장음표시 사용
121쪽
nationes acquisitet suntHelvetico Helveth Ne uico Nervij. Sed nequaquam omnes deuictos pari sementia usus est. Seuerior 'pe fuit,regem Ariovistum funditus sustulit: Sequanos, quod eius erat regnum,populo Rom. subiecit: Dum norigem Heduum nobilissimum,quia C sateni in Britanniam comitari nollet, quamuis seliberum & liberae ciuitatis esse clamitaresitamen
iussit interfici ut est quinto libro )C5cilio Gal-- liae Durocotorum Rhemorum indicto, de conia iuratione Senonum & Carnutum quaestionem habere instituit: De Accone qui princeps eius coniurationis fuerat, grauiore sententia proni Ciata more romano supplicium sumpsit, reliquis qui profugissent,aqua & igni interdixit. Postea Cotuatum Carnutu principem, nouaeetiam cta iurationis cocitatorem ad supplicium depoposcit, verberibusq; exanimatum, securi percussit.' Atque haec gallica praelia terrestria patenti capo fherut, ciuilia sequutur. Pharsalicum fama rerure dignitate principii clarissimu omnium fuit. Popeius undecim legiones, praetereaque magnu numerum supplemeti nomine, tria millia sagi igrioru ,funditorum cohortes sex, equitum septemillia habuit: Caesar legiones duodecim praeter equitatu Brundusium conuenire iusserat: seid hae
legiones hoc infrequentiores fuere, qudd multi gesticis tot bellis defecerant, longsimque iter ex Hispania magnu numeru diminuerat & grauis
122쪽
autumnus in Apulia circumque Brudusium, ex saluberrimis Gallit & Hispaniet regi0nibus,omnem exercitum valetudine tentaverat: Sed praeterea multi quotidianis praeliis perierut antequade summa reru certaretur, praesidiisque urbium inulti sint distracti, ut nihil miradu sit ipso pr iij die tam exiguas C sari copias fuisse. Quantus vero militum in C sarem fuerit amor iam initio belli ciuilis intellectum est,cum Ceturiones cuiusque legionis singulos equites e viatico suo &uniuersi gratuitam & sine frumento stipendi que opera obtulerint cait Suetonius in . Sed ad t tum periculum partis utriusque meditatione &
antecedentem cohortatione comparemus. Prae
liis dyrrhachinis quib' uno die duobus aduersis Caesar usu: esset, latum fiduciae ac spiritus Pompeianis accessit, ut non de ratione belli cogitarent sed vicisse iam sibi viderentur. Nec quibus rationibus superare possent, sed quemadmoduvii victoria deberent, cogitabant: Haec itaque Pompeianorum meditatio fuit. Qiud Caesar rquid hic meditatuit concione aduocata, milites consolatus & adhortatus est ut iam diximus, Acci,m satis perspectum habere militum animum videretur,tentandum C sar existimavit,quidna
123쪽
bus,ut progrederetur a castris suis collibusq; P5peianis aciem subiiceret, quq res in dies confirmatiorem eius exercitum essciebat. Deniq , illa deambulationis exercitatione ide qua diximus, magna cura adhibuit, ac per eos dies praeliu secundu equestre fecit. Haec igitur adhortatio c5- firmatioque militum tam diliges, id est victoriae meditatio ta accurata praeliu antecessit. Sed praelium ipsum e Caesaris historia totu proponamus: P5peius quia castra in colle habebat,ad infimas radices motis, aciem instruebat,semper,ut vid batur,expectans si iniquis locis Caesar se subiic rei. Caesar nulla ratione ad pugna elici posse P5peium existimans,hanc sibi commodissima belli rationem iudicauit, uti castra ex eo loco moueret,semperque esset in itineribus: hoc spectas, ut mouendis castris pluribusque adeundis locis, commodiore frumentaria re uteretur, simulque ut in itinere aliquata occasione dimicandi nancisceretur,& inlotitum ad labore Pompei j exe citum,quotidianis itineribus defatigaret. Vides 'igitur potius leonis audaciam,quam vulpis astutiam 3vides Caesariani exercitus vires E laboris illa patientia maioresξHis constitutis rebus,signo iam profectionis dato tabernaculisque detensis, animaduersiam est paulo antE, extra quotidiana cosuetudinem longilis a vallo esse aciem Popessprogressam, ut non iniquo loco posse dimicari videretur.Tu C sar ad suos,cdm iam esset agmε
124쪽
i . P. RAMI LIBER in portis,Differendu est movit iter in pr sentia
nonis,& de praelio cogitandum si,ut semper depoposcimus,animo sumus ad dimicandum p rati, non facile occasionem postea reperientus. Cofestimque e peditas copias educit. Ergo Cae sar aequitate loci nactus est,quam quaerebat, co- .pias suas confirmauit,locum idoneum ex occasione puc demum arripit. Conferamus Pompeianam hac in re confidentiam,stultitiae dc temeritatis plenam reperiemus. Pompeius quoque,Vt postea cognitum est,suorum omniti hortatu st tu erat praelio decertare: Namque etiam in coci lio superioribus diebus dixerat,prius quam comcurrerent acies fore ut exercitus Caesaris peller tur.Id cum es et plerique admirati, Scio me inquit,pene incrodibilem rem polliceri: sed rationem cosiiij mei accipite, quo firmiore animo in prςlium prodeatis. Persiuali equitibus nostris,M-que mihi se facturos confirmauerunt,ut cu propius sit accessum, dextrum Caesaris cornu a latexe aperto aggrederentur,ut circumuenta a tergo acie, prius perturbatum exercitum pellerent,
quam a nobis telum in hostem iaceretur: ita sine periculo legionum &penia sine vulnere bellum
conficiemus: Id autem dissic te non est, cum ta-pam equitatu valeamus. Simul denutiauir,ut essent animo parati in posterum: Sc quonia fieret dimicandi potestas ut saepe cogitauissentine usamgnuque reliquorum opinionem falleret. Haec
125쪽
'itur Popei j vanitas atque inanis ostetatio filita
Hunc Labienus excepit, & errore amplificauit: Nam cu C saris copias despiceret,Pompeij comsiliu summis laudibus efferret, Noli inquit, existimare Pompei, hunc esse exercitum qui Gallia Germaniamque deuicit Omnibus interfui praeliis, neque temerὸ incognitam rem pronuncio. Perexigua pars illius exercitus superest, magna pars deperiit, quod accidere tot praeliis fuit necesse: multos autumni pestiletia in Italiacosumpsit, multi domum discesserutimulti sunt relicti in continenti, An no audistis ex iis qui per caus iam valetudinis remanserunt,cohortes esse Br du* factas ὶ Hae copiae quas videtis, ex delectu horum annoruin togata Gallia sunt refectae, dc pleraeque sunt ex colonis transpadanis: Attamequod tuitroboris, duobus praeliis dyrrhachinis interiit. Haec cum dixisset. iurauit se nisi victore, in castra non reuersurum, reliquosque, ut idem faceret hortatus est. Hoc laudans Popeius,idem iurauit: nec vero ex reliquis fuit quisqua, qui i rare dubitaret. Haec cum facta essent in cocilio, magna spe & laetitia omnium discessum est,ac iaanimo victoriam praecipiebant, quod de re tam,& a ta perito imperatore nihil seu stra confirmari videbatur. Quapropter eiusmodi Pompeiana meditatio fuit,ea futuri pretiij cogitatio:Vires uiusque partis & locu percepimus,ordino dei de attendamus. Caesar cu Pompeij castris appro.
126쪽
P RAMI LIBER pinquasset, ad hunc modu aciem eius instructa
adnimaduertit. Erant in sinistro cornu legiones duae traditae a Caesare initio dissensiFis ex S.C. quarum una Prima ,altera, Tortia appellabatur. In eo loco ipse erat Pompeius, non in dextro,ut Vegetius praecipit: media aciem Scipio cum legionibus Syriacis tenebat. Cilicentis legio coniueta cum cohortibus hispanis, in dextro cornu crant collocatae: has firmissimas se habere Pompeius existimabat. Reliquas inter aciem media cornu ue interiecerat numeroque cohortes C X. expleuerat haec erant millia L V. Euocatorum circiter duo millia, quae ex beneficiariis superio um exercituum , ad eum conuenerant, quς tota acie dispersierat reliquas cohortes VII.
in castris propinquisque catallis praesidio dia
sposuerat. Dextrum cornu eius rivus quidam impeditis ripis muniebat: suam ob caussam c istum equitatu, sagittarios funditoresque omnes in sinistro cornu obiecerat. Habes aciem Pompeianam suis partibus instructae& ordinata, ubi Pompeium licet principε summum, tame in si-
nistro cornu contra vegetianu praeceptum conspicimus. Quid Caesarὶquem in tanto praelio o dine tenuit certe minus accuratὰ descripsit,qu cetteris an in prφliscosueuerat:tres tatsi legiones, una in dextro cornu, duas in sinistro nominat, mediam aciem non definit, sicuti neque quarta tertiae cohortibus effectam: utrinue tamo subsise
127쪽
subsidiaria habuit & victoriae principe caussam. Sic aute de se, pse loquitur, sesar superitis insti-rutu serub, decima legionem in dextro cornu,
nona in unistro collocauerat, tametsi erat Dyrrhachinis praeliis vehementerattenuata:huic sic adiunxit octauam,ut pene unam ex duabus esi Ceret: atque alteram alteri praesidio esse iusserat. Cohortes in acie Lxxx. constitutas habebat quae summa erat militum xc t sic enim eum locumlIo,ut numero quidem militum C sar inferior esset: at viribus superior: Cohortes duas castris praesidio reliquerat: Sinistro cornu Antonium, dextro Publ. Syllam, media acie Cn. Domitium praeposuerat: ipse cotra Pompeium constitit: Simul his rebus animaduersis quas demonstrauia
Tnus,timens ne a multitudine equitum dextrum cornu circumueniretur, celeriter ex tertia acie,
singulas cohortes detraxit,atque ex his quartam instituit equitatusque opposuit,& quid heri velalet, ostendit: monuitque eius diei victoriam in
earum cohortium virtute constare, sicut in om-
. nibus fere praeliis ex illa subsidiaria acie causi:
victoriae constitit:simul tertiς acies totique exercitui imperauit ne iniussu suo c5curreret:se cum id fieri vellet,vexillo signum daturum, Hic o do quadruplicis aciei fuit: Adhortationem C saris audiamus. Exercitu cum militari more ad pugnam cohortaretur, sitaque in eum perpetui temporis ossicia praedicaret, imprimis comm
128쪽
inoravit testibus se militibus uti posse quato si dio pacem petisset, quae per Vatinium in coli quiis,quae per Au. Clodium cum Scipione egis sui: quibus modis ad Oricum cum Libone demittendis legatis colendisset, neque se unquam abuti militum sanguine, neque Rempub. alterutro exorcitu priuare voluisse. Hac habita or tione exposcentibus militibus & studio pugnae ardentibus,tuba signum dedit. Ergo Caesaris ea cohortatio fuit,quam nihilo minor Crastini co hortatio secuta est. Erat Crastinus euocatus in exercitu Caesaris, qui superiore anno apud eum primum pilum in legione decima duxerat , vir singulari virtute: hic signo dato, Sequimini me .ait,manipulares mei,qui fuistis & vestro imp ratori quam constituistis . operam date. Vnum hoc praelium superest, quo confecto & ille suam
dignitatem, & nos nostram libertatem recuperabimus.Simul respiciens Caesarem,Faciam .inquit,bodie,imperator,ut auiuiuo mihi aut mo tuo gratias agas. Haec cum dixisset, primus ex dextro cornu procurrit, atque eum electi milia , tes circiter C x x voluntarij eiusdem centuriae sunt prosecuti, Crastinique virtus excellentissu i
ma ut post vii hortam Caesar ipse iudicauit in
hoc praelio fuit: Itaque hoc praelio,ut antea Ner uico,initium praeli j a dextro cornu factum,a fi missima nempe parte, non tamen contra infir misi imam: praecipuas enim 'ires Pompeius in
129쪽
oppositum cornu sinistrum contulerat. Inter duas acies tantum erat relictum spatij, ut satis esset ad concursum utriusq; exercitus. Sed Pompeius suis praedixerat, ut Caesaris impetum excruperent, neue se loco mouerent, aciemque eius
distrahi paterentur, idque admonitu C. Triarij fecisse dicebatur, ut primus excursus visque mulitum instingeretur aciesque distenderetur , a que in suis ordinibus dispositi, dispersos adorirentur leuiusque casura pila sperabat,in loco retentis militibus, quam si ipsi immissis telis occurrissent: Simul tore, ut duplicato cursu Caesaris, milites exanimarentur & lassitudine contacerentur. Id Pompeij consilium fuit, quod Caesari, nulla ratione factum videtur: imo contra cohortationis eam lege, quam ex hoc depromptam loco,quia omnium praeliorum communis esset,praepotuimus. Sed Caesariani milites dato signo cum infestis pilis procurrissent atque anum aduertissent non concurri a Pompeianis, usii
periti ac superiorib' pugnis exercitati Pompeiufefellerui: sua quippe sponte cursum represserui 3c ad mediu fere spatium constiterunt,ne quod sperasset Pompeius consumptis viribus appropinquarent , paruoque intermista temporis
tio ac rursus renouato cursu,pila miseriit,celeriuiarque,ut erat praeceptu a Caesare, gladios strinxerunt. Neque verb Pompeiani huic rei defit runt: Nam dc tela missa exceperunt,& impetum
130쪽
legionum tulerunt, & ordines conseruaueriint, pilisoue missis ad gladios redierunt. Hic prismus praelij suit impetus. Eodem tempore equites a sinistro Pompei j cornu intenti, 'terat im
peratum uniuersi procurrerunt, omnisque mulatitudo sagittariorum se profudit,ouorum imprium Caesarianus equitatus non tulit,sed paulum loco motus cessit: equitEsque Pompeiam hoc a- crius instare & se turmatim explicare,aciemque Caesarianorum a latere aperto circumire coeperunt. Atque hic ventus Po eianae iactantiae fuit,sed qui non magno imbre compressus subsedit.Nam ubi id C sar animaduertit,quartae ciet,quam instituerat,ex cohortium numero signum dedit. Illi celeriter procurrerunt, ins
stisque signis tanta vi in Pompeij equites imp
xum fecerunt, ut eorum nemo c*ntisteret, omnesque conuersi non tum loco excederet, sed protinus incitati fuga, montes altissimos pet rent, quibus summotis omnes sagittarij fundiatoresque destituti inermes sine praesidio intersecti sunt. Eodem impetu cohortes sinistro cornu
pugnates etiam tum ac resistentes in acie Pom- poianos circumierunt,ebsque a tergo sunt adorti . Eodem tempore tertiam aciem Caesar, quae quieta fuerat, & se ad id tempus loco tenuerat, procurrere iussit . Ita cum recentes atque int gri,defessis successesent: alij autem a tergo ad brarentur,sustinere Pompeiani non potuerui, a