Dialogus de septem sacramentis

61쪽

De Sacramento ome periurisiiniciosum facieno incendia doni eo elastarii pter tame casum iusti belli prolis oppressor scis

licet sponte.et ad huc casum a curatio sterilitatis .et abortivo; et si fetus xcreatus fuerit et formatus in utero vel in ventre homicidi est. et ad casum homicidii refere dei structio. Glaphemus scit blaphemado deii et scios. Et similiter ad bd casum retere omis ydolatria et demonstveneratio seu tuocatio quia hoc est blaphemia in deii et heresia est. De reticus salveolra deu falsa sentiendo cesstra articulos' de predicado docendo aperte vel secrete et ollis fautores et 5sentientes .heretici reputatur. Similiter an huc casum refertur pinctus casus scit demonii veneratio et omis cotuinetia creatoris. omis adulter sacceden ad thor alterius vel thop violans illicito escubitu sive vir siue mulier. lerupercuties.scitas nimo iniuriam, vel violentia inferendi in se vel in rebus ebiconiums ut vestimentis et hinoi.Et si atrox hierit iniurria aut enormis ad solii papam pertinet ablutio. unt

aute plures persone que a suis prelatis absolvit uni Primo si secutiens sit in articulo mortis sco, sit ho stiarius a tu uius viri retetis. du tamen ex a posito vel odio clerica grauiter no percusserit.Tercio; duo ocus' serit seruuJeuiter et avune quadoa pter eius absentia et de fectu damin incurrit Quarto Eleusserit nescia

in idiae.Quinto si regularis regulare percutiat nisi Asia abeat inimici cias capitales octatas seu ns in

papam .Sunt autes te casus ii in quib3icuti sigocu excolcatione lio incurrit.4brimus liscum caula discipline.ut magister vel prelatus. Sedus ratus' statim vim vi repellatili moderamine inccipate

62쪽

penitentie D. viii. tutela.Quitus si ignoret eum se clericu Sextus si inuenerimi apostasia post trina monitione ei factatri. Septiumus si clericus se transfert ad actus penitus cotrarios. ut si fiat miles.pugil aut bigamus .etia si in furto deprehendas vel si occiderit.3n his rasibus nec 2cutiens cleurimis merco rationis incurru.nec peccat D Quia Dei coicatio separat homine acaciainentis dic quo 'ilauro peiurenne erga Goicatum sit assendu an prii sim

beat absolui penitens ab excoicatione q absolua a peccatis 5 prius debet absoluipe nitensa aereoicautionis ab eo qui habet potestare absoluendi eos et eoicatio separatu omine a sacrametis q' absolua fasciis nisi casus mortis emineant ii quo pol quilibet sacerdos ab Oihi excoicatione et ab omi peccato absoluere ut dioitum est. Tamen ei iniugenda est q sanitate recuperata. M iudice ibit ut satisfaciat de emenda et cotumacia .Qν si recusauerit adire iudice post salutate recuperati secada nora iura.in pristina sitiain retrudes ut habet in Lii .desen.erco eos quia snia cano ab Adque pertinet absolutio excoleationis E Puplex est ei coicatio. una diei maior. et alia minor .albsolutio maioris excoicationis que lata est ab homi seu a iudice optinet ad eu qui tulit istam excoleationis aut ad eius superiore. Sive roexcoicatio lata sit a iure tunc epus potest absoluere exceptia sex ea iis:quos sibi papa iuris coditor reseruauit primus est quado aliquis iniecit manus violetas sua, dente diabolo in clericu vel religiosum. Scdus e de illoqui eccliam incendit.et est denssciatus.Tercius e de illoqui frangit eccillam et est neniiciatus. Quartus e de illoqui scienter coicat in diuinis ei coicato nomialiter a paspa.Quitus e de illo qui falsat litteras diu pape Sertus est de illo qui cum excomunicatis comunicat in crimis pro quo etcomullicati iniit ilon debet eni absolui nisi ab eo qui excomunicauit etiam si non est eliis subdit nisi propter difficultatem accedenti ad ipsuin et sic abrsoluetur ab episcopo vela sacerdote proprio stita iiD

63쪽

De Sacramentoratoria cautior te pareat mandatis iudicis illius qui tulit sententia. Alioquin in eande sententia retrude vedictu est licedenti aristulo.F. iis scias in ille qui paraticiparcu ercolcato in crimine in contra sententia colartando et contulendo ut obstinate sustineat maiore excescatione incurrit:et ii potest absolui nisi a iudice tulit sententia . Similiter qufido aliquis excoicatur a iudice cassis participati by uic participales cu como possunt absolui nisi a iudice qui fert sententia nisi in casu necessitatis ut dictum est. Sciendii est tamen or bonita iii. firmado decre.3nnoatu et greg.v. suo; pdccessopa bibuit ut nullus iudicii ercoicare presumat maiori excol catione participites cit excoicatis in locutio et aliis caαsibus pro albus participas sola minore incurrit.excolcatione nisi monitione canonica premissa aliter non te ne sententia .ut habe in capitulo. Statuimus .et capimio. constitutionein.et capitulo. Statuit. de sententia cx; comuiticationis. libro levio ab Potest ne excomunis

catus absolui iudice invitus Gramino. quia sicut exocoicatio fertur in ali inuiturita etiam potest absolui inuitus .et manente excoicat in cotumacia potest iude et

o coicauit discrete remittere excoicatione iuste latam uvideat expedire saluti illius in que excoicatio lata est. siquid ille qui est ei coicatus pluribus excoicario tribue potest ab una absolui remanete alia EImmo qaexcoicationes connexione no habent adinvicem et ideo

qui est ei coicatus pluribue eecoicationibxpetest ab una

absolui remanente alia .verutamen quado aliquis inexs

iratus pluribus excoleationib3 ab uno iudice:si absoluatur ab una intelligi absolui ab omibus misi contra, riti exprimae vel ex plurib causis et diuersis sit pluries excoicatus ab eodentiA diuersis vero iudicissi excetca tussi absolut 'fuerit ab uno no e absolutus ab aliis ni αm absolutio unius confirmetur ab alii 'st Quia eccei cano non infligitur nist pro peccato.nunquid potest tuo dein absoluere excomumcatu a peccato pro quo tulit cos

iiiiiiiiiii

lli i tali si iii

64쪽

a petre questio potestatem clauium ecclesie requirit. Ut autem scias quid queris agnoscere:debes et scire e claue clauem esse duplicem.Quaru una est clauis iuris ditionis. et alta clauis ordinis. clauis iurisdit is respiacit ecclesia militantem a qua indigni eici utur per poteα state in superioris ad quem spectat iurisditio Et ideo superiores prclati hanc clauem iurisditionis habenti, ab

eos pertritet per ercomunicatione a perceptione sacra in entorii et comunione fidelium cotumaces separare et eos ab excomunicatione absoluere.quia non sacerdotes

sicut electi.officiales. archidiaconi et huiusmodi habent hanc iurisditione et clauem iurisditionis.3deo delinquetes contumaces possunt excomunicare et ab ercomuniuratione absoluere etin excoicatos inuitoa clauia auteoisinis respicit ccclesiam triumphatem .et habet dignos ad celum ordinare: et indignos expcllere.3deo soli sacerdotes qui sunt mediatorcs inter deum et hominem: Quium babent hanc clavem. Et quia Der peccatum mora tale eicitur homo a regno celorum.Ideo absolutio mortalis peccati ad solos sacerdotes pertinet quia huiussmodi ordinis clauem habent Et scias Q nullus a peccato inuitus absoluitur:licet inuitus ab ercoii unicatione absolui possit quia omne peccatum ex voluntate cemittitur et procedit. Et ideo sicut non conuititur peccatum nisi ex voluntatetit amo reinittitur nisi e voluntate scielicet ut sicut a nobis est impetratum voluntarientae vos luntarie detestetur a nobis. Et sic invitus non absoluto

tura peccato aliquis Senabercomunicatioe inuitus

potest abs Ivi ut dictum est ibi supra. I. gitur pater σlicet iudices possint absoluere ratioe iurisditiois ab exα comunicatione non tamen a peccato. Et si dicas m ii dex sacerdos ab utroc absoluit dicori non absoluit aleccato ratione qua iudex et ratione sue iurisditionis. et ratione qua sacerdos et et habet claue ordinis. Et

65쪽

de Sacrainento absolutione iudicia ab ex inunieatione debet fieri a

solutio a sacerdote pro peccato. Et debet sacerdotes laia Tt cis intimare in ano cognoscut ab De absolutioemaioris excoinationis ad que spectat dixisti. Iuc de absolutione minoris excoicationis dicas. Vir simplai sacerados possit a minori excoicarione absoluere G Si csed ut scias ex quibus causetur minor excoicatio que prouenit participantib3 cu ercoicatis naaior excoicatioe his sibus agnosces. Si pro delictis anathema quis efficiatur Os orare. ale .comunio meis neges. Os .icilli oscus luna dando. Orare. in ore cum eo. Valescit no Ἀαlutaturinomunio.vino comunices c deo in sacrametis mensa neget .vi non comedat cu eo. Unde in ins ca*sibus minore excoicatioem participas currit .Et a sinisplici sacerdote potest absolui rei dictu est ibi. Si particiis pans excoicitur cinercoicato a iudicem possunt absolaui nisi a iudice ei coicante .Et similiter participalest crimine sustinendo et fauendo ex icatum in crimine pro quo est excoicatus Tales participales maiore ei coicastione incurru ut dictum est liquid licet c exmicato aliquo aliqua participatione habere absaeptao Glacet.casibus qui per nos usus designanti De anathesma ibi soluut ne possit obesse. Utile .lex ulla:reaagnoira necesse.Utile poni quia licet excoicato loqui pro utilitate et saluteale sue similiter et alia verba iterferre ut familiarius. facilius verba salutis sue recipiat lex ad

matrimoni refertur.quia mulic tenes sciny viro obe: dire et ei debitu reddere:scum lege.humile ab subiecti e ne refertur quia filius tenetur obedire patri et seruire ei Et loqui hic de filiis no emticipatis. qa emacipati filii tenentur euitare patrem ercomunicatum. Sintiliter seruus tenetur obediret fio in his in quibus domino est obligatus tota tamen' licet uxor possit participare cuviro cuc5municato: et filius cum patre: et seruus in noveruntamen si stratur sententia in viru patre aut diam

uxorem filios vel seruos interdicto ecclesiastico suppo

66쪽

penitenti.

D.xxx. nendo interdicti sunt nec ab sacranienta recipi di res ignorata quado ignoratur si uipliciter ς' sit excomuni

catus. Lecesse ad necessitate vite refertur quia pegrinis transtutibus per terram excescato* licet eis cibaria edimere cum no abeant aliud recursum seu alibi non recipiant.Uel necessi re mur ad excomunicatu cu in articulo necessitatis extitit.quia tuc subuenitur nature Adprimu etiam casum.stitue utile ut dicunt quida repetitio

debiti resertur quia repetitio debiti ab excoicato potest fieri quia sic mouetur ad salute suam curae, sati fractio nem tua monetur. Sintiliter omes casus consimiles ad ipsum referutur. 3gitur vides petres prius absoluens diis est cxcoicatus A excoicatione a iudice:* a sacerdote a peccatis. Et quomodo participandusit c excolinoto: et quo nodo no aetat, quo pertinet sententia excoicationis ferre: qui scit habet clauen auri ditionis ordinaria vel legatam. Episcopi tamem auctoritate propria claueni iurisditionis ordinaria habent in suis diocesib '

et excoicare auctoritate a pria possunt. Sacerdotesvero parrochianos excoicare non possunt nisi ex comissione

eis specialiter facta:aut in casibus certis sibi a iure concessis scit furto. apina et binoi.lae duplici igitur excolcatione dictum est scit maiori et minori que licet vere separent homine a sacrametis et a sacramento cotonesta seceptione monetamen utram a colone fidelium et Glarixo.quia maior solum a consortio fideliu separat et nominor. Et de minori pol simplex sacerdos absolve. Utrum tota penitentia pro pectatis sit iniungenda. uel sit ad arbitrium sacerdotis ritu Uia in sacramento peiurentie post conseilione et

ab soliuione sequitur satisfacitorio ode modosa istaciendi michi dicas. Et primo si sacerdos debeat tantam penitentia inuigere irtam meruit peccator in peccanti E Ad iniungetidii penitentia peniteti no potest sacerdos totam penitentia iniugere penitenti que

67쪽

de Sacramento proico mortalib requiri e quia i hae vita e lari noposset.Similiterna sc6muritate contritionis etia penaduninuis qui sacerdos no agnoscit.3deo dici or penite ne sui arbitrarie. scit ad arbitri u sacerdotis qui oncreo te cosiderat coditiones penitentia et possibilitate. Unde et si tota penitetiam,soluat ita vita que prosciis de betur .in purgatorio ei purgabie et soluetur post hac vixtam. . rearus pene reporalis senio post confessione remanet ad qua fuerat obligatus.Similiter no oportet sacerdos iniugar penitentia sem que de iure costituta estuapte necessitates personaru .set, ut dictu est ad eruso arbitriu discretu est imponet, P a linquit, infirmis in iugenda est penitet iam Tion.quia si illis iniugeret peo nitentia: ad illa teneretur qua facere aut pficere nosos; sent .ideo est eis inolescenda et no iniugenda.Uno inore scendii est ei ovi doleant desciis et consolen de mi is ei et up per amicos procuret elemosinas et orones et hinoi pro ipsis sterti Sintiliters habeat propolim abstinet,i Rosciis.si de infirmitatectualescerint aut resurgat ab Ituquid pol unus pro alio satisfacere . ald euidentia tu qstionis scias duplice esse effectu satisfactionis. brismus est excisio causaru sequentrii pandi: et isto mo pernitentia e medicina queda ad euitanduse .sicut laim niti et pegrinatio domat corpus penitetis et attenuat taplius in illud peccati no cadat et isto modo no potest unus pro alio satisfacere:da pegrinatio et ieiuni viri' no domat corpus alterius Scduo effectus penitetie est solutio debiti peccato*2 precedentiu quo penites fuerat obligatus post contritione.confessione et absolutionem. Et quanta ad hocvnus potest satisfacere pro alio.ita tamen in ille pro quo alter satisfacit sit in caritateet gratia et Q habeat alique defectu Mpter que satisfaceremo ponsitate satissactione facere qua alius pro eo facit quia si inscio mortali fuerit sati stactio ab alio pro eo ei non prodestae si potes fuerit debet pro seipso satisfacere.possi est tamen ab alio adiuuari se tuquid in lytie pro

68쪽

pena obligatus Wit illa que a sacerdote ei iniucituram purgatorio expurganda est. quit indulgeti: ex merito passionis p et ancto a concet, stim valent Stu pdicant siue sonant.Jdeo a debito illius pene penitente absoluiit et minuut eam penitu portat Scias etiἱς ad hoc si indulgetievaleat quatuor requiruns. vide et

duo ex parte suscipietis .et duo ex parte datis.Prizo grates' i 'uri poteria: hoc ytinet ad claue iurit: T'. qI I VP Mesatinet.scit ad papa et adipiescopem qui habet dimensatione thesauri eccile.scita me 'I mili utilitas ecclesie et loci velisone pro qua 'PWy'ς lauein scie.Unde pro 'otilitate ec ' ' Mine in rum sui dande indulgentie.Et sic

I ita duo.scit auctoritas et utilitas ecclicredrunLEt dapap pleniore potestate hab sup thesauru erella et alii plati limitata ideo solus papa plenaria potestate habx dandi indulgentra Epi vero secundu eius cocessioriem titue potest te.Ei parte vero suscipientis similis duo re quiruns.sciis idone itas et disipost suscipientis. primu eg sit in statu gre et sine peto itior tali oconi est deuotio 'dis ad mi pletione eius quod per indulgentia noxias.Jsta ergo quatuor de necessitate ad hoco indulgenue valeant debent cocurrere. si vii destierit indulgentie novalent. Sic pue*uidulgentie a Ient penitetibus et cori&ssis ad diminutione pene debite pro peccatis.

, modis satisfaciandi. . Lao rv ' Etrus.de modis aliis satisfacie ibi michi dicas Quot sunt partes satisfactionis eorum quibusta penitenti sunt ruit endem res partes satis:

tacitionis sunt. scus.orat .elemosina. et ie:uniunt. Quia penitentia ut dictuin est non solum est satisfactoria pro peccatis statim:0 et medicina contra nituraicia.3deo

69쪽

De Sacramento coueniens videtur ut talis peniteticini sigaturque etiali remeoru contra futuroru occasiones pcrorum. 3Mocontra verbosos et vagabundos orationis penitentia i ponatur.Quia oratio eleuat mente in deumαotra gmiosos et deliciosos ieiunii penitentia detur qui ieiuniusanat pestes corporis αontra auaros et ambiciosos penitentia elemosine donetur ut sic cotraria cotrariis curentur Ad oratione vero pertinent omia opera inualia alo elemosina omia opera misericordie Pt ieiuniusta carnem affligentia.sicut vigili pegrinationes disciplie et huiusmodi ab De quolibet isto micui aliquid dicas et primo de oratione.Urru orando semst requiratur a tualis attentio E Actualis attentio necessaria est Lorone ad consequendu fine et melius primu . tam mens hominis labilis estsufficit habitualis attentio. ex proma attentione actuali procedit et virtuum habet ex. ea. sicut videmus in exemplo a iectionis lapidis.Sicut motio homis lapides Micientis durat per essentia actus dumanu lapidi apponit mouendo.sic virtus secunde ino tionis lapidis manet dum lapis ex vi motionis prune mouetur.licet prime motionis virtus cotinue debilite .

aut quia lapis quiescit aut a cotrario motu moves nisi

iter moueatur. sic suo modo de orone.Quia oro pri:

mo mouetur a deuotioe orantis et attentio actuali secudum essentiam. Sed quia mens ad alia opter infirmi, talem hominis et evagatioem mentis rapitur.ideo a ne attentio ipsa virtute et habitualiter ut mota ab ad tentione actuali .scit prima deuotioe sicut motio lapi dis habet virtutem ex primo mouente et effectu sic oro habet effectum sumn ex prima attentioe actuali et deuo- tioe.nisi tanta fiat evagatio Poro amittat virtutem ori me attentionis.sicut patet in illis qui horas suas dic do ab alia se transierunt.q6 no pol esse sine culpa. axime quando ad pirarium oronis mens se transst cui ad peccata illicita.tunc non est sine culpa mortali 3deo necessari est,tho in orando aut boras dicendo

70쪽

Satifficiendi

mqueter reuocet cor suu a d stapsum. 35o nota et dirone debet esse triplex attentio Prima est ad verba quib3 petunus. Secada est ad petitione ipsam seu rem petita Terciae est ad ea que petitione circustam.sicut est necessitas pro qua deus petitur a rogas. Et si aliqua istaru absit. no est reputanda albent oratio quia etinin illi innouitellis petitionis verba ad oratione attenti esse possisunt. Et id eis sufficit palma et lada attentio ut patet ilaicis qui verba latina no intelli sit 3n si ima ergo scies asar euagatio metis in orbiae facta aua posito no est siti ne peccato. impedit fructu oronis et si ad cotrariu oronis sue sit mortale peccatum est. Si vero no stat evaga ditio a a posito sed ex infirmitate mentis solusnodo no est peccatum nec impedit oronis fructuin .cum virtute haebeat exprima attentione ut dictu est tuquit, debet esse oratio senill vocalis et nomentalis E Oratio coisque fit pro populo a ministro ecclesie debet esse vocalis ut omibus inolescat Cratio vero singularis psorie siue fiat pro se sine pro aliis potest esse mentalis Aramittamen ei vocalis aduigitur νpter tria Dauno ad ei ercitandutiiteriore deuotione. Scoo ut homo deo seruiat de omisbus que habet a ton soli mente sed etiam corpore et ore

Tercio ut mentis affectio vehemetuis per vocem exprimatur i, tu quid illi qui tenetur ad diuinu seruitium

dicendu .utpote horas canonicas. illud obmisit eminea iungendu*itera ilinti dicat. Eolon.quia ad hoc sertiuitii, diuinii est ordinatum:vt ordinate dicas in ideo si oporteret seni ut obnutiens illud id diceret et resumerct inordinate ditaret illud quia officiis passionis forte

biceret post pascha quod est et absurdum. 3deo iniugenαd n est ci aliud utpote psalteriit. et huiusmodi P Que oratio ad satisfaciendi magis congruit que laicis est iniungendam oratio dominica ab dicere michique alsunt iliaque in ipsa petimus si Septem petitiones in ipsa cotine neque tibi breuiter declarabo. Drrmo tamevi fiducialius ad deum accedamus .erua caritate primis ei