Notationes in primam et secundam decadem Psalmorum auctore Caesare Malanima ..

131쪽

xa4 PS. VII. v. 6.

ut quasi seculat, quae est vis radicis duri apud Mabes, nimirum texit, et hinc occuluit, celarit rem . Sane positio pedum super prostratum non eo solum tendebat, ut sic ei victor insultaret, sed etiam ut hastam in illius corpus defixam facilius extraheret: sic Agamemnon post confossum Adrastum Iliad. 6. v. 65. Aὰξ ἐν β ι εξε σπασε μείλινον 'α κ . Pede in pectus inscendens extraxit fraxineam ha

stam .

Quae phrasis saepius occurrit in eodem Poemata Lib. 5. N. 62O. Lib. I 8. N. 6I8. et Lib. 21. M. 5O3. et 863. Eadem contumelia occurrit apud Virgilium Lib. IO. v. v. 49O. seqq. ubi de caede Pallantis, et ibid. v. 736. ubi de nece Orodis. et gloriam meam in puloere sidere, seu halitare faciat, verba haec, quae diversimode repetunt,

seu potius declarant sensum praecedentium et conculcet in terra vitas meas, idque non sine auxesi,

illustrantur ex illis Nestoris ad Diomedem Iliad. 8.

Harum s uxorum Trojanarum in pulperibus dejec

sti rentes maritos.' utcumque vigentes et Strenuos , et sic gloria conspiscuos , necatos projecisti in pulveres, et in his habitare fecisti. Contra ea Turnus in precatione ad hastam, quam pro Numine colebat Lib. II. Aen. N. 97. seqq.

sternere Fus, Loricamque manu valida lacerare repulsam

Semiviri Phrmis, et foedare in pumere crines. Tria ista vocabula animam meam , vitas meas, Et gloriam meam, ex idiotismo Linguae valent me; ita tamen , ut posterius plus dicat, quam prius, et Diuiti Coral

132쪽

PS. VII. v. 6. teritum plus, quam medium : nam prius via animam meam valet me respirantem : posterius 'm viatas meas denotat me Nisentem, et compacto robore praeditiam: tertium madia gloriam meam significat me gloriosum, utpote Goliati victorem, et unctum Regem .

V. 7. Surge Domine, de potesta io verbi dip adiri. 3. v. 8. Quum Trojani stragem ingentem Od rent Graecorum ad Daves circa cadaver Patrocli,

Iris, jubente Iunone, in re adeo trepida, adit Achiu

Surge Pelide, omnium terribilissime virorum, Patroclo auxiliare, cujus caussa conflictus gnaris Constitit ante naνes . et paulo post M. I 78. Seq. 'Aλλ' ανοι, ει δ' μτι κεῖσο ρ σέβαι δέ m in1μουν ἰκλθω, Πάrροκλον Τρωῆσι κυσὶν αἱ λπηθρα γενέσθαι. Sed surge, nec a lius jaceas: ramaerentia autem

tuum animum subeat,

Patroclum Trojanis canibus ludibrium feri. Sic David onixe Deum rogat, ut e somno veluti surgat, et sibi vita periclitanti opem serat. in naso tuo, in ira tua, qua concitata, actum est de illis, in quos exarsit. Notandum est, quod non dicit simpliciter in ira, sed in ira tua, nimirum in ea, quae te pro tua majestate decet; etenim ira excitatur pro dignitate personae irascentis, ut vere ait Ulymes Iliad. a. M. I I9.Sυμος δὲ μεγαι ἐςi διοτρεπέος βασιλῆα.Ira enim magna est regis alumni-δε s. Licet etiam accipere in ira tua de irae apparatu ad

133쪽

126 PS. VII. v. 6. bellum, juxta I Oratianum illud Lib. r. Od. IS. m.

II. seq.

Illa tinera Minerva ) loricam induta Apis nube

cogentis, Armis ad bellum armabatur lacrymosum: Et circum humeros posuit aegidem fmbriatam Horrendam, quam undique Timor ambiebat: In ea Contentio, in ea Formido, in ea atrox Insectatis: In ea et Gorgonium caput diri monstri Dirumque horrendumque, Gois ostentiam Aegiochi. Capiti vero cristatam galeam imposuit quatuor conos habentem Auream, centum urbium peditibus su icientem. Inque currum fui dum pedibus ascendit: sumpsi que hastam Gravem, magnam, validam, qua domat ordines

virorum

Heroum, quibuscumque irascitur praepotamia Patre

nata .

134쪽

PS. VII. v. 6. I 27 Itaque Biblica phrasis, Surge Domine in naso tuo, Concinit cum hac altora Homerica IL I9. v. 367. scy. ἡ δ' αρα Τρωσὶν μενεαί ων ΔύσPro δῶρα S. κ . ille quidem Trojanis irascens Induit arma Dei. tibi sermo est de Achille arma indu tite a Vulcano fabricata, et a matre allata, in pugnam contra Trojanos prodituro. Neque haec, si domas quae sapiunt ethnicismum, Sanctissimum Numen minus il cerat; nam ipsemet David alibi Dominum ad opem sibi ferendam vorans, sic ait. Apprehende clypeum

et sciatum: et surge in adjutorium meum. Et educhastam, et claude in Occursum persequentium me

sic. Ps. 35. N. I. seq.

eleseareu, aut elei a te, in transitibus adseresaris-rum meorum, rimax mihi sunt loca limitanea , eaque munita , si C dicta a transitu ex una in alteram ditionem : quem transitum eloquitur Eumenius in Pane rico Constantino dicto cap. 13. Insuper etiam

Aerippinensi ponte jaciundo reliquiis o lictae gentis insultas, ne unquam metus Ponat, semper ho reat , semper sumtices manus tendat, quum tamen

hoc tu magis ad gloriam imperii itii, et ornatum limitis facias, quam ad iacultatem, quoties velis, in hosticum transeundi. De militaribus vero copiis, quae ibi in statione erant pro arcendis hostibus, si qui sorte irruerent, vel castra haberent tempore belli, idem Auctor in Pane rico Constantio dicto cap. IS. Tu enim ipsa tu, domine Maximiane, Imperator Geterne, nom itineris compendio a entum dioisilmis tuae accelerare dignatus, repente Rheno institisti, omnemque illum limitem non equestrιhus, neque pedestribus copiis, sed praesentiae tuae terrore tutatus es. Hoc sensu accepisse videntur nostram

135쪽

128 PS. VII. v. 7. vocem septuaginta Senes, transserentes ἐν τοῖς περ t, quos sequutus Vulgatus Latinus vertit in sinibus . Conser notata ad Genes. 24. v. 6o. in illustratione nominis 'a'ν . David igitur Deum id rogat, ut ad hosticum profectus, ibi se conspiciendum sistat eum in finem, quem Iris suggerit Achilli Iliad. a 8. N.

Sed sis ad fossam iens , Trojanis amara, Sisorte te veriti, distineantur a bello. id quod reipsa iactum est, ut Poeta prosequitur est.

136쪽

Hνίοχοι δ' εκπλ γευ, ε εἰ ζδρον ἀκα λατον πυρ ει νον υ περ κεφαλῆς εαγου μου Id νηλειωνοι Δαορ νον ' τo δ' ' δαιε Θεὰ γλαυκωπιι 'Aθηνη. Tρις μεν υπερ ταφρου ρογαλ' rακε δῖοι 'Aχιλλευς ' τρὶς δ' ἐκυκήθησαν Τρωες κλειτιά τ' ἐπίκουροι. at Achilles surrexit Iota earias: Minema vero Humeris validis circumposuit auida simbriatam :Caput autem nube coronapit disina Dc unum Aurea, eque ipsa accendit flammam collucentem . Ut quum fumus ascendens ex urbe ae herem vadit Longe ex insula , quam hostes onu rant, Et cloes tota die horrendo decernunt Maris Urbe ex sua, cum Sole autem occidente Ignesque ardent crebri, et in altum splendor

Fit irruens, ita ut sinitimis conspiciatur, Si forte cum napibus Martis propulsatores veniant; SA ah Achillis evile fulgur aethera ibat.

Stetit autem ad fossam lens a muror nec ad Achisos Miscebatur, matris enim prudens Noerebatur mandatum .

Ibi stans clamaoit: seorsim et Pallas Mineroa Vociferata est: et Trojanis immensum excita Nit

tumultum.

Ut quum ingens mox fit, quando clangit tuba Urbem cingentibus hostibus ab exitialibus,

Sic tum ingens vox erat Aeacidae. Illi autem ut audiserunt vocem ferream Aeacidae , nctus commotus est animus: et pulchri jubis equi Retro currus vertebant; videbant enim dolores animo. Aurigae autem percussi sunt, postquam viderunt indefessum ignem Horrendum super caput magnanimi Pelidae Accensum, quem accendebat Dea Oculis eaesia Μ

Ter super fossa Ῥalde elamaost diuinus Achilles:

137쪽

,3o PS. VII. v. 7. Ter turbati sunt Trojani, inelitique auxiliatorus. et ea igila ad me defendendum , idque cum a

uuatione, et aemulatione, nam radix Ny seu πνeum Ghain valet aestuaoit, ferbuit amore, miticiatudine, aemulatus est, zelOVPus fuit, dein eoi la-oit e vide Schullensiuiti in Animad. ad Deut. 32. ω. II. et in Conranent. ad Iob. 8. v. 6.judierum praecepisti, de hoc jurgio inter me et

adversarios meos; etenim zm,u Deus Trianus, supremus nempe Iudex, nihil in quempiam statuit, praesertim vero in reges, et integros Populos , qui , ut ait Horatius Lib. 3. Od. r. v. 6. ipsius imperio immediate subsunt, quin prius de illis iudicium secerit. Vide amplius ad Ps. IIo. N. 6. Nunc Ex Homero asserre libet judicium huic nostro parallelum. Quum Achilles circa inuros Trojae insectaretur H ctorem , Iupiter Deos, quibuscum e Coelo specta. bat insectationem, sic mittit in consilium Ili . a a.

Sed agite, deliberate Dii , et consultarc , An eum Hectorem e morte semabimus, an eum jam Pelidae Aehilli domandum dabimus, Optimum licet. Ad stabiliendam vero notitiam , quam David habuit hujus judicii a Deo indicti, praeter rationem divini afflatus , seu spiritum prophetiae, optime iacit eo silium , cujus Helenus auctor suit uectori, sortissimum aliquem Graecorum ad singulare certamen provocandi. Id consilii jam inierant Apollo et Minerva pro sedando aliquantisper bello; Vates autem Trojanus συνθετο θυμ . intellexit animo: Iliad. 7.υ. 44. itaque post hortationem ad duellum, quo Disiligod by Coral

138쪽

PS. VII. V. 7. 13 fratrem securum redderet, nondum ei satale esse occumbere morte, subdit cit. Dc. v. 53. Ut γαρ εγων ω ακουσα Θεων αἰειγενετ - . Sic enim ego Nocem audiri Deorum immortalium. Quomodo autem humanae aures vocem Deorum

audirent perciperentque , tradit Eustathius ad d. D. 44. pag. 663. οτι δε 'Eλεν καὶ Κασανδρο βρ.φωνα γοντες δεικίαν , καὶ πιθέντες ωου ἰν αλσει 'Aπολλωνος,

γλώσσαι ἔγων τὰς τὰ ἀκοης ε καθαρθη in πορους, κἀν τευθεν την μαντικὸν ἄκρως ετελεσθησαν, ως κω φωνῶν Θει ων λαι Mu , θρυλλουσι ωλατυτερον οἱ παλαοι . Quod mlenus et Cassandra, infantium agentes aetatem,

et positi in luco Apollinis, linguis serpentum quoad poros meatus ) auditus emundati fuerunt, et inde

quoad artem vaticinandi summe perfecti fuerunt, ita ut et voces dioinas audirent, dictitant latius an liqui . Sane per hanc traditionem non id volo, aures Davidis suisse serpentum linguis purgatas; illud procorto statuo, huic opinioni, penes antiquos adeo famigeratae, originem dedisse Ebraicam phrasin pu giare aurem, de qua , et de aliis, quae huc pertinent, diximus ad Ps. 5. v. 3. et Davidi innotuisse hoc judicium non minus ex auditione divini cotisilii , quam ex aliquo instinctu. His addo σαυμυδιδυμον μαντοσυνας, thesaurum duplicem dirinationis, quem Pindarul Ost . Od. s. v. III. seqq. refert Apollinem dedisse Iamidis, nempe φωναν ακουε ν

istorum priori non innuitur quidem vox, quam Numen dirigat ad consulentes, ista enim auditur in loco oraculi, sed innuitur vox, quam Dii in suis deliberationibus edunt: quo respexisse puto Chabakukum cap. 3. v. a. dicentem, Domine audiri audiarionem tuam, nimirum id quod pronuntiatur et a

139쪽

13a PS. VII. v. 7. et 8.ditur in Coelesti Dicasterio, dum de humanis rebus

deliberatur. V. 8. Et ideo congregatio nationum circumdabit te, scimus ex Daniele cv. IO. v. 13. et 2 O.

singulis regnis praeesse singulos principes , soritis speciei aut ordinis non disputoὶ qui in controversiis nationum coram Coelesti Syne trio causam agunt quisque Suae gentis , tanquam earum Legati: his Legatis seu Principibus reipsa constat congregatio , quam Vates hic poetice fingit constare nationibus insis, eoquod illi has repraesentant. Vocabulum My congregatis usurpatur de coetu judiciali tam unius gentis, quale erat Smne tum Ebraeorunt, E. λψ Consilium Graecorum , et Senatus Roman rum, quam plurium Populorum , quale erat Concialtam Amphic onum, de quo adi Potterum Lib. 1.

Archa I. cap. I 6. Quod autem tale aliquatenus fuerit hoc nostrum , evincit vox diri, nationes , quae adhibetur cum de Israelitis Genes. 25. v. 23. tum dὐ aliis popidis Ps. 2. v. I. et Ps. 9. N. 9. Dicendo circumdabit te, id si si vult, jam coivit te cim eum datura , quia in concionibus Iudices , Seniores, et Legati considebant in cathedris in circulum dispositis, unde in medium prodi hat, qui conesonaturus erat. Sic , Congregatis Ithacensibus, Telemachus Odrss. u. N. 14. Ε pro P ἐν πατρ)ς Θωκω . Consedit in patris sede . et postea ronesonaturus cit. Dc. ν. 37.

Stetit in media concione. Idem prorsus observatur etiam in Curiis Iudaeorum, Deus stans an congregatione Dei: in medio Deorum

s ludicum j judieat. Ps. 82. N. I. ubi pro Tribunalium Sanctitate notandum est, collegium Iudicum

140쪽

PS. VII. v. 8. r 33 dici congregationem Dei, ob hujus praesentiam . Cum celebritate istius judicii concinit Cicero in Orat. pro Sex. Roseis cap. 4. al. s. in pr. Quanta multitudo hominum conpenerit ad hoc judicium,

vides : quas sit omnium mortalium evectatis etc. Nec sine ingenti ratione est: nam regis constitutio facienda est summo aliarum gentium assenSU, ne molem in medio crescentem sibi ac posteris suis metuant : verba sunt Livii Lib. . I. Histori cap. 9. in quem sensum Sanctius accipit hunc locum de eodem Davide, Et audiuerunt Philisthaei, quod unxissent Dapidem in regem super Israelo; et ascenderunt omnes Philisthaei ad quaerendum Dapidem. a. Sam. 5. v. 17. Ut hujus vero loci sensum planius aMequamur, tenendum est, Davidem accommodare

huic judicio normam juris dicundi, qua sub ista

tempora utebatur Samuel Israelitarum Iudex: Et ibat de anno in annum, et circuibat Bethelem, et Gilgalem et Mit ame et IUDICABAT Israelem , omnia loca haec. Et repersio ejus in Ramam, quia

ibi domus ejus ; et ibi IUDICABAT Israelem, et

aedisieauit ibi altare Domino. I. Sam. 7. N. I 6. Seg. Nimirum diviserat totam ditionem in istos quatuor juridicos conventus , eo prorsus modo, quo Romani Magistratus provincias suae procurationi commisissas dividebant, quo commodius accolae, qui lites habebant, ex viCino agro convenirent. Sic de Baetica scribit Plinius Lib. 3. cap. I. Iuridici conpentusaei quatuor, Gaditanus, Cordubensis, Asti anus, Hispalensis: et de Hispania d. Lib. 3. cap. 3. Nunc

unioersa propincia dioiditur in conoentus septem: Carthaginensem, Tarraconensem , Caesaraugustanum, Cluniensem, Austrum, Lucensem, Bracatum.

Huc , inquam , finitimi, tanquam ad metropolim , jus petituri, et de controversiis, quae inter ipsos Disiti by Gooste