장음표시 사용
61쪽
id, quod non fucatur, sed usus loquendi introduxit, ut infucatus esset fuco tinctus. Hinc hancestus amor est gesibmila te, unachte Liebe, amor non genuinus. - Eadem est alia observatio:
Qtiarius locus est pagina II4.
Alterum praeceptum: Uuo quis magis lingvam intellexite eo magis fidem meretur eius interpretatio. Sic Patres graeci idonei sunt interpretes Novi Testamenti, cuius usum loquendi bene calluerant, sed in hebraismis explicandis saepe falluntur. Multo peior est Patrum latinorum hoc in genere laus, qui saepe ne graeca quidem intelligebant: erant saepe versionis male factae et male intellectae mali interpretes. Nihil igitur hic faciunt praecepta: quo quis interpres doctior sit, eo magis fidem mereri. Legendi et examinandi
Haec specimina acroasiumq), data bona fide, non selectis exemplis, quae nostrae caussaed ue faveant,
q) Ne quis exterorum demiretur, locos a me tam prolixos ipsis ΜOR 1 verbis reddi potuisse: primum illo pronunciatione utebatur lentiore ac remissiore, quam facile sequi scribendo liceret; deinde ego, consignandis prope singulis verbis, imitabar illo tempore morem Per-Versum eorum, qui me cingerent in scholis, et quorum calami meas undique aures circumstreperent. Dolendum
62쪽
faveant, si sorte repudiaverint immutationis, seu potius recensionis tutius vituperatores: ita promptu sunt Centena alia, quae sortassie causiasa in pervincant. Qilicquid sit, cautum hac cura ivolui, ne sperneretur a fastidiosioribus huius llectio libri, neve ipsa eius frons, acroases leditioni malas pollicetur, erubesceret. Nec vero haec una fuit aptandi ratio; sed adornationi libri lectorumque commoditati etiam loliis modis prospexi. In qua re, nescio, an hoc lprimum sit hoc loco commemorandum, quod llegentes molesta liberavi necessitate, in ipso llegendi studio identidem recurrendi ad Ernestii lInterpretem. Qtio quum M o R v s duce in scho- llis sutis uteretur: ntinc ipse paragraphos ex eo, lcerte particulas para graphorum, quas deinde uberius illustraret, publice praelegit, nunc privato eas studio percurri iussit, si nihil haberet, quod explicationis gratia adderet. Has ego lparticula S, ne ne Xus turbaretur et manca saepius latque interrupta existeret enarratio, ipsis Ernestii lverbis retentis adiicere, aut reliquae orationi
dum prosecto est, morem hunc, quo nulla est iuvenum istudiosorum pestis deterior, nulla, quae v ternum stul- tamque et improbam credulitatem citius asserat, in lmultis etiamnum regnare Academiis.
63쪽
intexere nullus dubitavi. Caeterum ut Ernestii designa rem para grapho S, qua SMORVS noster aut Ordine tractatas repetiit, aut melius Ordinatas tractavit, apposui notas numerorum arabicas: ipsas Molli para graphos latinis insignivi. Qtiantumvis enim ad intelligenda ea, quae MORUS dixit, nulla nunc lectorum Urgeat necessitas, evolvendi Ernestianum Interpretem: tamen operae pretium fuerit, non modo ea conferre, quibus suas ille annexuit explicationeS, Verum etiam
quae servatis magistri sui verbis, ex eo simpliciter repetiit. Qiuippe in his ipsis repetitionibus passim quaedam leniter, sed prudentissime inter
recitandum mutata lector attentUS animad
Deinde pondera argumentorum Cernere, atque articulatim singula proponere, nil merorum
etiam signis distinguere placuit. Porro para graphos , quae essent productione longiores, apta concisione breviores reddidi, in plures dissecui,
H Unum dabo, sed insigne exemplum. Scripserat ER-NESTIVA Part. I. Sect. I. g. Ι6.), non alio modo veIquaeri vel reperiri sens/ιm verborum tu libris sacris quoad humana opera intercedat, quam quo in humanis vel soleat vel debeat. Μ onus praelegens Paragra-Pbum v. huius edit. p. 7o. , verba diductis litteris notata Praetermisit.
64쪽
brevem descriptionem praefixi. Quae MORVS germanica interposuerat, latine converti ; a C si quae loca N. T. repetiisset e Lutheri versione, quod et ipsum haud raro fecit brevitatis studiosissimus, textum graecum exhibui. Denique etiam librorum vel editionum, ad quas Auctor passim tribus verbis prO- vocarat, diligentiorem et accuratiorem notitiam dedi. Qtiae quidem vel additiones vel immutationes etsi per se perquam sunt leves, nec dignae
nisi praefantis brevi commemoratione: eaedem tamen ubivis adhibitae effecerunt, ut hae aCrou-ses multum nunc mutatae, pristinaque sua paene
deposita forma, in lucem prodirent. Qtuas si forte discipulus MORI cum suis ex eadem schola
notatis compararit, nec Verba ubique aut expositionem eius agnoverit: nae ille, nisi iniquissimum se praebiturus sit, parum indignabitur editori, qui ho C saltem curavit, Ut mens et tractatio Auctoris numquam non agnosceretur. Omnino,
ut brevi complectar, in toto hoc edendi negotiosi tantum mihi aut tribuendum aut imputandum profiteor, quantum liceat enim parva magnis componere) Homericae lita dis διασκευαιταῖς praestantissimus nuper poetae editor tribuit: proseisionem hanc iuxta serent ii, qui audaciam homi-
65쪽
hominum in mutando carmine divino accusant, et qui curam illorum atque sollertiam in eo Conis cinnando poliendoque laudibus celebrant. Utrisque illud spondeo, me huic ilia di numquam esse Odysseam quamdam add1turum. Exposui, qua ratione vel existimationi harum acroasium, vel commoditati lectorum Consulere tentarim. Sed alia etiam sunt, quae utilitatis Caussa facere conatus sum. Adieci enim Auctoris enarrationi haud paucas notationeS q), modo paragraphis singulis, vel capitibus, subnexa S, modo textui, si breviores essent, insertas, , modo ad imum quoque marginem reiectaS. Has ego non doctis scripsi et exercitatis viris, qui meam vel admonendi diligentiam, vel colligendi ex aliorum scriptis praestantissima quaevis assiduitatem minime desiderant, sed tironibus, neque usu librorum valde instructis, quibus hoc libro aliquod hermeneuticae Novi Testamenti, ut ita dicani, promptuarium destinaram. Itaque primo ea, qUae a MORO Viderentur non plene satis aut recte exposita, notis meis supplere et Corrigere tentavi. In quo ubivis eum modum tenui, ut perspicuitati adiungerem brevitatem. Q iocirca si quae ille sic exposuisset, Ut, quamquam
t Uncia hae notae inclusae salit et littera E notatae.
66쪽
qnam res et aliis modis et enucleatius posset tractari, tamen ipsius enarratio satisfactura desideriis legentium videretur, nihil praeterea adieci. Qtialis est, ut unum de multis seligam, locus de Parabolis in Novo Testamento obvenientibus J. qti O moneri ante Omnia poterat, et fortassis debebat, in significatione verbi propria, eaque laxissima, utpote ducta ex hebr. , v non esse haerendum, sed notionem potius Universe Constituendam. Ea sic poterat constitui, ut intelligerentur tales Novi Testamenti narrationes, in quibus res fictae, tamquam factae, traduntur eo consilio, ut vel dogmatica moralisve sententia illustretur, vel aliud factum Oculis ani-naisque audientium propius admoveatur. Fictas
sui . res, doceri deinde poterat iudicio illorum, qui vel proposuissent, vel cognovissent parabolam. Quoniam vero ad illustrationem aut sententiae aut facti necessarium erat, res illas proponere Ut veras in factoque positas, hinc declarari poterat, quo fundamento nitantur parteS parabolae, quaS MORVS non necessarias dixit, veri simi
67쪽
similitudinisque caussa additas. Ostendi porro poterat, hunc fuisse indolem para
bolarum, quas Claristus non excogitavisset primus, sed ad imitationem atque consuetudinem iudaicorum doctorum ) protulisset, ita tamen, ut ingenio et dicentis et audientium essent ac COm-naodatisiimae. Itaque huc semper esse revocandum animum, ut reputemus, parabolis saepenumero tangi homines, isto qui tempore vive
rent r), alludi ad facta, quae illis satis nota essent
vitaeque communis consuetudine frequentata φ), respici ubivis ad locum et regionem, in qua loquentes versarentur Quarum rerum omnium
acad. ad interpretationem librorum sacrorum pertiuentibus,
ob Egregia est dissertatio scriptoris anonymi: Localitatder Par ab An Piu , in libro: Be trage tur Γ orderungdes verniinstigen Denkens iu der Religion, XI. Hest, M. VIII. P. 133 - 14O.
68쪽
si accurata notitia gauderemus: dubitari non posse, quin et parabolarum Originem, formam, colorem facilius explicaturi, et qua S pdrteS Censemus non necessaria S, neque ad rem DCientes, earum nec ellitatem, aptam interiectionem et egregiam vim rectius iudicaturi essenius. J iam
classes poterant et quasi Ordines parabolarum describi: historicarum s Matth. XIII. XXI, 33.), dogmaticarum Matth. XVUI, 23. Luc. XV, 3. 8.) ,
moralium denique, quae vel mores et sensus animi, corumque fonteS dperi Unt Luc. VII, 4s. , vel sententiam moralem illustrant Matth. XXI, 28. Luc. X, 3o , vel singula OssiCia commendant, proponendis tum observationis praemiis Luc. XVI, I. , tum neglectionis no Xis atque damnis Luc. XVI, 19 XVIlI, i . . His ita descriptis, apparebat fortasse, in parabolis explicandis omnino spectanda esse duo: primum, Ut seiatentia parabolae subiecta, vel sectum eiuS ope adumbratum, eruatur atque illustretur; deinde, ut partes primariae, h. e. quae ad rei vel facti summani pertinent, Conmitiantur, et a caeteris, quae sunt velut secundariae, seiungantur. Prius illud qua arte praestare possit interpres, Mostvs bene docuit. Sed in partium disquisitione, quam Chrysostomus interpreti iam commendavit, parabola
69쪽
bolae, quibus sententia aliqua explicatur, omnino discernendae erant ab iis, quae in adumbrando facto sintili subsistunt. In illis partium singularum necessitas iudicanda est ex consilio narrationis et eo, quod inde efficitur: quod vel e diserta ipsius auctoris declaratione, Vel e partium, quibus parabola continetur, Compar8tione perspicitur. In historicis autem parabolis prope nullae sunt partes, quae accommodari ad rem,
similitudine narrationis eXpressam, nequeant, a Ut quae exornationi tantum inservire videantur φ). In tractando hoc loco aliam MoRVS Viam ingressus est, non illam quidem spernendam, sed aliam tamen. Ac poter9nt hoc ex genere multo plura commemorari. Da quibus si novae semper periculum tractationis in notis facere voluitiem verendum erat, ne liber excresceret in molem molestam lectoribus, et emptoribus minime salubrem. Qilapropter in eo acquievi, Ut propositae a b. Auctore tractationi notas qualeSCunque meaS accommodarem ; ut non nisi ea adiungerem, quae maxime necessaria viderentur; ut librOS,
70쪽
libros, unde plura posent hauriri, diligenter significarem. Qtiorum efferendorum 1edulitate si quis forte hic illic offendatur: cogitet qUaeso, quod agere mihi Aroposueram, constanter suis
agendum; interdum etiam, quod MORVS hoc in genere instituerat, aliquo modo perficiendum. Ut et hic unum de pluribus locum Commemorem, quum M OR VS in Prolegonae ni S 3. VI l. p. I 2. de praesidiis sensus inveniendi, quae essent etiam in historiae et antiquitatis cognitione, monuisset, et alibi per aliam occasionem Seci. IL Cap. I. p. J33. I 39. sq.) libros quosdam laudasset, de ritibus iudai eis atque rabbinicis scriptos: consultum existimavi, aucto librorum illorum numero, Unum in locum conducere, quae iuxta se posita Utilius cognoscerentur. Huic ergo rei locum dicavi priorem, quamquam et sine isto librorum indice plenum et intellectu facilem, ad eumque
in posteriore illo, cuius arctior neXUS non erat litterariis annotationibus interrumpendus, breviter pro VOCIVi.
Qii id efiicere laborarim , candide exposui. Ut, quicquid navavi, tironibus prosit, precor: ut ne displiceat viris, Optare magis quam sperare