장음표시 사용
241쪽
DE SENSUS REPERIENDI RATIONI Evs I 69
hic sermo non est, ubi spectantur praecepta interpretandi ; ideo grammatica illa analogia hic non valde
'Aναλογίας vox olim Mathematicorum propria, deinde communicata est cum philosophis atque artium doctoribus. Significat autem primonem rationum , deinde, in grammaticorum disciplina, verborum similitudinem, eamque vel unius linguae, Vel plurium. Litus linguae analogiam dicimus vel eam similitudinem verborum, quae ab ipsorum origine , declinatione ac coniugatione ducatur; quo sensu etiam Varro de L. L. vocabulum usurpavit: vel communem quamdam Verborum et loquendi modorum rationem, per quam, comparatis
eiusdem linguae diversis dictionibus, lucem obscurae phrasi ex simili ratione loquendi, sed clariori, asterre possis. Hac ratione, quicquid abhorret ab linguae alicuius communi ratione et universa consuetudine, id contra linguae illius ἀναλογίαν esse iudicamus. Utramque ἁνυ ογίας formam voluit b.
Monus analogiae grammaticae nomine comprehendere : quod adiecta f. XVI. eXempla docent. Sed analogia linguarum plurium est ea illarum similitudo, qua fit, ut certae linguae certa verba, tropi, phrases iisque subiectae sententiae alterius linguae certis verbis, tropis, phrasibusque et de eadem re loquendi modis respondeant ac substitui positiat. Sed quaedam linguae magis a se distant arctius quaedam coniunctae sunt. Oritur hinc analogia et dialectorum, quae communis matris quasi filiae sunt, et tinguarum cognatarum, quae coelo locique Vicinitate, commercio vel origine magis consentiunt XVIIJ, denique linguarum diversarum XX). Quamvis autem in omnibus, etiam diversorum generum, scriptori.
242쪽
xi O PART. I. SECI IL CAP. II. bus, antiquis praecipue, aliqua communis reperiatur consuetudo loquendi, propter quans diversa ruinquoque linguarum verba et dictiones sibi substitui atque in interpretando se mutuo adiuvare possint: tamen dialectorum cognatarumque linguarum similitudinem in primis observandam esse, quivis intelligit. - Repetiimus haec, quae ad constituenda in ἀναλογίας notionem eiusque formas discernendas necessaria videbantur, magnam partem eX GEO. GOD. ZEMIS CH disputat. philol. de Analogia linguarum, L. IT 8. E. J
Est tamen, ubi etiam haec grammatica analogia in dubiis et obstulis lucem aliquam praefert I. 8); Ut, quum in verbo aliquo de genere significationis constat, comparandis aliis eiusdem generis verbis, et modo ei linguae proprio de talibus rebus loquendi, iudicamus de vera verbi similis vi. Solent v. c. in hebraica lingua e radicibus verborum derivari substantiva, vel praefigendis, vel assigendis litteris, et quidem sic, ut alia ex Kal, alia ex Hi phil, alia ex Niphal &c. deriventur. lam fieri potest, ut incidamus in verbum
obscurum, quod aut semel, aut raro Oecurrat, et cuius vis ex lingua ipsa cognosci nequeat. Hic noS oportet ex analogia concludere. Itaque si formatio verbi v.
c. indicat, illud esse ex Hi phil derivatum; sponte hinc
sequetur notio, quae sit tali verbo usitata. Pariter in latina lingua constat, verba talia: auctor, doctor, lector Sc., derivari a 1upinis. Ita auctor est qui auget: id interdum ducit in viam, ubi non respondet vocabulum nostro heber, sed v. c. indicat suasorem; quippe qui auget
243쪽
DE SENSUS REPERIENDI RATIONIBUS 17 I
auget me consilio suo, auget propositum meum. Addam exempla quaedam e graecis. Coloss. II, 23. Occurrit ε Θελο Θρη σκεια. Quod Verbum quum sit sine exemplo; videndum est, an possit ex analogia cognosci, quid omnino sibi velit vocabulum cum εξ L compositum. Habemus eius generis varia. Sic
ἐΘελοπροξενος est is , qui hospitium praebet aliis sua sponte, nullius iussa; εΘεMδουλος , qui sua se sponte
offert alteri ad servitutem, non cogente eum domino; ἐθελαατέιος, qui vult formosus esse, sectator elegantiae et formositatis. Ex hac analogia poterit in Paulino loco εθελοΘρησκεία esse affectata religio, quum quis praecaeteris affectat pietatem, cultumque Dei sibi iniungit sua sponte , non cogentibus praeceptis. Iam Vero
sermo ibi est de iis, qui corpus habent duriter , ieiunant, se ipsi castigant, idque iaciunt sua sponte, affectantes praecipuam laudem pietatis. Consequitur ergo tum ex ista ratione analogiae, tum e serie orationis, ἐθελο Θριησκειαν esse sedulitatem in absectando praecipuo Dei cultu. Pariter huc pertinet Rorn. XI, II., Ubi Ju-
aeonim occurrit, Verbum sine eXemplo. Rursus res omnis redit ad analogiam. Descendit autem a Verbo ηττουν, et hoc a comparativo ἡτ- των miuor. Erit igitur xjττουν , reddere minorem, de primere, et ηττημ ρι satus deterior. Nam ελαττωμια est a Verbo ελαττουν, et hoc a comparativo ελαττων:hinc ελαττουν minorem reddere, ελαττωμα. satus d
terior , Versali, Abnahme. Sunt ergo ista verba synonyma, et quae ratio est derivandi ελαττωμαι, eadem valet in Vocabulo ηττημα; et quod ελαττωμα, centies illud obvium, notat, idem denotat ηττημα. Dicitur autem ita in isto loco desectus Judaeorum , quoniam reiecerant Mestiam et eius religionem, bonisque se ipsi
Petr. V, I. Occurrit de animi submissione. Hoc in verbo quaeri
244쪽
IT 2 PAR T. I. SECT. IL c Ap. II. quaeri solet magna emphasis ab interpretibus, dicentibus, κόμβον significare vestem, qua servi uti soleant. Intelligenda in hinc esse maximam demissionem animi: sich in Demuto stoiden, te in eive flaventrachi. Sunt
alii, qui haereant in praepositione δε - debere, inquiunt, aliquem sibi admodum propriam reddere illam
virtutem. At contra eiusmodi emphaticas interpretationes recte provocatur g. 8o ad caeteras formas loquendi graecas, quae vestiendi vim habent. In iis vi- lamus praepositiones ἀμφὶ , is usurpari, sine accesso ne aliqua sententiae, ad simplicem vestiendisqnificationem. Sic vestem περιβαλλειν αμ φιβαλλειν, εμιSάλλειν est simpliciter induere vesem; et si tropice dicimus: circumdare sibi honorem, gloriam &c., non solemus argutari in adiuncta verbo praepositione, intelligentes id potius de eo, qui facit, ut honore et gloria utatur. Quod denique attinet ad κομβον,
comparentur haec: amictus, involucrum, indumentum. lam ubi quis legerit, aliquem esse amictum gloria, indutum virtutibus, audebitne in his inaniter argutari 3 Hinc apparet, verbum εγκραβωσασθαι nil aliud aut plus esse, quam ενδυσασΘαι, quod cum
eo permutat Clemens R. Ep. I. p. 39.
b) Analogia linguarum plurium. Veniemus ad genus alterum analogiae , quam brevitatis caussa analogiam linguarum plurium appellabimus. Comparantur enim inter se invicem etiam linguae similes f. 9.), quae vel sunt a communi stirpe natae, vel a se invicem procreatae. Illae sunt dialecti, hae autem linguae cognatae. Vtraeque quo modo ditiferant inter se, eXponemus. I. Dia-
245쪽
DE SENSUS REPERIENDI RATIONIBvS &c. 173L Diniecti non essiciunt diversas linguas, sed pertinent ad unam linguam, quae origine et progressu eadem est, diversa tantummodo formis grammaticis et vocabulis provincialibus. Sic in lingua graeca dialecti
Omnes pertinent ad unam linguam; origine verba omniaeX uno themate veniunt; progressu mansit una semper
eademque lingua; sed diversae illae sunt formis grammaticis et vocabulis provincialibus ; unde exortae sunt dialecti, dorica, aeolica, ionica, attica. Ita et linguae hebraicae diversae sunt dialecti, syriaca, chaldab ca, arabica, addi etiam potest famaritana. Ac revera syriaca et chaldaica lingua non distant magnopere ab hebraica, nisi sono, formatione et quibusdam vocabulis : plus differt arabica. Tamen omnino illud apparet, has unius linguae varias dialectos inter se comparari posse ac debere. Hanc analogiae rationem in linguis orientalibus
hraeae linguae ex Arabiae penetralibus. Editio altera, cui adiectum est opusculum de defectibus hodiernis linguae hebr. L. B. IT6 l. q. Ej. Vetus et regia via hebraizandi, L. B I738. 4. Studuit idem sCHULTENS I U s in commentariis suis ad librum 'bi L. B. IT 37. a. TOm. 4.) et Proverbia Salomonis L. B. 1748. q.), quorum utrumque in compendium redegit criticisque et exegeticis obsL auxit G. L. Vogel Hal. IT69. IT 73. 8. , magna cum subtilitate essicere, ut ad indagandam hanc analogiam gram
maticam variis modis viam muniret. Add. IOH. A B R. Κ R O Μ Α Y E R de usu mguae arabicae in ad fiascenda hebraea et explicanis scriptura; IOSEPH. FR. SCHEL LING Abh. von dem Gebrauche der arabi heu
246쪽
I7ψ PAR T. I. SECΤ.IL CAP. II. analogiam et I niaxiu hebraicam pertinentes , Tubing. ITT9. Add. IOH. JAC. REIsΚII Oratio fudimuarabicae linguae commendans , ad calcem Conieci. in
II. Linguae cognatae sunt limguae, qua Originem quidem eaedem, sed progressu temporis iactae penitus diversae. Exemplum reperimus in lingua latina et, quae hodie foret, italica, pariter in lingua graeca et latina. Quae non sunt dialecti, sed prorsus diversae
linguae, ita tamen, ut latina multa receperit a graeca. Hinc enim, quod coloniae Graecorum in Italiam cate vatim venere, iactum est, ut Itali veteres in linguam suam multa interrent graeca variis modis. Pluribus hoc docuerunt f CALIGER de caussis linguae latinae, et v o s s I Us in Et mologico L. L. - Eodem iere modo cognatae sunt vetus graeca et hodierna rustica, vetus germanica et hodierna danica ; britannica et germanica inferioris Saxoniae &c. Ac quamquam linguae temporis progressa iactae sunt diversae ; tamen possunt omnes in multis spectari ut similes, illustrarique una
ex altera, quod aliqua est cunctarum inter se connexio. Eum nexum historicum linguarum, quotquot sunt, illustravit B R. WALT ON Us in Prolagom. Podigisti. cap. l. S. I . Eodem consito CAR. W. BuΤΥΝER Us edidit glelphungstinem der Schristarten verisio. Volcher, Gotting. 3TTI. 8. , ut quaedam veluti genealogia appareret linguarum, quae ex se invicem essent ortae et inter se
Pertinet etiam huc Io H. DAU. MICHAELIS Beurtheilong der Mittes, capeltae man anzPendet , die aus-
247쪽
tesiorbene hebr. Spracbe zuver eben. OGotting. I737. 8. J In inediis enim praesidiis discendae eius linguae est ipsa analogia linguarum orientalium et modus earum inter se invicem comparandarum.
us analogiae linguarum plurium.
Haec analogia prodest interpreti modo triplici
β. sci), primum hactenuS, Et radices verborasm, quae in una lingua perierunt, reperiat ex cognata, ubi servatae
sunt. Id autem non tam facit ad singulos locos explicandos, quam ad doctiorem aliquam et ultiorem linguae indagationem, consuliturque investigandis primis thematis magis historiae verborum, quam interpretationi q. ii). Deinde illa analogia sic prodest, ut adiatum patefaciat adrivisicatimetem verborum e quam iis rem commendandus in primis est usus meliorum lexicorum: denique, et prope plus, ut, ubi csgΠ0Perimus Uerborum, quorum raices Eeperditae simi, significationes e contextu, eae illustrari hoc modo et mnari queant. Nam si omnes dialecti Orientis consentiant in significatu verbi alicuius, nonne hic est Orientis totius consensus 3 Hoc nonne multum firmet interpretationem verborum 8 Quod analogiae lumen ALB. SCHULTENSIUS orientalibus, id eodem tempore linguae graecae et latinae intulit, civis eiu S et aequali S, T I B. HEM-STER HUsi Us. Doctrinam huius summi viri propagarunt scripta discipulorum, LUD. CASP. VALCKEΝ AERII obsiervationes , quibus via munitur ad
origines graecas investigandas lexicorumque defectus resarciendos, Et IOH. DAN. a LEN NEP praelecti. de analogia linguae graecae - edi d. Gerarae Schei Fus, Trai.
248쪽
176 I ART. L sECT. II. CAP. II. Trai. ad Rh. IT9O. 8. Ej. et mologicum linguae graecae , L observationes ad singulas verborum nominumque Irpes. Cum animadverss. suis edidit 4 . Soheidus , Trai. ad Rh. I79O. 8. In praefatione Etymologici plura de hac linguarum analogia asCAEI DIO disputantur. E. J XIX. Praecepta duo ad regendum illum usum. Quo magis vero et amplius hunc fructum conseia quamur, Opus erit regula duplici: L Ese certa lex, fecundum quam dialecti inter se invicem comparanaeae sint. Neque igitur licet ob vocalis aut litterulae simili. tudinem aliquam dialectorum variarum analogiam consulere, neque omnino qUidlibet comparare cum quolibet, sed eit certa quaedam comparEtioniS leX, certa methodus, ad quam amplius cognoscendam utilis est liber
MICHAELl S, quem supra commemoravimus.
II. Cavendum es sudium sectandi meram e mo. logiam. Sed quid est in his sequi meram etymologiam, et quinam hoc in genere peccant Z Faciunt nimirum id primo ii omnes, qui vocabulum aliquod, quod in hebraeo sermone unam tantummodo vim habet, comparant cum alia dialecto, in qua plures accepit significationes, quas ipsi deinde cunctas coniungunt et quasi compingunt in unum illud hebraicum verbum, appellantque praegnantem eius significationem. V. c. Ps. XV, I. le-
249쪽
DE SENSUS REPERIENDI RATIO Ni Bus &c. I PI
I. leguntur haec : quis habitabit in tentorio tuost Senasus esti quis iure ac Vere potest esse particeps divini cultus publici Z Nos dicimus: Quer is gesbicit gur Thelmahme am offenilichen Gottesdiense Z Sed illud tentorium, dicunt esse verbum praegnantis significatio. nis: indicare enim coetum eorum, qui pertineant ad eumdem dominum, ad eamdem familiam, ad eamdem religionem , ad eamdem domum. Cogitanda igitur esse haec: primum, quis subiectus est domini imperio 3 deinde, quis eius populo annumerandus est ptum, quis . particeps est eius religionis 3 denique, quis habitat in Palaestina 8 Hae notiones Variae, quas constipatas esse et condensatas in uno vocabulo volunt, ducuntur ex analogia linguae arabicae. Sed numne id voluit is, qui sic loquutus est ρ Num solemus ita loqui et scribere 3 annon hic abusus potius est comparandarum dialectorum plurium 8 Etsi enim linguae sunt similes, tamen quaelibet sua ingreditur via. Docet id satis luculenter comparatio linguae graecae et latinae. In hanc, Ut eXemplo utar, Venit vocabulum fama, ductum e dorico φάμα pro φέρον, quod descendit a radice Iam quis hinc argumentetur, famam dici Catinis omne id, quodcunque dicatur, et quum φῆμα Graecis etiam sint responsa Deorum et auguria avium, quis haec interre in latinam linguam, et significationes prorsus ab ea alienas comminisci sustineat ξ Sed quo modo vix labi quisquam solet in caeteris linguis, eo ut saepenumero aberraretur in hebraica, caussa potissimum haec fuit, quod in illa fere peculiare quiddam quaerere et invenire volebant. Quae superstitio accepta refertur Judaeis, suam linguam etiam hoc sensu sanctam appellantibus. Exposuit de his erroribus, qui manarunt in Testymentum Vetus a Judaeis, FROM MANNUs opusculorum p. 82.
250쪽
I 8 PAR T. I. SECT. II. CAP. II. Deinde meram etymologiam sequuntur etiam ii, qui sola possibilitate alicuius significationis contenti sunt. Concluditur autem talis possibilitas e comparatione cum cognata lingua , Omittiturque gravissima quaestio, an non forte perierit ista significatio in altera lingua, eamque repudiet contextus 3 Atque ad hoc temerarium studi lim, possibilitatem tantum modo amplectendi, fortastis referenda sunt, quae ERNESTIUS 9. I i. sin.) monuit, et quae universe pronuntiata vix probaverim, indagandis radicibus verborum investigandaque linguarum analogia raro plus, quam tenuem aliquam veri speciem teneri. Immo plus tenetur multis in locis, ubi hac una via optime invenitur inter pretatio, egregie conspirans cum orationis conteXtu. XX. e. Analogia linguarum omnium, eiusque a) eaussae Nec vero dialecti tantum unius linguae , aut cognatae duntaxat linguae , sed omnes omnino linguae componi inter se et comparari possunt ad sensum constituendum. Quo modo ne quis putet comparari dissimillima, aperiendae sunt eius rei caussae. Est autem Una caussa quam ERN EsT I Us quoque g. 13. attigit, altera hi orica, de qua pauca nobis addenda sunt.
disica caussa est in similitudine ingenii et naturae
humanae. Quaecunque enim res sensibus externis percipiuntur, eae ab hominibus eiusdem generis eodem modo percipiuntur , ideoque homines iisdem rebus eadem ratione assiciuntur. Hinc oritur humani gene-TiS communio quaedam et consensio in usu loquendi Tenebrae assiciunt nos omnes quodam tristitiae sensu;
omnibus lux affert aliquid hilaritatis. Quid mirum igitur, si omnes nationum omnium linguae lucem di