Publii Ovidii Nasonis Opera omnia ex recensione Petri Burmanni. Tomus primus octavus

71쪽

EXCURSUS

nius, libro de Illustribus Grammaticis, retulit in haec verba : ci Cnius Iulius Hyginus , Augusti libertus ,

,a natione Hispanus, etsi nonnulli Alexandrinum pu-γa tant, et a Caesare puerum Romam advectum Ale- a xandria capta, studiose et avide imitatus est Cor- ,, nelium Alexandrum, grammaticum graecum, quem

a propter antiquitatis notionem Polyhistorem multi, γ, quidam Historiam vocabant. Praesuit Palatina ob, bibliothecae, nec multo secius plurimos docuit,ia fuit quo Ovidio poetas familiarissimus, et Caio Li- ,, cinio consulari historico, qui eum admodum Pau- ,, Perem decessisse tradit, et liberalitate sua, quoad a vixit, sustentatum. Huius libet rius fuit Iulius Mo- , , destus, in studiis atque doctrina vestigia patroni γa sequutus. γγ Haec ille, cuius verba diligenter ot acri iudicio perpensa non levem suspicioni meae ansam

Praobere videntur. Quum Enim Hyginum Ovidio sa- miliarisςimum suisse dicit, ubi modo vel in omnibus

atrius Ita e monumentis tantae necessitudinis vestigiumox stat 3 Ovidius ad uxorona , ad Carum , ad Perillum, ad Brutum, ad Maximum, ad Rufinum, ad Graecinum, ad Messalinum, ad Severum , ad Flaccum, ad Germanicum. ad Solanum, ad Atticum. ad Cottam , nil Colim . ad Suillium, ad Al Linovanum, ad Gallioncm, ud Tuticanum epistolas mittit, ad Hyginum vero nullum. An sorte illo est ad quem suppresso nomine toties scribit 3 nculiquam. Hygimum enim admodum pauperem decessisse Tranquillus ait; alterum divitem. atque opibus abundantem fuisse, Naso diserte prodidit his versibuo, quos ad amicum mittit, cuius nomen consulto praeterit, Tristium IV, El. v :O l iuilii dileetos inter sori prima sodales, uuieti sotinuis ara reperia meis; Cuius Ah ait loquiis antina haec in ribundo revixit. Vi .igil in sa Pallade sta tua solet :

72쪽

dui veri tua non ea portus aperire fideles . Fulmitie peretissae eonstigiumque rati; Cuius eram censis non me sensurus egenteis , Si Caesar patrias eripuisset opes.

Deinde in ea epistola uxor, liberi et frater eius ad

quem Scripta est, Commemorantur, quorum SuetoniuS, ceteroqui non omissurus, nullam mentionem habet. Vnum autem et eumdem esse animadverto , ad

quem Ovidius tacito nomine literas iterum atque ite rum dedit. Ipsemet enim testis est, de Ponto, lib. III, Eleg. VI, ubi familiarem quemdam his verbis adloquitur:

ipse ego , quod primo seripsi sine nomin Ohia, vix exeusati posse mihi videor.

Vna tamen est quae ad Hyginum scripta Videtur , nempe tertia, de Ponto, lib. IV: amicum enim quemdam taxat, et eum nota levitatis inurit, quod, quumn teneris annis secum arctissimo necessitudinis vinculo iunctus fuerit, tandem in adversa fortuna non modo eum deserat, sed nequidem cognovisse simulet.

Eius est initium , Conquerar, an taceam ' Qua quidem opistola facile credidorim Eumdem ab Ovidio notari, in quem ipse nunc invehitur; nam quod ait:

. . . . Sed et insultare taeenti Te mihi, nee verbia parcere fama refert;

repetere videtur in Ibin hoc modo:

Vnlneraque immitis requiem quaerentia vexat. Iactat et in toto verba e vitia soro;

et paulo post:

At tibi , ealeasti qui me . violente . taeentem . Qua tieet. hev f misero dehitus hcistis ero.

Hanc autem elegiam in Hyginum conscriptam esseverisimile est, quum enim inquit:

Ille ego sum . quamquam non vis audire . vetus a Paene puer puero iuncius amicitia.

Dixit paene, quia, tcste Suetonio, Hyginus Alexandria

73쪽

Puer advectus erat, ct Ovidio familiarissimus suit. Rursus ubi sic:

Illo ego ivitieii, unica Muna tuis.

Illum apprime literatum, atque etiam Criticum esse innuit, qualem fuisse constat Hyginum cuius in Vi 1 gilium Commenta via laudantur ut, A. Gelli O. Iam vero quum nullam apud Ovidium a pectis 1 ei bis Hygini mentionem fieri liqueat, subortum equidem in te P

ipsos dissidium suspicari licet, quod Hyginus Ovidii

exsulantis uxorem, ob pristinam cum illo consuetudinem procul dubio sibi notissimam, sollicita ron usus esset, eiusque facultatos ab Augusto, cuius Iibertus erat, impetrare conaretur. Proinde Naso iure

in ipsum invectus, Cullimachum imitari voluit; scilicet ut ille Apollonium , quod Alexandrinus esset, Ibin adpellavit, ipse paritur Hyginum, qui a nonnullis Alexandrinus habitus est, Ibin vocitaret. Advertendum praeterca, quod Ibidi cum Nasone ius arctum necessitudinis intercesserat, ut ex his liquido patet:

Desinet es e prius eoni rarius ignititis lilinior . Innetaque euis Ltina lumina Solis erutil.

Deinde post αδυνατα multa ,

Quam mihi sit leeum . positis quae A mpsimus armifi . Cratia , commissis improbe rupta inis.

Hoc est plano quod de Hygino SMetonius testatum reliquit. Postremo quum ille Hyginum admodum

pauperem decessisse tradit, coniectura mea mirum

in modum confirmatur; Ιbidis enim paupertatem Ovidius ipse innuit, hac imprecatione, quam Domitius non percepit:

Filius ei Cereris frustra tibi seruper ametur, Destituatque tuus usque pellius opes.

Nasonis enim votum est, ut Plutus, Cereris et Iasii filius, qui divitiarum Deus ab antiquis habitus est,

74쪽

molestas Ibidis preces nunquam exaudiat, eumque somper inopia laborare sinat. Is est autem , cuius mythologici libri omnium manibus triti supersunt, ut merito fabulis suis, quasi propriis armis, iugulari videatur. Annon mirifice omnia conveniunt 7 Ceterum disticho superius adducto Cinyphius, id est, Africanus a Cinyphe, Libyam alluente, nominatur, quomodo Iulia, Mauritaniae rex, ab eodem Nasone , Metamor Phoseon lib. V

. . . Niamidasque rebelles ,

Cinyphitimque Iubam; .

et Bocchus a Sidonio Panegyrico Maioriani:

. . . Cum divite Ora

Hinc Hesychius Κινάριον, inquit, τον Ανται Gυ απο Κtγυρο τοὐ ποταμου, tametsi constet, regiam Antaei ad extremum Oceanum fuisse: unde apparet, Cinyphium generaliter sumi pro Libyco , more scilicet Postiarum , qui bus usitatum peculiari unius loci nomine totam designare provinciam. Neque vero refert quod Ibis, licet Aegyptius, ad Cinyphem editus fingatur: poetae siquidem non semel regionum nominibus propter viciniam abutuntur. Sic enim Claudianus, et ipse Alexandrinus, qui uxorem in patria duxerat, Librae appellatione usus est; idemque Pelusiacus. et Canopicus a Sidonio dictus est, quum tamen Alexandriae natus esset; sic Ausonius scribens in Monosyllabis:

Threteium , Libyeum freta. Cimmeritiinque serat hos.

Per Libycum intelligit Aegyptum, ut Scaliger observavit. Sic Persa pro Medo et contra : sic in Catalectis Gallus pro Britanno, propter utriusque gentis vicinitatem. Ita , quoniam Hadriaticum mare Ionio coniungitur, κατα α τῶ ο ιυ του ονόμαος Ionium appellatur,

ct Ionium vicissim Ad Diuticum , ut Apollonii Scholia

75쪽

EXCURSUS IN I Bl stes ad Argon t. lib. IV, et Eustachius ad Dionysii Perlegesin notant. Ovidius auuern quo στοματορολυνσι Ibidi suo exprobraret, iuxta Cinyphem natum singere mihi videtur, ubi procerissimi nascuntur hirci, qui

inde Cinyphii dicuntur Silio , Iib. IV: MartiaIi, lib. VII, Epigrammate in Linum; item Virgilio, Georg. lib. III, quum ait:

Nee minus ἐnlerea harba , ineanaque menta Citirphii tondent hiret . . .

Sed haec hactenus quae pro compertis non tradimus, donis super iis habita sint doctiorum Comitia.

76쪽

FRAGMENTA

EX MEDEA

Qv1NTILIAN , Iib. VIII, cap. 5: Nam quum sit rectum nocere facile est, prodesse dissicile, vehementius apud Ovidium Medea dicit:

Serva e potui. perdere an possim rogas 'Feror hue illue , et plena Deo. SEN. Suasor. III.

EX EPIGRAMMATIS

vir ego non aleam . Foria . le furiam 'ria. lib. IX , e p. 3. Bide . si sapis , o puellat fide. His is, puto . dixerat Poeta. Naar. ιι. II. Epig. 4 .

Larte ferox caeso Cossus opima tulit. Hisc. lib. V

EX PHAENOMENIS

Tot Numeeo, talique rutis simul ea figura Iinposuit eaeio I perque atras sparsa tenebras Citiea petiitiosae russit dare lumina nocti. LacrasT. I l. II da oris. Err. . . s. Dio adea aula genia aemem radiate terrantur . Sex tauium apparent: sub opaea septima nube est.

Panaus . in sevirgieri Virgilia, in euius vulgatis libria vi uersus depravalissimi leguntur

77쪽

In Priapeiis quaedam Ovidii vid. Bart. ad Statium, I

Theb. 229 exstare, cruditi arbitrantur. Ex illo certo, cuius initium, Obscure poteram tibi dicere. Seneca pa ler lib. I Controvers. 2, hunc versum adducit:

. Dum timet alterius vultius inepta diei.

Seuvius, in Georg. IV, ubi agit de Eurydice, citat ex Ovidio,

Bia rapitur , vixitqne semel.

quod in auctore nostro nunC nusquam Comparet.

Seholiastes vetus Horatii ad lib. II, Od. 5 : re Gyges nomen pueri ex insula Cnido Veneri sacra; huius autem pueri pulcritudinem laudat etiam Ovidius. M Atqui in iis, quae exstant, laudat nulli bi. Quintilianus, lib. XII, cap. io: ci Sed evanescunt

haec, utque emoriuntur comparatione meliorum, ut lana tincta suco citra purpuram placet: at si contuleris eam lacernae, conspectu melioris obruatur, ut Ovidius ait. is Quae nullo negotio in metrum redacta iambum tragicum efficient, et duos hendecasyllabos:

Vt lana tineia purpurum ei tra placaea: At si contuleris eam iaceruae , Cotispeeiu itielioris obluatur.

In Notis enim ad Epist. 7, communem esse ultimam in contuleris, dederis, credideris, et similibus syllabam

Seneca, Controvers, i . ex declamatione Ovidii quadam haec producit: di Quicquid laboris est, in hoc est, ut uxori virum, et viro uxorem diligere concedas. Necesse est deinde, iurare permittas, si amare permiseris. Quod habuisse nos iusiurandum putas 3 tu nobis religiosum nomen suisti. Si mentiremur, illa sibi

iratum patrem invocavit, ego socerum. Parce, Pater Parce, Socer: non pei avimus. Ecce obiurgator noster, quam elisaenulo amore serturi quamquam esse

78쪽

stiam preceris; carum quidem , quod illum ab indul-

entia Sua avocet. Di boni l quomodo hic amavit uxorem 2 amat filiain, et abdicat: dolet periclitatam esse, et ab eo abducit, sine quo negat se posse vivere: que- vi tuo periculum eius, qua paene caruit hic, qui amare caute iubet. Facilius in amore finem impetres, quam modum: tune hos ponis terminos, ut nihil faciant, nisi considerate; nihil promittant, nisi ut itis facturi: omnia verba ratione et si de ponderent 7 Senes sic amant. Pauca nosti, Pater, c Pimina : et litigavimus

aliquando, et docidimus; et fortasse , quod non putas, peieravimus. Quid ad patres pertinet, quod amantes iurent 7 si vis credere, nec ad Duos pertinet. Non est quod tibi placeas, uxor, tanquam prima peccaveris: periit aliqua cum viro, periit aliqua pro viro; illas

tamen omnis ne las honorabit. Omne celebrabit ingenium. Fer, SOcer, selicitatem tuam: inagnum tibi quam parvo constat exemplum i in reliquum diligentiores facti sumus: errorem nostrum Confitemur : cxciderut iurantibus, esse tertium qui magis amaret: sic, Di, sit semper. Persevera, Socer; recipe filiam : ego , qui peccavi, poena dignus sum. Quare, UXOre necata, socero causa sim orbitatis 3 Discedam e civitate; fugiam; exsulabo: utcumque potero, desiderium misera et crudeli patientia perseram. Morerer, si solus moriturus

In codice poematiorum Veterum longe antiquissimo, quem apud V. C. Petrum Scui verium vidi, Ovidio hoc epigramma incilitum adscribebatur:

I.im nitidum liquidis Phoohiis iohar intulit tindis.

Emeritam renounns Tethoros amne neem. Α ira snhit niveis Psoehe subvecta iuvencis , Milis et sellii reo Libitur axe AoΡ r. Adludunt teneri tremulis cum matrihus agui . Lucteolasque animas laeteus humor alit.

79쪽

P. OVIDII FRAGMENTA

In eodem codice argumenta librorum Virgilianorum nostro etiam adscribebantur, ut et in multis aliis exemplaribus vetustis , quae vidi: sed perperam. Denique

in antiquo libro Georgii Fabricii, hoc epigramma de

Lucretia Nasonis nomen ostentabat:

Qtium soderet serro easium Lueretia metus. Sangoinia et latrena egrederetur . ait rProeedant testes me nou plaeuisse tFranno , Ante virum sanguis. spiritua ante Deos.

Sed iam satis: nam illas ineptissimorum hominum de Pulice, Philomela, et his similes nugus quis Ovidio adscribi patienter aut aequo animo serat 7 Carmen etiam Panegyricum ad Pisonem ad alia iam castra iuro optimo transivit.

FINIA FRAGMENTORUM.

80쪽

Ρ. OVIDII NASONIS VITA

'vir Ouidius Sulmonensis: quod ipse sic testatur in Tristibus, lib. IV, Eleg. ix:

Sulmo mihὲ patria est, ggidia uberrimus undis . Nillia qui noviea distat ab urbe deeem;

et in Fasiis, ubi etiam a Solymo Sulmonem denominatum dicit, lib. IV:

Huius erat Solymus Phrygia eomes tintis ah Ida . A quo Sulmonia moenia nomen haheut Sulmonia gelidi patriae. Germani . nostrae ἔNe miserum . Serihim quam pro rilla solo est l

Est autem Sulmo in Pelignis, quod ipse sic in Amor. lib. II, Eleg. I :

Haec quoque eomposui, Pelignia natus aquosia. Ille ego nequitiae Nasci poeta meae I

et in tertio, Eleg. XV:

Mantua Virgilio gaudet . Verona Cattillo; Pelignae gentia gloria diear ego.

Fuit ex equestri natus familia, ipso dicente in Tristi lib. IV, Eleg. X:

Si quid id est, usque a proavis vetus ordinia heres, Non modo fortunae munere laetus eques ι

et Fastorum, lib. VI:

Sanete pater patriae , tibi plebs, libἱ etitia nomen Noe dediti hoe declivius uos lihi nometi eques.

Idem ait et in Ponto, lib. IV, Elcg. VIII:

Seu genus excutias, equites tib origine primaum ae per tuu uiuetos iuveniemur a νυS. -