Anticosterus / By Franciscus Gomarus

381쪽

3M DR S CRA SCRIPUTILA. - (ais ab ipso ei Paulo insitumae a gitur. at ubi quaeso miror cur non idem de Thoma Aquinate sancto vestro a In x s. 'in ieceris, Bartholomarum de Spina Monachum secutus, qui ait: oranti si vi, uter Me de mainu Thema crucifixi imaginem x de damma Sesohaere te emi Oeri mereretur: voce patenti per as imaginis nam sis fratriam, vi deaeum iura

rem grantem obser recorum meram e iura

dictuat in latum. Quas omnes pret

382쪽

DE SACRA SCRIPHRA.

las esse fabulas, ex Chrysostomi,Th mar &Gregorii cum Sacris literis comparatione Furibus, si opus esset, demonstrari potest. Ac sane per quam absurdum est, quod ineptitana haec tagmenta tibi arriserint Porius, quam

ipsiusmet Gregorii, non minus vera, quam modesta , confessso, qua commentariossuos in mechielem,Ambr

si re Augustini scriptis, longo interualisio, postponit. Quam si quid probare voles, senioris fabulis, quae reipsa comfutantur, seria argumenta propone,aut potius Chryses qmum quem ab ipsemet Paulo institutum ais de scripturaeclaritare aduersus Pontificios testante audi: Et Nasi aque fli lectioni vi larum

Pauli, cum a rem alacritate volueritis attem re, nugo ad praeterea ue habebitis. Veris

mim evmmorari , quum dicis , a uariis est Meniet. , p. ate es aperietur. alibi de Euangelio Iohannis, Me reo nulla caligineum tenebrosuam aperuit doctrinam, ut illi (philosephi orat me flua prauu a Luanibus obscuritatemian uam vetam quo Am, indiderunt. Ninus autem doctrina sua curiar in atque illustrior, ideoque in omnex

mortales

In prooemis in die Commentan

383쪽

DE SACRA SCRIPTura

martales propagata, . Omni ei iam 'fligio at aue i me, tanta doctrinam ,

perfudit facilitare, Mi non ma sapientiis,M ct m uermis, adolescen ac , qui

diserit aere eo stipa erex. Nec ea qua ex Augustinoobii sententia,nobis qui quam aduersiatur. Nam multa obscure in Sacris literis proinui, nemini dubium est : sed an inde consequitur, non omnia fidei ae vitae Christianae dogmata, ad salutem necessaria, in Sacris lit iis perspicue reperiri Ea enim internos controuersia est. Imo vero contrarium omnino, eodem in loco, docet Ammmmo a stinus: c uagnifice se , breue sinquit S.Sanctus ii ascripturas siuncta modibam, ut locis apertiarius fami occurreret, obsera riaribus autem fassidia detergeret. Nihil mi retideum ob curitatibu emitur, quia non planissime dictum alibi reperiatur. Et postea; in N, qae vente in scripturarissa Ant, in viantur illa amnis' apua cantinent fidem, merest e visendi Fe scilicet atquem M. ia charitatem. Et alibi Inauat ammes humili 'mone, quos non' mmanis iapascat, Metiam hecreta exercessit Neritate, hoc in promptu, quod in reconditis haberius ne aperi

A Disitiaso .. COOste

384쪽

DE SACRA SCRIPHRA. 3 sibi iremtur, eadem mmmc operta desideramium de mala quodammodo renouantur, r nonata fluauiter intimantur. m, salubriter prava carriguntaer es parua nutriuntur Smagna oblectantur ingenia.Quare ex hisce concludimus omnia fidei & vitae Christianae dogmata ad salutem necessaria persipicue in s.literis reperiri , adeo ut, ad veritatem salutarem certo cognoscendam, sibi isse sufficiant. CAPvT VII. rerum quid de Sacrarum literarum lectione statuendum sit, excin

An vulgo permittendast scripturae lectio. Br xvi Iohannes Chrysostomus

multus est in adhortandis suis ciuibus ad scripturarum lecti Dem , ut quae omnibus datae sunt, ab omnibus legantur. Nec recedat votamen soci legis huiue abare nostra,fled me aetemur inra

385쪽

scs DE SACRA SCRIPHRA.mus omnia dia si 'MAm ime evia Tm-viam ne am&-- ν---. modo autem legendi est quaestio: Ansie permittenda fit vulgo scripturam lectio, ut simul penes omnes sie ius et interpretandi Quem quidem noduae non est difficile ex ijs, quae paulo supe rius diximus,expedire. Si enim oracinia diuina multis magnisque iunt omstructa. difficultatibus'non quivis unus

e populo, sed ij soli, qui magno studio

& labore difficultatem O-- QP rarunt, eruist ad ea explicanda atquee----- euoluenda accommodari. Oritur autem obscuritas & dissicultas variis ex causis: primo quidem ex esse iste rei, quae tractature quam ob causam epistolae B Pauli pratertim ad tam

nos & Galatas, milia iugenia magnorum virorum non parum fatigarunt. a. Deinde ex phrasibus , vel Graecis, vel Hebraeis, qu M plenae sunt seripturae' omnes. Praeterea ex consuetudinibus quinusdam veteris ecclesiae, certas ob causas psulatim mutatis. Quomodo totum caput decimum quartum prumae ast Corinthios est intricatum ae

386쪽

quod capite sequenti dicitur v. n. ii.- eiems qui bapti mur pro m mire varios' habet sensius. Rursus ex profunditate . rei ipsius c testis& altitucline doctrinae,qoam mens imbecillis attingere n N ix. Qius quatio intelligit, quod ad ' Ephesios icrinitur; Ut musicu prim- Ephec;.r .

-- θ pote uisi in ca ibat, per uia stam madusammirum sapiemia D stramis pra finitionem flemurum quam ferit in Christio DF Domi- - o. Et postea; mi passitis Ephesi incomprehendere caem amniam serum , qua fit

fundum. Denique ex mystorijs, quae is s. militudinibus explicantur, quae res fatit, ut tota Apocalypsis B.Ionannis imexplicabili obseuritate lateat inuoluta. GOMA Rus, Qv ENAM haec inconstantia est, Costere amphora coepit institui,

currente rota cur urceus exiit Qua

stionem de Sacrarum literarum lecti ne praefigis, ac iubit quasi tui oblitus, ad earum interpretationem desultas. Quae sane longe alia quaestio est: ac propterea distincte explicari solet. verum. Aa tamen

387쪽

no DE SACRA SUMPTURA. tamen quum scripturae lectionem nora modo licitam omnibus, sed etsimandatam, agnoscas,iri eo robur elucetv titatis cui seustra Pontificia doctortam luctantur. Nam quod ea dem conmuersiam esset negas Sadem oris' soleae in meridie luceret negaueris.Sic enim in indice librorum prohibitorum a Pis et quarto Pontifice decretu m extati aemexperimento manserim sit, si Sacra bulliis vulgari undia ,passim sine Ascrimine, permittantur , plus isde ob hamis m femerit sem, Atrimentiquum militatis riri; Aac ae, parte iudicio emet', tortifex mo c- -filio parochi vel comessa risA bliorum a catholicis ausoribu versorum h-ctionem n vulgari livo, eu cancedere posse 't, quas .ntellexerunt, ex his modi lectimne, non damni , fled fidei atque pietatis ammentum capere pose. Eandem senten-

'ne traditio- tiam tuentur doctores vestri,' Perusius,

i Bellarminus, de alij quam plurimi. Sed quoniam te huius Pontificii errorisve merito pudet re quasi deserto vadim nio Sacrarum literarum lectionem permittis omnibus,gratulor tibi me correctionem, S Deum precor, ut te ma-

- - sis

388쪽

DE SACRA SCRIPHRA. 3T

gis magis . extenebris Politificijs etducat. Ad interpretationem igitur itans. eamus. Ea autem est duplex; publica, quae in Ecclesia publice docenaa consi nil : & priuata, quae iri ustu priuato occupatur. Ad priorem, vocationem l gitimam S: doctrinam solidiorem, requirimus : ab altera vero neminem excludimus fidelium, qui donorum suorum mensuram minime excesserit,

adhibita diligentia . rectam interpretandi viam fuerit secutus. Contrarium

vero Peresius de alij Pontificij doctores docent. Viri autem verius & sanctius disserant, quaestio est Ruem Raduin (vt rccte mones) no es dissicile ex ijs,ea paulo 'perius diximM , expedirer sed alia quam

arbitraris ratione. Nam quum ea quae ad salutem necessaria sunt, satis persi cue in Sacris literis reperiri,demonstratum sit, quis ab ijs pro modulo exponendis Christianos repellat Quamui. enim ad maiores difficultates explicam das,non quivis e populo accommodati sint, an propterea penitus, tanquam profani, aut iudicij expertes, ab omni sacrarum literarum interpretatione a Aa a rem

389쪽

ceri debene F Quod etiam causas obscuritatis multorum scripturae locorum commemoras, id sententiam nostram non euertit. Sint sane multa in Sacris litetis dissicilia,quae etiam doctos exerceant:non pauca tamen adeo perspicua

sunt,partim per se,partim fideli piorum& doctorum interpretum in Sacris lit ris conferendis industria, re rei experientia , ut etiam 1 vulgo, adhibita diligentia,intelligi,& utiliter explicari possint. Nam (ut reliqua sileanti quid in Sacris literis obscurius Apocalypsi I

dicas i uvacabili MPmtau otet inu utar sed multa completatus, quae Ex tim sua luce perspicua, partim proph

tiarum euentu illustrata sunt. Quare non omnis Sacrarum literarusi inte pretatio vulgo deroganda est, quod exsequentibus clarius constabit. COSTER v S.

vEMADMODvM igitur ars nulla sine magistro discitur, neque avictor etiam profanus sine studio intelligitur , ita nec scripturae cognitio, sine

390쪽

labore M opera doctoris, haberi potest. Et sicut ne vilis quidem opifex in his,

quae artis suae sunt,ab imperito illius aratis viro,admoneri se patitur, sic admittendi non sunt ad Sacrarum rerum interpretationem, quino prius illis operam dederunt; ne merito illis obiiciatur, tritum illud Nesutor vltra crepidam.

Sicut enim in hac Ecclesiae Republica

distincta videmus officia sartorum, sintorum , fabrorum, lanionum, qui suis opificijs Christianos in Ecelesia adiuuant: ita ex Sacris literis discimus, aliue i up pa reses doctores ad caesumma- hac ra. timem Sanctarum in adi alimem corporis Chribit. GOMARv3. V ATEMVR , Costere, scripturae C gnitionem sine labore Mopera doctoris haberi non posse: ac propterea merito doctrinam Pontis;ciam auersamur, quae hunc lectionis ae examinis

sacrarum literarum laborem non omniis pennittit. Contra vero in eo maxime occupamur, ut quosius,ad serium

diuini verbi studium, excitemus & i Aa 3 flamm