장음표시 사용
211쪽
qui gente quidem tuerint Judaei, sed inter Graecos
tamen et Romanos viXerint. Inde ERNESTIUS etiam in ultimo Interpretis sui capite non contemnendam syllogeia fecit rituum omnium, quorum fit mentio in Novo Testamento. Multa etiam insunt in ISAACI CA-s AugoNI Exercitationibus XVL ad Cardinalis Baronii Pro- Iegomena in annales Genevae I 6 s. q.) et in Ios ΕΡΗΙsCALIGERI opere de emcndatione temporrim Gerae v. I 629.
f. . Quibus in libris dixerim propemodum plus reperiri diligentiae ac praesidii ad interpretandum, quam in compendiis de industria hoc in genere scriptis. v. supra pag. I 5.) Sed in ea quaestione, cuius gentis ac nationis fuerit aliquis scriptor, etiam modus cogitandi, nationi illi proprius et usitatus, diligenter respiciendus est. Qua de re quum paulo ante XL.) quaedam
adsperserim, iuvat nunc unum illud adiicere, derivandum ex hoc fonte esse morem scriptorum, qui troposa certis rebus lubentis lime depromant. Nam quae gens pastoritiae vitae dat operam , omnia fere tropica ab his rebus repetit; sicut ab agrariis rebus, aut militaribus, aut mercenariis, aut maritimis tropos sumunt gentes, quae his potis snnum negotiis occupantur. Hinc nonne sunt derivandae tot rerum descriptiones, quae ad Deum pertinent, repetitae a pariore 3 Hinc nonne greX commemoratur, pascua, pabulum, prata 3 Quibus imaginibus omnino Dei adversus gentem suam amor ac benevolentia describitur. Caeterum exstant in eam rem observationes ita
gem. Bycher in alien Thelleia d. Theol ed. li I. Lips. 379O. 8. p. 98.), Ut et in omnium illorum libris, quie iudaicis et rabbinicis ritibus illustrare libros sacros instituerunt. Pari
212쪽
schre ungen , ziir Au starung der h. Schris , Hamb. I ad, et aliis deinde duobus tomis auXit fproprio studio coiiscriptis, quum Anglici quidem operis non nisi priora duo volumina vertisset. His adde libros,
quo S pag. I S. memoravimus. Neque ignoratur variorum itinerariorum utilitas ad eam rem, ut cognoscamus maxime domesticos mores coniunctumque cum his modum cogitandi, gentiussitatum, dediscamusque e nostris moribus metiri ea, quae toto coelo ab iis distant. Commendantur in primis interpreti librorum sacrorum Voyages is Chevalter C H A R D I N en Perse et en autres Detix άe P Orient, Amsierd. IT 3 3. 4. F R. H A S S E L MI I s T Rese uaco Pallastina , Rost.
V. E. R R evmnuer, L. IT 89. 8. Description in the
213쪽
Lond. II 43. II. f. german. versio emendatior pro
e) prorprium scriptori argumentum et genus scribendi.
Habet denique quilibet scriptor multa sibi propria
propter ad quos pertinet. Genus autem scriptorum iudicatur tum argumento, tum charactere maXime oratrυms, quem Vocamus S. IT .
Ae de quidem nulla est dubitatio. Prae. cipimus enim saepenumero, historicos esse ex historicis, poetas eX poetis interpretandos, quoslibet ex sui similibus. Quamquam hoc non eam habet Vina, quasi historicus non nis ex historicis possit explicari, orator non nisi ex oratoribus. Sed explicandus est historicus ex sui similibus in narrationibus et in simplicitate narranis, ne, ubi narrat, ibi censeatur improprie loqui, ut poeta; ne ubi simpliciter narrat, censeatur fictione uti. Non debemus itaque ex historia Mosas allegoriam facere aut fictionem, sed eXplicare narrationes eius ut res in facto positas, quo modo explicare solemus historiam Herodoti. Pariter oratores eX oratoribus explicandiiunt; non, quo orator omnino nequeat ex philosophis et historicis interdum explicari, sed quod in oratoriis locis iisdemque assectu plenis, in descriptionibus,
in eXornationibus, in argumentationibus oratorem eX Oratore eXplicare consentaneum est.
Par habenda est ratio characteris. Facit autem characterem scriptoris hoc, quod ille aut inventor est aut imitator. Scriptor aliquis est inventor nos dicimus
Originalschryseuer , quum suum habet singularem cogitandi
214쪽
I4I PAR T. L SECT. IL CAp. Lgitandi et scribendi inodum, quem ipse pro suo ingenio
sibi formavit, ita, ut, quod nos certe scium US, primus sit in hoe genere. De HOMERo res nota est omnibus. Sed tales etiam scriptores sunt 1 HUCYDIDES et T A C IT U S , qui Ut sunt ex genere eodem, ita suum habent modum cogitandi, valde illum leverum et gravem, secundum quem de omnibus rebus iudicant. Habent
si um loquemn scribenive modisti Nil enim dissicilius est Thucydide; nil laboriosius Taciti lectione,
propter brevitatem insignem et hinc natam Obscuritatem. Hunc modum singularem sibi . luisque formavit pro suo ingenior nos saltem non scimus antiquiorem. Pariter in scriptoribus sacris praeter Mos EN talemssingularem characterem habent IESAIAS , quem omnes propemodum Prophetae imitatione expresserunt; DAv1DEs, in cuius canticis fere insunt preces, querelae, declaratio summae fiduciae in Deo positae, laudes Dei, uno verbo: EN tingen s A s s A P IJ V s, in cuius carminibus tractatur potius aliqua sententia, v. c. neminem esse ante obitum beatum , divitias non
posse quemquam liberare a iudicio Dei aut moriendi necessitate quam sententiam Assaphus in primis repetit versatque in omnem partem, non sine magna copia verborum), ita, ut character horum canticorum cer natur in eo, quod nos appellamus Detrachiungen. Escriptoribus Novi Testamenti addi poterat PAUL Us et prae caeteris Io HANNEs, si uberius haec persequi nunc liceret. Venimus ad characterem scriptoris imitatoris. EN iam hic res ad exempla redit. Constat, Graecorum et tragicos et epicos poetas pendere omnes ab imitatione Homeri, neque intelligi sine hoc posse. Pariter historici versantur in THUCYDIDIs aut XENOPHONTIS
imitatione. Qui ornate scribere voluerunt, omnes
215쪽
sequuti sunt imitatione P LA T O N EM. Vnde etiam in philologiae studio accuratiori tales scriptores cognoscendi sunt primo loco, Ut fontes omnis graecitatis, caeterique ordine quodam chronologico legendi; quoniam, si inceperimus ab eo, quem omnes deinde expresserunt in hoc genere, facile, quod reliquum est laboris, profligatur in caeteris. In libris sacris Mos Eseos habuit imitatores fere omnes, qui hodie vocantur hebraici scriptores. Sic Deuter. XXX lΙ. aliquod illius canticum proponitur; quod quis non eXprimere studuit et imitari in Psalmis ac propheticis libris P Deuteri XXVIII. servantibus legem aut negligentibus commoda aut incommoda longa serie praedicuntur. Ex hoc loco quis non petiit multa, ubi sermo esset de praemiis servatae, poenis violatae legi constitutis Θ Venerunt adeo hinc multa in sermonem populi, ut talia: das Land be rivobnen; unter dem Telenbaum Acher Meten&c. De JEs A I A supra monui, et hodie satis notum est, lectionem eius esse praesidium stili omnium Prophetarum facilius intelligendi. Omnes, qui post D A-vi DEM scripserunt, ex eo sumpsere varias formulas
loquendi. Neque sane mirum es , si qua in gente scriptor aliquis in primis excelluisset, eY eius libris derivasse deinde alios multa in suos, seque ad exemplar illius plane composuisse. Caeterum cadere hoc non potest in Novi Testamenti scriptores, in quibus quamvis emineant nonnulli proprio quodam charactere, tamen nulla est inter eos orta imitatio. Ex his omnibus, quae disputavimus, apparet, characterem orationis esse vel certae aetati aut genti communem, Vel certo scriptori proprium, vel a certi scriptoris imitatione ortum. Etiam haec, quae universe et summatim sunt tradita de characterum proprietate, Operae pretium
216쪽
erat, ad scriptores N. T. accuratius accommodare.
Pendet enim ab hac re et intelligentia illorum, et rectum de iis iudicium, omninoque Hermeneutices sacrae etiam hoc est, declarare, quae sit scriptorum divinorum similitudo, quae diversitas, Unde orta utraque, et quid inde ad interpretationem illorum derivandum siti Vltimae quaestioni satisfacient ob servationes, quae passim sunt de recta et utili comparatione scriptorum adspersae. Ad tres priores autem quia nusquam in hoc libro b. Auctor rediit, eas hoc loco paucis attingere conabor, non solum, ut quodammodo insigniantur ii N. T. scriptores, quos b.
MOR Us monuit prostris charactere eminuisse, verum etiam ut appareat, an et quatenus Verum sit, quod
idem negavit, nullam esse inter illas ortam imitationem.
Nimirum C A R I s a Us ipse qUum eam doctrinam, cuius partes ante ipsum iam multis essent cognitae, tum auctoritate summa firmare, tum nova donare luce, atque in complurium hominum notitiam adducere institueret, quantum eX ipsius sermonum reliquiis, per evangelia conservatis, iudicare licet,
11mplicissima et ad populi captum accommodatissima usus est docendi methodo, familiari magis, quam artificiali. v. Hen ii Lineamenta in fae christ. p. 43. Sed discipuli eius et sectatores, pro ingenii institutionisque diversitate, coeperunt iam doctius explicare doctrinae per illum publicatae nonnulla capita. Atque in his eminent maxime, quos b. Auctor nominavit, PAULUS et JOHANNES. Quoruin inscriptis sub tractationis elocutionisque diverisitate rerum delectarum traditarumque similitudo latet maxima. Neque id mirum; quamquam nec Paulus Johannem legerit, neque Johannes Paulum sit
217쪽
imitatione consectatus. Verum Paulus Apostolus quum ipse non fuisset cum Christo his in terris versatus eiusque usus disciplina, nec haurire sua posset ex Evangeliis, quae nulla tum erant; cognitionem religionis petiit ex ea institutione, quae populo iudaico a Christo impertita, multorum adhuc in memoria et sermonibus vigebat. Nec sane fieri poterat, ut Gamalielis discipulum, Hierosolymis commorantem, lateret doctrina, quae ista aetate tantopere celebraretur. Huius autem doctrinae eXplica,tione quemadmodum Paulus eos potitumum erudiit,
qui cogitandi quamdam peritiam sibi et sollertiam
comparavissent: ita Johannes quoque iis maxime scripsit, qui varia iam scientia essent aucti. Hinc magna utriusque scriptoris similitudo et convenientia, valde proficua diligenti interpreti. Tamen alia
fuere, quae discriminis multum inter eos importarent, si1ta tum in disciplina, cui uterque addictus fuit, tum in scribendi consilio. Johannes enim, si
non omnino et aperte impugnavit sectam et opiniones Cerinthi, quod nuper etiam venerabilis theologus, Paulus, negaVit, tamen passim videtur tecte
ad eas respexisse, retinendo quoque hic illsc loquendi usu, qui Cerinthianis placuisset. Paulus contra iudaicae philosophiae habitum christianae doctrinae induxit. Quamobrem quae in Johannis evangelio naturali simplicitate retinent lectorem, mulcentque et suaviter commovent animum, in Pauli epistolis artificiosius definita, illustrata, confirmata erudiunt ingenium, pectus implent, nec raro sua obscuritate a. Petr. III, I 6.) acriorem attenti nem postulant. Ac magis patescet Johannis character, si, quantum intersit inter huius et caeterorum Evangelia, diligenter attendatur. Johannes enim, proprium plane et peculiarem nactus τζρ,ον πριδιας
218쪽
Baptistae cognominis disciplina, e qua prodierat, in multisque Zabiae scholae sermonem seqliutus, non modo Judaeorum usibus inservivit, qui platonicae
et goroastricae doctrinae placita cum popularibus commentis sic coniunXerant cabbalistica arte, ut novam sibi γνωσιν produxissent, verum etiam alienus
fuit ab imitatione aliorum, excultusque ipse ingenio, cultius scribendi genus adhibuit. Caeteri Evangelistae libros suos vulgo Christianorum destinarunt, popularem sequuti modum scribendi, et commentariis usi eorum , qui ad vulgi se captum et consuetudinem dederant. His adde, ut indolem Johan-neorum scriptorum recte diiudices, ingenii et imaginationis facillimam agitationem, animique tenerrimi affectum, elucentem utrumque ex imaginibus et comparationibus, quas sectatur, e paradoxis, quibus attentionem acuit, ex aculeis denique, quos in animis lectorum relinquit. Animadvertes, Christum in Johannis evangelio doctori Alexandrino-iudaico similiorem esse, quam Palaestinensi, qualem
caeteri Evangelistae eum eXhibent, sermonesque serere non didactica methodo,sed familiariter et dictitante- sensu animi. De caeteris Evangeliorum scriptoribus non opus est singulatim disserere. Quamquam enim est illorum aliquod discrimen, tamen non tantum inter sed1ssident omnes, quantum LUC As a se ipse diversus
est. Etenim in Evangelio, quoniam pependit a fide et narratione aliorum, stilus eius abruptior est, asperior, prorsus hebraizans; in Actis, in quibus suam ipse sibi narrationem texuit, puriore ac beatiore copia fuit. - Restat admonitio de epistolis I AC OBI, PETRI et JUDAE. In quibus quae facile observatur non modo sententiarum, argumentorum et cohortationum, sed. ipsius quoque sermonis maxima consensio et conspiratio, ea vel ad communem fontem
219쪽
tem nos ducit, e quo omnes simili consilio iisdemque temporibus hauserint, vel mutuae imitationis studia agnoscere iubet. Verum haec omnia e libris subtilissimorum interpretum, qui nostra aetate scripserunt, plenius discenda sunt. Apparebit, puto, ex iis, ad quae digitum intendi, qui fuerint inter scriptores inventUres, ut MORI Verbo utar, qui imitatores. Nam ea nunc ne tangam quidem, quae GRIES BACHIUS , Vir Suminus, duobus libellis, Jenae I 78o et 178o in lucem emissis, insertisque nuper non sine recognitione et novis additamentis Vestor senii caeterorumque Commentationibus theologicis , Vol. I., hoc consilio disputavit, ut MARCI Evangelium totum esse e Matthaei et Lucae commentariis decerptum, ad eorumque normam haud
raro etiam in singulis loquendi formulis compositum, ostenderet. E. JΚ a
220쪽
DE SENSUS REPERIENDI RATIONIBUS USUS SUBSIDIARIIS.
Quare usus loquendi non semper fustiat. Variae sunt caussae, propter quas usus loquendi. d Qquo hactenus egimus, nullo pacto sudiciat, neque ad significatione in alicuius verbi constitue udaila, neque ad sensunt loci inveniendum 3. I). Primum enim sussicere usus non potest in verbis rarioribus aut semel tantum obviis. ' Quippe in his prorsus destituimur exemplis et testimoniis; illa autem etsi hic illic reperiantur in aliquo libro, tamen pauci illi, ubi occurrunt, loci possunt esse obscuri. Deinde non lassicit usus propter πολυσημιαν , h. e. quoniam usus eadem aetate, eodemque in scriptore Varius est atque inconstans. Iam potest quidem usu loquendi cognosci, quae sint alicuius verbi signi' sicationes plures; sed quaenam ex illis pluribus hoc loco debeat praeferri et eligi, id aliunde cognoscendum est. Denique non lassicit usus propter rerum obscuritatem aut novitatem. Ita obscura sunt vaticinia, quae aliquot saeculis ante de futuris rebus loquuntur. Etsi enim in summa id dicitur, eventura esse laeta aut tristia : tamen rursus quaeritur, quaenam sint haec laeta, quae