장음표시 사용
171쪽
negare. Attamen, si Coniecturam proferre fas sit, existimaverim , hallucinationem ex aIio sonte Provenisse. Scilicet quum Hieronymus apud aliquem latinum scriptorem vidisset Messalae nativitatem consulibus tantum signatam ; et quum quidam Q. Caeciliras Mesellus consul fuerit an . V. C. DCXCI v, alius vero eiusdem nominis an . D Lxxxv; hinc sorte nominum similitudine deceptus, perperam illi anno adscripserit diem Messalae natalem , qui revera decennio ante contigerit. Quo errore semel admisso, postea Hier nymus, annos vitae LXXII Messalae ab eo V. C. Dexciv ducens, nou Potuit, quin Postremum eius Rc emo lualem cum V. C. Dcccxv, vel subsequente, qui bras respondet annus Abrahae ΜΜxxxx , colligaret. At si
eosdem LXII ab an. V. C. DCLxxxv numeraveris, tum hoc anno DccLVII exiverint.
VI. Ad idem circiter tempus nos Velleius etiam deducit, quum de Messatini sub initium belli Pannoni ei
gestis, aestate nimirum an . V. C. DccLIx, ngens, hactet habet : re Felix eventu, sorte conatu, prima aestateis belli, Messalini opus mandandum est memoriae era qui vir animo etiam quam gente nobilior, dignissiis mus qui et patrem Corvinum habuisset NB. , et is cognomen suum Cottae fratri relinqueret, praepora situs Illyrico, etc. is quibus videtur historicus significare . Messalam Corvinum iam decessisse, quum Messalinus eius filius eo anno gereret, quae ibidem ille narrat
I. Aedem Castoris et Pollucis, quam his consulibus
et Vellei. Hiat. lih. li, eap. Lia: vid. Dionem, lih. LV ad an. V. C. Decrax.
172쪽
dedicavit Tiberius, narrante Dione , Seu iam consecratam Ovidius quidem celebrat Fastor. lib. H, ad kal. Feb. sive Ianuarii xxv II , vers. 7O5 sqq:
At quae senturas praeeedet sexta kalendas , Nae sunt Lodaria templa dierita Deis. R eribus illa Deia fratres de gente Deorum Cirea Iuturnae eomposuere lacus.
Pore Fastos ab Ovidio editos suisse; quum ea tantum probent, hosce libros haud ante hunc annum vulgatos; pluraque sint in iisdem sequentium temporum criteria, quibus etiam deinceps demonstrabimus, eos aliquot post Nasonis exsilium annis, immo post Augusti obitum in publicam venisse lucem. Ea tamen carmina potuerunt hoe tempore conscribi, si quidem Ovidius suos Fastorum libros Augusto dicandos orsus est ante relegationem , quamquam non nisi post eos
dem absolvit, ut Trist. lib. II, a vs. 549, Augustum adloquens, docet:
Sex ego malorem seripsi . lolidemque libellos,
Cumque auo finem mense volumen habeti Idque itis nuper aer petim sub nomine . Caesiar,ri lili saeratum sors mea ruit opus.
II. Ceterum ut prior locus elucidetur. non crit abs re, nonnulla hic de praedicto Castoris 3 templo suhiungere. Et primum quidem Naso signi sicut, Tiberium et Drusum, quo rasres de gente Deorum vocat, simul id templum sibi restituendum suscepisse. Idem diserte
a Belg. roman. lib. i I, eap. II. Pag. 1 1.3 Sie anim vulgo vocabatur, qutimqtiam ei Poliata dieat ini, ut prodit Su lonius iti Iul. Caes. Op. a G. d. N. Bibulo Iulii Caesaria iis aedilitata eos lega eri na, quod noti dissimistaret, aυenisse aut qtiod Poliata. Ur enim geminas saeratis aedes in foro eonstituta, tantum Castoria Docaretur I iis anam αε- a riaque munifieontiam , ianitia Caesaris diei. Ia a Statius, lib. I. Sa lv. a. vers. 55r vi Et pavet adspieiens Ledaeus ab aede propinqua CFliares , ele. . et Martiat. lib. I , epigr. ri: α ... Vicitium Castora eanae Trausibis Vestae. u
173쪽
tiit Albinovanus Consol. ad Liviam, de Morte Drusi,
Adii eo LM aos . eone diu aia r. . fratres Tem aque romano eouspiciendasse est Nee sua conspiciet. miserum mel munera Drtisvis PNee aua prae templi noinitia si otita legei Saepe di Lao a in luerimas aurum lina voee loquetur: Ctie adeo fratres , heni sine fratre . Deos p
Tiberii Drusique, nomine dedicatum fuisse, rant Carin, illud etiam plebem romanam memoria Drusi PECDCavisse. ει quod Titiei ius in dedicatione aedis Castoris re et Pollucis non Claudiani modo, adoptatus enim di in familiam Augusti Claudianum se Pro Claudiori nuncupabat sed illius Drusi quoque nomendi ei inscripsit. MDeinde Naso eodem priore loco indicat, temPI iam it Iud ad Lacum Iuturnum, ur habet etiam VictoD, suisse. in ipso nimirum foro romano, uti loca modo ex Albinovano ac Suetonio laudata evincunt, quae
qua scribentes omiserunt, alia Proserentes, quae Iector consulat. Addere tamen lubet aliud adhuc ex Nostm testimonium, quo patet. Castoris aedem suisso
proximam Iulii Caesaris templo, quod et in eodem som constitutum constat ', scilicet lib. II ex Ponto , . II, vers. 35 et 86:
Fratrihus adsimileia. ινε a proxὲ-a templa leuenies Di.ua ah exeelsa Iulius aede videtia Tiberius nempe Nero. Drusi frater uatu maior . qui post Augus tim im peravit. a
174쪽
Nulli nempe Dii meres templa tenebant proxima Diui Iulii templo, praeterquam Castor et Pollux; quos supra vidimus dictos Ovidio Ledaeos Deos, ac Fratres
Deos, atque Albinovano Ledaeos Fratres, uti et con cordia sidera. His autem Dalrtibus Noster canit alia mitis esse, concordia nimirum , Tiberium ac Germanicum , quos hoc loco laudat: ut inde perspicuum sit, legendum cum vulgatis non esse adsimilis sed plurali voce adsimileis, sota adsimiles.
Anno C. ix; v. C. nc Lxii; Ovidii ia et hii.
C. Pol PAEO SABINO. Q. SULPICIO CAMERINO COM.
I. Ad hunc exeuntem annum Nasonis exsilium, relegationemve, cum doctissimis viris Ios. Scaligem ac Aegid. Bucherio ', Peserimus; quamquam id alii a doctrina praeclari proxime praeterito demandant. Anni tempestatem, qua contigerit, Primum demonstrabimus, quum sit controversiae minus obnoxia.
Eam hyemem nempe, Noster dilucide satis indigitat tota Trist. lib. I Eleg. x, ae ultima, praesertim initio 3
Litera qualetimque est toto tibi l et 'ibello. Est is ibi sollieit a tempore saeta Niae. Aut hane me, gelidi tr merem quram mense Dee tria, Setthaniem mediis Hadpia vidit aquis e e.
quee docend , Ovidium iam mense Decembri suum in exsilii locum iter suscepisse, atque per maris Adriatici aquas tum naviga Sse. His non contenti Calvisius ac Bucherius, mensem insuper quaesiverunt , quo Noste P Iloma prosectus
175쪽
est. Illi mensis Octobris initium placuit o Trist. Iib. I. Eleg. Iv : α Refert enim, ait Calvisius, Arcturum m tum occidisse, quod sactum est vesperi, quandore sol occidebat, cum gradu TH Scorpionis, tum tein- ω poris circa diem v II Octobris. Addit praeterea quum re Lucifer oriretur, Lunam suisso sere in modio caelo: re quo innuit discessum eius incidisse post aliquot in dies, quum Luna plena sutisset. Plena autem sui te. hoc anno C. v Iri, V. C. Dcc. LXI die II Octobris. 1,
Loca tamen, quae cl. vir ob oculos habebui, rem non evincunt. Prior quidem vers. I et 2:
Tingitve meano eustos 1 Erymanthidos Ursae a . Aequoreasque suo sidere turhat aquas r
ostendit Arcturum tum occidisse, quum haec Naso scriberet; id est, non certe quum Roma proficisceretur, sed quum iam in mari esset, ac proinde menseritissimum Decembri, ex modo dictis. Addit enim NOSter , vers. 5 et 4:
Nos tamen Ion ἱtim non nostra findimus aequor Spotita ἔ aed a Mea emimur eme metis Ele.
Quin imo tum Itiata adhucdum cernebatur, vS. 7-2 2Qood viai mulatas emiserit Aeoltis auras . In Ioea iam nabis noti adeunda ferae. Nam proetit, non eis laeva de parte relictis. Interdieta mihi eernitur Latia.
Ad idem navigationis, non vero profectionis , tempus spectat. quod de Arcturo, Haedis etc. habet Trist tibi I, Eleg. ult. vers. IS- 16:
Saepe ego nimbosia duhitia laetabar ah media i Saepe minax Steropes aidere pontus erat rhaea eonatur. Ovidii diseesaum ex urbe eontigisse vili aut via Idus novemb.tion longe a plenilunici a Alias Aretopho lax . ex graeea origine. vii et Areltima. ae Boot a
176쪽
Idcirco ad. verum Projectionis Ovidianae tempus eruendum , nillil est opus, ut magno molimine horum siderum ortus. vel occasus discutiamus; quum pocla noster hisce caracteribus signaverit, non suum Roma, discessum, sed nauigationis Cui stim, cuius men Sem diserte notavit. Satis ad ea Nasonis carmina melius
intelligenda sit, haec ex Plinio adnotasso. Is igitui lib. XVIII, cap. Si : e Sexto, ait, kal. Novemb. SHCec Culae vespere exoriuntur. Pridie kal. Caesari Ar- cturus occidit, et Succulae exoriuntur Ciam Sole. M.
Lib. II, cap. 47: re Post id aeqni noctium autumni re diebus sece quatuor et quadragi ut a Vergiliarum
occasus hyeuiem inchoat: quod tempus in ira Lliis α Novembris incidere consuevit. is Paria tradit lib.: XVIII, cap. 25, 29 et Si, sicut et Vegetius. lib. IV, cap. 59, Cuius etiam verba subiungore tu, ut et vi Λ Novembri autem mense crebris tempestatibus Mnvi- gia conturbat Vergiliarum hyemalis occasus. ita diere igitur tertio Iduum Novembris, usque in diem sox ra tum Iduum Martiarum maria clariduntur. DAlter, quem Calvisius profert, Iocus non mitti ianeius sententiam iuvat, scit. Trist. lib. I, Elag. III.
uinqua qui acetiaut vocos hominii uq e eanuiviqi c. Lianaque nocturnos alta regebat equos ele.
Haec enim male cl. vir coniungit cum vers. 73 et 72:
quibus sane significat, iam adventasse diem, riti et
177쪽
Iamque mora apatium nox maeeipitata evabat. versaque ah vixe stio Parrhasis Aretos crui .
At Nos leo carminibus haec antecedentibus clare indicat, longum satis moi ae spatium ad Luciferi usque, seu diei exortum suisse . Postquam prece Lianam iam allam veneratus fuerat: vide verS. 27-46. Praeterea licet Calvisio daremus, Ovidium illo loco innuere, discessum incidisse post aliquot dies quam Luna plena suisset; inde tamen non Sequeretur, hoc plenilunium ad Octobrem potius quam alienum mensem spectare; ne dicam Plenilunium alio suisse eiusdem mensis die *, an V. C. DccLXII, quo mox demon Strabimus Nasonis exsilium contigisse. Hinc est quod Bucherius ex eodem loco deducat, Ovidium circiter xx Novemb. huius anni Roma discessisse ex Quin , ait, et ipse quosdam sui ex urbe Romaci discessus caracteres indicat. Primum Trist. lib. I, M Eleg. IH quum Luna nocturnos alia regebat equos ,re id est, plenilunio, uti volunt, quod circa xx Νο- α vembris hoc anno in quo versamur contigit. Item G quum Lucifer, seu Venus 4, oriretur mane; quoare tune tribus ante Solem ortum, duabus auto, Auro
ra ram horis ut ibidem indicatur factum Plane vi
ta detur. Denique quum rimos versus nuvigaret, ει mari se iactatum mense ia in Decembri, diserte cani te Elegia eiusdem libri decima. Prorsus ut Ovid insta Nouembri praecipitante, Romu discesserit, tum Brunci dusio Decembri solverit. --
4 vid. Luean. lib. IV, vers. 523. u Seuieel xxx circiter Oetobtia. 3 vix milii poeta videretur adeo atriete intelligendus, vi ad huitia stella. ortum speetaverit; atqtiidem passim Lumeri vi mine intem . solisve lueem iis genere iudigitat Noster. non seeus ae alii praeiae. Nee ei iam in tanto luetu lomi. suia et aruleis utile lieana aliter potuit, quaru lueis diei e exortuito uisae. Lueiseri seu Vatiatis stellam suisae iam exoriam. Stici lumen tinus quisque livatur iudicio; quisiti id parvi ait hae tu re Diomeuli.
178쪽
Verum , nostro quidem iudicio, Nasonis verba
de Luna nocturnos valla regenta equos, non adEΟ Clara
sunt, quin Ρer ea Iico ut existimare, poetam Roma ante, oeque ac post. Plenilunium abiisse. Deinde quum non nisi decem minimiam diebus petore Brundisium potuerit, atque ibidem aliquam saeere moriam, don ventus navigationi faveret; ideo potuit etiam Ovidius, et Iahente Octobri, vel ineunte Nooembri Roma valedicere. Satis igitur sit, certo novisse. eum mensHDecembri iam navim ascendisso, ac in Adriatico mari suisse ; atque sub autumni em , Des hyemis initium in exsilium patria pulsum. III. Annum quod attinet. eum sequentihus urgumentis desinimus, quibus etiam cI. NOrisius ad sua in
opinionem confirmandam abusus est. Primum ex Pont.
lib. IV, M. va, desumitur, tibi vates Fabii maximi uc Augusti mortem deplorans, ait vers. S ct G :
ci illi vero, notat eminentissimus ille vir. vita dira SCESserunt anno V. C. DCCLX uri, quo Ouidius, anteri Octo sere menses, lustrum in exsilio explevevat; - etenim Olyinpiadem pro romano lustro intelligit. HScili det Augurius x Ix Sextilis die obiit; ac priandosi Naso in exsilium abierit anno V. C. DCCLXI ID EI SE Decembri, ut Cl. vir censet, tum POCia lustrum expleverit Decembri an. V. C. DcCLxv I , a quo temPOre ud xlx Sextilis diem anni subsequentis intersunt octo menses. At observandum, istau, epistolam in exsilii loco. Postquam nimi ius de Fabii et Augusti morte ad Ovidium pervenerat, scriptum esse. Ergo Circiter Septembris exitum potuit citissi inum milhi. Tum vomsextus Exsilii atinus in exitu suisset sero omnino ab-SOlutus, Pro NOrisii sente talia. IIoc tamen Don Signi-
179쪽
sicant Ovidii verba; quin potius clare indicant, tum
aturum lustrum, seu sextum exsilii annum modo incepisse, quum Ovidius ea scriberet. Idcirco hine nostra de anno V. C. DccLx II , ceu Ovidiani exsilii epocha , demonstratur sententia. Etenim ab Octobri vel Novembri eiusdem anni ad alterutrum menseman. V. C. DCCLXvII, Completum habetur lustrum. A de que Iaudata epistola, seu elegia, Decembri summum istius anni cincinnata fuit; quum quinquennis ΟΙ--mas, sive lustrum romanum quinque annorum, modo Peractum esset, ac secundum exsilii Ovidiani Iustrum iam iniret. Transit enim, ait, in praesenti nimirum, non Praeterito, tempore, temPus in Gherius lustri
u. Eadem nostra sententia valide ex Ponto, lib. IV, Ep. XIII, confirmatur, etsi Cl. Norisius inde sua causae subsidium petat. Ovidius enim ibidem annum exsilii manifeste designat vers. 39 et
. . . A d me iam, Care . nivali Sea a relegatum bruma auh axe videt.
Superius nute in obitus Augusti. ag successionis ΤΠ-berii mentio Dem iii iecerat, de libello loquens, quom in latui usquc laude in Getico sermone Scripserat, ut insevius ad nn. V. C. DCCLX uri, Prolixius Ostendemus Igitur hyems. quam Ovidius sextam sui exsilii vocat. ea crat, quae Atagusti mortem sequuta est, id fisi, qDaoco unno ex ei in te, quo Augustus xlx Sextilis obiit. cepit, uti recte illustrissimus Noris ius observat. Ve Dum male sic exinde ratiocinatur: M Quare, inquit, Primam ei hyemem in exsilio Pontico egit Ovidius. an. V. C.
G DCCLXII, quum praecedentem hyemem mense Decernia bri ex Italia discedens, in longiori itinere sub cu-
.i stodia in Pontiam deportatu S , Consumserit. DProfecto quum Noster Se eo mense Decembri iacta-
180쪽
tum Adriatico mari scribat; hinc colligere fas est, evin non potuisse eodem mense Roma discedere, Brundisium petere, et inde solvere. Quin etiam asserere licet, eum iam in exsilii loco suisse mense summum Ianuario exeunte, atque adeo aliquam primae livem is partem in Ponto exegisse, quae in numerum Ovidio venire debuit. Praeterea mens poetae illis verbis suit ac consilium ostendere, quamdiu tum ex Sulasset. Atqui parum apte id designaret, si qui dein
pyaeter sex illas hyemes, ab an. V. C. DCCLXII praecipitante iuxta Norisium supputatas, transegisset adhuc in exsilii Ioco eiusdem anni autumnum, aeStatem, aCver, immo si unum amplius annum integrum, ab an . Dcc xi Decembri, exsul suisset. Itaque multo expeditius, ac huic loco convenientius est dicere, Naso nem ibidem significare, hyemem, post Augusti decessum proxime succedentem , esse exsilii sextam, ab eo tempore , quo ex urbe Roma discesserat poeta , numeratam ; atque idcirco Nostrum revera an . V. C. Dcc Lxii desinente in exsilium abiisse; quandoquidem sexta hiems ab anno V. C. DCCLxVII exeunte retro supputata cum it Ia anni DCCLxii coincidit.
5. Idem patet ex Tiberii triumpho de Pannoniis
Dalmatisque, anno V. C. DCCLXV exspirante, ut ipsim et Calvisius ac Novistus concedunt, ducto, et poetae memorato, quum iam quartum exsilii autumnum vidisset, ac quarta fatigaret hyems, uti sustus ad eum annum docebimus. Hyems autem, quae illum sequuta est triumphum. dici quarta exsilii Ovidiani nequit, nisi Noster anno V. C. DCCLIII relegatus suerit. 4. Denique hoc ipsum demonstratu P ex hello Germanico cladem Varianam sequuto, cuius Naso meminit Trist. lib. II, quem statim ac ad exsilii locum