장음표시 사용
141쪽
co, v. c. de gratia Dei in Christo, de eo agere dogmatice, et res in eo traditas ad normam dogmatum exponere: verum hinc non eficitur senstis dogmaticus. Postum aliquo loco grammatice eXplicato, v. c. qui est de constantia et fortitudine Christiana, usum addere et paraenesin: Verum hinc non fit moralis sensus. Lex interpreti scripta redit huc: explica sensum grammaticum. Si quae praeterea quaeruntur in verbis, quae disti possunt et debent e disciplinis, vel dogmatica vel morali, ea non peculiarem aliquem sensum gignunt, sed adduntur grammatico sensui essiciuntque uberiorem explicationem illius loci, de cuius sensu iam constabat. Et sit hoc modo res impeditior et multa saepe interpretationi detrimenta afferuntur, si notio prius e disciplina quadam repetatur, quam Verba sint grammatice illustrata. Ita per ambages redimus tandem, unde prO- gressi fueramus antea, unum tantummodo cuiusvis loci sensum esse. Caeterum magna specierum copia, in quas dispescere solent sensum, reperitur in vulgaribus libellis hermeneuticis, ut in D A M H A C M 11 ivstitutionibus hermeneuticis, p. 37. 62. Lectu dignissimus est super his FLAcIus in Clave Scripturae Sacrae, To. II. p. 63. Add. wOLLII Introduci. in Hermeneuticam FI 22. sqq. . E.J
Sensus in divinis libris non alio modo, neque quaeritur, neque confirmatur , quam in humanis.
Quoniam methodus et principia explicandi communia sunt libris divinis et humanis ; patet, non alio
142쪽
modo vel quaeri vel reperiri sensum verborum in libris sacris, quam quo in humanis vel solet vel debet 3. 16). Nam divini etiam libri scripti sunt linguis aliquo tempore usitatis, et scripti sunt eo modo, quo homines scribere solent et loqui. Cur ergo ad hos libros interpretandos opus sat plane aliis adminiculis, quam quae adhibemus in humanorum librorum interpretatione Τ v. HERDER Brise, das Studium der Theol. hotre ffenae, P. t. p. l. seqq. GELBRICHT comment. 'Vadocetur, interpretatii nem Ithrorum divinorum ab interpretatione Iibrorum humavortim nihil inferre , Cietae ITTq. d. I. ASBOTH commentati de interpretatione codicis sacri ad communia omnes libros interpretandi prin
quis antiquitatis fibris solenni ingenue interpretando; adiectis di scultatibus Novo Tes. propriis , Gotting. 1 79 I. 8. Sequitur etiam hinc, rationem sensus verborum in libris sacris indagandi non magis esse arbitrariam, quam in caeteris libris, sed pariter adstrictam certis enatura linguar.m ductis legibus j. 2O . Perperam igitur faciunt, qui librorum divinorum interpretationem, deque sentii verborum divinorum iudicium, humano, ut pontificis Romani, iudicio subiiciunt. Res ipsa satis est nota et clarius intelligitur e canone II Concilii Tridentini, ubi haec sunt: Ad coiscenda ingenii petulantia decernit nodus, ut nemo sua prudentia innisus, in rebus fidei et morum, ad aeae cationem doctrinaechri yianae pertinentium, seripturam sacram ad suos sensus
contorqueat, aut contra Pum siensum, quem tenuit et tenet
Mincta mater , Ecclasa, cuius e I iudicare de vero sensu et interpretatioue scriptura; in sacrarum, aut colitra unau
143쪽
DE sIGNIFICATIONE ET AENSU VERRORVM. Trmem consensum patrum ipsum siripturam acram Baterpretari audeat , etiam si huiusmodi iΠterpretationes nullo umquam tempore in lucem edendae fuerint. ui contra venerint, per ordinari0s declarentur, et poenis a iure salutis
puniantur. Iam si quaeratur, quaenam sit illa sancta mater, Ecclesia, cui iudicium est de interpretatione librorum divinorum permissum; sunt doctores singuli, qui in explicandis illis versati sunt, et quorum singulae explicationes successa temporis acceperunt auctoritatem ecclesiae. Docetur itaque, ecclesiam sic intelligere locum hunc, quum non sit nisi singulorum virorum sententia, quae subinde transiit ad plures et sic facta est communis ac publica auctoritas. Deinde quo modo defendi tandem unanimis Patri consensus PNullus enim est locus, quem non alii aliter intellexerint, et talis tamque communiS omnium consensus ne
intelligi quidem potest in tanta hominum multitudine ingeniorumque diversitate. - Hoc est igitur illud: neglectis omnibus principiis, iudicio hominum subiicere interpretationem librorum divinorum, et id pro vero habere, quod multis est visum et pro vero habitum. Ab hac traditione hermeneutica quisquis recedit , is ut petulam ingenium, Ut taetorquens verba a vero sensu, describitur et poenae eSponitur. Fortasse contra haec nunc non opus est multa
disputare. Legi tamen possunt IOH. GEO. ROSEN-MuLLERI programma de traditione hermeneutica, Lipst 1786. q. IO H. ALPHO NS. TU RRET IN Usrae Acrae interpretatione, C. II. IOH. GER HARD US in confessionis catholicae initio. GER HARD. CHEMNI-τ1us in Examine Concilii Tridentini, p. .
144쪽
Monetur contra eos, qui Iecus saluerunt.
2Verum certa illa principia interpretandi, qUae a Pontificiis spernuntur, etiam ab aliis duplici modo solent negligi. Quod et ipsum ERNEsΥ1 Us variis in
locis monet, quae rursus in brevem summam collectu,
proponam. Negliguntur itaque ab homimbus fanaticis ἶ. 16), qui contemptis studiis linguarum et doctrinae abiectisque omnibus intelligendi principiis , ad vim divinam Spiritus Sancti cuncta referunt, eXspectantes scilicet ad interpretandos hos libros immediatam illuminatiovem, quae iis sensum verborum ac rerum tradat. Sed haec pertinent ad dogmaticas potius quam hermeneuticas scholas.
Cf. ΥURRETI ΝUs de interpretatione Scripturae Sacrae, p. 4 T.
Negligunt etiam principia certa interpretandi, qui in explicando variis Dpothesibus utuntur g. 1 T. Ι 8.ΩΙ. et a), et e rebus se interpretari iactant, hoc est, none grammaticis rationibus, sed vel e suis decretis et opinionibus ante susceptis, vel e sententiis philosophicis. Ad hypotheses igitur accommodant loca, qui V. c. statuunt, hominem non indigere divino auxilio ad emendandum, non esse Christi divinitatem, converti homines a Deo immediate &c. Hinc omnis incerta evadit et lubrica interpretatio, quum primum a verbis disceditur, et liunde sensus iudicium, quam a verbis ducitur , rationibusque a rebus ductis plus tribuitur, quam legibus grammaticis. Sed haec vix indigent uberiori illustratione: adeo illius interpretationis falsitas nostris temporibus et agnita a plerisque est, et usu eXemplisque repudiata.
145쪽
DE SIGNIFICATIONE ET SENSU VERBORUM. 73
Iis, quos Auctor notavit contemptores principiorum in interpretando, addi fortassis potest cohors illorum Theologorum , qui auctoritatem librorum Bmbolieorum etiam in locis Scripturae explicandis unice ratam habent ac minime deserendam. Saepius monitum est a viris egregiis, perinique facere, qui tali superstitione coerceant auream illam iudicandi libertatem v. DOEDERLE INII Observatio-nρs morales de LL. Sy Jen. IT 890, quam ipsi doctrinae illius publicae professores ingenue nobis concessum et vindicatum iverunt. Saepius monitum est v. MORI praef. ad epitom. theoc chris. p. XV.), ab iis, qui Protestarites Lutheranorum coetui addicti sunt, tenendam sane esse publicam doctrinam, quam Augustana Confessio nostram esse perhibuit eiusque Apologia confirmavit et uberius edisseruit, sed methodum interpretandi, argumenta singula singulasque locorum Scripturae sacrae interpretationes, si rationes suppetant idoneae, impune deseri posse atque repudiari. - Caeterum hoc loco fors tana liquis exspectaverit oppugnationem moralis interpretationis illius , quam KANTI Us commendavit. Sed iniuste agerem et impudenter, si hanc interpretandi rationem in illius, quam Mo Rus castigavit, temeritatis et inscientiae quamdam similitudinem adducerem. Itaque de toto illo novae interpretationis genere Seci. II. cap. IX. Uberius eXpOnam. SJ
146쪽
PAR Τ. I. spc T. II. CAP. I PARTIS PRIMAE SECTIO IL
DE VSV LOQUENDI REPERIUNDO IN LINGVIs MORTUIS ET SCRIPTORE QUOLIBET UNI VERSE.
In interpretando quum, ut supra docuimu3, respiciendum sit in primis ad usum loquendi ; de huius pravi
nunc eXponendum est sic, ut appareat, quo modo discantur significationes verborum eorumque sensus. Quoniam antem, Ut paullo' ante vidimus, communia
sunt libris divinis atque humanis principia; primum hoc capite agetur de loquendi usu reperiundo in scriptore quolibet iii atque liniverse , deinde cap. 1Π.) speciatim tractabitur usus loquendi, qui obvius est in Novo Testamento.
Vsus loquendi cognoscitur testimoniis. Quum nos eXputare nequeamus aliam caussam, cur verbum aliquod eXprimat hanc vel illam notionem, quam
147쪽
quam quod ita usitatum sit, quumque adeo res omnis pendeat ab arbitrio hominum sitque usus loquendi iafacto positus cri supr. Cap. I. g. IV.): in linguis mo tuis usus loquendi cognoscitur e locis ac testimoniis scriptorum, qui viva adhuc illa lingua vixerunt eamque satis cognitam habuerunt l). Quemadmodum enim omnis res in facto polita discitur test nonus e ita
nunc etiam, ut in rebus lilitoricis, versamur sic, ut ea testimonia censeamus fide digna, quae aut a coae- v s testibus venerunt, aut certe ab iis, qui res acclira te cognitas atque perspectas habuerunt. Et hoc ipsi saepe sic profitemur in legendis explicandisque scriptoribus profanis, e locis illorum diligenter collectis disci significationes verborum, aut, si illa testimonia deficiant, e Grammaticorum libris intelligi usum loquendi Ea autem testimonia sunt, vel quae proprie dicuntur et vel improprie et indireeta. Qua indivisionem ERΝEsΥIus repetiit e libro TURRE TINT
de Gripturae Sacrae ivterpyetatione , ubi pag. aqq. idipsuin traditur. III.
Tesmonia directa et indirecta.
Directa se Monia sunt ea, e quibus statim per se intelligitur , hanc esse verborum significationem : per
se - , ut aliis nullis opus sit argumentis. Vbi Xenophon graeco alicui vocabulo, aut Cicero latino tribuit aliquam significationem; per se nullo alio opus est argumento aut testimonio, quo intelligatur, hanciuisse apud Graecos aut Latinos illius verbi vim. Vsurparunt enim verbum scriptores, quorum illa lingua luit vernacula.
148쪽
76 PAR T. I. sECT. II. CAP. LIndirecta te novia significationum et usus loquendi sunt ea, e quibus non per se, seci aissuintis demum aliis argumentis, cognoscitur, hanc fuisse alicuius verbi vim. Exempla talium testimoniorum 1 unt in etymologia, in analogia linguae et cognatis dialectis. In et mologia - Ubi verbum aliquod non Occurrit, nisi semel, ibi potissmum ex etymologia stude- naus eruere, quae sit illius notio. Tamen in aliis fieri saepe potest, ut, si unice etymologiae inhaereamus, neque alia argumenta assumamus, adminiculo hoc interpretandi abutamur et ad perversas delabamur argutasque explicationes. Quando v. c. in litteris sacris homo dicitur , corruptω', possum etymologia uti et sic disputare: Corruptus ici nequit, nisi qui fuit antea bonus. Verum hoc non susscit semper ad declarandam illius verbi notionem; immo reliquus usus loquendi, qui sequi non solet argumentationes eX etymologia, indicat, a divinis scriptoribus s1mpli. citer id dici corruptum , quod omnino est perversum, non tale, quale esse debet, malum. Igitur opus est aliis argumentis ad intelligendum, an locum habeant istae argutiae etymologicae in locis singulis, quibus adhibentur. Similiter possum in illo επις ρεφε τΘοοι
προς τον Θεον etymologiam spectare, ita, ut id accipiam de eo, qui ad Deum, a quo discesserat, nunc redit. Verum et hae sunt argutiae. Apparet enim, dici etiam hunc redire ad Deum, qui antea Deum non Cognovit, non curavit, non coluit. Hinc est initium sensus melioris ac vitae. Quodsi nollemus in talibus assumere alia argumenta, sed etymologiam premeremus: falsas multas et fictas significationes ei-ficeremus.
In analogia linguae erat aliud exemplum testimoniorum indirectorum. Saepius in hebraicis incidimus in
149쪽
in verba, quae eXplicanda sunt per analogiain linguarum orientalium. Verum haec analogia saepius non suffcit, nisi accesserint alia argumenta. Quamquam enim linguae fere similes sunt invicem: tamen non conspirant ubique in verbis. Itaque consensio illarum, quam interpres in usus suos convertit, aliis est rationibus confirmanda. Nemo ignorat, quam Varie nos
soleamus Spirιtum dicere; sed in legendis libris hebraicis non potesc ita concludi, quia nos sic dicamus Spiritum ideo posse etiam ibi sic accipi, propter analogiam linguarum. Multum enim in his differt hebraicae linguae ingenium ab eo, quod nostrae' est proprium.
Denique in cognatione dialectorum novum reperiebamus testimoniorum indirectorum eXemplum. Pertinet id potis imum ad hebraicam linguam, in qua saepenumero verbi alicuius vis ostenditur cX arabica, W-riaca &c. Verum in his etiam subtilis interpres alia et certiora circumspiciet argumenta ad sensum illum, quem cognatarum dialectorum auxilio invenit, si
Hoc capite tractabuntur testimonia disecta, sequens autem caput in aerecta comprehendet. IV. Tesimonia directa unde jumantur.
Directa testimonia petuntur I. a. I. e scriptoribus, quibus lingua quaeque tempore quoque vernacula fuit. Attulimus supra illustrationis gratia exemplum Xenophontis atque Ciceronis. Inprimis autem Risus adhiberi utiliter possunt, quorum in interpretatione versamur, ut attendamus, quid adsperserint
150쪽
et 8 PA IIT. I. SECT. IL CAP. I. rint interdum scriptores ipsi de usu Verborum, quibus usi sunt. Ac praeter hos consulere nos oportet sequa-- seu coaetaneos. Ita in opiliolis Ciceronis sunt et
Coelii , Sulpicii , aliorum epistolae , qui quoniam
Omnes eadem aetate vixerunt, usum loquendi non minus suppeditant interpreti Ciceronis, quam ipsa huius auctoris scripta. II. e siriptoribus , quibus ea tingua vernacula quIdem non fuit , sed qui tamen tempore Iinguae adhuc vivae . exunt eamque bene in iacerant. Ita Terentius, qui Aterfuit gente, scripsit latine. Is non vernaculam habebat illam linguam , sed longo tamen usu cognitam. Marcus Antoninus, Imperator, scripsit commentarios suos graece. Hic etsi Romanus fuit; tamen est idoneus testis linguae graecae, quoniam haec ipsius aetate adhuc in usu erat et vigebat. Pariter nec Josepho, nec Philoni lingua, qua usi sunt, fuit vernacula, sed didicerant eam grammatice et subtiliter : nihilo minus tamen libri eorum continent testimonia, ubi quaestio de vi verborum graecorum Oritur. III. e Scholiostis et Glossographis. IV. e versionibzs, quas singua adhuc viva a peritis eius factas con lat. Vertit Cicero multos Platonicorum dialogorum locos: his locis uti possumus ut totidem testimoniis de vi verborum Platonicorum. Scripsit enim philosophus Romanus lingua graeca adhuc Viva, eiusque fuit peritus interpres. De his omnibus nunc singulatim praecipiendum