장음표시 사용
91쪽
3 dicunt plus ad tria genera pertinere, quod non mihi videtur esse usitatum x I. De pronomine quidem satis suisse existimarem ; nisi quia plures ex nobis quaestiones volunt iactare , quid inter illice , istice , qualiter articula sa, a pronominibus distant, quare ipsa articula sic vocantur. Ille , inserunt famosi intellectus , siue in bonam sive in contrariam accipitur partem di sicuti Aeneas rhetor , et grammaticorum po tarumque peritissimus doctor, Aeneam Troiae bellatorem elucidans felix, inquit ille Aeneas, qui decies victor Troia sugit incensa , Italiam tbj pedigens , quinque continuis proelians annis , vitam bellando feliciter stituit , ,. In malam etiam partem quod ille , , accipiatur, manifestum est ex linsis hisce cuiusdam Africani sermonibus , quibus vituperat Donatum quemdam avarum virum quid saciet, inquit, ille Donatus avarus in propriis , cu
pidus in alienis, sur vorax P Utic sci , quod suru
ostendit si in , licet alienum a re, volumus edocere inter cupidum et avarum quid intersit : cupidus namque est qui cupit εemper augere ; aVarus autem qui congregata retentans nulli largitur. Iste ,, cuiuScumque communis , ac vilioris licet, habetur
personae. II. De articulis autem nonnullorum diversa sen-
do superitia aeripsit adverbium t ei.
92쪽
tentia est : tradunt enim quidam ob id articula imdicari , quia cum ipsis nominibus una flectuntur , ut hic homo , huius hominis. Quod si ita est , eligant utrum omnia pronomina articula vocent, quia in declinatione cuncta nominibus ipsis adhaerere possunt; an vero nullum ex articulis, excepto hic, in articulum recipiatur, quia cetera possunt SemOtim declinari: praesertim cum et hic separatim saepe auscultemus , itemque saὶ bic , is , quis, que , tu , se ; licet se nominativum casum bὶ careat: unde et
mihi verius videtur, quod nostri adserunt, Omne Pr nomen monosyllabum , articulum dici, quod maxime Cicero adsentitur. Articulum manifeste diminutivum est de ante unde: et multis videtur tunc artio lum dici, quando monosyllabum suerit, ut hic quisis; et hoc figurae simplicis: cum autem compositum fuerit, Pronomen , ut quisque , idem, incce. Haec de articulis. 13. Pro dolori Sane et commiseratione dignum est , quod multi haec articula secundum ordinem corrupere: nam quae subiunetiva esse debuerunt , praepositiva iacere: et e contrario quae praeponi oportuerat , inlegitime postponuntur ; secundum Gallienum in quadam epistola scribentem sciat
hic in sese vindicatum se. Debuit dicero hic sciat , ,. Rectius fIὶ quoque pravissime scribens ita
si Num metietas 3 quem seriptorem commemorat Hieronrismus inter eculesiasticos gallieanos cap. 8u.
93쪽
3 uassatus est is erat vir valde bonus et maxime prudens Oportuit eum, si cerebri sui compos sui set , ita componere erat is valde bonus vir ,, . Hoc in pronominibus secere , quod etiam in copulativis contrario modo saepe posuerunt , quorum ordinem Corrumpentes , que , , copulativam coniunctionem praeponentes , et is ordine postposuerunt : sicut quidam gallus noster baptizatus contra gentes agens adorant, inquit, quidam Solemque lunam cum debuisset dicere , adorant solem lunamque. Terentius quoque Terentii filius contraria vice posuit viri mulieres et debuit enim manifeste dicere, viri
14. Μulta habui huiusmodi quae disserere possim , nisi quod perlongum est omnia perscrutari . Sicut enim quis viatorum via proposita gradiens, si alia semita declinare voluerit , in non parvas itineris sui incurrit moras, praecipue si sestinare proposuerit , ita et qui se scribendi ossicio dederunt a , si operis arrepti viam ingressi , alia interim scripta proserant , multam in opere suo comperendinati nem necesse habebunt incidere ibin ; in tantum ut multis interiectionibus occupati , quam potissime viam gradiantur , a nonnullis incipiat ignorari. Unde et lectoribus multis nasci videam fastidium, dum longis scribendi circuitibus satigati, coepti sensus iter
94쪽
landem inveniant. Rectissime etenim pedum nomine hominum animi vocantur , qui per CampDS meditationum sapientiae , silvas quoque dissicillimarum quaestionum iter aguntos , festinationc semper immoderata in tantum ut lucescant diu noctuque utuntur ; tanto desiderio accensi sensum , qui latet uel qui dissertur , cito invenire desiderant. I 5. Sunt etiam pronomina, quae nonnullis adiecta esse creduntur , ut talis legatur et qualis sal ;quae primae positionis nomina pronominibus non accidunt , ex eo quod adiectorum nominum modo declinantur, ut talis talis, qualis qualis; quae consuetudo pronominibus accidere non solet: declinandi et enim genetivus casus pronominum multoriam in .liis. syllabam terminatur , ct nullius in -is, Denique qui pronominum artem scribunt , hac dubitatione sermonis fiduciam praepediente . genera inquientes pronominum quot sunt P eadem sere sicut sti Dominum P non audent sidenter dicere , genera pron Ominum cadem esse sere ae nominum , cum a plerisque doctoribus audiant commune duobus pronOmen generibus legitime non habere: hac causa eisdem adstipulante , quod ex iis praedictis nominibus quae sunt talis qualis , adverbia nasci evidenter soleant, ut taliter qualilcr. Licet enim ex pronominibbus adverbia venire dicantur, ut incatim tuatim suatim nostratim vestratim , lamen nisi adiectis nominibus adverbia inter s1llabam latine exire rilc pos-
95쪽
se negantur. Est et alia cauSa , qua hae C nomina ad iccta potius quam Praenomina censeantur , quia neutrale uornen in .e- habent, ut tale quale. De hiis pronominibus vel nominibus talia dicta sint. I 6. Alia sunt pronomina, quae geminata Vocantur , ut quisque quaequa quodquid : unde et in ablativo casu habemus a quo vel a qui, a qua vel aqpi , a quibus vel a quis. Aliquibus tamen visum est qui se alia declinatione potiri, ut tribus tamen vicibus secteretur nominativo utriusque numeri , et ablativo totidem utriusque numeri. Nonnulli contendunt qui , , omni generi quoaptari fain posse; quippe cum in ablativo dicamus a qui viro, a qui muliere , a qui opere : Sive horum suntentia stare debet,
qui , , Per omnem numerum omnemque Casum mo
noptola quadam declinatione fruetur : ut qui vir . qui viri , qui viro , qui virum ; qui mulier , qui mulieris , et qui mulieres , qui mulierum ; qui nomen , qui nominis , qui nomina , qui uominum , et petera huiusmodi. Quidam separatim utrumque pronomen sectere conantur , ut sic habent: quis , quutua , quui, quem , a quo qui , quorum, quibus , quos , a quibus. Alia Vice qui , quius , quu-ium , a qui , et cetera. In plurali numero duo .i. ponuntur , ut qui quium , qui is , qui os , a quis. Sic et quae , cuius , cui qui duo casus per c. propter discretionem harum declinationum non secuS PO-nuntur j quam, aqua: et pluraliter quao, quarum,
96쪽
quibus , quas , a quibus. Altera vice quia et in genere per duo -ee, quaeae, quae ea , quae eam , aquae ea vel a qui , quaeae , quae earum , quis , quae eas , a quiis : et neutraliter quod , quuius , quui , quod , a quo , quae , quorum , quibus , quae , a quibus. Altera vice quia et in genere per duo -ee, quaeae , quae ea , quae eam, a quaeea et a qui , quaeae , qua dearum , qui ε quaeaS , aquiis : et neutraliter quod , quius , quit, quid , a qui: et pluraliter quaeae, quae eorum et quium, ut melius videtur , quiS , quaeae , quibus , a qui
Haec tibi , diacone sanctissime , de pronominis ratione breviter dicta , opportunum sibi petunt
EXPLICIT SECUNDA DE PRONOMINE. i) Apud Gaintrodum gramma. cum in cod. vat. p. 32. 1 tim tum lego quod ad hanc do pronomine epistolam pertinere videtur a nisi potius ea epitomis ter quinis est. Sciendiam eae quod . res inti te Virgilio . stitit quaedam PronomιΠα Omnis generis et unitis personae . ut ego et tu. Stitit e diserso ianitis generia ea omnia personae , ut ipsa et qui. Dicia enim ..ego ipsa qui dico . tu ipse qui dicis . ille ipse qui dieit . nos ιpsi qui dicimus . et reliqua.
97쪽
I. LLnte quam ad verbi explanationem mauum mittimus , super qua re in epitomis pridem brevellas licet, tutas faὶ tamen , addidimus regultis, respondendum reor hiis qui nos profano et canino ore adlatram ac lacerant, dicentes nos in Omnibus artibus contradicos videri nobis invicem , cum id quod alius adfirmat , alius destruere videatur ;nescientes quod latinitas tanta sit et tam protanda , ut multis modis ac sanissaris ibi sensibus explicare necesse sit. Quis enim latinitatem sensatus putet tam angustam haberi tamque artatam , Ut unumquodque verbum uno tantum sario unoque Sensu COD-tentum esse videatur P praesertim cum latinitatis ipsius genera duodecim numero habeantur , et unumquodque genus multas in se complectatur
u. Unusquisque igitur legentium, Sanoque Serutantium sensu si tamen livoris nullo torquetur morbo ; nihil enim livens sanum sentire potest , quidum aliis invideat, semet ipsum aperto quidem Veritatis lumine fraudat omnis quidem lector subtili studens animo multimodis sol latini sermonis vias intentare , consideret in primis ipsius orationis vim atque naturam ; si tamen pro subtilitato atque ha-
98쪽
bundantia considerari a quoquam recte queat. Deinde multas esse sciat causas , ob quas singulorum immutatio verborum fieri soleat : nunc enim nece itatibus , nunc discretionibus personarum , nunc metrorum conpositionibus', nunc eloquutionum ornatibus , omnis oratio serviat necetae t. Siquis
ergo haec e medio tollere potuerit , quod tamen fieri omnino non potest ι hic valebit in omni latunitate unam eandemque viam consuetudinem ac Sen tentiam semper astruere seriandam, Sicut enim via
quidem regia et publica una est, quae ad metropo litanam ducat urbem , multas tamen ex Se Pro edontos habet semitulas, quae quidem ipsae ad eandem perveniunt urbem inam si quolibet unum iter ingressi fuerint , et unus eorum per latam et Publicam viam pergere destinaverit , alter Vero Semllula quasi compendiosiore gradi maluerit , nihilo minus tamen in eandem urbem conveniunt, ita etiam de qua tractamus latinitas , una quidein lingua in proprietate sua consistit , inultas tamen im-rno paene innumerabiles sententias et orationes habet , quibus diverso quidem sermonis tramilo inius tamen linguae veritas adprobatur. i i3. Haec autem ideo diximus, quia cum omnes orationis partes, nonnullas aput plerosque dissonantias habeant, multo tamen est maior in verbo diis.cillimarum quaestionum silva , ac dissonantiarum devia inveniuntur. Unde et multa super verbi explanatione concilia aput Romanos habita eme compe
99쪽
rimus , quibus multi et famosissimi prae nere viri, Iulianum dico, et Terentiuin, Galbungum, et Glen-gum, et duos Gregorios, Begulum, et Aeginum sa
Cornelium ii , virum satis eloquentem, graecae et hebraicae linguae promptissimum interpretem; cuius in latino sermone fulgor ingenii tantus erat, ut nihil obseurum relinquere videatur: qui me quoque ei duos filios Iuliani , Donatum grammaticum , et Donem prius rhetorem simul et grammaticum , postea fidelem modo presbyterum , ad se venientes benigne ac liberalissime suscipiens docuit pleno rhetoricam mense artem , et alio poeticam , et dereliquis grammaticam: et ita anno in convietu si, ipsius scholari diei noctisque usurpans acto , quasi culmen quoddam omni discipulatui nostro, quo ad
magisterium summum Pervenirem , cxiguam licet nostra pro mediocritate attigimus partem. Quem cum super verbi statu interrogarem , utrum imo stodemque modo idem status servari possit, hoc nobis responsum Summa hum exultatione dedit, quia verbum
simile esse debet regi , cuius animi se status multi et diversi sunt: non enim in sedatu di et bello uno modo regnat , neque in gaudio et tristitia r aliquoties enim rigidum esse , aliquoties mitem, modo
a) cod. reginiam. videtur aulain nomen gent a vel patriae . aut adiretέvom po sua coenalii . quam pei petam nitora initiali magiia geri hen iram. cateroquin Raginus agnomen legit die in antiqux inae ei pii otia apud Petrem
100쪽
DE MO. 30 sortitudinem regiae potestatis ostendere , modo e mentiam et in imam quodammodd prae se surrelenitatem. Simili etiam modo verbum , niuifog in Sese continet status : nunc etiam sortitudiuem infirmis largitur , nune sortibus aufert firmitatem. Haec Cornelius , cuius sententias infra subiciemus , cum ipsius verbi expositionem cooperimus indagare. Sed nunc iam praemissa praefatiuncula . quasi quodam apologetico adversus adversarios sal
defensus ibὶ scuto scin , ad ipsum verbum stili ex
. Verbum pars quidem Orationis usitato paene ab omnibus modo et intellegitur et vocatur ; a plerisque tamen doctoribus non pars orationis , sed .XII. partes habere creditur id ; quas per numerum explicare , quia proferre coepimus , necesse habemus. Prima pars verbi , status ; secunda, Armatio ; tertia , ordinatio; quarta , moderatio ; quinta , subfiguratio; sexta, adnumeratio ; septima, inmolatio se ; octava, indagatio; nona, adfrmatio; decima, inchoatio ;undecima, praelatio; duodecima, declinatio. IIas .XIl partes Cornelius supra dictus Galaungusque nobigplenissime atque explanatissime edisseruerunt. Tearentius Contra quos , tauri ceu fronte corniata, ho-ans ac resistens dicebat verbum nonnisi unam solam