장음표시 사용
201쪽
DE USU LOQUENDI UNIVERSE. I 29
paratas cum Cyrilli LeXico Ms., e codicibus edidit 1irn Lectionibus Mosquensibus, LipL aT29. Vol. II. p.
De studio Io H. CHR. GOTI L. ERNESTII, hac in re collocato, supra diXimus.
Add. Fabricii Bibl. Gr. Vol. X. init. XXXIII.
Atque etiam glossae, quae in textum interdum pro vera lectione irrepserunt in Codicibus nonnullis, possunt vel aditum facere ad intelligendum, vel copiam illustrandi et firmandi veras interpretationes Ern. Part. I. Sec t. Il. Cap. III. g. 3 a). Scilicet quUm v. c. Chrysostomus aliquod verbum explicasset, factum est haud raro, ut haec eXplicatio primum adscriberetur marginibus, deinde eX iis in textum illata, veram et genuinam lectionem eXpelleret. Talia multa apparent in Wet stentanis notis, quae sub textu sunt. Vt Luc. XI, 12. dicitur Deus petentibus ab ipso dare πνευμα ἁγιον. Pro hoc est in codicibus : ἀγαΘον At haec non est varia lectio, sed g ossema: utile aliquod honum. Luc. II, et . est Id o silo Novi Testamenti versionisque Alexandrinae est: rei giosus homo. Pro eo in codicibus est ευσεβῆς, explicatio mera. Sed hoc magis pertinet ad caput de Uariis Lectionibus. Hic satis erat, attigisse paucis, quod possit interdum habere usum exegeticum. Apparet enim, aliquem sic explicuisse locum, eamque eXplicationem ita placuisse aliis, ut etiam in tetatum veniret.
202쪽
ΡΑRT. I. SECΥ II. CAP. LDe hoc usu exegetico glosarum plura sunt disputata in IOH. FR. FISCHERI prolus. XXIV. de vitiis Lexicorum N. T.
Admonitiones de usu glossariorum. De Glossariis, quae ordine suo descripssimus, eorumque usu, duo maXime' proponi solent . praecepta Ern. Part. I. Seci. II. Cap. I. f. Ia :I. Uuo es Glo starium antiquius, eo es melius iudi
candum eoque plus fidei meretur. Verum et hoc praeceptum, necesse iisdem limitibus circumscribatur, quos supra XXIV. p. II 3. s. Scholiastarum testimoniis posuimus. Simpliciter enim ab antiquitate ad bonitatem concludi nequit.
II. Uuo doctior fuit Glasparii auctor, eo plus fidei
Sed eum fuisse doctiorem caeteris, id nonnisi tractando libro et usu diuturno disci potest. Est autem doctrina Glos graphi vel ipsius, quum ipse est auctor explicationum, aliorum, quum suum Glossarium ex libris aliorum compilavit; id quod de omnibus valet, quae hodie quidem nobis supersunt ; si modo illud sciremus semper, e quibus libris singula compilaverint. XXXV. 3. . versionibus. Vltimum denique praesidium directum, quo con firmari verborum significatus potest, erat in Ver v
203쪽
hιιι IV). De his nunc duo lassiciet tenuisse, quae
Ernesius etiam I . proposuit. Primo, quum versio alicuius libri bona exstat, eX ea sane peti potest adminiculum ad interpretandum. Secundo , ut adhibere illud adminiculum possim, necesse est, linguam accurate intelligam, e qua verso facta est. Verum illud maXime quaeritur, quae sit Versio bona, cur et quomodo iudicanda sit, quo modo hinc derivanda adminicula interpretandi. Haec omnia , quae ERNEST1us mire discerpsit, et per Interpretem suum dispersit v. pag. 78. I 26. et I 6O , unum in locum collecta, intra commodius pertractabuntur.
Loquendi usus cognoscitur etiam ex iis , quae per occa- . Abnem interdum ad perguntur. Praeterea etiam alia eX stant, per occa nem tradita, quae possint utilia esse interpretationi. Adhibeantur ergo in auxilium etiam ii, qui vel obiter alterius linguae verba et genera dicendi obscuriora, praesertim iis, quibus ipsi scriberent, explicarunt, ut Cicero graeca multa, Dionysius Halicarnasseus latina; vel sua interdum ex alterius linguae scriptoribus sumpsere f. Iso, ut locos aliquot eX Polybio sumpsit Livius, ut Homerum imitando expressit Virgilius, idem in bucolicis carminibus Theocritum &c. Similiter Novi
Testamenti scriptores e textu Veteris Testamenti hebraico multa sumpserunt. - Sed eX omni illo apparatu citationum in N. T. obviarum quid tandem pertinet ad interpretandum ZI. Ρertinent huc ea loca eX Veteri Testamento re-' petita, ubi in Novo etaplicationis aliquid accedit. Vel I a uti
204쪽
uti quae Ies XL, 33. leguntur, ea sunt comparanda cum I Cor. II, I 6. Luculentior comparatio instituetur cum Rom. XI, 3ψ.J In hebraicis est: quis c2mparare, cognoscere potest Spiritum Domini J In loco Paulino est: quis cognoscere potest νουν Κυρίου; h. e. mentem, intelligentiam , consulum Domini P Ergo apud Jesaiam Spiritus non est tertia persona trinitatis, sed mens divina: quod patet ex authentica loci illius explicatione.
II. Conferendi sunt ii loci Novi Testamenti, ubi
Veteris Testamenti verba proferuntur, non eX Alexandrina versione , sed ex hebraico teXtu. Ita locus Matth. XIII, I 8. non eX ista versione petitus, sed ab ipso Matthaeo conversus est.
In primis cognoscendus est character cuilibet scriptori proprius. Quae hactenus exposuimus, ea fere sunt communia scriptorum omnium, quorum nemo est, in quo non liceat uti istis praesidiis interpretandi. In his autem non acquiescendum interpreti; sed cognoscendus etiam est scriptoris cuiuslibet character proprius, proprium idioma, eique convenienter Verba eXplicanda
3. 16). Iam quia hic proprius scriptoris character inest in proprio loquendi usu, in certa quadam secta aut religione, in certa aetate, in gente et natione, quacum
vixit, denique in genere scriptorum, ad quod quis
pertinet; nosse et consulere proprium scriptoris characterem, nihil erit aliud, quam nosse ea omnia, quae singulatim recensuimus, eaque accommodare ad interpretationem. Quapropter id nobis agendum est, ut singula genera eorum, quae propria scriptori censentur,
205쪽
Ideoque a) proprius scriptori loquendi usus. Primo igitur si proprius scriptori est loquendi usus; sequitur, eum ex sese maxime explicari debere: nam solus ita loquitur, caeteri aliter; solus in hoc libro ita loquitur; quorsum utamur caeterorum auctoritate ρ Sed haec scriptoris propria consuetudo loquendi cognoscitur fio litus tesimonio, vel diserto illo, quando desinitiones verborum a se usurpatorum proponit, mentemque disertis verbis suam explicat, vel implicito, quum per descriptionem uberiorem rei docet, quid ipse ponendo verbo aliquo intellexerit. Ad hoc implicitorum testimoniorum genus referri etiam potest tum parallelismus verb0raim, cuiuS adminiculo discitur, quo modo scriptor sua verba aliis locis eXplicet, tum parauecismus rerum, quo eadem res aliis verbis eXprimitur. Sic formula illa καταλλάσσειν τον κs σμιον nullus utitur scriptor Novi Testamenti praeter Paulum. Vult autem Paulus hoc, Deum inter se hominesque mutuam fecisse amicitiam et benevolentiam. Qui sensus verborum unde intelligatur, nisi adsit rerum parallelis mus 3 Denique ad usum loquendi alicui proprium cognoscendum faciunt et Glossaria, in eum ipsum scriptorem, quem tracto , proprie scripta.
b) propria scriptori Iecta et religio. Non dissicile est intellectu, quare et hoc scriptori sit proprium , quod in ipsius sua aut religione est. Quaelibet enim religio habet quaedam si1bi propria, sicut quaelibet secta et ars; ut adeo necesse sit, in eo, qui religionis et sectae alicuius asseclam se profitetur, I 3 pro
206쪽
PAR T. L SECT. IL CAP. I. propria multa inesse, quum in rebus describendis, tum in singulis etiam vocabulis. Recte itaque praecipitur, non esse quemlibet scriptorem explicandum eX quolibet et cuiuslibet disciplinae scriptore, sed ex eo, qui eamdem artem, disciplinam, sectam et religionem habet. Et quemadmodum scriptori sectae Platonicae lux est quaerenda ex Platonicis: ita scriptores de divina religione sunt ex similibus interpretandi, ideoque Veteris Testamenti scriptores ex scriptoribus Novi, Apostoli ex Evangelistis, Evangelistae ex Evangelistis et Apostolis. Eodem modo in singulis. Multa Paulus dicit de secta Phari ica; haec oportet nos e X plicare ex scriptoribus aequalibus de illa secta. Talis autem antiquus scriptor est Ios EPAus, et ipse Pharisaeus, in cuius praesertim libro, quem de vita sua conlcripsit, et H. P. Q Hencke, Pro f. Helm stadiensis, seorsu na edidit Brunsvici 8d , magna pars disciplinae Pharisaicae verborumque, quibus illa usa est in rebus singulis, continetur. Similiter Coloss. IL sermo es: de aliquo genere hominum, qui prae se ferant cultum aliquem Dei excellentiorem, quam pro humano ingenio humanisque viribus. Hi sunt ex illa, quae Therapeu-
rarum secta dicitur. De hac adeundus est P II I Lo, scriptor coaevus Paulo, qui de Therapeutis singularem libellum composuit, omnesque eorum rituS atque universam disciplinam descripsit.
XL.c propria scriptori aetas. Porro quoniam propria est scriptori aetas; sequitur, quemlibet ex suae aetatis scriptoribus esse interpretandum, non e recentioribus, non ex antiqui Oribu S, neque ex omnibus promiscue. Huc autem pertinent:
207쪽
DE Vs V Lo UVENDI UNIVERsE. I 3 3 I. rptus. Etenim ritus illius aetatis, qua vixit aliquis scriptor, procrearunt verba multa formulasque
illi ob aetatem suam proprias. Quod si scriptores Novi
Testamenti eXplicentur e scriptoribus coaevis tam graecis, quam latinis; facile etiam intelligentur allu sones multae, e ritibus illi aetati propriis ductae. Nec vero satis est, interpretem ex aliquo scriptore explicare ritum aliquem iudaicum, aut graecum, aut romanum rillud quaeritur, num illa aetate, qua scriptor ViXit, hic ritus, qui nunc enarratur, etiam revera fuerit, annon aut antiquior sit aut recentior. Et in ritibus quidem Judaeorum explicandis interpretem oportet diligenter discernere iudaicas antiquitates ab hebraicis, ita, ut hebraicae sint primae aetate, quae pertineant ad tempora Mosis, Iudicum, Regum; nidaicae contra, aetate posteriores, referantur ad tempus exilii Babylonici. Operae igitur pretium fecit HENR. E HREN FRIED WARNE K Ros, qui in libro, quem inscripsit En auu der hebr schen Alteri humer Uinar. Ι 8a. 8. , distinκit priscae aetatis hebraicos ritus a iudaicis sequioris aevi, quos etiam in Novo Testamento reperimus.
Plures libros, qui huc pertinent, indicavimus
supra pag. 13. E. J2. Uus loquendi. Nam et is ex aetate cuiuslibet scriptoris multa habet propria, variaturque tempori S successu. Expedita autem est S. II.), ac per se plana regula, quae et hic communi se sensui obtrudit, nones Te laxiptorem quemque e scriptoribus quibusque, antiquioris aut recentioris aetatis, explicandum, sed exaequalibus maxime et coaevis. Quamquam enim, ut eXemplo utar, in Universum verum est, innumera Verba inde a Platone usque ad Aelianum eadem significatione usurpata fuisse: tamen id non valet de omnibus;
208쪽
I36 PAR Τ. I. SECT. II. CAP. Lunde necessitas oritur consulendorum scriptorum, qui coaetanei sunt. Quod si ad Novi Testamenti libros transferamus, nonne Josephus et Philo ad cognoscendum loquendi usuna , in iis obvium , plus facient, quam Xenophon et Plato, quippe qui istis scriptoribus
non fuerunt aequale sp Atque ut in Novo Testamento
passim spiritus dicitur ita ipsi
illi dicunt ita, ut appareat luc Ulenti sume, isto tempore et graece et hebraice vel vocabulum usurpatum de eo fuisse, qua in auxilium sumeretur, qui esset a dictior. Ob eam dem que Caussam cavendum est, ne libros Novi Testamenti e Patribus graecis, qui inferiores sunt Apostolorum aetate, explicemus. Saepe enim Patres iisdem verbis cumscriptoribus sacris utuntur, sed sensu longe diverso. Sic V. C. πνευρια τοιοῖς apud istos nihil aliud est, quam
silegorice, non titteraliter ς eodem modo multi voluerunt etiam in Novo Testamento illud πνευμυατικως eXplicare, lapsi errore eae egetico - citro nologico. in Novo Testa-1nento illuminati dicuntur ii, qui cognitione religionis imbuti sunt; sed in Patribus graecis ita appellantur
baptizati. Inde Patres saepe numero ipsi errarunt, dum eX sua recentiori consuetudine loquendi explicarent Novi Testamenti libros. Ita ex Hebr. VI, q. dogma eruerunt plane falsum, docentes, baptizatos nam ita ceperunt vocabulum , qui fiant apostatae, non posse se convertere ideoque nec recipi debere in coetum Christianum. Fit etiamnum saepe-n Umero, ut eX nostris compendiis dogmaticis explicemus illos primorum saeculorum scriptore S N. T. , tametsi non raro in definitionibus compendiorum vocabula sumantur multo angustiore sensu, et ipsae illae desinitiones recentiori tempore constitutae sint. Quid quod ipsa sermonis nostri quotidiani consuetudo , si transieratur ad libros sacros, pervertere sensum scripto
209쪽
rum potest atque obscurare. Nos quum dicimus maritum unius uxoris , Intelligimus eum, qui non est polygamus: sed longe diverso sensu de episcopo occurrit I. Timoth. III, 2. cli scimusque eX aliis monumentis historicis, euin sic fuisse appellatum, qui non secundas contraxisset nuptias, qui semel tantum matrimonium iniisset. g. modus cogitandi, qui fuit si istioris aetate. Quaelibet en ina aetas habet suum cogitandi modum de rebus politicis, litterariis, etiam moralibus, qui modus varie assicit li;Quam redditque diversum usum loquendi. Et Judaeis quidem modus cogitandi et loquendi fuit proprius vel per omnes , Vel per certas quas
Eam aetates. EXprimunt v. c. illam coniunctionem
relationem , quae inter Deum et homines intercedit, nomine foederis ; necessatudinem, quae inter Deum et homines est, appellant regnum ; necessitudinem, quae inter Deum et Judaeos fuit, appellant regnum Dei in Judaeos. Ergo adscribitur Deo palatium, tribuitur thronus, sunt ministri ad scantes throno, atque haec omnia deinde transferuntur ad Judaeorum urbem et templum. Eodem modo illud iudicandum est, quod
res adversas, morbos nominatim, tractant ut poenas;
quod sanatione in spectant ut Veniam peccati , quae, sublata illius poena, contingat hominibus; quod, quicquid est in Dei providentia mundique administratione
obvium, ab ipso Deo dicunt efiici et agi, quasi ille sit
caussa essiciens, etiamsi sati S clare apparet, eum non posse caussam esse essicientem caecitatis, scelerunJ, perversitatis, quod futuram vitam describunt et exprimunt rebus iis, quae sunt eX hac vita depromptae, convivio, laeto conventu , similibus. Atque haec valent de omnibus Judaeorum aetatibus. Iam fuit praeterea etiam cogitandi modus, Judaeis proprius certai ue tantum
210쪽
I38 PART. I. SECT. II. CAP. Ltantum aetate. Sic Christus, quoad vitam pro genere humano deposuit, cogitatur sic, ut comparetur cum sacrificiis. Hinc dicitur victima; dicitur sacerdos victimam offerens, dicitur intrasse in sanctum sanctorum, et quae sunt alia huius generis. Valuit autem ille cogitandi hac de re modus maxime Apostolorum aetate. Atque ut coeptus erat gentis illius futurus servator Davidi similis Rex nominari: ita omnis illius eX spectatio rursus erat exspectatio Regis. Iam coetus eius erat Tegnum, omniaque, quae de eo dicuntur, ut de regnante traduntur.
Utinam b. Auctor pluribus exposuisset de ratione, qua scriptores sacri N. T. sequuti sint cogitandi modum, qui viguit ipsorum aetate, sermonesque suos
ac scripta ad captum atque intellectum vulgi accommodaverint i Sed nec ERNESTIUS hunc locum, qui
latissime patet, in Interprete suo attigit, mirante iam Uenerabili TELI Eno in libello: ph. Aug. Em sis Verd ense um die Theologie und Religion , B eri. 1783. p. IO. Necesse igitur erit, in ira de his monere, ubi hi soricae interpretationis ratio eXponetur et Commendabitur. E.
d) propria Ariptori gens et natio , in qua vixit. Quum porro docemus, habere scriptorem quemlibet sibi propria gente ac natione, in qua ViXerit; rursus hic omnia tum ad ritus singularum gentium, tum ad cogitandi modum illis usitatum referuntur. Ita in legendis interpretandisque Novi Testamenti libris, res ipsa loquitur, rituum iudaicorum, graecorum et romanorum notitiam ex iis esse scriptoribus petendam,