluendum potius in hos musculos quam in illos.
uomodoproducantur ab Amore G cupiditate.
PAssio autem quae conflantius producit hunc eisectum est Amor,iunctus Cupiditati rei cujus acquisitio non concipitur ut possibilis in praesenti. Nam amor adeo occupat ali inram inconsiderationeobjecti amati, ut adhibeat omnes spiritus qui sunt in cerebro,ad ejus imaginem sibi repraesentandam, &sstat omnes motus glandis qui non inserviunt ii uic ellectui. Ac observandum de Cupiditate, propri tatcm quam ei attribui reddendi eorum corpus mobilius, ipsi non convenire nisi cum desideratum objectum tale concipitur ut illo ipso tempore possit aliquid fieri, quod ei acquirendo inserviat. Nam si e contrario concipiatur, impossibile tum
esse quicquam facere quod eo conserat, omnis agitatio cupiditatis manet in cer bro, nullo modo transiens in nervos; & penitus occupata in confirmanda Ideac ccti desiderati, residuum corpus languidum retiliquit.
78쪽
Eum posse etiam proficisci ab aliis P sonituri
V Erum quidem eis, Odium Tristitiam ac ipsaminet Laetitiam etiam posse alia quem Languorem inducere, cum admodum violentae sunt; quia occupant penitus animam n consideratione sui objecti, praesertim ubi rei alicujus cupiditas, cui aequirendae nihil contribui potest impraesentiatum, illis adiungitur. Sed quoniam magis attenditur ad ea objecta quae quisque sibi voluntate conjungit, tuam adissa quae a se separat, aut ulla alia, nec languor pendet ex inopinato occur-u, sed eget aliquo tempore ut formetur, reperitur magis in more quam in aliis omnibus Affectibus.
I Dothymia sive animi Deliquium non multum distat ἱ morter morimur enim cum ignis qui in corde est plane extinguitur; sed in lipothymiam iacidimus cum ita sussocatur ut adhuc aliquid residui caloris maneat, quo postea rursus accendi potest. Sunt antem plures affectiones corporis quae essicere possunt ut ita in typothymiam incidatur. Verum inter Passiones observatur nonnisi laetitiam extremam id posse. Modus vero quo eredo eam hunc effectum producere, est quod apetiens extraordinarie otificia cordis, Ianguis venarum illud subit tanto impetu & ea quant state, ut ibi non possit rarefieri sat cito a calore', ad removendas pelliculas live valvulas quae claudunt ostia harum venarum; qui ratione suffocat ignem,quem conservare solet cum cor non subit nisi ad inensuram.
ARTICULUS CXXIII cur Deliquium animi ex Tristitia non sequatur.
VIdetur quidem magnam Tristitiam, quae ex inopinato advenit, debere siecontrahere orificia cordis, ut ejus quoque ignem possit extinguere; tamen non observamus id accidere; aut si accidat, rarissimurn est: cuius rei hane credo esse rationem, quod non possit tam parum sanguinis inesse eordi quin lassiciat ad ejus conservandum calorem, cum illius oriscia serme clausa sunt.
RIsus eonsistit in eo quod sanguis qui venit exeavitate dextra cordis pervenam arteriosam,instans subito pulmones & iteratis vicibus,essicit ut aer quem continent cogatur exire cum impetu per asperam arteriam, in qua format vocem inarticulatam & sonoram; 8c tam pulmones sese instando, quam hic aer exeundo, impcllunt omnes musculos diaphragmatis, pectoris, & surturis; qua rationes a movent
79쪽
movent musculos vultus qui ali quam cum illis connexionem habent. Atque haee la vultus actio, cum illa voce inarticulata&sonora, Rasus nuncupatur.
ARTICULUS CXXV. Cur non comitetur maximas Laetitias.
FTsi autem Risus videatur unum ex praecipuis signis Laetitiae, eum tamen prois lucere non potest nisi demum ubi mediocris suerit, & aliquid habuerit admirationis vel odii admixtum. Nam experient ita constat, quod in summo gaudio nunquam eJu 3 causa essiciat ut in cachinnos prorumpatur, imo neque tam ficile eo tunc invitari possumus ab aliqua causa,quam ubi tristes sumus; Cujus rei ratio est, quod in maximis lactitiis pulmo adeo semper plenus sit sanguine ut amplius s er vices iteratas inflari nequeat.
ARTICUL Us CXXVI. uaesint jud praecipuae carisae.
Nonnisi autem duas observate possum causas quae subito insent pulmonem. Prima est inopinatus occursus Admirationis, qui junctus Laetitiae tam cito aperii e potest orificia cordis, ut magna copia sanguis ingrediens simia ejus dextrum latus per venam cavam ibi rarefiat, &transiens inde per venam arteriosam instet pulmonem. Altera est commixtio cujusdam liquoris quae auget rarefactionem sanguinis. Nec magis idoneam ad id reperio quam fluidiorem partem illius qui ex liene venit; *iae pars sanguinis ubi ad cot propulsa fuerit ab siqua levi commotionc odii, quam juvat inopinatu; Admirationis occursus, ese in eo inise inicum sanguine qui venit ex aliis corporis partibus, quem Laetitia abunde introducit, potest esticere ut ille sanguis ibi dilatetur multo magis solito. Eodem mmdo quo videmus multos alios liquores igni impositos inflari subito, eum vas in quo sunt parum aceti infunditur. Nam fluidior pars sanguinis, qui ex bene venit, natura similis est aceto. Experientia quoque nobis ostendit, in omnibus occasionibus, quae possunt producere hunc risum solutum qui ex pulmone venit, semper subesse aliquam leviorem causam odii, aut saltem Admirationis. Ae illi quorum lien non admoduna sinus est, obnoxii sunt non solum majori Tristitiae quam criteri, sed etiam per dilucida intervalla majori Laetitiae &Risui: quoniam lien emit tit duplicem Luguinem adeor, linum valde crassim&densum, qui producit Tri- sitiam, alterum valde fluidum &subtilem qui Laetitiam excitat. Et saepe post multum Risum naturaliter propendemuς ad Tristitiam,quia cima fluidior pars sanguinis ex liene exhausta est, a itera crassior eam versus eor subsequitur.
Euae sit inlius causa in Indignatione
inoad Risium qui ρι quando comitatur Indignationem, ut plurimum est arisese tali, & fictus; sed ubi naturalis est, videtur oriri ex Laetitia inde concepta, quod Dipitigoc by GO L
80쪽
quod videamus nos ab eo malo cui indignamur non posse offendi, & insuper quod
nos occupatos sentiamus novitate inopinata illius mali; Adeo ut Laetitia, Odium& Admiratio ad eum producendum coneurrant. Attamen credere volo, posse etiam produei absque aliqua Laetitia, a solo motu Aversionis, qui mittit sanguinem ex liene ad cor,ubi rarest,& propellitur inde in pulmonem, quem facile inflat, ubi eum serme vacuum reperit. Et in genere omne id quod subito potest inflare pulmonem hoe modo, efficit actionem externam Rilus, nisi eum Tristitia eam mi tat in actionem gemituum &ejulatuum qui lachrymas crani tantur.Quam ad rem de se ipso Vives seribit lib. 3. de Anima, cap. de Risu, ubi diutius jejunus fuisset, prima frusta quae in os ingerebat sibi risum excussisse: cujus rei causa poterat esse quod ejus pulmo vacuus sanguine, propter desectum nutrimenti celeriter inflabatur primo succo qui transibat ex stomacho ad cor, & quem sola comedendi Imaginatio eo poterat deducere, antequam succus ciborum quos comedebat eo pervenisset.
SIeut Risus nunquam oritur ex maximis Gaudiis, ita nec Lachrymae promanant ab extrema Tristitia, sed soli im a mediocri, & quam comitatur vel sequitur aliqui, sensus Amoris aut etiam Laetitiae. Ut vero bene intelligatur earum origo, o servandum est, quod etsi continuo multi vapores prodeant ex omnibus nostri coriaporis partibus, nulla tamen si ex qua plures egresantur quam ex oculis, propter magnitudinem nervorum opticorum, & multitudinem parvarum arteriarum per quas eo veniunt: Aesicuti ludor solis constat vaporibus, qui cum egrediuntur ex aliis partibus, convertuntur in aquam: in illarum superficie, ita laehrymae fiunt ex vaporibus qui egrediuntur ex oculis.
ARTICULUS CXXIX. Auomodo Vapores in aquam mutentur.
SIcut autem scripti in Meteoris, explicando quomodo Vapores acris mutemur inpluviam, id inde evenire, quod sint minus agitati, aut solito copiosiores; ita credo, eos qui exeunt ex corpore, cum solito minus sunt agitati, etsi tam copiosi non sint, tamen converti in aquam; unde fiunt sudores stigidi, qui quandoque ex
debilitate oriuntur eum aegrotamus. Existimo itidem, eos cum multo copiosores sunt, modo insuper non gis zgitentur, pariter etiam in aquam converti ; id quod eum producit sed orem qui exercitium comitatur. Ac tunc oculi non sulant, quia inter corporis exercitia, maxima parte spirituum ingrediente musculos qui ei movendo inservium, mi .aus ex illis per nervum oplicum it ad oculos. Denique eadem est omnino materia ex qua fit sanguis dum est in venis aut in arteriis; & spiritus cum est in celebro, in nervis, aut in musculis; & vapores, cum inde producit