장음표시 사용
271쪽
tur, graeci stili tantam cum ea sitnilitudinem casui non posse attribui, neque iudicari fortuitam. Ac t. XlII, c8. Verba τεταγμιενοι εἰς αἰωνιον non possunt aliter nisi ex hebraicis eXplicari. Nam si aestimentur graece, habere hunc sensum debent: translati in vitam aeternam, translati in salum iEum soliciorem. At sic prodiret sensus plane absurdus, quoniam qui Paulum audierant docentem susceperantque eius doctrinam, ibi dicuntur τεταγμέ οι εἰς αὐιάνιον. Illi vero adhuc crant in vivis, adstabantque Paulo doctrinam tradenti. Quid igitur ξ Nempe hebraici sermonis comparatio indicat, positum et ordinatum ad aliquam rem dici eum, cui res illa certa est et destinata. Sic bonus oritur sensus: quotquot certi erant futurae felicitatis, quibus destinata illa felicitas erat, hi susceperunt Pauli institutionem. Coloss. III, Id. ἀγάπη dicitur συνδεσμιος τῆς τελειοτ ητος. Qui in memoriam sibi hic revocant hebraici usum sermonis, vertunt per sibilantivum et adiectivum: vinculum perfectum. At ab Hebraeis dicitur, quod est tale, quale esse debet, item praeclarum, pulcrum. Iudicato sic commate ex constructione hebraica et significatione hebraica , sensus erit: Llebe si das schon e Band. Ac sermo ibi est de mutuae concordiae studio, quod nisi abfuerit, nihil abfore unquam, quum illud sit optimum ac firmissimum societatis omnis vinculum. Iam vero qui id interpretanture graeco loquendi more, quid tandem hi proferunt ZScilicet graece esse fasciculum; fasciculum
constare multis rebus in unum complicatis : amorem itaque, qui dicatur συνδεσμιος, constare multis virtutibus in se quasi complicatis. Τελειοτης, si metaphysice aestimetur, a Graecis dicitur tum, quum nihil plane additur, consummatio summa. Quid ergo fasciculus perfectionis Z Explicant sic: in amore tamquam in lasciculo colligatas et comprehensas reperiri omne S
272쪽
om uino virtutes; die Liebe is em Ganges, das die hohere', scbata reren, etcichtigeren Tigondera in sch enth D. Non melius sese e X pediverunt, qrti vocabula electionis, praedesinationis, vocationis non nisi ex hebraicis interpretanda, aut definirent e graecis εκλεγειν, προς, καλεῖν , aut eXplicare ex latinae linguae usam Allent. Similiter e voc. πνευ χα, e phrasibus de
Christo in nobis, e foederis , quid non eXtricatum ab his, qui spiritum vel graeco vel latino sensu acciperent, foedus explicarent sic, ut nos homines foederatos dicere solemus, et Christim in nobis de Christo in pectoribus hominum latente. Consulta hebraica lingua, intelligitur, non somper esse personam, sed multis aliis modis dici; esse sinpliciter promissione in cum adiuncta conditione ; Chrissim in nob)s esse doctrinam eius in coetu obviam et animis hominum praesentem. Ex eodem fonte fluxerunt tot dicta falso probantia, quorum auctoritate sumebatur, agi alicubi de persona Spiritus, quum ageretur de re longe diversa; agieX. gr. 2. Cori XII, 9. de infirmitate fidelium morali, quibus dubitantibus adhuc progressusque tardos facientibus promissum sit divinum auxilium , quamquam omnis ibi orationis series doceret et demonstraret, άσΘDειαν esse miseriam et calamitatem. Neque rarius factum est, ut, qui ignari vel hebraismorum, Vel graeci etiam sermonis, in Vulgata Versione acquiescerent,
contortas proferrent interpretationes. Ita Galati ill, 1. Christus dicitur veluti depictus ob oculas Galatarum, perspicue descriptus. Ea bene graece dicuntur ζ κοιτὀφΘοολμους προεγράφη. At quia verterat Vulgata illa: Christus es proscriptus ante oculos, latini Patres docebant, Chris iam dici proscriptum eo sensu, quo homine S RO mani a Sulla olim et Antonio proscripti sint; Christum a Judaeis in exilium eiectum esse. Potestne magis inepta cogitari explicatio p
273쪽
Addo etiam hoc, quod bene admonuit Io H.
CAR. G. ERNESTI ita disputatione de usu vitae eo intinis ad interpretationem N. T. P. I ), iis reputemus apud animum et temporum illoruin rationem et ingenia conditionemque scriptorum, sponte nos duci huc, ut agnoscamus, orationem illam hebrai-gantem necessario formari debuisse ad vitae communis linguam eo tempore, quo viXerunt scriptores sacri, usitatam, Vel certe maximam partem illi accommodari. Etenim si recordemur, Judaeis primum innotuisse doctrinam Christianam, moX ab his transiisse ad gentiles seu Graecos homines, Judaeos inter Graecos habitasse, Graecos vicissim inter Judaeos; si cogitemus, graecam linguam eo tempore inter Judaeos fuisse valde usitatam, et sic porro; facile
patebit, linguam communem neque pure hebraicam seu syro-chaldaicam, neque pure graecam esse potuisse, praesertim inter homines et negotiis multis districtos, et humilioris sortis ac conditionis , quos omni tempore scimus ab elegantia et puritate sermonis afuisse, ei certe non magnopere studuisse.
Accedit, quod illi non scripserunt philosophis et
grammaticis graecis , sed maXimam partem Judaeis. Omnino igitur, nisi iniuriam velimus scriptoribus sacris inferre, ex Eugua vitae communis potius, quam e X subtilitate grammatica aestimanda et interpretanda sunt ea loca, in quibus constructio et oratio abhorret ab eleganti et recepta bonorum scriptorum consuetudine, et iam ab antiquissimis iisdemque eruditissimis N. T. lectoribus et iudicibus,
Celso , Origene, Chrysostomo , Hieronymo v.
pertinentes, pasc) barbarisini ac soloecismi nomine notata est. Hoc in genere quantum tribuendum sit
274쪽
aop PAR T. I. SECΤ. IL CAP. III. vitae communis ad interpretationem scripturae sacrae subsidio, docuit etiam 11 I C H A E L i s in Introduci. ad N. T. I. p. Ι64. Add. TURRETINUM de sacri script. interpretatione, p. 39I. H A E N LE I Ν Hiand-
IV. Argumenta eorum , qui puritatem defendunt, ponderantur. In tanta luce sententiae, quae negat puram esse Novi Testamenti dictionem et vacuam ab hebraismis, mirum est, fuisse, qui contrariam opinionem acriter defenderent. Qui quibus usi sint argumentis, brevi
L Multa relata ad hebraismos esse, quae tamen nousint, sed bene graece dicantur.
Ea obiectio ut recte iudicari possit, tenendum est, non quaeri, an quaedam pro non bene graecis, sed hebraismis habita sint a nonnullis, aut etiamnum habeantur, quae sint in bene graecis numeranda : quod facile concedimus β. 3). Quid v. c. usitatius est: illo :εργάζεσΘαι κοιλον aut κακον 3 quid notius, quana id respondere hebraicis verbis 'Vῖ aut nTV, γ' aut V2. Tamen sic quoque Xenophon dicit Mem. Socr. II, I. 27. Quid notius his: pugnare pugnam ' quid notius illo δυναμις de copia et exercitu 3 Sed ea
omnia Graecis quoque dicuntur, nec referenda sunt ad hebraismos. Et sane erratum est: hoc in genere a multis, non reputantibus, esse quaedam genera dicendi omnibus linguis communia. Quid mirum itaque, occurrere in Novo Testamento, quae et hebraicae linguae,
275쪽
guae, et graecae, et latinae communia sint 3 Hine etiam GLAss i Us in ea Philologiae Sacrae parte, cluae grammatica dicitur, saepe admonuit de talibus, quae et apud eXteros scriptores, tum graeco S, tum latinos,
Quamquam vero concedi potest, talia eximenda esse nomine ac numero hebraismorum ; tamen illud admonendum Videtur β. 9o, phrases quasdam, etsi eodem sensu in Graecis reperiantur, nihilominus hebraicas, seu potius ex hebraica lingua in N. T. translatas esse. Sic casu nata est illa puritas. Etenim qui scripserunt libros N. T. , hebraicam linguam Vernaculam habuerunt. Quod ergo dicunt quaedam omnibus linguis communia, dicunt ideo, quia sic didicerant in lingua vernacula. Ita quum tirones scribimus latine, casu solet fieri, ut e vernaculis multa faciamus latina, quae etiam in probatissiimis scriptoribus reperiantur. De scriptoribus autem N. T. scite id observavit GAT A
NERUS, Contr. Piochen. p. 61. probaveruntque philologi doctissimi. scir. wEREΝFELs opuscul. Disserti XIV. de stilo scriptorum N. T. p. 36O. JlΙ. Dicunt porro , vocabula et pbroses easdem , quae sint in x , etiam inscriptoribus graecis exstare f. 4 . Quis hoc neget, legi in graecis δικαιοσυνην, legi κοινόν, legi alia 3 Sed hoc non quaeritur : quaeritur, an eo sensu legantur in scriptoribus graecis, quo sensa
in Novo Testamento leguntur. DiXimus ea de re supra IL, apparetque operam omnem perdidisse PFo-CHENIUM et B LACKWALLUM, qui nil nisi hoc agerent, ut vocabulum aliquod, in N. T. obvium, ostenderent etiam apud exteros occurrere. Quid Zquod occurrimi perpauca in N. T. Verba, quorum
276쪽
exempla in alio scriptore nullo exstare, ab illis ipsis
III. Defendunt puritatem linguae M IT etiam sic, ut vocabula et phrases easdem eodem senseu in Distoribus graecis Iegi dicavi. Id qui contenderunt, non habuere iusti delectum scriptorum , e quibus puritatem N. T. defenderent.
Primum enim nominari non debebant poetae, omnium
minime sublimiores j. 4.), in quibus multa OccUΓ-runt hebraicae linguae similia. Veluti arida,
plane dicitur apud podias ut hebr. ut sit continens terra. Pariter Hebraei vocem C r visera, saepe dicunt de mente, sensibus et propensionibus animi, omnino ille de eo, quod intus est. Eam deiIὶ vo-Cem non raro poetae graeci adhibuerunt; ut apud Aeschylum S. c. Th. 343. miles dicitur malum pectus habens, ignavus, desertor armorum et castroruin. Poeta ap. Plutarchum de A. P. p. 38. hominem dicit δρασυσπλαγχνον, audaci sumi pectorIS. Sophocles Antig. 5s T. fratres germanos, qui communieX utero prodierunt, appellatque aliter Hebraei viscera dicunt de utero materno.
scir. MORI libellus Animadv. in Longinum p. 32. JApparet ex his omnibus, esse quaedam veluti principia constituenda , e quibus haec diiudicari queant. Teneamus itaque haec:
a) Poetae multa dicunt insolentius et audacius , indulgentes ingenio suo et licentiae, quae poetica appellatur. Ergo haec demonstrare nequeunt usum vitae communis. At in Novo Testamento summa est simplicitas, quae versatur vel in narrando, vel in docendo, vel in rebus vitae communis. Talis igitur stilus, tales
277쪽
DE REPERIENDO USU LOQUENDI N. T. Ios
tales res tractans, aestimari nullo pacto potest ex insolentia et ornamentis dictionis poeticae, ita, ut puritas illius defendatur ex hac, regulaeque scribendi deri-
ventur ex iis, qui tales regulas audacius spreverunt. Contra vero in hebraica lingua haec non rara sunt, non insolentia, sed communis vitae consuetudine trita, et nota omnibus. Ad haec igitur omnino referenda erunt, quae in N. T. eX hoc genere Occurrunt.b Poetis licet etiam peregrina uiserpare. Quid
enim non licere sibi putavit Horatius, graeca Pindari verba vertens Z quid non Lucanu S, Seneca tragicus, alii Θ Tales autem nemo ala sit imitari in prosaica oratione, neque illorum auctoritate suum loquendi genus peregrinum defendere sustineat. t 4mirum talia licent
poetis tantummodo, ad orationem Variandam et exornandam , item ad doctrinam ostendendam ; de quo passilii ad Virgilium monuit Heynius. Quando autem idem sit a seriptoribus N. T. admodum popularibus, in oratione simplicissima, an et hic varietas p an et hic ornatus 3 an et hic doctrinae aliqua ostentatio Θc Poetae ex prisco Orientis sermone quaedam trax runt. Non potest igitur dictio N. T. defendi ex Homero, Aeschylo et Pindaro, qui et ipsi ex Oriente illa acceperunt, hebraicamque linguam imitati sunt Sed quia haec res est in iacto posita, opus est argumentis historicis. Nimirum quum Homerus in Asia minori viveret, quae esset vicina Syriacis, Chaldaicis, Per11-cis provinciis; quid mirum, si in poetam minoris Asiae
ex oriente quaedam venirent per gentium Varia commercia ρ Sic ea omnia, quae de Deo, veniente ad sacra, vultum avertente aut faciem ad homines convertente, in sacris libris leguntur, etiam in Homero exstant; quae dicuntur de morbis divinitus immissis,
278쪽
PART. I. SECT. II. CAP. III. de telis aut sagittis a Deo in homines coniectis, ea pariter in Homero sunt. Effecerat enim terrarum vicinia quamdam similitudinem linguarum et analogiam res cogitandi atque eXprimendi. Sed hunc Holnerum deinde imitati sunt caeteri, eiusque sublimitatem tragici et lyrici poetae expresserunt. Quocirca consensio Homeri cum sermone Orientis est veluti bassis consen- sonis ac similitudinis, quae Lyricis etiam, ut Pindaro, et Tragicis, in primis Aeschylo et Sophocli, saepissime intercedit cum Oriente, etsi hi Athenis, ille Thebis vixerat, et neutri cum Oriente quicquam commercii intercesserat. Accedit, quod suo tempore Graeci cum Persis bella gesserunt, ut Miltiadis et Themistoclis aetate. Hinc quum venirent Graeci in Orientem ex Europa , iactum , ut ab hominibus orientalibus multa reciperent in suam linguam. Tum et Judaei in Babyloniam et Assyriam deducti, lateque dispersit per terras, perpetuum cum Graecis habuere nexum. Hinc
nonne rursiis id fieri potuit, ut Judaei illi inferrent aliquid ex sua lingua suoque cogitandi modo in linguam
graecam 3 Tamen haec a poetis tantum usurpabantur, qui hoc modo doctrinam suam ostenderent, Opportunitatemque arriperent eXOrnandae orationis. - Caeterum, ut haec Omnia observanda sunt interpretibus:
ita studium observandi acuetur et exercitatio utilis in his praebebitur cui vis, qui commentarios in Jobum, Prophetas et Proverbia perlegerit, Lointhia num in primis in Jesaiam, in quo multa allata sunt, plane eodem modo a Pindaro dicta ut a Jesaia. Etsi in his nonnulla bene sunt a b. MORO admOnita ; tamen omnino cavendum est, ne ab imitatione repetamus, quae naturae potius, quam vel studii vel commercii mutui, similitudo est. Prosecto enim multi, in primis superiore saeculo, modum in ea re
279쪽
DE REPERIENDO USU LO VENDI N. T. IOT
excesserunt, quod Homerum existimarent, hebraice scientem, litteras sacras pertractasse, eX iis multa imitatione expressisse, aut, quae CRo Es1 in Homero Hebraeo, Dordraci Iro . 84 fuit sententia, adeo exscripsisse , et quasi transformasse in alia omnia. Inde quot verba repererant apud poetam, totidem paene hebraismos defendebant. Neque hac nostra aetate defuere, qui posterioris sententiae
patrocinium nimis acriter susciperent. V. Alii C K II progr. qui adiumentIsacrarum titterarum interpretiprae-
set Homeri cum sacris scriptoribus comparatio, Lips.1789. q. Quid Z quod ipse ERNEsTi Us in dissert. de vestigiis linguae hebraicae in lingua graeca, Lips.173 3. 4.. Dp . M pbiloc et crit. p. IT 8.) neque repugnaverim, inquit, Valde, si quis et Homerum, doctissimum hominem , et alios de more illorum temporum, peregrinatos per Asiam, incidisse in libros hebraicos atque inde hausisse putet Quae opinio sicut omnino destituitur hissoriae fundamentis; ita in hac tota quaestione illud perpendendum est, quod post alios etiam monuit HARLEs I Us ad Fabricii Bibl. gr. Vol. L p. 336., mores hominum
utriusque seXus et omnium nationum, donec usu annorum atque institutione fiant sapientiores, prudentiores et exculti, parum inter se differre, sed in omni vita atque oratione miram simplicitatem prodere atque similitudinem. Proinde quum morum tanta, et sentiendi dicendique consensio et conspiratio etiamnum reperiatur inter barbaras gentes,
quae nondum excitatae cultiorum nationum consuetudine, nec per artes et doctrinas pulchri sensu imbutae , ex prima barbarie vitae emergunt; quid mirum, si in Homero eadem orationis simplicitas, eadem similitudinum ab ipsa natura ductarum irequentia, idem calor fervorque iuvenescentis linguae, idem
280쪽
2 8 PAR T. I. SECΤ. IL CAP. III. idem sentiendi loquendique modus , idem rerum, quae sensus potissimum feriunt, amor et hinc petitarum imaginum color, et alia multa, quae in antiquissimis Hebraeorum vatum libris eodem modo reperiantur 3 Ac nescio, an eX eodem genere formulae sint, quarum similitudinem cum hebraicis
b. Auctor e vicinia terrarum gentiumque commercio deri Vavit. . cir. D R A s D O comparatio Mosis et Homeri,
Deinde qui defendere puritatem N. T. ex poetis volebant, in ipsis poetarum locis, quos asserrent, delectum aliquem debebant facere. Ita Comicis locus esse potest, uti ab ER N Es TIO T. monetur, Praeterquam in Choris. Comoedia enim graeca, quia maXimam partem dialogis constat et serinonibus hominum de rebus e media vita petitis, simillima est orationi solutae, etsi iambicis est versibus conscripta. At in Choris multo est elatior oratio. Videatur igitur illa, si excipias Choros, cum N. T. commode conferri posse. Quamquam ego arbitror , e tabulis Aristophanicis, quae nobis superstites sunt solae, fore perpauca, quae referri huc aliquo modo possint. Tum curare etiam hoc defensores puritatis debebant, ut asserrent scriptores antiquiores 3. 7 o, quorum esset pura scribendi ratio. Huc autem pertinent Thucydides , Xenophon , Plato , Aristoteles , Oratores
graeci, omnesque scriptores, qui inde a Socrate usque ad Alexandri M. aetatem floruerunt; quae aurea censeri potest linguae graecae aetas. Secundi ab his aureae aetatis scriptoribus illi sunt, qui vixerunt inde a sublato regno Macedonico a Romanis usque ad Augustum. In his eminentior est Polybius. Multo autem minus huc vocandi erant, qui post illa tempora, scripto