Publii Ovidii Nasonis Opera omnia ex recensione Petri Burmanni. Tomus primus octavus

111쪽

I IOP. OVIDII VITA quoad re in ipsam, accedunt Theod. Marcilius et Octavius Ferrarius At dubium hic movere potest . quod celeberrimus Graevius Observat ad haec Suetonii de Augusto verba: Protinus a uirili ut legendum censet toga larum clauum induere Permisit, scilicet Senatorum liberis. ει Etenim autumat. Protinus, quod quidem estis continue, non ita intelligendum esse, quasi ipso B die tirocinii sumenda quoque suisset tunica latin clavia ; tum enim rectam sumebant; sed statim. aut a non longo post, et, si Iuberet, sequente die. D Q uno tamen interpretatio contorta, nec valido tibi ei ne sulta

videtur. Etsi enim certum esset, tunicam rectam cum toga vivili sum tam suisse, quidni liceret cum Ferrario existimave, tunicam rectam et lato clavo insignitam suisse, atque unam eandemque tunicam Vario nomine dicta in , quemadmodum ipsa toga virilis, et libera etiam, ac pura vocabatur; aut rectam Cum laticlavia sum tam , ut haec superior, illa esset insepio P.

Deinde parvum est discrimen , si dicas laticlaviam tunicam cum toga virili, vel statim post sequente die,

indutam esse, ut operae pretium non sit serram hac de re reciprocare. Ea porco novissima observatione, ut hoc addam ,

id quoque ruit . quod eidem Cl. viro, Rubenium sequuto, ita liquidum videbatur, ut nihil magis; ci m

e triliorum nempe silios lutum Clavum gestasse an to

ra togam virilem in praetexta; siquid cin die tirociniici tunicam rectam boni ominis causa induehant; underi Augusto virilem toga in induenti tunica laticlavia,

quae ad pedes illius decidebat. is Etenim, inquam ego

112쪽

tunica lati claui, resula ex ut quc Parae, ad Pedes δε- eida; non magis istam sententiam iuvat, quam alia ni existimantium , patriti Os uti et ceteros nobiles pueros nonnisi cum toga pura latum induisse clavum. Semper certe redit quaestio, quam ex eo Suetonii loco Casa u- bonus proposuit; quorsum scilicet isto loco et tem pore ea tunica, nisi vel cum virili toga esset induenda, vel cum praetexta deponenda 8 Neque sequitur, Augustum ea tunica indutum cum praetexta in Forum die tirocinii venisse, si eo die tunicam recliam Sum SC-rit. Nam et hanc et Diiolaoiam tum induere potuit, si una suerit eademque tunica , vel si duplex induta sit; 'quum ulterutrum Contra morem esse nemo hactenus

probaverit. Deinde quum Dio diserte tradat propter hoc omen tunicae laticlaviae ad pedes decidentis Iulium retulisse Octavium , qui posthac Augustus, in patricios; haud satis est Rubenio Graevioque Dionem

erroris arguere, nisi rem ut iter se habere, alio probassent graviori testimonio, quod tamen ab illis adhuc- dum exspectamus. Neque tandem ullo confirmant teste, aliam hae in re patri serum fuisse, quam ceterorum nobilium puerorum Causam. Id enim non evincit Statius ab utroque cl. viro in medium prolatus,

et qui solus quidem istius opinionis fundus Rubenio, eius assertori primo, dicitur. Ille lib. V, Sylv. H, haec ad Crispinum:

sie te . elare puer. genitum sibi curia sensit, Primaque maritia elausit vestigia Ltina rNox Tyrios ex more ainna, tunieamqne potensem Agnovete humeri;

ubi, notat Ruben ius η, α non dubium est, per Tyrios sinus, praetextam puerilem; per tunicam Potentem,

113쪽

Nee saltem teneria ostrum puerito laeertia Exuit , albetitique humeros induxit amicto.

At vem, ut optime regerit Ferrarius Poeta Postromo hoc loco conqueritur ereptum satiS Parentona , quum adhuc puer esset Crispinus, et praetextatus; atque ita non potuisse interesse filii tirocinio, et tognovirilis solemnitati. Proximis enim versiculis Statius

cecinerat:

Noe genitor iuxtat satis namque haustus iniqoia incidi . heu i geminam prolem sub praeside linqtiens.

Nee saltem. Ete.

Haec igitur omnino demonstrant, Crispinum iam virilem togam induisse ; idemque confirmant, quae Se

quuntur :

Quem non eorrumpit moes effrenat n-aeque Lihertas properata togae p ete.

Quin imo Statius, vers. ia, testatur, Crispinum lunciis aetatis annum egisse :

. . . et Maonos his iam lihi Hrevit orbes vita.

ante quam aetatem solebant his temporibus toga Iibera indui. Ea autem si Ruben ius observasset, non videlu D fundum suae opinionis in Statio positurum suisse. Attamen Cl. Graevius, qui Ferrarii SoIutionem Iegerat, adhueduin adfirmare sustinuit, re istum Statii locum vi tantopere firmare eam Rubenii sententiam , ux nihil

ti sieri possit liquidius. Per Tyrios, pergit, sinus nihi Ira potest intelligi, nisi PraeteAta, non Vero, ut intcx-

114쪽

PEn l. M. SSONec preta lui Ferrarius . tunica ad pectus, sive in sinuci lato clavo insignis. Quis enim unquam sinum tribuito tunicae , etc. o Quum hoc rogaret eruditissimus vir. Versus non succurrebant. quos ipse Ruben ius ex Alginti ni, ut cum aliis arbitratur , Epicedio in Maecenatem laudavit, vers. 25:

IoVide, quid tandem itiniurie noetiere solutae, Aut tibi Mentosi quid titieuere aintia p

ubi diserto sinus tunicae tribuuntur discinctae, quam gerebat Maecenas, unde illi dicuntur uentosi. Nec video cur Statius eo loco non potuerit latum clavum, quein, ut Horatius habet I , demittebant pectore, pro quo passim Sirius Ponitur, tran State Per Tyrios sinus

intelligere; quemadmodum ipsemet dixit lib. IV, Sylv.

Iam te blanda sinia di, io sibi gloria felix Educat, Et eunetas gaudet spondere eurules.

Plura his possent addi, quibus illa cl. virorum opinio ac aliae insuper hac in re hallucinationes revincerentur; sed ea nobis hi C sunt omittenda, ne longio stat excursus. Consulantur interim, quae Ferrarius, in Analectis adveratis Rubenium, scripsit; ubi doctus ille vi P, non insciante Graevio, in nonnullis rectius

sentit.

Anno ante C. xxviI: V. C. neex via: Ovidii xvi et xvii.

C. CAESARE OCTAVIANO vii, M. AGRIPPA III COSS.I. Quum ex illis ad superiorem annum discussisPaleat, Ovidium eo, vel summum hoc anno, togam induisse uirilem, licet huc referre quae de Nostri post

115쪽

imbertatem studiis novimus. Etsi vero Pater a Musa rum inutili studio puerum sere deterruisset, ut toto Helicone relicto, Noster scribere conaretur Derba soluta modis; attamen , ipso canente:

Sponte sua enemen eum ros veniebat ad aptos in . quod tentabat dicere. versus erat.

Hinc nihil mirum, si libera iam toga indutus, ad do licias statim redierit:

Induiturque humeris eism lato purpura e avor Et a uiuiam nobis, quod fuit ante, manet.

II. Nihilo tamen minus Naso noster, pro adoles en ivlorum his temporibus consuetudine , rhetoricao prosessores audivit, ac declamationibus se in eorum scholis exercuit, uti nos Seneca pater docuit, lib. II, Controv. IC, ubi de iureiurando mariti et uxoris agetis: μ Hunc, ait, controversiam memini me videre Nas ti nem declamare apud rhetorem Arellium riscum , ei cuius auditor suit. Num Latronis admirator erat, re quum diversum sequeretur dicendi genus: habebat re enim ille constans, et decens ot amabile ingenium. re oratio eius iam tum nihil aliud Poterat videri, quam re solutum carmen. Adeo autem Studiose Latronem et audivit, ut multas eius sentenoes uir versus sucisti transtulerit. In armorum iudi Cio dixerat Iistro: Mit- ex tamus arma in hoStes , et Petamus ; Naso dixit:

Arma uiri sortis medios mittantur tu hostes . itide iis te puli ε :

ci tu utus est. Memini Liatronem in praelatione quadam re dicere . quod scholastici quasi carmen didicerati tici non vides. ut immota LX torpeat, et magitata Podia dat ignes 3 mollit viros otium, larrum situ carpit uo

ta et rubiginem ducit; desidia dedocet. Nuso dixit:

i R peti utitur Melam. lib. XIII, vers. aeti sqq.

116쪽

tili esto inciat mola snee ereseere stinxtuas: Et rursus . titillo cientietite . mori. ν

ει Tunc autem quuin studeret, habebatur honus dere clamator. Hanc certe Controversiam ante Arellium ci Fuscum declamavit, ut mihi videbatur longe ingeri Diosus; excepto eo, quod sine certo ordine pecci locos discurreret, etc. Declamabat autem Naso rarota controversias, sed nonnisi ethicas: libentius dicebatra suasorias: molesta illi erat omnis argumentatio etc.ra Illi autem duo Phetores, quos Ovidius sectatus est, his temporibus Romae suerunt celeberrimi. M. Porcius Latro, magnopere laudatur ab eodem Seneca, qui uius carissimus fuerat sodalis, et a Arima Puerisia usque ad ultimam eius diem. familiarem amiciliam coluerat ..

ct Nihil. inquit, illo vivo gravius , nihil suavius, nihil

re eloquentia sua dignius, in te. M Plinio , quoque clarus inter dicendi magistros dicitur, et Quintiliano ', primus clari nominis Professor. Obiit autem anno V. C. Circiter DCCL , quo per autumnum desiit annus Abrahae M v x m, ac Olymp. CxcIv primus. ad quem Hic - .ronymus in Chronico haec notat: re M. Porcius Latroci Latinus declamator, taedio duplicis quartanae se inutia interiacit. MNon iideo nobis notus cst M. Arellius Fuscus, alter

Ovidii rhetoP, de quo Seneca liberum seri iudicium ρ:

i li dein Amtii. lib. I , Eleg. ii . vers. 13 ei ia, nisi quod ia', sic habeatur eis Et vidi. titillo couetiliente. mori. M Sed alii forte sunt hic omissi , quibus totius superioris sententiae imitatio fuerat demonstranda; iique videntur esse, quo, iam Atid. Seliotius iudicavit ; scit . de Pont. lib. l, epist. v . vera. 5 r. Cernis, ut ignavum eurrum Paut otia corpus, ete. . vide Reni Q. I. vers. 39 ; Tti t. lih. V . Eleg. xii, vers. 2I: α Adde. quod insevium lotiga rubigiale laesum Torpet, etc. 2 Quaedam postea Se Deca proscrt ex illa Nasoni, declamatione a se excer-pia , quae vide sis. 3 Cottiro . . lib. I, P ..tis. έ uisi. Nesi. lib. XX eas. I 4., Itistitui. l. l X , cap. 5.6 Piae. . lib. li covirov.

117쪽

. Erat explicatio Fusci Arellii splendida quidem, sod

ra operosa et implicita : Cultus nimis eXquisitus : Com-ec positio verborum mollior, etc. D Idem nonnullis xvidetur, ac ille, quem Plinius y prodit se vidisse motum equestri ordine ob invignem calumniam , ex argento annulos habentem. Sed quum alii codicos Aurelium Fuscum exhibeant, nec verisimile sit, Plinio avisum esse rhetorem sub Augusto in Ovidii adolescentia profitentem, satius mihi videtur assensum hac in re cohibere. III. Quin et Athenas studiorum causa Naso petiit , ipso met docente, Trist. lib. I, I leg. II, Vers. 77:

Nee peto. quas quondam petii studiosus. A henna.

At aliud tempus spectaverit iter. quo se Siciliae Asiaeque urbes perlustrasse Canit. Ibidem enim subiungit:

Oppida non Asiae . non lora visa prius r

ei ex Pont. lib. II, Epist. x ad Ma Crum, verS. II:

Te duee magnificas Asina perspeximus urbe rviniaeris . eat oeulis te duce nota meis.

' Sequentibus varios Syracusani agri sentes memorat, significatque Se Syracusis Per totum sere annum mansisse. Nam Arethusa, istius urbis sonte descripto, addit, Vers. 29:

Bie mihi labentis pars anui magna Peraeta est.

IIoc porro in Asiam iter β puerilibus annis, id est,

a Nie. Fabro Nol. et And. Seliollo, de Cl. apud Sen. Rhet. pag. 6.α Lib. IXXlII. eap. ra. 3 Natus seil. erat an . V. C. Dcc Lxxv exeunte, vel au. DccLxxvir lcibente . xpo,i Augusti obitum annis ἔ quippe qui Ohiit Augusto mense, an . Dcccxxxii . tietatis sexto et uinqtiugesimo: vid. Vit. luinii itin. ad hune ais.. Sie . vel Trinueris . voeabatur Sic tivi . scilicet a tribus ακροις . sive promontoriis . stetiti vel ex nostro discere est, Fast. lih. lV, vers. 419 : vi Terrat,ibtis aeopti is vasium procurrit in aequor Tri eris, a positu uomen adepta

1 Haud ah,urge intra annum V. C. nccxxvii et Dccxxx . collocaretur , quo empore Pommitia Miacer potuit ab Augusto ριπι rutor in Asiam in iiii.

118쪽

PER I. MASSON paulo post togam virilem indutam, quam ante non

solerent percgre proficisci factum indicat Ovidius, Fast. lib. VI de Vestae Sacris agens, vers. 4 7-424:

Caetera iam pridem didici meritibus annis ;Non tamen ideireo praetereunda mihi. Noenia Dardanides nuper nova seeerat Ilus Ilis, adhue Asiae dives habehat opes. Creditur armiserae sigritim eaelesta Minervae vitiis in Iliaeae desiluisse iuga. Cora videre suit: Midi templinque locumque. Ηoe superest illi: Pallada Roma tenet.

quibus clare testatur, se oli in Ilium, seu Troiam lustrasse, ibique Palladis templum vidisso, in quo non amplius erat Palladium, iam pridem Romae consecratum ; quamquam Strabo, Nasoni coaevus, scribit , Ilienses sua aetate quoddam palladium habuisse

rectum stans, quum ex Homero sederit antiquorum Iliensum signum.

Quis fuerit ille Macer, in cuius comitatu soldius Asiam perlustravit, dis scite satis desinit v. Profecto idem esse nequit, ac Aemilius Macer, qui in Hieronymi Chronico ad An. I, Ol. isi , seu V. C. 753, mortuus in Asia dicitur; siquidem Ovidii Macer adhuc.

dum in vivis erat, quum poeta noster librum II ex Mugo scriberet, anno circiter V. C. 766; ut egregie hallucinetur cl. vir Ger. Vossius, qui Utrumque con-

landit, lib. de Poetis Lat. etC. Forte fuerit Pompeius Macer, Theophanis filius,

quem olim Caesar Augustus Asiae Procuratorem Constituerat , ut Strabo scribit, addens tum hunc suisse infer Primos Tiberii Caesaris amicos. IV. In Asia vero Nostrum sub Varrone militasse,

perperam legitur in brevissima, quam aliqui codicesserunt, Vita, idque Ciosanus ac alii suis in notis in-

119쪽

potuit hoc triumuiratus munere fungi, quam viginti annos natus esset, uti ad anuum Sequentem ostendemus. Iocosi autem illi unt. qui suis ad hunc locum notis, per Primos honores intelligunt otiam aedilita emet quaesturam , quasi magistratus isti primum adolescentibus darentur; quum tamen constet, quaesturam, quae primus erat in senatu gradus ac magistratti, haud ante xxv aetatis annum initum, ex lege annali fuisse gestam. At Naso noster latum Clavum ante exuit, quam ullam in senatu dignitatem adeptus esset, prout inserius ipso praeeunte docebimus.

Anno ante C. xxiii: V. C. Dccxxxi; Ouidit xx et dixi.

I. Nondum ab eruditis desinitum observavi, quis ille fuerit triumuiratus, quo se functum olim esse tradit Ovidius, versu iam citato :

. Eque Niria quondam para ιratis una sui. .

Difficultas exinde oritur, quod varii inter romanos triumviri exstiterint. At vero hic de illo solum trium- piratu cogitandum venit, qui magistratus Erat necessarius adolesccntibus . in Senatus spem latum clavum

gerentibus, qualis Ovidius hoc lempore suit. Idcirco litem his modo terminis circumscribi mihi videtur, ut quaerendum supersit, an Noster annumerandustriumviris, vel capitalitas, vel potius monetalibus, qui etiam passim in nummis ac lapidibus III VIRI A. A. A. F. F., id est, auro, argento, aere flando seriundo signantur. Etenim geminus tantum hicce triumviratus a scriptoribus inter illas recensetur dignitates, quae gradus erant ad senatorium ordinem, nec alius inter vulgaros occurri L titulos: quibus lapidum inscriptiones viros ordinis sonatorii exornant.

120쪽

vellet, ideo senatusconsultum si erit DCttim , τους δεκοσt καλουμάνους αυδραe ν των ἱππέων σπωεικνυσθαt, ut qui νο- calantur xx uiri ex equitibus constimerentur. Ἀ Quorum is deinde nullus in senatum est allectus , nisi quem is etiam alium magi tratum , Cuius ratione Senator pos-ra Set fieri, gessisset. is Deinde qui suerint hi xx viri sic exponit: vi Et hi xx viri iacti fuerunt ex iths xxviis viris, in quibus erant tres viri rerum capitalium,n et alii tres signandae pecuniae negotium gerentes , is quυtuor viarum urbanarum curatores , et decem a iudiciis , quae ad centumviros sorte deseruntur, a praeficiuntur; κα οἱ δέκα. οἱ Drὶ των ωοοπρίων των ἐς

Vnde liquido patet per hunc olint,iratum fuisse aditum ad maiores in senatu honores, uti recte Lipsius ad hunc Taeiti de Tiberio locum notavit: re Peris idem tempus Neronem e liberis Germanici iam in-υ greSSum iuventam . Commendavit patribus ; utquo. munere capessendi vIGINTI v IRA Tvs solveretur, et a quinquennio maturius, quam per Ieges quaeSturam n peteret, non sine inrisu audentium postulavit.

Claudio prodit, eum iussisse generos suos in Diginti risesse, τούς γαμ, ρους τοτε ἐν τοῖς ά οσιν πιδρά - αρξα ι, atque indulsisse, ut quinquennio maturius magistratus Peterent , τας γοχας αἰTῆσαι. ΙΙΙ. Quum autem annus quaesturae gerendae legitimus fuerit xxxv completus. sicut idem Lipsius recte docuit δ; proinde duo postrema Taciti Dionisque loca probant, xx aetatis annum suisse Osinii ratus pro-Ρrium , siquidem huius muneris loco quaesturam Νe

i Antiat. lib. II l. cap. as.