장음표시 사용
141쪽
P. OVIDI 'IΤΛει certamina exercebantur. M Nec magis stringunt o
Nasone Ioca. Is Trist. lib. V, Eleg. m, quum ait Bacchum dixisset vers. I:
Illa diea haee est, qua te eelchrar oetae, Si modo noti saliunt tempoea, Baiisa, solent.
Inter quos momin I. dum me mea sata sinebant. Non invisa tibi pars ego saepe tui;
os quoque, eonsortes studii, pia turba . Poetae, etc. Admotiitosque mei, quum eiretimspexerit omnes. Dieat: ubi eat nostri para modo Naso Mori p
ubi poetae possunt, etsi in nullum fuerint cooptati
chorus, quemadmodum superius v s. Io dixerat, Semollem egisse
in studiis vitam. Piervitimque usor .
ut signis caret, se Musis operam navasse, quarum V
luti chorus fingebatur, qualis et Poetis translate adscribi potuit.
P. CORNEL. LENTvLO. CN. CORNEL. LENTVLO COSS.
I. Aeneida iam vulgatam fuisse, quum ovidius, Amor. lib. I, Eleg. xv, caneret, docent vers. 25 et 26:
Titreus . et fruges . Aeneiaque arma legentiar , Roma triumphati dum eaput octia erit.
Virgilius autem quum desinente anno superiore obiret, nondum id opus absolverat, ac testamento iusserat, ut cremaretur, teste Plinio *: e Divus Augustus vi carmina Virgilii cremari contra testamenti eius ve-
a Art. Am. Ith. III. vers. 533r a Carmina qui facimus . mittamus carmina tantum. Hie Chortis ante alios aptus amare sumus. Na Ilist. nat. lib. VII, cap. 3O.
142쪽
re recumliam Vetuit, etc. M Quin etiam Hieronymus in chronicis ad haec tempora prodit, Varium et Tuccam poetas illustres suisse, qui Aeneadum Postea I bros emendarunt sub ea lege, ut nihil adderent. Vndens colligere, Aeneidos carmen haud ante hunc annum emendari, nee proinde in lucem prodire potuisse. Quapropter neque citius ea Nasonis Elegia suerit exaratu, quum adhuc aetas poetae strenua seret, vers. 3:
Non ina more patrum . dum strantia sustinet aalas, Praemia militiae puluatulenta aequi p
II. Quod ibidem mox habet, vers. 5 et si:
Nee me verbosas leges ediscere 3 nee me Iugraio Moeem prostituisse Foro p
ultro nos ducit ad illos hic revincendos, qui arbitrati sunt Ovidium fuisse Causidicum, quique vel hinc manifesti erroris arguuntur. Eorum agmen ducit doctissimus Aldus Manutius, claudit vero Petrus BAYLE. eodem loco uterque abutens, Trist. lib. II, vers. 95:
Nee mala commissa est nobis sortuna reorum , Vsque a derem Meles inspieienda Miris;
ubi tamen clare Naso significat, se ex centumviris iudicibus suisse , quemadmodum et ex Ponto, lib. III, Epist. v, ad Cottam, VerS. I, et C.
Logistis . o iuvenis . patrii tion degenor oris, Dieris tibi pleno Merba diserta Foro ete. At nisi peccassem . . Quod legi , tua vox exhibuisset opus: Vique sui solitus, sedissem forsitan tintis De eentiam iudex in tua vertia Miria.
ex quibus simul collatis luce meridiana clarius est
et Olymp. cxc , .n. 3. x Hane v et frivolam hoc loeo iudieabat Cl. Nie. Heiosios. adeoque legebat lisqtie. tit qui putaret, e nitimin s litatis iudicandas designari. Iu- geniosa quidem est emetidulio; sed deeemνiri, non antem centiamriri dieehan- ue luilias itiἀ--ιa; omnesque e icta tiaque nrisul, nisi quod duo inque. tinus inaque haheant. Nee etiam vox illa vi e Otiosa videtur . quuin satis apienumerum anteeedah eentenum.
143쪽
P. OVIDII VITA Ovidium in foro nunquam causas ad causidicorum instar egisse, sed inter centumviros ibidem in subselliis sedisse ceu iudicem, ac advocatorum orationes audivisse, causasque iudicasse, quod est sedere ira aliquem, vel, ut Noster habet, in alicuius uerba sedere.
Centumviri autem qui suerint, paucis docet Festust M Centumviralia, inquit, iudicia a centumviris dictara sunt. Nam quum essent Romae triginta quinque tui-M hus, quae et curiae sunt dictae, terni ex singulis triis bubus sunt electi ad iudicandum, qui centumviri a P γ, pellati sunt. Et licet quinque amplius quam Centum
1a fuerint, tamen quo facilius nominarentur, centumviriis sunt dicti. a Cetera, quae ad eorum iudicia spectant, plures iam docti viri y tractarunt, quos Consulere ESt. Addemus tantum, ut posterior Ovidii locus illustretur. Centumviros non fuisse perpetuos, nec sempe Peosdem quotannis in centumviralibus sedisse; sed ex iudicum decuriis a praetore lectos in suum annum
esse : ut una cum eo Causas centumvirales deciderent.
Unde intelligitur, quare Naso dixerit, sedissem for
III. Subiungit porro Noster eodem loco, Trist. lib. II,
Res quoque pristitias statui sine crimine IvDEx a . Dcque mea lassa est pars quoque vieta fide.
Absurdam huius loci interpretationem a nonnullis con- sic tam satis revincemus, modo rectiorem Proseram . Scilicet a praetoribus ex decuriis praeter centumvirosa Gul. Budaeos, noti priori ad Pand. pag. a I, 2έ5; Ant. Aligustin. d. legiti. leg. ΛΕhutia ; Car. Sigonius, de iudieiis, lib. I . eap. 22 ἔ Si ecama . de eentum vir. iudieici. lib. I. eap. 6 , i 3; Fraue. Holoman. de magistratib. rom. lih. l. ete. α Ilaee Pet. RaFIa sie intelligit. vi eenseat. Ovidium quibusdam in lititi. arbitriam es di siclum . ete. Verum naeae ab arbitro differt. Ille est qui a praetoribus datur: arbitre qui a litigati tihus eligitur: vid. Senee. de Mnes. litalli. cap. 7; Plin. ep. 3o , lih. vlli Cicer. orat. pro noscio.
144쪽
legebantur, et alii ad privatorum Iites diiudicandas, qui prioati quoque iudices vocabantur, quique sigiI-latim ad quamvis causam , centum Viros non Spectantem . dabantur. Audiamus hanc in rem AtiI. Gellium qui id genus iudex suit: e. Quo primum tempore a praetoribus lectus in iudices sum, ut IvDICIA, quae in appellantur PRIvATA, susciperem, libros utriusque is linguae de ossicio iudicis scripto conquisivi; ut homora adolescens a poetarum sabulis et a rhetorum epi- is logis ad iudicandas lites vocatus, rem iudiciariam,
M . . . . EX mulis, quod aiunt, magiStris Cognoscerem,ri elc. is In hisce vero Privatis iudiciis unus quidem tantum iudex. I item sua sententia definiebat: erantia inera alii iudicis amici iurisperihi in consiIitim ad hiabili , prout idem Gellius postea R docet: o Petebatur, is ait, apud me Pecunia. quae dicebatur data numeratara que, etc. υ Paucis deinde post Ii eis: M Tunc, addit, is ibi amici mei, quos rogaveram in consiIium, viri exemra citati, atque in Patrociniis et in oPevis sori Iebres, non sedendum diuti is, ac nihil esse dubium B dicebant, quin absolvendus sorct, etc is Praeterea el ex Cicerone patet. causas haud adeo leves ac vDIgo Pulant, sed et gravissimas in iisdem indiciis privatis actas fuisse. Ille enim de Oratore a : ει Voli lare in foro,M haerere ira iure, ac Praetorum tribunalibras, IxDICIAM PRIvATΑ magnarum rerum obirE, in quibus saepe is non de facto . sed de aequitate et iure coletur; iam clavo se iri causis CL Tum v IRALI Bus, in quibus usu -x, Capioniam , tutelarum, gentili talum, agnationum, ,, aIluvionum, circumluvionum , nexorum, Parizil m. M luminum, sti II icidiorum, testamento iram ut Plorum,
3 Lib. l. eap. 33 ; vide et 39.
145쪽
M aut Patorum , Cetcrarumque rerum innumerabilia is iura versantur. etc. o
Anno ante C. xv; v. C. Becxxxix; Ovidii, xxviii et xxia
I. Ad hoc tempus olligare licet Amor. lib. I Eleg. At V, Vers. 45, qua canit:
Nune tibi e- iωos mittet Germania crities rCulta trium alae munere gentis eris.
Ex diees: emta nune ego metee probor; Nescio quam pro me laudat nuue ipse Sicambram.
Etenim, Dione teste maximum bellorum , quac tunc Romanis Contingebant, contra GERM Axos fiebat . idque ipsum Augustum urbe extraxis , SIC AMBRIS Vsipetis , et . arma moventibus. Augustum vero non nisi post Actiacos ludos, ac proinde post et Septe in b. diem , an. V. C. DCCXxx VIII , Roma prosectum EsSe, Ex eodem
autem , ipso met narrante, quum Lollium quem δ ante vicerant) arma parare, et Augustum exercitum M adducere audirent, in suam terram regressi, Obsidibus datis, pacem acceperunt. D Quae Pax quum adeo sub istius anni exitum composita suerit, hinc colligere est, Ovidium his citissimum consulibus potuisse prolatis versiculis eo spectare , dum de Sicambrorum gente ceu modo victa loquitur; qtiemadmodum Horatius eodem fere tempore , Sicambros velut victos, et prope diem triumpho ducendos memorat lib. IV, Dd. u.
a Lib. Liv, pag. 533. di Iani templ. refer. pag. 374. 3 vide nutat. vit. pag. at 3 sqq. 4 Vide uorat. . it. pag. 3έ3.
146쪽
II. IIa nil longe ab hoc te inpore censemus Ovidium suos Amorum libros primum in lucem, quinque voluminibus distinctos, protulisse; qumn Pleraque eorum
referenda , sintque nonnulla ibidem superiorum annorum criteria, quae iam indicavimus. Bis autem
hosce tibi os ab auctore suisse oditos, ipsemet aperit prooemio libet I:
Qui modo Nasonis noramus quinque liheIK. Tros sumus t hoc illi praetulit auctor opus ;
Nec prior lantum editio, sed et posterior praecos sit Artem amandi, quam haud ante annum V. C. DCCLII prodiisse deinceps ad eum annum' probabimus. Id autem disci ius huius operis locus demonstrat: scilicet Art. Amni . lib. IlI, tibi quum de antecessorum sui poetarum carminibus dixisset, de suis addit a vers.
Ni e mea Lellineis seripta dabdntur aquis. Atque tit quis di i t ostri lege culta mapistri Carmina, queis partes ἱustruit ille duas Deve iribtis libris, titulus quos signat ANOEvΜ, Elige, quod doeili molliter ore legas.
Recensitos tamen Amorum libi os il ei una editos lumsuisse, quum iam Ovidius Artem Amaloriam si hi conscribendam sti scepisset, haud obscure indicat Amor. lib. II, El. x Viit , vors. I9 et 2O:
III. Quae porro Noster ibidem subiungit, docent
i Fast. Ith. II. vers. 5, ad Elogos: α Ipse ego vos lini ui faciles in amoremiui,iros, ouum lusit ni meris palma ivvEset, stiis. 4. Lib. Iv , vers. 9 : in Quae deeuit palaeis sine erimitie lusimus ΛΝNis. Ma versu quoque 538 ua eos Amorum libros, siti bus sit a maxime Coriu- nam celebrui . liquido spectat: . Et mulli, quae sil ιιost , Corinna, rogniti 3 ipsos alli, amuloriae libros iiii elligit.
147쪽
Heroides quoque Distolas ante secundam saltem Amorum editionem iam conscriptas et Vulgatas fuisse,
Αul, quod Penelopes uerbi, reddaiue VI si . Seribimus ; aut lacrymas, Phu II. relieta , tuas lQuod Parii. et Meiareus , et quod male gratus Iason , II pol tique parena mmvirtusquo legant: Quodque tenens strictum Dido miserabilis ensem Dieat. et Aeoliae Lesbia amica lγrae;
quibus pleraeque designantur Epistolae ab Ovidio
exaratae nomine, i.' Penelopes ad Gyssem, st.' Hyllidis ad Demophoontem, S. Oenones ad Paridem , έ.'canaces ad Macareum , 5.' 'Psinles ad Iasonem, 6.' Ariadnes ad Theseum, I.' Phaedrae ad Himolytum, 8.' Didonis ad Aeneam , '.' Samhos ad Phaonem. Quin et Sabinus poeta iam alias concinnaverat Epistolas, quibus fingebatur Illyssos, Hippolytus, Aeneas, etc. ad Penelopen, Phaedram, Didonem, etc. reSCri-here. Addit enim vers. 27-54:
Quam eito de toto Fediit meus orbe Suhintia a . Seriptaque diuersis retitilii ille loel fCandida Ponalom signum e novit m asia ;Legit ab II pol io seripta NOMerca auo. lam pius Aeneas mi erae rescripsit Elisa rQuodque logat Philia , si modo vivat, habet . Trisiis ad Hr simian ab Iasone littera venit: Dei voltim PhoeM Lo,bia amata triam.
illas vero Epistolas ab Ovidio iam ante Artem Amatoriam publici iuris iactas, ipse inet lib. III eiusde in Artis confirmat, vers. 545 et 346:
Vel libi erimposita eantetur Epistolia voce; ignotum litie alii x ille novavit opus.
lnducit nempe poeta quemdain, qui eum Velut in Arte Amandi magistrum sectatus ipsius opera ceteris indicarit, hinc inprimis aperuerit, Heroides ab eo
148쪽
concinnatas ; quod aliis verus auctor fuisset ignotus. Conser versiculos superius n. O appositos. IV. Abs re non erit et hic observasse, quae Dio ad hunc annum de Liuiae porticu tradit, cuius Naso in Arte Amatoria, ceu iam exaedificatue meminit: siquidem et hinc palam siet , Nasonem non nisi post haec tempora eam Artem esse molitum. Historicus igitur illo nobilis , quum Vedii Pollionis mortem , et quae Augusto aliisque legaverat, narravisset, addit:
o Iussitque Vedius ut populo perpulchrum opus
ta strueretur. Eius operis faciendi praetextu, re autem M vera, ne quod Vedii in urbe exstaret monumentum, re AEDEs Pollionis funditus evertit Augustus; atque ea PORTICv ibi circumducta, non Pollionis, sed Livi Assci nomen inscripsit. Sed haec posterioribus ΝΒ.) tem - poribus facta sunt. D Ovidius autem eamdem Porticum velut iam constructam memorat Art. Amat. lib. I, Vers. 71 et 72:
Nee tibi viteitie, quae priseis sparsa labellis , Portistis aueloeis LiDivi nomen habet.
Sic et lib. III, quum porticus Pompeii ac Apollinis
Palatini laudasset, mox alias, Lisiae nimirum. O la-oiae, et Agrippae, his indigitat verbis, vers. 39i et
Quaeque soror a conitiaeque a ducis . . monumenta pararunt. Navalique geri r s cincitis honore captit.
Nec hoc Ioco praetereunda Liviae porticus descriptio,
Aened. lib. villi veta. 68έ , .ie desiguat: . . . . erat belli in igue superhum . Tempora na L fulgent rostrina eorona. . De euitia Porticu vide quae an Horatii vita notavimus, pag. 2 3-ais.
149쪽
Dionis narrationem haud parum illustrans, quant Xoster exhibet Fastor. lib. VI, vers. 639-646:
Disce tamen, veniens aetas. tibi Lisis nunc est Portietis . immensae tecta suisse domus vitiis opus domus una fuit: spatiumque tenebat. Quo breuius muris oppida multa tenent. Haee aequata solo est, nulla sub climitie regni. Sed quia itixtitia visa nocere stia. Sustinuit tantas operum subvortero moles, Totque suas Meres perdere Caesar opes.
V. Ceterum quandoquidem Properissis anno Praetcrito Postvomum , quod in eius operibus occurrit,ca Pineti exaravit, ut in eius Vita sustus demonstramus, nec aliud est . quod ad subsequeriles annos Pe serre per certas temporis notas liceat, hinc eius obitum ulterius Protrahendum , nequaquam arbitramur; maxime quum constet, huncce poetam iam ante editum Artem Amatoriam decessisse. Idcirco quae Nos tot de se velut Propertii successore canit . illa confirmant superius a nobis de prima librorum eius sub Amorum
iitulo editione dicta. Scilicet ait, Trist. lib. II, vers.
- - Legii rq ae Tibtilius. Et plaeet. et iam te principe notus erat. Invenies eadem blandi praeeepta Properii: Distrietus minima nee tamen ille nota e,t. Bis ego snecessi.
Sueeo Aor fisit hie Tibullisar tibi, scitio; Propoeitus illi. Quartus ab his serie temporis ipsE fui. Anno ante C. xi et v. C. DccxLtii; ovidit, xxxit et xxxiii.
Q. AELIO TUBERONE. P. FABIO MAXIMO COSS.
I. Tertium Romae theatrum hoc anno dedicatum
iue lib. III. vers. 333-536.ti Et quidem Commissione ludorum , ut hahet sueton. lib. II. eup. 43 . et, dic t Plinius loco seq. .
150쪽
ab Augusto Marcelli, iam duodecennio ante de nati. Domine suit, si quidem Plinis credamus. Is enim narrat, Augustum . Q. Tuberone, Fabio Maximo consutibus , I v Nonas Maias, theatri Marcelli dedicatione
tigrim Primum omnium Romae ostendisse in Casieti mansuefaciam. Hanc tamen dedicationem Dio ad annum . C. DCCXI.I . quo et Balbi theatrum ex eius cuiculis
dedicatum suerat. refert Verum Plinio potius sides habenda videtur, ut qui rei propior fuit, ac non modo
consules, sed et mense in di Emque notavit, quae maiorem demonstrant diligentiam; ut vix liceat hasce temporis notas salsi arguere, vel etiam suspicari. Quum vero Pon eii theatrum Romae solum ante fuisset, quam ista duo, Balbi ac Marcelli, construerentur ; hinc liquet non nisi post haec tempora Nasoni licuisse ea canere, quae prosert ADt. Amat. lib. I ubi varias. Pecensens porticus ' quibus Romanae solebant puellae spatiari, pomρeianam Primum memorat, de inde Octauianam , simul et Marcelli eius filii Iheatrum designat, VerS. 67-7C:
Tu modo Pompeia lentus a patiare stili Ombra . Qutim sol Hereulei terga leonis adit: Ant, ubi muneribus NaTi sua munera NAT ET Addidit, externo marmore dives opus.
Postremis, scilicet versiculis, indicat, Octauiue porticum iuxta filii eius. scilicet Marcelli, theatrum fuisse: quod et Trist. lib. III, Eleg. I, confirmat, dum hiablio hecam in ista porticu reconditam indigitat, vers. 69:
Altera templa 4 pelo, υiemo iuueta theatro ele. t Hist. nat. lib. VIII, cap. 37.
3 De quibus Martiat. lib. II. ep. xiv inde petit raritum pendentia ieetaeotimnis . Illine Pompeέ dona nemusque duplex. πέ Delubium Apollinia ad porticum Deiauiae . in quo Latonae qnoque signum stiit, teste Plinio , lih. XXXVI. cap. g. Theatro item Nareelli pei, i muni suisse, prohat etiam Ct. Fabterli inscript. pag. 455 7 ex Laletidarii